آیه ۵۷ - سوره قصص

آیه وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً يُجْبى إِلَيْهِ ثَمَراتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ [57]

آن‌ها گفتند: «ما اگر هدايت را همراه تو پذيرا شويم، ما را از سرزمينمان مى‌ربايند». آيا ما حرم امنى در اختيار آن‌ها قرار نداديم كه ثمرات هر چيزى [از هر شهر و ديارى] به سوى آن آورده مى‌شود كه رزقى است از جانب ما؟! ولى بيشتر آنان نمى‌دانند.

۱
(قصص/ ۵۷)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدی مَعَکَ قَالَ نَزَلَتْ فِی قُرَیْشٍ حِینَ دَعَاهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَی الْإِسْلَامِ وَ الْهِجْرَهًِْ قَالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدی مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا فقال الله عَزَّ وَ جَلَّ أَ وَ لَمْ نُمَکِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً یُجْبی إِلَیْهِ ثَمَراتُ کُلِّ شَیْءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَقَالُوا إِن نَّتَّبِعِ الْهُدَی مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا؛ در حقّ قریش نازل شده است و آن زمانی بود که رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) ایشان را به اسلام و هجرت دعوت فرمود ولی آنان گفتند: «اگر با تو از هدایت پیروی کنیم از سرزمین‌مان ربوده می‌شویم». از این رو خداوند عزّوجّل فرمود: أَوَلَمْ نُمَکِّن لَّهُمْ حَرَمًا آمِنًا یُجْبَی إِلَیْهِ ثَمَرَاتُ کُلِّ شَیْءٍ رِزْقًا مِن لَّدُنَّا وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۲۴۸
بحار الأنوار، ج۹، ص۲۲۹/ القمی، ج۲، ص۱۴۲/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(قصص/ ۵۷)

السّجاد (علیه السلام)- أَنَّهُ اجْتَمَعَتْ قُرَیْشٌ إِلَی أَبِی‌طَالِبٍ (رحمة الله علیه) وَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عِنْدَهُ فَقَالُوا نَسْأَلُکَ مِنِ ابْنِ أَخِیکَ النَّصَفَ قَالَ وَ مَا النَّصَفُ مِنْه ... فَقَالُوا قُلْ لَهُ أَرْسَلَهُ اللَّهُ إِلَیْنَا خَاصَّهًًْ أَمْ إِلَی النَّاسِ کَافَّهًًْ قَالَ بَلْ إِلَی النَّاسِ أُرْسِلْتُ کَافَّهًًْ إِلَی الْأَبْیَضِ وَ الْأَسْوَدِ وَ مَنْ عَلَی رُءُوسِ الْجِبَالِ وَ مَنْ فِی لُجَجِ الْبِحَارِ وَ لَأَدْعُوَنَّ السَّنَهًَْ فَارِسَ وَ الرُّومَ یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً فَتَجَبَّرَتْ قُرَیْشٌ وَ اسْتَکْبَرَتْ وَ قَالَتْ وَ اللَّهِ لَوْ سَمِعَتْ بِهَذَا فَارِسُ وَ الرُّومُ لَاخْتَطَفَتْنَا مِنْ أَرْضِنَا وَ لَقَلَعَتِ الْکَعْبَهًَْ حَجَراً حَجَراً فَنَزَلَ وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدی مَعَکَ.

امام سجّاد (علیه السلام)- قریش پیش ابوطالب (رحمة الله علیه) آمدند و رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) هم آنجا بود. قریش به ابوطالب (رحمة الله علیه) گفتند: «ما از برادرزاده‌ات می‌خواهیم نسبت به ما انصاف دهد». ابوطالب (رحمة الله علیه) گفت: «منظورتان از انصاف از او چیست»؟ ... گفتند: «ای ابوطالب (رحمة الله علیه)! از او بپرس آیا خداوند او را مخصوص ما فرستاده است یا برای همه‌ی مردم فرستاده است»؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «برای همه‌ی مردم از سپید و سیاه و سرخ و عرب و غیر عرب مبعوث شده‌ام و سوگند به کسی که جان من در دست اوست من همگان را سپید و سیاه را و هرکس را که بر سر کوهها و جزایر و دریاهاست به این آیین فرامی‌خوانم و فارسیان و رومیان را هم همین امسال به این کار فرامی‌خوانم. ای مردم! من فرستاده خدا به سوی همه شما هستم. (اعراف/۱۵۸)». قریش سرگردان شدند و با نخوت و تکبر به ابوطالب (رحمة الله علیه) گفتند: «به خدا سوگند اگر ایرانیان و رومیان این سخن را بشنوند ما را از سرزمین خود بیرون می‌کنند و سنگ‌های کعبه را یکی‌یکی خواهند کند». و خداوند این آیه را نازل فرمود: وَقَالُوا إِن نَّتَّبِعِ الْهُدَی مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۲۴۸
بحار الأنوار، ج۳۵، ص۸۷/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۵۴؛ «یا ایها الناس ... جمیعا» محذوف/ المناقب، ج۱، ص۵۹/ نورالثقلین
۳
(قصص/ ۵۷)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- کَتَبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) کِتَاباً بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنَ النَّهْرَوَان ... قَدْ خَصَّ اللَّهُ قُرَیْشاً بِثَلَاثِ آیَاتٍ وَ عَمَّ الْعَرَبَ بِآیَهًٍْ، فَأَمَّا الْآیَاتُ اللَّوَاتِی فِی قُرَیْشٍ ... وَ الثَّالِثَهًُْ قَوْلُ قُرَیْشٍ لِنَبِیِّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حِینَ دَعَاهُمْ إِلَی الْإِسْلَامِ وَ الْهِجْرَهًِْ وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدی مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا، فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی أَ وَ لَمْ نُمَکِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً یُجْبی إِلَیْهِ ثَمَراتُ کُلِّ شَیْءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ.

امام علی (علیه السلام)- امیرمؤمنان (علیه السلام) پس از بازگشت از نهروان نامه‌ای نوشت ... خداوند قریش را به سه آیه از قرآن و عموم عرب را به یک آیه اختصاص داده است؛ آن آیاتی که در مورد قریش است این است: ... سوّم حرف قریش به پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود، وقتی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن‌ها را به اسلام دعوت کرد و از آن‌ها خواست که هجرت کنند امّا آن‌ها گفتند: وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدی مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا (اگر از دستور تو در مورد علی (علیه السلام) تبعیّت کنیم ما را از سرزمینمان تبعید می‌کنند) و خداوند در جواب آن‌ها فرمود: آیا ما حرم امنی در اختیار آن‌ها قرار ندادیم که ثمرات هر چیزی [از هر شهر و دیاری] به سوی آن آورده می‌شود که رزقی است از جانب ما؟! ولی بیشتر آنان نمی‌دانند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۲۴۸
بحار الأنوار، ج۳۰، ص۷/ نورالثقلین
بیشتر