آیه ۲۸ - سوره محمد

آیه ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا ما أَسْخَطَ اللهَ وَ كَرِهُوا رِضْوانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ [28]

اين به خاطر آن است كه آن‌ها از آنچه خداوند را به خشم مى‌آورد پيروى كردند، و از آنچه موجب رضاى اوست ناخشنود بودند؛ ازاين‌رو [خداوند] اعمالشان را نابود كرد.

۱
(محمد/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- فِی کِتَابِ التَّوْحِیدِ عَنْ أَبَی عَبْدِ الله (علیه السلام) حَدِیثٍ طَوِیلٍ وَ قَدْ سَأَلَهُ بَعْضُ الزنادقه عَنِ اللَّهِ تَعَالَی وَ فِیه ِ ... قَالَ السَّائِلُ فَلَهُ رِضًا وَ سَخَطٌ قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) نَعَمْ وَ لَیْسَ ذَلِکَ عَلَی مَا یُوجَدُ فِی الْمَخْلُوقِینَ وَ ذَلِکَ أَنَّ الرِّضَا وَ السَّخَطَ دِخَالٌ یَدْخُلُ عَلَیْهِ فَیَنْقُلُهُ مِنْ حَالٍ إِلَی حَالٍ وَ ذَلِکَ صِفَهًُْ الْمَخْلُوقِینَ الْعَاجِزِینَ الْمُحْتَاجِینَ وَ هُوَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ لَا حَاجَهًَْ بِهِ إِلَی شَیْءٍ مِمَّا خَلَقَ وَ خَلْقُهُ جَمِیعاً مُحْتَاجُونَ إِلَیْهِ وَ إِنَّمَا خَلَقَ الْأَشْیَاءَ مِنْ غَیْرِ حَاجَهًٍْ وَ لَا سَبَبٍ اخْتِرَاعاً وَ ابْتِدَاعا.

امام صادق (علیه السلام)- زندیقی از امام صادق (علیه السلام) در مورد خداوند سؤالاتی پرسید؛.. از جمله اینکه گفت: «پس او هم خشنود می‌شود و هم خشم می‌گیرد». فرمود: «آری، امّا نه آن‌طور که مردم خشنودی و خشم دارند زیرا خوشحالی و خشم در انسان تغییر به وجود می‌آورد [در خوشحالی چهره‌اش بشاش و در خشم گرفته و عبوس و خون‌هایش به جوش آمده، رگ‌ها متورم می‌شود] و این اختصاص به مخلوق عاجز و نیازمند دارد. خدا بزرگ و عزیز و بخشنده است، نیازی به مخلوق خود ندارد، تمام جهانیان به او نیازمندند. آفرینش را آفرید بی‌آنکه احتیاجی به آفریدن آن‌ها داشته باشد و بی‌آنکه از کسی اقتباس نماید یا طرح آن را از دیگری فرا گیرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۶
بحارالأنوار، ج۱۰، ص۱۹۸/ نورالثقلین
۲
(محمد/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عُمَارَهًَْ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَ‌بْنَ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ‌رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ هَلْ لَهُ رِضًی وَ سَخَطٌ؟ فَقَالَ: نَعَمْ وَ لَیْسَ ذَلِکَ عَلَی مَا یُوجَدُ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ وَ لَکِنَ غَضَبَ اللَّهِ عِقَابُهُ وَ رِضَاهُ ثَوَابُه.

امام صادق (علیه السلام)- از عمّاره نقل شده است که گفت: «از امام صادق (علیه السلام) سؤال کردم و به آن حضرت عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مرا از خدای عزّوجلّ که آیا او را خوشنودی و خشمی هست، خبر ده». فرمود: «آری و آن برآنچه از آفریدگان یافت می‌شود، نیست. ولیکن خشم خدا عقابش و خوشنودیش ثواب اوست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۸
نورالثقلین
۳
(محمد/ ۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ طَلَبَ مَرْضَاهًَْ النَّاسِ بِمَا یُسْخِطُ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ کَانَ حَامِدُهُ مِنَ النَّاسُ ذَامّاً وَ مَنْ آثَرَ طَاعَهًَْ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ بِمَا یُغْضِبُ النَّاسَ کَفَاهُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ عَدَاوَهًَْ کُلِّ عَدُوٍّ وَ حَسَدَ کُلِ حَاسِدٍ وَ بَغْیَ کُلِ بَاغٍ وَ کَانَ اللَّهُ لَهُ نَاصِراً وَ ظَهِیرا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس در طلب به دست آوردن رضایت مردم به‌وسیله‌ی آنچه باعث غضب الهی می‌گردد باشد، روزی فرا می‌رسد که آن‌ها که وی را ستایش می‌کردند او را مورد مذمّت قرار خواهند داد. و هرکس طاعت الهی را ترجیح دهد ولو مردم از این عملش ناراحت باشند خداوند دشمنی دشمنان و حسادت حسودان و ظلم ظالمان را در حقّ وی کفایت می‌نماید و خداوند یاری‌دهنده و پشتیبان وی می‌باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۸
الکافی، ج۵، ص۶۲/ نورالثقلین
۴
(محمد/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَرْضَی سُلْطَاناً بِسَخَطِ اللَّهِ خَرَجَ مِنْ دِینِ اللَّهِ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس سلطانی را به خشم‌آوردن خدا خشنود سازد، از دین خدا بیرون می‌رود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۸
الکافی، ج۲، ص۳۷۳/ نورالثقلین
۵
(محمد/ ۲۸)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخْفَی أَرْبَعَهًًْ فِی أَرْبَعَهًٍْ: أَخْفَی رِضَاهُ فِی طَاعَتِهِ فَلَا تَسْتَصْغِرَنَّ شَیْئاً مِنْ طَاعَتِهِ فَرُبَّمَا وَافَقَ رِضَاهُ وَ أَنْتَ لَا تَعْلَمُ وَ أَخْفَی سَخَطَهُ فِی مَعْصِیَتِهِ فَلَا تَسْتَصْغِرَنَّ شَیْئاً مِنْ مَعْصِیَتِهِ فَرُبَّمَا وَافَقَ سَخَطُهُ مَعْصِیَتَهُ وَ أَنْتَ لَا تَعْلَمُ.

امام علی (علیه السلام)- از امام باقر (علیه السلام) و او از پدرانش (علیهم السلام) روایت می‌کند که امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «خداوند چهار چیز در چهار چیز مخفی کرده است، خوشنودی خود را در اطاعتش قرار داده و چیزی را که موجب رضایت او می‌گردد و شما نمی‌دانید کوچک نشمارید. خشم خود را در معصیت خویش پنهان کرده است؛ بنابراین چیزی را که موجب سخط او می‌گردد و شما آن را نمی‌دانید کوچک نشمارید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۸
نورالثقلین

ولایت

۱
(محمد/ ۲۸)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرِ‌بْنِ‌یَزِیدَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ هَذِهِ الْآیَهًِْ قَالَ وَ کَرِهُوا عَلِیّاً (علیه السلام) وَ کَانَ عَلِیٌّ رِضَا اللَّهِ وَ رِضَا رَسُولِهِ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَایَتِهِ یَوْمَ بَدْرٍ وَ یَوْمَ حُنَیْنٍ وَ بِبَطْنِ نَخْلَهًَْ وَ یَوْمَ التَّرْوِیَهًِْ نَزَلَتْ فِیهِ اثْنَتَانِ وَ عِشْرُونَ آیَهًًْ فِی الْحَجَّهًِْ الَّتِی صُدَّ فِیهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ بِالْجُحْفَهًِْ وَ بِخُم.

امام باقر (علیه السلام)- جابربن‌یزید گوید: از امام باقر (علیه السلام) معنی این آیه: ذلِکَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا ما أَسْخَطَ اللهَ وَ کَرِهُوا رِضْوانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ را پرسیدم. فرمود: «علی (علیه السلام) را مجبور به تبعیّت کردند و رضای خدا و رسولش در این بود که علی (علیه السلام) خلیفه گردد؛ خداوند در روز بدر و روز حُنین و در بطن نخله و روز ترویه امر به ولایت او فرمود و در حجّی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را از رفتن به مسجدالحرام باز داشتند، در جحفه و غدیرخم، بیست و دو آیه درباره‌ی ولایت علی (علیه السلام) نازل گردید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۸
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۵۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۶۹/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۲
۲
(محمد/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّهُمْ بَنُوأُمَیَّهًَْ کَرِهُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِی وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- منظور از چنین افرادی، بنی‌امیّه هستند که از ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) که از سوی خداوند نازل شده بود، بیزار بودند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۷۸
البرهان
بیشتر