آیه ۱۴ - سوره فجر

آیه إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ [14]

به يقين پروردگار تو در كمينگاه [ستمگران] است.

۱
(فجر/ ۱۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ غَالِبِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ عَمَّنْ ذَکَرَه عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ قَالَ قَنْطَرَهًٌْ عَلَی الصِّرَاطِ لَا یَجُوزُهَا عَبْدٌ بِمَظْلِمَهًٍْ.

امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که ایشان درباره‌ی کلام خداوند عزّوجلّ: إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ، فرمود: «آن پلی است بر صراط که هیچ بندهای با حقّی که از دیگری نزد اوست، از آن نمیگذرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۴
الکافی، ج۲، ص۳۳۱/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۶، ص۴۷/ ثواب الأعمال، ص۲۷۲/ عوالی اللآلی، ج۱، ص۳۶۴/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(فجر/ ۱۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَنَّ اللَّهَ لَا إِلَهَ غَیْرُهُ إِذَا أَبْرَزَ الْخَلَائِقَ وَ جَمَعَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ أُتِیَ بِجَهَنَّمَ تُقَادُ بِأَلْفِ زِمَام ... یُوضَعُ عَلَیْهَا صِرَاطٌ أَدَقُّ مِنَ الشَّعْرِ وَ أَحَدُّ مِنَ السَّیْفِ عَلَیْهِ ثَلَاثُ قَنَاطِرَ الْأُولَی عَلَیْهَا الْأَمَانَهًُْ وَ الرَّحْمَهًُْ وَ الثَّانِیَهًُْ عَلَیْهَا الصَّلَاهًُْ وَ الثَّالِثَهًُْ عَلَیْهَا رَبُّ الْعَالَمِینَ لَا إِلَهَ غَیْرُهُ فَیُکَلَّفُونَ الْمَمَرَّ عَلَیْهَا فَتَحْبِسُهُمُ الرَّحْمَهًُْ وَ الْأَمَانَهًُْ فَإِنْ نَجَوْا مِنْهَا حَبَسَتْهُمُ الصَّلَاهًُْ فَإِنْ نَجَوْا مِنْهَا کَانَ الْمُنْتَهَی إِلَی رَبِّ الْعَالَمِینَ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ‌وَ‌تَعَالَی إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خداوند که هیچ خدایی جز او نیست، چون آفریدگان را به پا دارد و پیشینیان و پسینیان را گرد آوَرَد، دوزخ را به پیش میآورد... آنگاه صراطی بر دوزخ میگذارند که باریک‌تر از مو و بُرّان‌تر از شمشیر است و سه پل بر آن قرار دارد: بر اوّلی امانتداری و رَحِم و بر دوّمی نماز و بر سوّمی پروردگار جهانیان است که هیچ خدایی جز او نیست، در آن دم آفریدگان، وادار به گذر از صراط میشوند و امانت‌داری و رحم جلویشان را میگیرند. اگر از آن‌ها نجات یابند، نماز جلویشان را میگیرد و اگر از آن نیز نجات یابند، پایان راه به پروردگار جهانیان که هیچ خدایی جز او نیست، میرسد. و این کلام خداوند عزّوجلّ است که فرمود: إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۴
الکافی، ج۸، ص۳۱۲/ بحارالأنوار، ج۷، ص۱۲۵/ الأمالی للصدوق، ص۱۷۶/ القمی، ج۲، ص۴۲۱/ روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۹۸/ البرهان/ نورالثقلین
۳
(فجر/ ۱۴)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ ای حَافِظ قائِمٌ عَلی کُلِ نَفْس.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ؛ یعنی نگاهبان و نگاهدار همگان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۶
البرهان/ القمی، ج۲، ص۴۱۹
۴
(فجر/ ۱۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّ مَعْنَاهُ إِنَّ رَبَّکَ قَادِرٌ عَلَی أَنْ یَجْزِیَ أَهْلَ الْمَعَاصِی جَزَاءَهُمْ.

امام علی (علیه السلام)- معنا این است که پروردگار تو قادر است که جزای گناهکاران را بدهد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۶
بحارالأنوار، ج۸، ص۶۴/ نورالثقلین
۵
(فجر/ ۱۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَعَاشِرَ النَّاسِ لَا تَمُنُّوا عَلَی اللَّهِ إِسْلَامَکُمْ فَیَسْخَطَ عَلَیْکُمْ فَیُصِیبَکُمْ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ إِنَّهُ لَبِالْمِرْصاد.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای گروه مردم! به‌واسطه‌ی اسلامتان بر خداوند منّت مگذارید که مشمول خشم خدا گردید و شما را عذاب کند؛ زیرا او در کمین‌گاه است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۶
بحارالأنوار، ج۳۷، ص۲۱۱
۶
(فجر/ ۱۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَ عَلَی جِسْرِ جَهَنَّمَ سَبْعَ مَحَابِسَ یَسْأَلُ اللَّهُ الْعَبْدَ عَنْهَا: أَوَّلُهَا عَنْ شَهَادَهًِْ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَإِذَا جَاءَ بِهَا تَامَّهًًْ جَازَ إِلَی الثَّانِی، فَیَسْأَلُ عَنِ الصَّلَاهًِْ فَإِذَا جَاءَ بِهَا تَامَّهًًْ جَازَ إِلَی الثَّالِثِ، فَیَسْأَلُ عَنِ الزَّکَاهًِْ فَإِذَا جَاءَ بِهَا تَامَّهًًْ جَازَ إِلَی الرَّابِعِ، فَیَسْأَلُ عَنِ الْصَّوْمِ فَإِذَا جَاءَ بِهِ تَامّاً جَازَ إِلَی الْخَامِسِ، فَیَسْأَلُ عَنِ الْحَجِّ فَإِنْ جَاءَ بِهِ تَامّاً جَازَ إِلَی السَّادِسِ فَیَسْأَلُ عَنِ الْعُمْرَهًِْ فَإِنْ جَاءَ بِهَا تَامَّهًًْ جَازَ إِلَی السَّابِعِ، فَیَسْأَلُ عَنِ الْمَظَالِمِ فَإِنْ خَرَجَ مِنْهَا وَ إِلَّا یُقَالُ انْظُرُوا فَإِنْ کَانَ لَهُ تَطَوُّعٌ أَکْمَلَ بِهِ أَعْمَالَهُ، فَإِذَا فَرَغَ انْطَلِقْ بِهِ إِلَی الْجَنَّهًْ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- از ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) روایت شده است که هفت زندان بر روی پل جهنّم وجود دارد که در زندان اوّل شهادت لا إله إلا الله را از بنده میپرسند، اگر کامل بود به دوّم میرود. در دوّم از نماز میپرسند، در سوّم: زکات، چهارم: روزه، پنجم: حج، ششم: عمره و هفتم: ظلم به دیگران. اگر از آن گذشت، که گذشته است، وگرنه گفته میشود بنگرید، اگر طاعتی داشت به‌واسطه‌ی آن گناهانش را ببخشایید و او را به بهشت ببرید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۶
مجمع البحرین، ج۳، ص۵۱
۷
(فجر/ ۱۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ لَئِنْ أَمْهَلَ اللَّهُ الظَّالِمَ فَلَنْ یَفُوتَ أَخْذُهُ وَ هُوَ لَهُ بِالْمِرْصَادِ عَلَی مَجَازِ طَرِیقِهِ وَ بِمَوْضِعِ الشَّجَا مِنْ مَسَاغِ رِیقِه.

امام علی (علیه السلام)- اگر خداوند، ستمگر را چند روزی مهلت دهد، از باز پرسی و عذاب او غفلت نمی‌کند، و او بر سر راه، در کمین‌گاه ستمگران است، و گلوی آن‌ها را در دست گرفته تا از فرورفتن آب دریغ دارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۶
نهج البلاغه، ص۱۴۱/ نورالثقلین
بیشتر