آیه وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ [22]
[آري] در آن روز صورت‌هايي شاداب و مسرور است.
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ إِبْرَاهِیمَ‌بْنِ أَبِی‌مَحْمُودٍ قَالَ قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌مُوسَی‌الرِّضَا (علیه السلام) وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ قَالَ یَعْنِی مُشْرِقَهًٌْ تَنْتَظِرُ ثَوَابَ رَبِّهَا.
امام رضا (علیه السلام)- ابی محمود گوید: امام رضا (علیه السلام) درباره‌ی این آیات: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ، إِلَی رَبِّهَا نَاظِرَةٌ، فرموده است: «منظور، درخشان و نورانی است که به پاداش پروردگارش نگاه می‌کند».
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ أَیْ مُشْرِقَهًٌْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ درخشان و نورانی است.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- نَاضِرَةٌ . . . أَیْ بَهْجَهًٌْ حَسَنَهًٌْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- ناضِرَةٌ یعنی شاداب و نیکو است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- {الإحتجاج} فِی خَبَرِ الزِّنْدِیقِ الَّذِی سَأَلَ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَمَّا تَوَهَّمَهُ مِنَ التَّنَاقُضِ فِی الْقُرْآنِ قَالَ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ تَعَالَی وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ ذَلِکَ فِی مَوْضِعٍ یَنْتَهِی فِیهِ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ بَعْدَ مَا یَفْرُغُ مِنَ الْحِسَابِ إِلَی نَهَرٍ یُسَمَّی الْحَیَوَانَ فَیَغْتَسِلُونَ فِیهِ وَ یَشْرَبُونَ مِنْ آخَرَ فَتَبْیَضُّ وُجُوهُهُمْ فَیَذْهَبُ عَنْهُمْ کُلُّ قَذًی وَ وَعْثٍ ثُمَّ یُؤْمَرُونَ بِدُخُولِ الْجَنَّهًِْ فَمِنْ هَذَا الْمَقَامِ یَنْظُرُونَ إِلَی رَبِّهِمْ کَیْفَ یُثِیبُهُمْ وَ مِنْهُ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهًَْ فَذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ فِی تَسْلِیمِ الْمَلَائِکَهًِْ عَلَیْهِمْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ فَعِنْدَ ذَلِکَ أُثِیبُوا بِدُخُولِ الْجَنَّهًِْ وَ النَّظَرِ إِلَی مَا وَعَدَهُمُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَذَلِکَ قَوْلُهُ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ وَ النَّاظِرَهًُْ فِی بَعْضِ اللُّغَهًِْ هِیَ الْمُنْتَظِرَهًُْ أَ لَمْ تَسْمَعْ إِلَی قَوْلِهِ تَعَالَی فَناظِرَهًٌْ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ أَیْ مُنْتَظِرَهًٌْ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ.
امام علی (علیه السلام)- و امّا این کلام خداوند متعال که فرمود: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ، إِلَی رَبِّهَا نَاظِرَةٌ درباره‌ی جایی است که دوستان خداوند عزّ‌وجلّ، پس از آنکه حسابشان به پایان می رسد، در آنجا به رودی می رسند که زندگی نام دارد. ایشان در آن رود غسل می کنند و از رودی دیگر می نوشند و این‌گونه رخسارشان سپید می گردد و آزار و ناپاکی و سختی، همه از ایشان زدوده می شود؛ سپس فرمان ورودشان به بهشت می رسد و از آن مقام سوی پروردگارشان می نگرند که چگونه ایشان را پاداش داده است و از آنجا به بهشت در می آیند و این کلام خداوند عزّ‌وجلّ است که درباره‌ی سلام فرشتگان بر ایشان فرمود: سلام بر شما! گوارایتان باد این نعمت‌ها! داخل بهشت شوید و جاودانه بمانید!. (زمر/۷۳) در آن دم با گام‌نهادن در بهشت و نگریستن به وعده هایی که خداوند عزّ‌وجلّ به ایشان داده، پاداش داده می شوند و این کلام خداوند متعال است که فرمود: إِلَی رَبِّهَا نَاظِرَةٌ، ناظر در لغت گاه به‌معنای منتظر است؛ آیا نشنیده ای که خداوند متعال فرمود: فَنَاظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ یعنی منتظر است که فرستادگان با چه باز می گردند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هَاشِمٍ‌الصَّیْدَاوِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا مِنْ رَجُلٍ مِنْ فُقَرَاءِ شِیعَتِنَا إِلَّا وَ لَیْسَ عَلَیْهِ تَبِعَهًٌْ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا التَّبِعَهًُْ قَالَ مِنَ الْإِحْدَی وَ الْخَمْسِینَ رَکْعَهًًْ وَ مِنْ صَوْمِ ثَلَاثَهًِْ أَیَّامٍ مِنَ الشَّهْرِ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ خَرَجُوا مِنْ قُبُورِهِمْ وَ وُجُوهُهُمْ مِثْلُ الْقَمَرِ لَیْلَهًَْ الْبَدْرِ فَیُقَالُ لِلرَّجُلِ مِنْهُمْ سَلْ تُعْطَ فَیَقُولُ أَسْأَلُ رَبِّی النَّظَرَ إِلَی وَجْهِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) قَالَ فَیُنْصَبُ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْبَرٌ عَلَی دُرْنُوکٍ مِنْ دَرَانِیکِ الْجَنَّهًِْ لَهُ أَلْفُ مِرْقَاهًٍْ بَیْنَ الْمِرْقَاهًِْ إِلَی الْمِرْقَاهًِْ رَکْضَهًُْ الْفَرَسِ فَیَصْعَدُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ فَیَحِفُّ ذَلِکَ الْمِنْبَرَ شِیعَهًُْ آلِ‌مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) فَیَنْظُرُ اللَّهُ إِلَیْهِمْ وَ هُوَ قَوْلُهُ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ قَالَ فَیُلْقَی عَلَیْهِمُ النُّورُ حَتَّی إِنَّ أَحَدَهُمْ إِذَا رَجَعَ لَمْ تَقْدِرِ الْحَوْرَاءُ أَنْ تَمْلَأَ بَصَرَهَا مِنْهُ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) یَا هَاشِمُ لِمِثْلِ هذا فَلْیَعْمَلِ الْعامِلُونَ.
امام صادق (علیه السلام)- صیداوی گوید: امام صادق (علیه السلام) از پدرش (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده است: «هیچ مردی از مردان فقیر مؤمن شیعه ما نیست، مگر اینکه تَبِعه بر او نیست. عرض کردم: «فدایت شوم! تَبِعه چیست»؟ فرمود: «منظور، پنجاه‌ویک رکعت نماز و سه روز روزه گرفتن در هر ماه است، آنگاه که روز قیامت فرا رسد، درحالتی‌که چهره‌های آنان مانند ماه شب چهاردهم می‌درخشد، از قبرهای خویش خارج میشوند، و به هرکدام از آن‌ها گفته میشود: هر آنچه طلب کنی، محقّق میشود». پس می‌گوید: «از خداوند می‌خواهم که چهره‌ی حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) را ببینم». می‌فرماید: «پس خداوند عزّ‌وجلّ به بهشتیان اجازه می‌دهد که محمّد (صلی الله علیه و آله) را زیارت کنند. و می‌فرماید: منبری از نور در یکی از درانیک (جمع دُرنوک، به‌معنای سرسرا) بهشت برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نصب میشود که دارای هزار پلّه است که فاصله‌ی میان پلکان های آن، به‌اندازه‌ی یک دویدن اسب است. پس محمّد (صلی الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر بالای آن می‌روند». و فرمود: «اطراف آن از شیعه آل محمّد (علیهم السلام) موج می‌زند، و خداوند به آن‌ها نگاه می‌کند و این همان سخن خداوند عزّ‌وجلّ است که فرمود: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ، إِلَی رَبِّهَا نَاظِرَةٌ، می‌فرماید: «پس بر آن‌ها نور افشانده میشود، به‌طوری که زمانی‌که بر میگردند، حوریان بهشتی نمی‌توانند چشم از آن‌ها بردارند (از دیدن آن‌ها سیر نمی شوند)». سپس امام صادق (علیه السلام) فرمود: «ای هاشم! لِمِثلِ هَذَا فَلیَعمَلِ العَامِلُونَ؛ آری، برای مثل این، باید عمل‌کنندگان عمل کنند!. (صافات/۶۱)