آیه إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبادُكَ وَ إِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ [118]
[با اين حال،] اگر آن‌ها را مجازات كنى، بندگان تواند. [و اختيار آن‌ها به دست توست]؛ و اگر آنان را ببخشى، توانا و حكيمى. [نه كيفر تو نشانه‌ی بى حكمتى است، و نه بخشش تو نشانه‌ی ناتوانى]».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیداً عَلَیْکُمْ یَقُولُ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ تَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ أَیْ آلُ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) یَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَی النَّاسِ بَعْدَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) قَالَ عِیسَی‌ابْنُ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) وَکُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی‌کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَ الرَّقِیبُ الشَّهِیدُ وَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ وَ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ عَلَی هَذِهِ الْأُمَّهًِْ بَعْدَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) شَهِیداً مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ عِتْرَتِهِ (علیهم السلام) مَا کَانَ فِی الدُّنْیَا مِنْهُمْ أَحَدٌ فَإِذَا فَنُوا هَلَکَ أَهْلُ الْأَرْضِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) جَعَلَ اللَّهُ النُّجُومَ أَمَاناً لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ جَعَلَ أَهْلَ بَیْتِی (علیهم السلام) أَمَاناً لِأَهْلِ الْأَرْضِ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- معنای کلام خداوند: پیامبر بر خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) گواه است. (حج/۷۸) وَ تَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ یعنی بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله)، خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) بر مردم گواه هستند. قرآن از قول حضرت عیسی (علیه السلام) می فرماید: «وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهیداً ما دُمْتُ فیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنی کُنْتَ أَنْتَ الرَّقیبَ عَلَیْهِم «الرقیب» یعنی گواه برآنان بودی. وَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهید و خداوند بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله)، خود، بر این امّت، گواهانی از خاندان او قرار داده است و این تا زمانی است که یکی از آن‌ها بر روی زمین باشد. هرگاه که آن‌ها از میان رفتند، تمام ساکنان کره زمین هلاک می‌گردند». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند ستارگان را مایه‌ی امنیّت اهل آسمان قرار داده و اهل بیت مرا مایه‌ی امنیّت و آرامش برای اهل زمین قرار داده است».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی جَعَلَ عَلَی عُهْدَهًِْ الْأُمَّهًِْ شُهَدَاءَ قَالَ وَکُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ وَ قَالَ فِی النَّبِیِ (صلی الله علیه و آله) لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیداً عَلَیْکُمْ وَ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ یَتْلُوهُ شاهِدٌ وَ فِی الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) وَ تَکُونُوا شُهَداءَ آلُ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) یَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَی النَّاسِ بَعْدَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- خدای تعالی گواهانی بر عهده‌ی امّت قرار داد. فرمود: وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ و در مورد پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «تا پیامبر گواه بر شما باشد. (حج/۷۸)»، و در مورد علی (علیه السلام) [فرمود]: و به‌دنبال آن، شاهدی می‌باشد. (هود/۱۷) و در مورد امامان [فرمود]: و شما گواهان باشید. (حج/۷۸) [یعنی] آل محمّد (علیهم السلام) بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله) گواه بر مردم باشند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِبنُ عَبَاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّکُمْ مَحْشُورُونَ حُفَاهًًْ عُرَاهًًْ غُرْلًا ثُمَّ قَرَأَ کَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ وَعْداً عَلَیْنا إِنَّا کُنَّا فاعِلِینَ أَلَا وَ إِنَّ أَوَّلَ مَنْ یُکْسَی إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) أَلَا وَ إِنَّ نَاساً مِنْ أَصْحَابِی یُؤْخَذُ بِهِمْ ذَاتَ الشِّمَالِ فَأَقُولُ أُصَیْحَابِی أُصَیْحَابِی قَالَ فَیُقَالُ إِنَّهُمْ لَمْ یَزَالُوا مُرْتَدِّینَ عَلَی أَعْقَابِهِمْ مُذْ فَارَقْتَهُمْ فَأَقُولُ کَمَا قَالَ الْعَبْدُ الصَّالِحُ عِیسَی (علیه السلام) وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ إِلَی قَوْلِهِ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «شما پابرهنه و عریان و ختنه نشده برانگیخه می شوید و سپس این آیه را قرائت نمود: «کَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ وَعْداً عَلَیْنا إِنَّا کُنَّا فاعِلِین و فرمود: اوّلین کسی که پوشانده می شود ابراهیم (علیه السلام) است، آگاه باشید که گروهی از اصحاب مرا به سمت چپ می برند و من می گویم اصحاب منند، اصحاب منند، و گفته می شود: این ها از آن زمان که تو از میانشان رفتی، همین طور به پیشینیان خود بازگشتند. آن گاه من هم همان چیزی را می گویم که عبد صالح، عیسی (علیه السلام) فرمود: وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ ... الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ.
الرّضا (علیه السلام)- قَالَ عَزَّوَجَلَّ حِکَایَهًًْ لِقَوْلِ عِیسَی (علیه السلام) یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی‌کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ وَ یَقُولُونَ الْمُتَجَاوِزُونَ لِلْحَدِّ فِی أَمْرِ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) إِنَّهُ إِنْ جَازَ أَنْ یُشَبَّهَ أَمْرُ عِیسَی (علیه السلام) لِلنَّاسِ فَلِمَ لَا یَجُوزُ أَنْ یُشَبَّهَ أَمْرُهُمْ أَیْضاً وَ الَّذِی یَجِبُ أَنْ یُقَالَ لَهُمْ أَنَّ عِیسَی (علیه السلام) هُوَ مَوْلُودٌ مِنْ غَیْرِ أَبٍ فَلِمَ لَا یَجُوزُ أَنْ یَکُونُوا مَوْلُودِینَ مِنْ غَیْرِ آبَاءٍ فَإِنَّهُمْ لَا یَجْتَرُّونَ عَلَی إِظْهَارِ مَذْهَبِهِمْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی ذَلِکَ وَ مَتَی جَازَ أَنْ یَکُونَ جَمِیعُ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ حُجَجِهِ بَعْدَ آدَمَ (علیه السلام) مَوْلُودِینَ مِنَ الْآبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ وَ کَانَ عِیسَی (علیه السلام) مِنْ بَیْنِهِمْ مَوْلُوداً مِنْ غَیْرِ أَبٍ جَازَ أَنْ یُشَبَّهَ أَمْرُ غَیْرِهِ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) وَ الْحُجَجِ کَمَا جَازَ أَنْ یُولَدَ مِنْ غَیْرِ أَبٍ دُونَهُمْ وَ إِنَّمَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یَجْعَلَ أَمْرَهُ آیَهًًْ وَ عَلَامَهًًْ لِیُعْلَمَ بِذَلِکَ أَنَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
امام رضا (علیه السلام)- خدا از گفته عیسی (علیه السلام) در قیامت حکایت می‌کند که می‌گوید: «وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ زیاده‌روها در امر ائمه (علیهم السلام) [کسانی که درباره‌ی امامان غلو می‌کنند] می‌گویند اگر جایز باشد امر عیسی (علیه السلام) بر مردم مشتبه شود چرا امر ائمّه (علیهم السلام) بر آن‌ها مشتبه نشود»؟ باید به آن‌ها گفت: عیسی (علیه السلام) بدون پدر زائیده شد پس باید روا باشد که امامان هم بدون پدر زائیده شده باشند. اینها جرأت اظهار مذهب خود را ندارند؛ خدا لعنت کند ایشان را. و چون رواست که همه‌ی پیغمبران خدا و امامان و حجّت‌های او از پدران و مادران زائیده شوند و تنها عیسی (علیه السلام) از میان آن‌ها بدون پدر زائیده شود. رواست که تنها امر کشتن او مشتبه شده باشد نه امر پیغمبران و امامان دیگر چنانچه او فقط بدون پدر زائیده شد نه دیگران، خدا می‌خواست در این موضوع او را نشانه‌ی قدرت خود قرار دهد تا از این راه دانسته شود که خدای عزّوجلّ بر هرچیزی توانا است.
الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌الْجَهْمِ قَالَ: قَالَ لَهُ الْمَأْمُونُ یَا أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) بَلَغَنِی أَنَ قَوْماً یَغْلُونَ فِیکُمْ وَ یَتَجَاوَزُونَ فِیکُمُ الْحَدَّ فَقَالَ لَهُ الرِّضَا (علیه السلام) حَدَّثَنِی أَبِی مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَا تَرْفَعُونِی فَوْقَ حَقِّی فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَک وَ تَعَالَی اتَّخَذَنِی عَبْداً قَبْلَ أَنْ یَتَّخِذَنِی نَبِیّاً قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللهُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لِی مِنْ دُونِ اللهِ وَ لکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ وَ لا یَأْمُرَکُمْ أَنْ تَتَّخِذُوا الْمَلائِکَةَ وَ النَّبِیِّینَ أَرْباباً أَ یَأْمُرُکُمْ بِالْکُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ وَ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) یَهْلِکُ فِیَّ اثْنَانِ وَ لَا ذَنْبَ لِی مُحِبٌّ مُفْرِطٌ وَ مُبْغِضٌ مُفْرِطٌ وَ إِنَّا لَنَبْرَأُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ یَغْلُو فِینَا فَیَرْفَعُنَا فَوْقَ حَدِّنَا کَبَرَاءَهًِْ عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ (علیه السلام) مِنَ النَّصَارَی قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَ وَ إِذْ قالَ اللهُ یا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَ أُمِّی إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لِی أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لِی بِحَقٍّ إِنْ کُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فِی نَفْسِی وَ لا أَعْلَمُ ما فِی نَفْسِکَ إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ ما قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا ما أَمَرْتَنِی بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللهَ رَبِّی وَ رَبَّکُمْ وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَ لَنْ یَسْتَنْکِفَ الْمَسِیحُ أَنْ یَکُونَ عَبْداً لِلهِ وَ لَا الْمَلائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَ مَا الْمَسِیحُ‌ابْنُ‌مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کانا یَأْکُلانِ الطَّعامَ وَ مَعْنَاهُ أَنَّهُمَا کَانَا یَتَغَوَّطَانِ فَمَنِ ادَّعَی لِلْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) رُبُوبِیَّهًًْ أَوِ ادَّعَی لِلْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) رُبُوبِیَّهًًْ أَوْ نُبُوَّهًًْ أَوْ لِغَیْرِ الْأَئِمَّهًِْ إِمَامَهًًْ فَنَحْنُ مِنْهُ بِرَاءٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ.
امام رضا (علیه السلام)- حسن‌بن‌جهم گوید: مأمون گفت: «شنیده‌ام گروهی درباره‌ی شما غلو دارند و بیش از اندازه‌ی مقام برای شما قائلند». فرمود: «پدرم موسی‌بن‌جعفر (علیه السلام) از پدرش جعفربن‌محمّد (علیه السلام) از پدرش محمّدبن‌علی (علیه السلام) از پدرش علیّ‌بن‌الحسین (علیه السلام) از پدرش حسین‌بن‌علی (علیه السلام) از پدرش علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نقل کرد که پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: مرا بیش از اندازه‌ای‌که هست بلند نکنید خداوند تبارک‌وتعالی قبل از آنکه مرا به مقام پیامبری مفتخر نماید مقام بندگی خود را به من عنایت کرده و در قرآن کریم نیز میفرماید: نسزد هیچ بشری را که خدا به او کتاب و حکمت و نبّوت داده باشد، آنگاه به مردم بگوید که بندگان من باشید نه بندگان خدا. و حال آنکه پیامبران می‌گویند: هم چنان که از کتاب خدا می‌آموزید و در آن می‌خوانید، پرستندگان خدا باشید. و نیز به شما نمی‌فرماید که فرشتگان و پیامبران را خدایان پندارید. آیا پس از آنکه اسلام آورده‌اید شما را به کفر فرمان می‌دهد؟ (آل عمران/۸۰۷۹) امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز فرموده است: «دو دسته در مورد من به هلاکت می‌رسند با اینکه من گناهی ندارم. دسته اوّل دوستی که افراط و زیاده‌روی می‌کند و دسته دوّم کسی که دشمن تندرو من است. ما بیزاریم از کسانی که درباره‌ی ما غلّو دارند و ما را بیش از حد بلند می‌کنند همان‌طوری‌که عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) از نصاری بیزاری جست خداوند در قرآن میفرماید: «وَ إِذْ قالَ الله یا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَ أُمِّی إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ الله قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لِی أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لِی بِحَقٍّ إِنْ کُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فِی نَفْسِی وَ لا أَعْلَمُ ما فِی نَفْسِکَ إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ ما قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا ما أَمَرْتَنِی بِهِ أَنِ اعْبُدُوا الله رَبِّی وَ رَبَّکُمْ وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ؛ و در این آیه میفرماید: لَنْ یَسْتَنْکِفَ الْمَسِیحُ أَنْ یَکُونَ عَبْداً لِلَّهِ وَ لَا الْمَلائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ؛ عیسی (علیه السلام) و ملائکه مقرّب استنکافی از بندگی خدا ندارند و در آیه دیگر میفرماید: مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کانا یَأْکُلانِ الطَّعام؛ عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) جز پیامبری نیست که قبل از او پیامبرانی بوده‌اند مادرش زنی پاک نهاد است و هر دو غذا می‌خوردند، فرمود: «منظور از غذا خوردن این است که آن‌ها تغوط می‌کنند و مدفوع دارند؛ هرکس مدّعی ربوبیّت برای انبیاء و یا ائمّه (علیهم السلام) گردد و یا مقام نبّوت را برای ائمّه (علیهم السلام) ادّعا کند و یا مدّعی امامت برای کسی که امام نیست [برای غیر ائمه] باشد ما از او در دنیا و آخرت بیزاریم».