آیه ۴۳ - سوره فاطر

آیه اسْتِكْباراً فِي الْأَرْضِ وَ مَكْرَ السَّيِّئِ وَ لا يَحيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلاَّ بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ سُنَّتَ الْأَوَّلينَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَبْديلاً وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَحْويلاً [43]

[اين‌ها همه] به خاطر استكبار در زمين و نيرنگ‌هاى بدشان بود؛ و نيرنگ بد تنها دامان صاحبانش را مى‌گيرد؛ آيا آن‌ها چيزى جز سنّت پيشينيان [و عذاب‌هاى دردناك الهى] را انتظار دارند؟! هرگز براى سنّت خدا تبديلى نخواهى يافت، و هرگز براى سنّت‌الهى دگرگونى نمى‌يابى.

[این‌ها همه] به خاطر استکبار در زمین و نیرنگ‌های بدشان بود؛ و نیرنگ بد تنها دامان صاحبانش را می‌گیرد

۱ -۱
(فاطر/ ۴۳)

الصّادق ( ثَلَاثٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کُنَّ عَلَیْهِ الْمَکْرُ وَ النَّکْثُ وَ الْبَغْیُ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ وَ لا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ مَکْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِینَ وَ قَالَ جَلَّ وَ عَزَّ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلی نَفْسِه.

امام صادق ( سه چیز در هرکس باشد به ضرر اوست: مکر، پیمان‌شکنی، ستم. و این‌ها به دلیل فرموده خدا است: بنگر عاقبت توطئه آن‌ها چه شد، که ما آنها و قومشان همگی را نابود کردیم (نمل/۵۱) و فرموده: پس هرکس پیمان‌شکنی کند، تنها به زیان خود پیمان شکسته است. (فتح/۱۰) و نیز فرموده است: ای مردم! ستمهای شما، به زیان خود شماست! (یونس/۲۳).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۴۷۶
بحار الأنوار، ج۷۵، ص۲۲۹/ تحف العقول، ص۳۱۵/ القمی، ج۲، ص۲۱۰؛ «بتفاوت»

آیا آن‌ها چیزی جز سنّت پیشینیان [و عذاب‌های دردناک الهی] را انتظار دارند؟! هرگز برای سنّت خدا تبدیلی نخواهی یافت، و هرگز برای سنّت‌الهی دگرگونی نمی‌یابی

۲ -۱
(فاطر/ ۴۳)

الصّادقین ( إِنَّ اللَّهَ قَضَی الِاخْتِلَافَ عَلَی خَلْقِهِ وَ کَانَ أَمْراً قَدْ قَضَاهُ فِی عِلْمِهِ کَمَا قَضَی عَلَی الْأُمَمِ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ هِیَ السُّنَنُ وَ الْأَمْثَالُ یَجْرِی عَلَی النَّاسِ فَجَرَتْ عَلَیْنَا کَمَا جَرَتْ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنَا وَ قَوْلُ اللَّهِ حَقٌّ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِمُحَمَّدٍ (... فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَبْدِیلًا وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَحْوِیلا ... وَ قَالَ (لَا تَبْدِیلَ لِقَوْلِ اللَّهِ وَ قَدْ قَضَی اللَّهُ عَلَی مُوسَی (وَ هُوَ مَعَ قَوْمِهِ یُرِیهِمُ الْآیَاتِ وَ النُّذُرَ ثُمَّ مَرُّوا عَلَی قَوْمٍ یَعْبُدُونَ أَصْنَاماً.

امام باقر (و امام صادق ( همانا خداوند اختلاف را بر مخلوقاتش مقدّر نمود و این چیزی بود که در علم او مقدّر شده بود. همچنان که با امّتهای پیش از شما نیز چنین کرد، و این سنّتها و امثالی است که بر مردم جاری میکند و بر ما نیز مانند گذشتگانمان جاری شد. و سخن خداوند حق است؛ خداوند تبارک و تعالی به محمّد (فرمود: ... فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَبْدِیلًا وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَحْوِیلا ... سخن خدای تغییرپذیر نیست و خداوند بر موسی (مقدر نمود، درحالی‌که او همراه قومش بود و آیات و هشدارها را به آنان نشان میداد. سپس آنان از کنار قومی گذشتند که بتها را میپرستیدند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۴۷۶
بحار الأنوار، ج۲۸، ص۲۳۰
بیشتر