آیه ۲۶ - سوره مریم

آیه فَكُلي وَ اشْرَبي وَ قَرِّي عَيْناً فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَداً فَقُولي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا [26]

پس [از اين غذاى لذيذ و آب گوارا] بخور و بنوش؛ و چشمت [به فرزندت] روشن باد! و هرگاه كسى از انسان‌ها را ديدى، [با اشاره] بگو: من براى خداوند رحمان روزه‌اى نذر كرده‌ام؛ بنابراين امروز با هيچ انسانى سخن نمى‌گويم. [و بدان‌كه اين نوزاد از تو دفاع خواهد كرد]».

پس [از این غذای لذیذ و آب گوارا] بخور و بنوش؛ و چشمت [به فرزندت] روشن باد

۱ -۱
(مریم/ ۲۶)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَالَ لَهَا عِیسَی (علیه السلام) فَکُلِی وَ اشْرَبِی وَ قَرِّی عَیْناً فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَداً فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً وَ صَمْتاً کَذَا نَزَلَتْ فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( سپس عیسی (گفت: «پس [از این غذای لذیذ و آب گوارا] بخور و بنوش؛ و چشمت روشن باد! و هرگاه کسی از انسان‌ها را دیدی، [با اشاره] بگو: من برای خداوند رحمان روزه‌ی سکوت گرفته‌ام و با هیچ انسانی سخن نمی‌گویم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۵۰
بحار الأنوار، ج۱۴، ص۲۲۶/ متشابه القرآن؛ ج۱، ص۲۵۷؛ «بتفاوت»

و هرگاه کسی از انسان‌ها را دیدی، [با اشاره] بگو: من برای خداوند رحمان روزه‌ای نذر کرده‌ام؛ بنابراین امروز با هیچ انسانی سخن نمی‌گویم. [و بدان‌که این نوزاد از تو دفاع خواهد کرد]»

۲ -۱
(مریم/ ۲۶)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً أی صَمْتاً.

ابن‌عبّاس ( گفت: ِانِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا؛ و منظور از آن سکوت است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۵۰
الکافی؛ ج۴، ص۸۷/ بحار الأنوار، ج۹۳، ص۲۹۴/ إقبال الأعمال؛ ص۸۶/ مصباح المتهجد؛ ص۶۲۷/ وسایل الشیعهًْ؛ ج۱۰، ص۱۶۲/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۲
(مریم/ ۲۶)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الصِّیَامَ لَیْسَ مِنَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَحْدَهُ إِنَّ مَرْیَمَ (سلام الله علیها)قَالَتْ إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً أَیْ صَمْتاً فَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ وَ لَا تَحَاسَدُوا وَ لَا تَنَازَعُوا.

امام صادق ( روزه، تنها دست‌کشیدن از طعام و آشامیدنی نیست. حضرت مریم (فرمود: إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً یعنی روزه سکوت، پس زبان‌ها را نگهدارید، چشم‌ها را فرو خوابانید (به نامحرم نگاه نکنید) حسد نورزید، و نزاع نکنید که حسد ایمان را می‌خورد چنان‌که آتش هیزم را [نابود می‌کند].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۵۰
بحار الأنوار، ج۹۳، ص۲۹۲/ نوادرللأشعری؛ ص۲۱؛ «لاتنادوا» بدل «لاتتاذوا»
۲ -۳
(مریم/ ۲۶)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الصِّیَامَ لَیْسَ مِنَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَحْدَهُ إِنَّمَا لِلصَّوْمِ شَرْطٌ یُحْتَاجُ أَنْ یُحْفَظَ حَتَّی یَتِمَّ الصَّوْمُ وَ هُوَ صَمْتُ الدَّاخِلِ أَ مَا تَسْمَعُ مَا قَالَتْ مَرْیَمُ‌بِنْتُ‌عِمْرَانَ (سلام الله علیها) إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا یَعْنِی صَمْتاً فَإِذَا صُمْتُمْ فَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ عَنِ الْکَذِبِ وَ غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ وَ لَا تَنَازَعُوا وَ لَا تَحَاسَدُوا وَ لَا تَغْتَابُوا وَ لَا تَمَارَوْا وَ لَا تَکْذِبُوا وَ لَا تَبَاشَرُوا وَ لَا تَخَالَفُوا وَ لَا تَغَاضَبُوا وَ لَا تَسَابُّوا وَ لَا تَشَاتَمُوا وَ لَا تَفَاتَرُوا وَ لَا تَجَادَلُوا وَ لَا تَتَأَذَّوْا وَ لَا تَظْلِمُوا وَ لَا تَسَافَهُوا وَ لَا تَضَاجَرُوا وَ لَا تَغْفُلُوا عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلَاهًِْ.

امام صادق ( بی‌گمان روزه، تنها دست‌کشیدن از طعام و آشامیدنی نیست و برای آن شرطی است که تنها با رعایت آن، روزه محقّق می‌گردد و آن نگاهبانی معنوی و درونی است. پس هنگامی‌که روزه می‌گیرید زبان خود را از دروغ نگهدارید و دیدگانتان را از ناروا فرو پوشید. با یکدیگر نزاع نکنید و بر هم حسد نورزد و غیبت یکدیگر را نکنید و به همدیگر خشم نورزید و سوگند دروغ نخورید و با زن خود نیامیزید. و از اختلاف با یکدیگر بپرهیزید و نسبت به هم خشمگین نشوید و دشنام و ناسزا نگویید و القاب زشت بر یکدیگر نگذارید و با هم دشمنی و جنگ نکنید و بر یکدیگر ستم نورزید و بی‌خردی نکنید و از هم دلگیر نشوید. از یاد خدا و نماز غفلت نکنید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۵۰
بحار الأنوار، ج۷۳، ص۳۵۰/ المحاسن؛ ج۱، ص۱۰ و وسایل الشیعهًْ؛ ج۱۰، ص۱۷۰؛ «صمتت» بدل «صمت»
۲ -۴
(مریم/ ۲۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سِتَّهًٌْ کَرِهَهَا اللَّهُ لِی فَکَرِهْتُهَا لِلْأَئِمَّهًِْ مِنْ ذُرِّیَّتِی وَ لْتَکْرَهْهَا الْأَئِمَّهًُْ (لِأَتْبَاعِهِمْ الْعَبَثُ فِی الصَّلَاهًِْ وَ الْمَنُّ فِی الصَّدَقَهًِْ وَ الرَّفَثُ فِی الصِّیَامِ وَ الضَّحِکُ بَیْنَ الْقُبُورِ وَ التَّطَلُّعُ فِی الدُّورِ وَ إِتْیَانُ الْمَسَاجِدِ جُنُباً قَالَ قُلْتُ وَ مَا الرَّفَثُ فِی الصِّیَامِ قَالَ مَا کَرِهَ اللَّهُ لِمَرْیَمَ (سلام الله علیها)فِی قَوْلِهِ إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا قَالَ قُلْتُ صَمْتٌ مِنْ‌أَیِّ شَیْءٍ قَالَ مِنَ الْکَذِبِ.

پیامبر ( محمّدبن‌سلیمان دیلمی از پدرش نقل می‌کند: امام صادق (از پیامبر (روایت فرمود: «شش چیز هست که خدا برای من بد دانسته و من آن‌ها را برای امامان (از ذرّیّه‌ام بد می‌دانم و باید آنان هم برای پیروان خود بد بدانند: بازی در نماز و منّت در صدقه، رفث درحال روزه، و خنده بر سر گورها، و سرکشی در خانه‌ها، و رفتن در مساجد با جنابت». گفتم: «رفث در روزه چه باشد»؟ فرمود: «آنچه خدا بد داشت برای مریم (که فرمود: إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا گوید: «گفتم خاموش بودن از چه چیزی»؟ فرمود: «از دروغ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۵۰
بحار الأنوار، ج۴۶، ص۳۵۳/ بحار الأنوار، ج۱۰، ص۱۵۶؛ «بغیر وضوء فالصلاهًْ» و «تصلی» محذوف/ الاحتجاج؛ ج۲، ص۳۲۸/ المناقب؛ ج۴، ص۲۰۰/ البرهان
۲ -۵
(مریم/ ۲۶)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَالَ: سَأَل طَاوُس الْیَمَانِیّ أَبُوجَعْفَرٍ‌مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَلِیٍّ الْبَاقِرُ (علیه السلام) فقَالَ.. فَأَخْبِرْنِی عَنْ صَلَاهًٍْ مَفْرُوضَهًٍْ تُصَلَّی بِغَیْرِ وُضُوءٍ وَ عَنْ صَوْمٍ لَا یُحْجَرُ عَنْ أَکْلٍ وَ شُرْبٍ قَالَ أَمَّا الصَّلَاهًُْ بِغَیْرِ وُضُوءٍ فَالصَّلَاهًُْ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمَّا الصَّوْمُ فَقَوْلُهُ عزّوجلّ إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا.

امام باقر ( ابوبصیر گوید: طاوس یمانی از امام باقر (پرسیده است: «مرا از نماز فریضه که بدون وضو ادا میشود، و از روزهای که انسان را از خوردن و نوشیدن باز نمیدارد، باخبر ساز»؟ آن حضرت فرمود: «امّا نماز بدون وضو، نمازی [صلواتی] است که بر محمّد و آلش (فرستاده می‌شود و درمورد این‌گونه روزه، این آیه بیانگر آن است: إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنسِیًّا».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۵۲
بحار الأنوار، ج۱۴، ص۲۰۸/ قصص الأنبیاءللجزایری؛ ص۴۰۴/ القمی؛ ج۲، ص۴۹؛ «بتفاوت»
بیشتر