آیه تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ [4]
فرشتگان و «روح» در آن شب به اذن پروردگارشان براي [تقدير] هر امري نازل مي‌شوند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: حَجَجْنَا مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) ... . قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ الرُّوحُ لَیْسَ هُوَ جَبْرَئِیلَ قَالَ الرُّوحُ هُوَ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ إِنَّ جَبْرَئِیلَ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ إِنَّ الرُّوحَ هُوَ خَلْقٌ أَعْظَمُ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ أَ لَیْسَ یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: من گفتم: «فدایت شوم! روح همان جبرئیل نیست»؟ در جواب فرمود: «روح از جبرئیل بزرگتر است، همانا جبرئیل از فرشته‌ها است و روح خلق از فرشته‌ها بزرگوارتر است؛ مگر نه آنکه که خدا تبارک‌وتعالی می‌فرماید: تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ عَلِیّاً (علیه السلام) عَنِ الرُّوحِ قَالَ لَیْسَ هُوَ جَبْرَئِیلَ فَإِنَّ جَبْرَئِیلَ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ الرُّوحَ غَیْرُ جَبْرَئِیلَ وَ کَانَ الرَّجُلُ شَاکّاً فَکَبُرَ ذَلِکَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَقَدْ قُلْتَ عَظِیماً مَا أَجِدُ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَزْعُمُ أَنَّ الرُّوحَ غَیْرُ جَبْرَئِیلَ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَنْتَ ضَالٌّ تَرْوِی عَنْ أَهْلِ الضَّلَالِ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی لِنَبِیِّه ... فَالرُّوحُ غَیْرُ الْمَلَائِکَهًِْ وَ قَالَ تَعَالَی لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ وَ قَالَ تَعَالَی یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَةُ صَفًّا.
امام علی (علیه السلام)- مردی خدمت امیر المؤمنین (علیه السلام) آمد و از روح سؤال کرد که همان جبرئیل نیست. علی (علیه السلام) فرمود: «جبرئیل از ملائکه است و روح غیر جبرئیل است» این سخن را چند مرتبه برایش تکرار کرد. آن مرد گفت: «سخن بزرگی را مدّعی شدی هیچ‌کس نمی‌گوید روح غیر جبرئیل است». امیر المؤمنین (علیه السلام) به او فرمود: «تو گمراهی و از گمراهان نقل می‌کنی. خداوند در قرآن به پیامبرش می‌فرماید: «روح غیر از ملائکه است. خداوند می‌فرماید: لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ* تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ همچنین سخن خداوند که روزی که «روح» و «ملائکه» در یک صف می‌ایستند و هیچ یک، جز به اذن خداوند رحمان، سخن نمی‌گویند، و (آن گاه که می‌گویند) درست می‌گویند. (نبأ/۳۸).
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حُمْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) ... وَ قَوْلُهُ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها وَ الْمَلَائِکَهًُْ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ یَمْلِکُونَ عِلْمَ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ الرُّوحُ رُوحُ الْقُدُسِ وَ هُوَ فِی فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ یَقُولُ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ مُسَلَّمَهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- حمران گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این آیه پرسیدم: تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها؛ فرمود: «ملائکه در اینجا مؤمنین هستند که دارای علم آل محمّدند روح عبارت از روح القدس است که او در فاطمه (سلام الله علیها) است. مِنْ کُلِّ أَمْرٍ* سَلامٌ می‌فرماید: از هر امری در سلامت هستند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا کَانَتْ لَیْلَهًُْ الْقَدْرِ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهًُْ الَّذِینَ هُمْ سُکَّانُ سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی وَ فِیهِمْ جَبْرَئِیلُ وَ مَعَهُ أَلْوِیَهًٌْ فَیُنْصَبَ لِوَاءٌ مِنْهَا عَلَی قَبْرِی وَ لِوَاءَ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ لِوَاءٌ عَلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ لِوَاءٌ عَلَی طُورِ سَیْنَاءَ وَ لَا یَدَعُ مُؤْمِناً وَ لَا مُؤْمِنَهًًْ إِلَّا وَ یُسَلِّمُ عَلَیْهِ إِلَّا مُدْمِنَ الْخَمْرِ وَ آکِلَ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ الْمُضَمَّخِ بِالزَّعْفَرَانِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- چون شب قدر فرا رسد، فرشتگان ساکن سدرهًْ‌المنتهی که جبرئیل نیز در میان ایشان است، فرود می آیند و بیرق هایی با خود دارند، آن ها یکی از آن بیرق ها را بر مزار من و یکی را در مسجد الحرام و یکی را بر بیت المقدّس و یکی را بر طور سینا بر می افرازند و اجازه نمی دهند مرد و زن مؤمنی بگذرند، مگر اینکه بر او درود بفرستند، مگر کسی که میخواره باشد و کسی که گوشت خوک پخته با زعفران بخورد. چنین ذکر شده که آن شب، همان شب مبارک است که در آن هر امر استواری جدا می شود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَإِذَا کَانَ لَیْلَهًُْ الْقَدْرِ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ جَبْرَئِیلَ فَهَبَطَ فِی کَوْکَبَهًٍْ مِنْ الْمَلَائِکَهًِْ إِلَی الْأَرْضِ وَ مَعَهُ لِوَاءٌ أَخْضَرُ فَیَرْکُزُ اللِّوَاءَ عَلَی ظَهْرِ الْکَعْبَهًِْ وَ لَهُ سِتُّمِائَهًِْ جَنَاحٍ مِنْهَا جَنَاحَانِ لَا یَنْشُرُهُمَا إِلَّا فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ فَیَنْشُرُهُمَا فِی تِلْکَ اللَّیْلَهًِْ فَیَتَجَاوَزُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ وَ یَبُثُّ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) الْمَلَائِکَهًَْ فِی هَذِهِ الْأُمَّهًِْ فَیُسَلِّمُونَ عَلَی کُلِّ قَائِمٍ وَ قَاعِدٍ وَ مُصَلٍّ وَ ذَاکِرٍ وَ یُصَافِحُونَهُمْ وَ یُؤَمِّنُونَ عَلَی دُعَائِهِمْ حَتَّی یَطْلُعَ الْفَجْرُ فَإِذَا طَلَعَ الْفَجْرُ نَادَی جَبْرَئِیلُ یَا مَعْشَرَ الْمَلَائِکَهًِْ الرَّحِیلَ الرَّحِیلَ فَیَقُولُونَ یَا جَبْرَئِیلُ مَا صَنَعَ اللَّهُ فِی حَوَائِجِ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ أُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ فَیَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ نَظَرَ إِلَیْهِمْ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهًِْ وَ غَفَرَ لَهُمْ إِلَّا أَرْبَعَهًًْ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هَؤُلَاءِ الْأَرْبَعَهًُْ قَالَ رَجُلٌ مَاتَ مُدْمِنَ خَمْرٍ وَ عَاقَّ وَالِدَیْهِ وَ قَاطِعَ رَحِمٍ وَ مشاحن {مُشَاحِناً} قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الْمُشَاحِنُ قَالَ هُوَ الْمُصَارِمُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- چون شب قدر شود خدای عزّ‌وجلّ جبرئیل را فرمان دهد تا در میان جمعی از فرشتگان به زمین فرود آید، و با او پرچمی سبز رنگ است، پس آن پرچم را بر پشت کعبه بکوبد. و جبرئیل ششصد بال دارد که دو بال آن را جز در شب قدر باز نکند، و در آن شب آن دو بال را بگشاید، و آن دو بال از مشرق و مغرب فراتر برود، و جبرئیل در چنین شبی فرشتگان را به اطراف عالم گسیل دارد و آنان به هر ایستاده و نشسته، و هر نمازگزار و ذکرگوئی سلام می‌کنند، و با آنان دست می‌دهند و دعای ایشان را آمین می‌گویند تا سپیده‌ی صبح سر زند. پس چون صبح بدمد جبرئیل صدا می‌زند: «ای گروه ملائکه کوچ کوچ»، گویند: «ای جبرئیل خداوند نسبت به درخواست‌های مؤمنین از امّت محمّد (صلی الله علیه و آله) چه کرده است»؟ گوید: «خدای متعال امشب به آنان نظر رحمت کرده و از آنان گذشت نموده و گناهانشان را آمرزیده است مگر چهار کس را». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «و این چهار کس: شرابخوار، و عاقّ والدین، و کسی که قطع رحم کرده، و کینه‌توز می‌باشند». پرسید: «ای رسول خدا شاحن کیست»؟ فرمود: «کینه توز».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا کَانَتْ لَیْلَهًُْ الْقَدْرِ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهًُْ الَّذِینَ هُمْ سُکَّانُ سِدْرَهًِْ الْمُنْتَهَی وَ فِیهِمْ جَبْرَئِیلُ وَ مَعَهُ أَلْوِیَهًٌْ فَیُنْصَبَ لِوَاءٌ مِنْهَا عَلَی قَبْرِی وَ لِوَاءَ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ لِوَاءٌ عَلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ لِوَاءٌ عَلَی طُورِ سَیْنَاءَ وَ لَا یَدَعُ مُؤْمِناً وَ لَا مُؤْمِنَهًًْ إِلَّا وَ یُسَلِّمُ عَلَیْهِ إِلَّا مُدْمِنَ الْخَمْرِ وَ آکِلَ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ الْمُضَمَّخِ بِالزَّعْفَرَانِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: چون شب قدر فرا رسد فرشتگانی که ساکنان سدرهًْ‌المنتهی [درخت پر برگ و پر سایه‌ای در اوج آسمان‌هاست که فرشتگان حتی جبرئیل (علیه السلام) نمی‌توانند از آن فراتر روند] هستند و جبرئیل (علیه السلام) یکی از ایشان است، فرود میآیند و پرچم‌هایی به دست جبرئیل (علیه السلام) است؛ او یکی از آن پرچم‌ها را بر قبر من، یکی را بر بیت المقدّس، یکی را در مسجد الحرام و یکی را بر طور سینا (نام کوهی که در آنجا وحی بر موسی (علیه السلام) نازل می‌شد) نصب می‌کند و در آن شب بر هر مرد و زن با ایمان، درود و سلام می‌فرستد مگر شرابخوار، کسی که گوشت خوک می‌خورد و کسی که خود را با زعفران، عطر آگین سازد.
الصّادق (علیه السلام)- الْمَلَائِکَهًُْ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ یَمْلِکُونَ عِلْمَ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ الرُّوحُ رُوحُ الْقُدُسِ وَ هُوَ فِی فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها).
امام صادق (علیه السلام)- ملائکه در اینجا مؤمنین هستند که دارای علم آل محمّدند (علیهم السلام). روح عبارت از روح القدس است که او در فاطمه (سلام الله علیها) است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی ... تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ أَیْ مِنْ عِنْدِ رَبِّهِمْ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) بِکُلِّ أَمْرٍ سَلَامٍ.
امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی آیه: تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ فرمود: «یعنی از نزد پروردگار بر محمّد (صلی الله علیه و آله) و آل محمّد (علیهم السلام) درباره‌ی هر کاری سلام [است]».
الصّادق (علیه السلام)- وَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ فِی شُغُلٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهًُْ إِلَیْهِ بِأُمُورِ السَّنَهًِْ مِنْ غُرُوبِ الشَّمْسِ إِلَی طُلُوعِهَا.
امام صادق (علیه السلام)- ... فرشتگان [در شب قدر] از غروب خورشید تا طلوع آن، امور مربوط به یک‌سال را به محضر امام معصوم (علیه السلام) می‌آورند.
الباقر (علیه السلام)- وَ قِیلَ لِأَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) تَعْرِفُونَ لَیْلَهًَْ الْقَدْرِ فَقَالَ وَ کَیْفَ لَا نَعْرِفُ وَ الْمَلَائِکَهًُْ یَطُوفُونَ بِنَا بِهَا.
امام باقر (علیه السلام)- به امام باقر (علیه السلام) عرض شد: «آیا شب قدر را می‌شناسید»؟ فرمود: «چگونه نشناسم درحالی‌که فرشتگان گرد ما می‌چرخند».
الصّادق (علیه السلام)- وَ إِذَا وَقَعَ (الامام) مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ وَقَعَ وَاضِعاً یَدَیْهِ عَلَی الْأَرْضِ رَافِعاً رَأْسَهُ إِلَی السَّمَاءِ فَأَمَّا وَضْعُهُ یَدَیْهِ عَلَی الْأَرْضِ فَإِنَّهُ یَقْبِضُ کُلَّ عِلْمٍ لِلَّهِ أَنْزَلَهُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ وَ أَمَّا رَفْعُهُ رَأْسَهُ إِلَی السَّمَاءِ فَإِنَّ مُنَادِیاً یُنَادِی بِهِ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ مِنْ قِبَلِ رَبِّ الْعِزَّهًِْ مِنَ الْأُفُقِ الْأَعْلَی بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ یَقُولُ یَا فُلَانَ‌بْنَ‌فُلَانٍ اثْبُتْ تُثْبَتْ فَلِعَظِیمٍ مَا خَلَقْتُکَ أَنْتَ صَفْوَتِی مِنْ خَلْقِی وَ مَوْضِعُ سِرِّی وَ عَیْبَهًُْ عِلْمِی وَ أَمِینِی عَلَی وَحْیِی وَ خَلِیفَتِی فِی أَرْضِی لَکَ وَ لِمَنْ تَوَلَّاکَ أَوْجَبْتُ رَحْمَتِی وَ مَنَحْتُ جِنَانِی وَ أَحْلَلْتُ جِوَارِی ثُمَّ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأَصْلِیَنَّ مَنْ عَادَاکَ أَشَدَّ عَذَابِی وَ إِنْ وَسَّعْتُ عَلَیْهِ فِی دُنْیَایَ مِنْ سَعَهًِْ رِزْقِی فَإِذَا انْقَضَی الصَّوْتُ صَوْتُ الْمُنَادِی أَجَابَهُ هُوَ وَاضِعاً یَدَیْهِ رَافِعاً رَأْسَهُ إِلَی السَّمَاءِ یَقُولُ شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَهًُْ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ قَالَ فَإِذَا قَالَ ذَلِکَ أَعْطَاهُ اللَّهُ الْعِلْمَ الْأَوَّلَ وَ الْعِلْمَ الْآخِرَ وَ اسْتَحَقَّ زِیَارَهًَْ الرُّوحِ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ الرُّوحُ لَیْسَ هُوَ جَبْرَئِیلَ قَالَ الرُّوحُ هُوَ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ إِنَّ جَبْرَئِیلَ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ إِنَّ الرُّوحَ هُوَ خَلْقٌ أَعْظَمُ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ أَ لَیْسَ یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود:...و چون امام از شکم مادر بیفتد با دو دست بر زمین آید و سَر به آسمان بلند دارد و سرّ اینکه دو دست بر زمین دارد این است که هر دانشی را که خدا از آسمان به زمین نازل کرده قبضه کند و اینکه سَر به آسمان دارد برای این است که یک منادی از درون عرش از طرف ربّ العزهًْ‌و از افق اعلی به نام او و نام پدرش فریاد کند، گوید: «ای فلانی پسر فلان، ثابت باش تا برای عظمت آفرینشی که از تو کردم، بر جا بمانی. تو برگزیده‌ی خلق منی و رازدار و گنجینه‌ی دانش من هستی، تو امین بر وحی و خلیفه من در زمین من هستی، به تو و کسانی که رشته ولایت تو دارند رحمت خود را واجب کردم و بهشت خود را بخشیدم و همه را در جوار خود پذیرفتم و پس از آن به عزّت و جلال خود سوگند که بر هرکه با تو دشمنی ورزد سخت‌ترین عذاب خود را برافروزم و اگرچه در دنیا به او وسعت رزق دهم، و چون آواز منادی حق به پایان رسد آن امام نوزاد درحالی‌که دو دست بر زمین نهاده و سر به آسمان برداشته می‌گوید: خداوند، (با ایجادِ نظامِ واحدِ جهانِ هستی،) گواهی می‌دهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش، [هر کدام به گونه‌ای بر این مطلب،] گواهی می‌دهند در حالی که [خداوند در تمام عالم] قیام به عدالت دارد معبودی جز او نیست، که هم توانا و هم حکیم است. (آل عمران/۱۸) فرمود: چون چنین گوید: خدا به او علم اوّل و علم آخر دهد و مستحق آن شود که روح در شب قدر از او دیدن کند. من گفتم: «فدایت شوم! روح همان جبرئیل نیست»؟ در جواب فرمود: «روح از جبرئیل بزرگتر است، همانا جبرئیل از فرشته‌ها است و روح خلق بزرگوارتر است از فرشته‌ها. مگر نه اینکه خدا تبارک و تعالی می‌فرماید: تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ؛ همه فرشته‌ها نازل میشوند و روح هم نازل شود.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ أَبِیهِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَ نُطْفَهًَْ الْإِمَامِ مِنَ الْجَنَّهًِْ وَ إِذَا وَقَعَ مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ إِلَی الْأَرْضِ وَقَعَ وَ هُوَ وَاضِعٌ یَدَهُ إِلَی الْأَرْضِ رَافِعٌ رَأْسَهُ إِلَی السَّمَاءِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ لِمَ ذَاکَ قَالَ لِأَنَّ مُنَادِیاً یُنَادِیهِ مِنْ جَوِّ السَّمَاءِ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ مِنَ الْأُفُقِ الْأَعْلَی یَا فُلَانَ‌بْنَ‌فُلَانٍ اثْبُتْ فَإِنَّکَ صَفْوَتِی مِنْ خَلْقِی وَ عَیْبَهًُْ عِلْمِی وَ لَکَ وَ لِمَنْ تَوَلَّاکَ أَوْجَبْتُ رَحْمَتِی وَ مَنَحْتُ جِنَانِی وَ أحلت {أُحِلُّکَ} جِوَارِی ثُمَّ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأَصْلِیَنَّ مَنْ عَادَاکَ أَشَدَّ عَذَابِی وَ إِنْ أَوْسَعْتُ عَلَیْهِمْ فِی دُنْیَایَ مِنْ سَعَهًِْ رِزْقِی قَالَ فَإِذَا انْقَضَی صَوْتُ الْمُنَادِی أَجَابَهُ هُوَ شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ فَإِذَا قَالَهَا أَعْطَاهُ الْعِلْمَ الْأَوَّلَ وَ الْعِلْمَ الْآخِرَ وَ اسْتَحَقَّ زِیَادَهًَْ الرُّوحِ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ.
امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌سلیمان دیلمی از پدرش از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است: «نطفه‌ی امام از بهشت است وقتی از مادر متولّد شود روی زمین قرار می‌گیرد دست بر زمین می‌گذارد و سر به آسمان بلند می‌کند». عرض کردم: «فدایت شوم! چرا چنین می‌کند» فرمود: «زیرا یک منادی از آسمان از عرش و افق اعلی فریاد می‌زند فلانی پسر فلانی پایدار باش، تو برگزیده‌ی من از میان خلقی و گنجینه‌ی دانشم رحمت خود را برای تو و کسی که ترا دوست داشته باشد لازم گردانیم و بهشت را بخشیدم و حوریه را برایت حلال می‌کنم. به عزت و جلالم سوگند هرکه ترا دشمن بدارد گرفتار بدترین عذاب خود می‌کنم گرچه در دنیا از نظر رزق و توشه بر آنها وسعت دهم» فرمود: «وقتی صدای منادی پایان می‌یابد امام او را چنین جواب می‌دهد: خداوند، [با ایجادِ نظامِ واحدِ جهانِ هستی،] گواهی می‌دهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش، [هر کدام به گونه‌ای بر این مطلب،] گواهی می‌دهند در حالی که [خداوند در تمام عالم] قیام به عدالت دارد معبودی جز او نیست، که هم توانا و هم حکیم است. (آل عمران/۱۸) وقتی این کلمات را بگوید خداوند به او علم اوّل و علم آخر عنایت می‌کند و شایسته افزایش روح در شب قدر می‌گردد».
الباقر (علیه السلام)- بَیْتُ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) مِنْ حُجْرَهًِْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ وَ سَقْفُ بَیْتِهِمْ عَرْشُ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ فِی قَعْرِ بُیُوتِهِمْ فُرْجَهًٌْ مَکْشُوطَهًٌْ إِلَی الْعَرْشِ مِعْرَاجُ الْوَحْیِ وَ الْمَلَائِکَهًُْ تَنْزِلُ عَلَیْهِمْ بِالْوَحْیِ صَبَاحاً وَ مَسَاءً وَ فِی کُلِّ سَاعَهًٍْ وَ طَرْفَهًِْ عَیْنٍ وَ الْمَلَائِکَهًُْ لَا یَنْقَطِعُ فَوْجُهُمْ فَوْجٌ یَنْزِلُ وَ فَوْجٌ یَصْعَدُ وَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی کَشَطَ لِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) عَنِ السَّمَاوَاتِ حَتَّی أَبْصَرَ الْعَرْشَ وَ زَادَ اللَّهُ فِی قُوَّهًِْ نَاظِرِهِ وَ إِنَّ اللَّهَ زَادَ فِی قُوَّهًِْ نَاظِرَهًِْ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهًَْ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ (علیهم السلام) وَ کَانُوا یُبْصِرُونَ الْعَرْشَ وَ لَا یَجِدُونَ لِبُیُوتِهِمْ سَقْفاً غَیْرَ الْعَرْشِ فَبُیُوتُهُمْ مُسَقَّفَهًٌْ بِعَرْشِ الرَّحْمَنِ وَ مَعَارِجُ مِعْرَاجُ الْمَلَائِکَهًِْ وَ الرُّوحِ فَوْجٍ بَعْدَ فَوْجٍ لَا انْقِطَاعَ لَهُمْ وَ مَا مِنْ بَیْتٍ مِنْ بُیُوتِ الْأَئِمَّهًِْ مِنَّا إِلَّا وَ فِیهِ مِعْرَاجُ الْمَلَائِکَهًِْ لِقَوْلِ اللَّهِ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ قَالَ قُلْتُ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ قَالَ بِکُلِّ أَمْرٍ قُلْتُ هَذَا التَّنْزِیلُ قَالَ نَعَمْ.
امام باقر (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌عجلان سکونی گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: خانه امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از حجره رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است و سقف خانه ایشان، عرش پروردگار جهانیان است و در کف خانه ایشان شکافی هست که تا به عرش، معراج وحی و فرشتگان، راه دارد و فرشتگان صبح و شام و هر ساعت و هر دم با وحی بر ایشان نازل می شوند و فوج فرشتگان باز نمی ایستد و گروهی فرود می آیند و گروهی فراز می شوند. خداوند تبارک‌وتعالی برای حضرت ابراهیم (علیه السلام) پرده از آسمان ها برگرفت تا این که او عرش را دید و خداوند به نیروی بینایی اش افزود و خداوند بر نیروی بینایی حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) و امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) افزود و ایشان عرش را می دیدند و برای خانه های خود سقفی جز عرش نمی یافتند. خانه های ایشان از عرش خداوند رحمان سقف گرفته و معراج های فرشتگان و روح، فوج فوج و بی وقفه در خانه های ایشان است و هیچ خانه ای از خانههای امامان (علیهم السلام) نیست، مگر آنکه معراج فرشتگان در آن باشد؛ چراکه خداوند عزّ‌وجلّ فرمود: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ* سَلَامٌ». ابن عجلان گفت: عرض کردم: «مِّن کُلِّ أَمْرٍ»؟ فرمود: «[یعنی] با هر امر». عرض کردم: «این چنین نازل شد»؟ فرمود: «بله».
الباقر (علیه السلام)- قَالَ رَجُلٌ لِأَبِی جَعْفَر (علیه السلام) یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لَا تَغْضَبُ عَلَیَّ قَالَ لِمَا ذَا قَالَ لِمَا أُرِیدُ أَنْ أَسْأَلَکَ عَنْهُ قَالَ قُلْ قَالَ وَ لَا تَغْضَبُ قَالَ وَ لَا أَغْضَبُ قَالَ أَ رَأَیْتَ قَوْلَکَ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ وَ تَنَزُّلِ الْمَلَائِکَةِ وَ الرُّوحِ فِیهَا إِلَی الْأَوْصِیَاءِ یَأْتُونَهُمْ بِأَمْرٍ لَمْ یَکُنْ رَسُولُ اللَّهِ ص قَدْ عَلِمَهُ أَوْ یَأْتُونَهُمْ بِأَمْرٍ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَعْلَمُهُ وَ قَدْ عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَاتَ وَ لَیْسَ مِنْ عِلْمِهِ شَیْءٌ إِلَّا وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَهُ وَاعٍ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) مَا لِی وَ لَکَ أَیُّهَا الرَّجُلُ وَ مَنْ أَدْخَلَکَ عَلَیَّ قَالَ أَدْخَلَنِی عَلَیْکَ الْقَضَاءُ لِطَلَبِ الدِّینِ قَالَ فَافْهَمْ مَا أَقُولُ لَکَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا أُسْرِیَ بِهِ لَمْ یَهْبِطْ حَتَّی أَعْلَمَهُ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ عِلْمَ مَا قَدْ کَانَ وَ مَا سَیَکُونُ وَ کَانَ کَثِیرٌ مِنْ عِلْمِهِ ذَلِکَ جُمَلًا یَأْتِی تَفْسِیرُهَا فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ وَ کَذَلِکَ کَانَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) قَدْ عَلِمَ جُمَلَ الْعِلْمِ وَ یَأْتِی تَفْسِیرُهُ فِی لَیَالِی الْقَدْرِ کَمَا کَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ السَّائِلُ أَ وَ مَا کَانَ فِی الْجُمَلِ تَفْسِیرٌ قَالَ بَلَی وَ لَکِنَّهُ إِنَّمَا یَأْتِی بِالْأَمْرِ مِنَ اللَّهِ تَعَالَی فِی لَیَالِی الْقَدْرِ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ إِلَی الْأَوْصِیَاءِ (علیهم السلام) افْعَلْ کَذَا وَ کَذَا لِأَمْرٍ قَدْ کَانُوا عَلِمُوهُ أُمِرُوا کَیْفَ یَعْمَلُونَ فِیهِ قُلْتُ فَسِّرْ لِی هَذَا قَالَ لَمْ یَمُتْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَّا حَافِظاً لِجُمْلَهًِْ الْعِلْمِ وَ تَفْسِیرِهِ قُلْتُ فَالَّذِی کَانَ یَأْتِیهِ فِی لَیَالِی الْقَدْرِ عِلْمُ مَا هُوَ قَالَ الْأَمْرُ وَ الْیُسْرُ فِیمَا کَانَ قَدْ عَلِمَ قَالَ السَّائِلُ فَمَا یَحْدُثُ لَهُمْ فِی لَیَالِی الْقَدْرِ عِلْمٌ سِوَی مَا عَلِمُوا قَالَ هَذَا مِمَّا أُمِرُوا بِکِتْمَانِهِ وَ لَا یَعْلَمُ تَفْسِیرَ مَا سَأَلْتَ عَنْهُ إِلَّا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ قَالَ السَّائِلُ فَهَلْ یَعْلَمُ الْأَوْصِیَاءُ (علیهم السلام) مَا لَا یَعْلَمُ الْأَنْبِیَاءُ (علیهم السلام) قَالَ لَا وَ کَیْفَ یَعْلَمُ وَصِیٌّ غَیْرَ عِلْمِ مَا أُوصِیَ إِلَیْهِ قَالَ السَّائِلُ فَهَلْ یَسَعُنَا أَنْ نَقُولَ إِنَّ أَحَداً مِنَ الْوُصَاهًِْ یَعْلَمُ مَا لَا یَعْلَمُ الْآخَرُ قَالَ لَا لَمْ یَمُتْ نَبِیٌّ إِلَّا وَ عِلْمُهُ فِی جَوْفِ وَصِیِّهِ وَ إِنَّمَا تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ بِالْحُکْمِ الَّذِی یَحْکُمُ بِهِ بَیْنَ الْعِبَادِ قَالَ السَّائِلُ وَ مَا کَانُوا عَلِمُوا ذَلِکَ الْحُکْمَ قَالَ بَلَی قَدْ عَلِمُوهُ وَ لَکِنَّهُمْ لَا یَسْتَطِیعُونَ إِمْضَاءَ شَیْءٍ مِنْهُ حَتَّی یُؤْمَرُوا فِی لَیَالِی الْقَدْرِ کَیْفَ یَصْنَعُونَ إِلَی السَّنَهًِْ الْمُقْبِلَهًِْ قَالَ السَّائِلُ یَا أَبَا جَعْفَرٍ لَا أَسْتَطِیعُ إِنْکَارَ هَذَا قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) مَنْ أَنْکَرَهُ فَلَیْسَ مِنَّا قَالَ السَّائِلُ یَا أَبَا جَعْفَرٍ أَ رَأَیْتَ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) هَلْ کَانَ یَأْتِیهِ فِی لَیَالِی الْقَدْرِ شَیْءٌ لَمْ یَکُنْ عَلِمَهُ قَالَ لَا یَحِلُّ لَکَ أَنْ تَسْأَلَ عَنْ هَذَا أَمَّا عِلْمُ مَا کَانَ وَ مَا سَیَکُونُ فَلَیْسَ یَمُوتُ نَبِیٌّ وَ لَا وَصِیٌّ إِلَّا وَ الْوَصِیُّ الَّذِی بَعْدَهُ یَعْلَمُهُ أَمَّا هَذَا الْعِلْمُ الَّذِی تَسْأَلُ عَنْهُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَبَی أَنْ یُطْلِعَ الْأَوْصِیَاءَ (علیهم السلام) عَلَیْهِ إِلَّا أَنْفُسَهُم.
امام باقر (علیه السلام)- مردی به امام باقر (علیه السلام) عرض‌کرد: «پسر پیغمبر! بر من خشم مکن»، فرمود: «برای چه»؟ عرض‌کرد: «برای آنچه می‌خواهم از شما بپرسم». فرمود: «بگو» عرض‌کرد: «خشم نمی‌کنی»؟ فرمود: «خشم نمی‌کنم»، عرض‌کرد: «بفرمایید اینکه درباره‌ی شب قدر معتقدید که فرشتگان و جبرئیل به‌سوی اوصیاء (علیهم السلام) نازل میشوند، آیا برای آنها امری می‌آورند که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) آن را نمی‌دانسته یا امری می‌آورند که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) آن را می‌دانسته است؟ با آنکه شما می‌دانید که چون پیغمبر (صلی الله علیه و آله) وفات کرد، علی (علیه السلام) تمام علوم او را فرا گرفته بود»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «ای مرد! مرا با تو چکار است؟ چه شخصی تو را نزد من آورد»؟ عرض‌کرد: «سرنوشت مرا برای طلب دین نزد تو آورد». فرمود: «پس آنچه را به تو می‌گویم خوب بفهم. همانا چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را به معراج بردند، فرود نیامد تا اینکه خدا علم گذشته و آینده را به او آموخت و مقدار زیادی از آن علم مجمل و سربسته بود که تفسیر و توضیحش در شب قدر می‌آمد، علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) هم مانند پیغمبر بود، علوم مجمل را می‌دانست و تفسیرش در شبهای قدر می‌آمد، مانند آنچه برای پیغمبر (صلی الله علیه و آله) بود»، مرد سائل گفت: «مگر در آن علوم مجمل و سر بسته تفسیری نبود»؟ فرمود: «چرا، ولی در شبهای قدر از طرف خدای تعالی به پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و اوصیاء نسبت به آنچه می‌دانند دستور می‌آید که چنین و چنان کن و در آن شب دستور می‌گیرند که نسبت به آنچه می‌دانند چگونه رفتار کنند». مرد سائل گوید: عرض‌کردم: «این مطلب را برایم توضیح دهید»، فرمود: «پیغمبر (صلی الله علیه و آله) وفات نکرد، جز اینکه علوم سربسته و تفسیر آنها را فرا گرفته بود»، عرض‌کردم: «پس آنچه در شبهای قدر برایش می‌آمد چه علمی بود»؟ فرمود: «فرمان و تسهیلی بود نسبت به آنچه می‌دانست [جزئیات و مصادیق بر کلیات منطبق می‌گشت و دستور اجرایش می‌آمد و این خود تسهیلی بود برای پیغمبر و امام (صلی الله علیه و آله)]. مرد سائل گفت: «پس برای ایشان در شبهای قدر چه علمی غیر از آنچه می‌دانستند پدید می‌آمد»؟ فرمود: «این مطلب از چیزهایی است که ایشان مأمور به کتمانش باشند و تفسیر آنچه را پرسیدی جز خدای عزّ‌وجلّ نداند». مرد سائل گفت: «مگر اوصیاء می‌دانند آنچه را که پیغمبران نمی‌دانند»؟ فرمود: «نه! چگونه میشود که وصی علمی جز آنچه به او وصیت شده بداند»؟! مرد سائل گفت: «ما را می‌رسد که بگوییم یکی از اوصیاء چیزی می‌داند که وصیّ دیگر آن را نمی‌داند»؟ فرمود: «نه، هر پیغمبری که بمیرد علمش در قلب وصیّش باشد و فرشتگان و جبرئیل در شب قدر فقط آنچه را که وصیّ باید میان بندگان حکم کند فرود می‌آوردند». مرد سائل گفت: «مگر ایشان آن حکم را نمی‌دانند»؟ فرمود: «چرا، می‌دانند ولی نمی‌توانند مطلبی را اجرا کنند تا در شبهای قدر دستور یابند که تا سال آینده چگونه رفتار کنند». مرد سائل گفت: «من نمی‌توانم این موضوع را انکار کنم»؟ امام فرمود: «هرکه انکار آن کند، از ما نیست». مرد سائل گفت: «ای ابا جعفر! بفرمایید که آیا برای پیغمبر (صلی الله علیه و آله) در شبهای قدر علمی می‌آمد که آن را نمی‌دانست»؟ فرمود: «این سؤال برای تو روا نیست، امّا نسبت به علم گذشته و آینده، هر پیغمبر و وصیی که بمیرد وصی پس از وی آن را می‌داند و امّا این علمی که تو می‌پرسی خدای عزّ‌وجلّ نخواسته که جز خود اوصیاء از آن اطّلاع یابند».
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها قَالَ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهًُْ وَ رُوحُ الْقُدُسِ عَلَی إِمَامِ الزَّمَانِ وَ یَدْفَعُونَ إِلَیْهِ مَا قَدْ کَتَبُوهُ مِنْ هَذِهِ الْأُمُورِ ... قَوْلُهُ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ قَالَ تَحِیَّهًٌْ یُحَیَّا بِهَا الْإِمَامُ إِلَی أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها [در آن شب] فرشتگان و روح القدس بر امام زمان (علیه السلام) فرود میآیند و هرچه از این امور [که در شب قدر مقدّر میشود یعنی مرگ و میرها، به دنیا آمدن‌ها، رزق و روزی‌ها و هر خیر و شرّی که در یک سال قرار است اتفاق بیافتد] نوشته‌اند را به امام (علیه السلام) تحویل می‌دهند... کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ این سلام، سلامی است که تا طلوع سپیده‌دم با آن بر امام (علیه السلام) درود فرستاده شود.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ دَاوُدَ‌بْنِ‌فَرْقَدٍ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ الَّتِی تَنَزَّلُ فِیهِ الْمَلَائِکَهًُْ فَقَالَ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ قَالَ ثُمَّ قَالَ لِی أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) مِمَّنْ وَ إِلَی مَنْ وَ مَا یَنْزِلُ.
امام صادق (علیه السلام)- داودبن‌فرقد گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره شب قدر پرسیدم که فرشتگان در آن پیوسته فرود میآیند. حضرت فرمود: تَنزََّلُ الْمَلَائکَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن کلُ‌ِّ أَمْرٍ* سَلَامٌ هِیَ حَتیَ مَطْلَعِ الْفَجْرِ؛ سپس امام صادق (علیه السلام) به من فرمود که چه چیزی، از چه کسی و به چه کسی نازل میشود.
الصّادق (علیه السلام)- تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ عَلَی إِمَامِ الزَّمَانِ مَعَ رُوحِ الْقُدُسِ وَ قَوْلُهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ وَ یَدْفَعُونَ مَا کَتَبُوهُ إِلَی الْإِمَامِ وَ یُلْقِی اللَّهُ ذَلِکَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) ثُمَّ إِلَی الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) وَاحِداً بَعْدَ وَاحِدٍ حَتَّی یُلْقُوهُ إِلَی الْإِمَام ... وَ قَوْلُهُ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ قَالَ تَحِیَّهًُْ الْإِمَامِ یُحَیَّی بِهَا إِلَی أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْر.
امام صادق (علیه السلام)- [در آن شب] فرشتگان و روح القدس بر امام زمان (علیه السلام) فرود میآیند تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ و هر آنچه [از مقدّرات یک‌ساله] نوشته‌اند را به امام (علیه السلام) تحویل می‌دهند؛ و خداوند این امور را [در ابتدا] به رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، سپس به امیرمؤمنان (علیه السلام) و سپس به ترتیب به هریک از امامان (علیهم السلام) تحویل می‌دهد تا اینکه در نهایت، آنها به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تحویل می‌دهند... مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ این سلام، سلامی است که تا طلوع سپیده‌دم با آن بر امام (علیه السلام) درود فرستاده شود.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- لَقَدْ صَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سَبْعَ رَمَضَانَاتٍ وَ صَامَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) مَعَهُ فَکَانَ کُلَّ لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ یَنْزِلُ فِیهَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) عَلَی عَلِیٍّ فَیُسَلِّمُ عَلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هفت ماه رمضان روزه گرفت و علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) (نیز) همراه ایشان روزه گرفت و در هر شب قدر، جبرئیل (علیه السلام) بر علی (علیه السلام) فرود آمده و از جانب پروردگارش بر او سلام می‌کرد.
الکاظم (علیه السلام)- مَا مِنْ مَلَکٍ یُهْبِطُهُ اللَّهُ فِی أَمْرٍ مَا یُهْبِطُهُ إِلَّا بَدَأَ بِالْإِمَامِ فَعَرَضَ ذَلِکَ عَلَیْهِ وَ إِنَّ مُخْتَلَفَ الْمَلَائِکَهًِْ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِلَی صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ.
امام کاظم (علیه السلام)- فرشته‌ای نیست که خدایش برای امری به زمین فرو فرستد جز اینکه ابتدا نزد امام آید و آن امر را به او عرضه کند. و رفت و آمد ملائکه از نزد خدای تبارک‌وتعالی به سوی صاحب الامر است.
الصادق (علیه السلام)- لَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَبَطَ جَبْرَئِیلُ وَ مَعَهُ الْمَلَائِکَهًُْ وَ الرُّوحُ الَّذِینَ کَانُوا یَهْبِطُونَ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ قَالَ فَفُتِحَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بَصَرُهُ فَرَآهُمْ فِی مُنْتَهَی السَّمَاوَاتِ إِلَی الْأَرْضِ یُغَسِّلُونَ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) مَعَهُ وَ یُصَلُّونَ مَعَهُ عَلَیْهِ وَ یَحْفِرُونَ لَهُ وَ اللَّهِ مَا حَفَرَ لَهُ غَیْرُهُمْ حَتَّی إِذَا وُضِعَ فِی قَبْرِهِ نَزَلُوا مَعَ مَنْ نَزَلَ فَوَضَعُوهُ فَتَکَلَّمَ وَ فُتِحَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) سَمْعُهُ فَسَمِعَهُ یُوصِیهِمْ بِهِ فَبَکَی وَ سَمِعَهُمْ یَقُولُونَ لَا نَأْلُوهُ جُهْداً وَ إِنَّمَا هُوَ صَاحِبُنَا بَعْدَکَ إِلَّا أَنَّهُ لَیْسَ یُعَایِنُنَا بِبَصَرِهِ بَعْدَ مَرَّتِنَا هَذِهِ حَتَّی إِذَا مَاتَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) رَأَی الْحَسَنُ (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) مِثْلَ ذَلِکَ الَّذِی رَأَی وَ رَأَیَا النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) أَیْضاً یُعِینُ الْمَلَائِکَهًَْ مِثْلَ الَّذِی صَنَعُوهُ بِالنَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی إِذَا مَاتَ الْحَسَنُ (علیه السلام) رَأَی مِنْهُ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیّاً (علیه السلام) یُعِینَانِ الْمَلَائِکَهًَْ حَتَّی إِذَا مَاتَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) رَأَی عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) مِنْهُ مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ الْحَسَنَ (علیه السلام) یُعِینُونَ الْمَلَائِکَهًَْ حَتَّی إِذَا مَاتَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) رَأَی مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ الْحَسَنَ (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) یُعِینُونَ الْمَلَائِکَهًَْ حَتَّی إِذَا مَاتَ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ رَأَی جَعْفَرٌ مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ عَلِیَّ‌بْنَ‌الْحُسَیْنِ (علیهم السلام) یُعِینُونَ الْمَلَائِکَهًَْ حَتَّی إِذَا مَاتَ جَعْفَرٌ رَأَی مُوسَی مِنْهُ مِثْلَ ذَلِکَ هَکَذَا یَجْرِی إِلَی آخِرِنَا.
امام صادق (علیه السلام)- هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رحلت فرمود جبرئیل (علیه السلام) به همراه فرشتگان و روح که در شب قدر فرود می‌آمدند، پایین آمد؛ در آن حال، پرده از مقابل دیدگان علی (علیه السلام) کنار رفت و او آنها را در انتهایِ راه آسمان به زمین مشاهده کرد که همراه او پیامبر (صلی الله علیه و آله) را غسل می‌دهند و بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نماز می‌گزارند و برایش قبر می‌کَنند؛ به خدا سوگند کسی جز آنها برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) قبر نکند؛ وقتی جنازه پیامبر (صلی الله علیه و آله) در قبر گذاشته شد. آنها به زمین آمدند و او را در قبر نهادند؛ در آن حال پیامبر (صلی الله علیه و آله) به سخن درآمد و پرده از مقابل گوش‌های علی (علیه السلام) کنار رفت و شنید که پیامبر (صلی الله علیه و آله) سفارش او را به فرشتگان می‌کند، علی (علیه السلام) به گریه افتاد و شنید که فرشتگان می‌گویند: «از هیچ کوششی برای [کمک به] علی (علیه السلام) دریغ نخواهیم کرد چراکه بعد از تو او صاحب اختیارِ ماست و تفاوت او با تو در این است که او پس از این بار، دیگر ما را با چشمان خود نخواهد دید». هنگامی که امیرمؤمنان (علیه السلام) از دنیا رفت، حسن و حسین (علیها السلام) مانند همان که علی (علیه السلام) دیده بود را مشاهده کردند و دیدند پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز فرشتگان را (در غسل دادن و دفن کردن علی (علیه السلام)) یاری می‌کند و آنها همان کارهایی که برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) کردند برای علی (علیه السلام) نیز انجام می‌دادند. هنگامی که حسن (علیه السلام) از دنیا رفت، حسین (علیه السلام) در مورد او همان صحنه‌ها را مشاهده کرد و پیامبر و علی (علیها السلام) را در حال یاری کردن فرشتگان دید. چون حسین (علیه السلام) از دنیا رفت، علی‌بن‌حسین (علیها السلام) در مورد او همان صحنه‌ها را مشاهده کرد و پیامبر، علی و حسن (علیهم السلام)را در حال یاری‌کردن فرشتگان دید. چون علی‌بن‌حسین (علیها السلام) از دنیا رفت، محمّدبن‌علی (علیها السلام) همان صحنه‌ها را مشاهده کرد و پیامبر، علی، حسن و حسین (علیهم السلام) را در حال یاری کردن فرشتگان دید. چون محمّدبن‌علی (علیها السلام) از دنیا رفت، جعفر (علیه السلام) همان صحنه‌ها را مشاهده کرد و پیامبر، علی، حسن، حسین و علی‌بن‌حسین (علیهم السلام) را در حال یاری کردن فرشتگان دید. و چون جعفر (علیه السلام) از دنیا برود موسی (علیه السلام) همان صحنه‌ها را خواهد دید و این جریان تا آخرین نفر از ما ادامه خواهد یافت.