آیه تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ في يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسينَ أَلْفَ سَنَةٍ [4]
فرشتگان و روح [آن فرشته‌ی مقرّب خداوند] به‌سوي او عروج مي‌كنند در روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال است.
السّجّاد (علیه السلام)- ... إِنَّ الْکَعْبَهًَْ بَیْتُ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ بَیْتَ اللَّهِ فَقَدْ قَصَدَ إِلَی اللَّهِ وَ الْمَسَاجِدَ بُیُوتُ اللَّهِ فَمَنْ سَعَی إِلَیْهَا فَقَدْ سَعَی إِلَی اللَّهِ وَ قَصَدَ إِلَیْهِ وَ الْمُصَلِّی مَادَامَ فِی صَلَاتِهِ فَهُوَ وَاقِفٌ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَإِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بِقَاعاً فِی سَمَاوَاتِهِ فَمَنْ عُرِجَ بِهِ إِلَی بُقْعَهًٍْ مِنْهَا فَقَدْ عُرِجَ بِهِ إِلَیْهِ أَ لَا تَسْمَعُ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ تَعْرُجُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ إِلَیْه.
امام سجاد (علیه السلام)- [در خطاب به زیدبن‌علی (علیه السلام)] ... به‌راستی کعبه خانه‌ی خداست. هرکس حج خانه کند، قصد خدا کرده است. مساجد خانه‌های خدا هستند؛ هرکس بدان‌ها شتابد به‌سوی خدا شتافته و قصد او کرده است. نمازگزار تا در نماز است در پیشگاه خدا ایستاده است. اهل موقف عرفات در پیشگاه خدا ایستاده‌اند؛ خدای تبارک‌وتعالی در آسمان‌های خود بقعه‌هایی دارد که هرکس به یکی از آن‌ها صعود کند، به‌سوی خدا صعود کرده، مگر سخن خدای عزّوجلّ را نشنیده‌ای که میفرماید: تَعْرُجُ المَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ إِلَیْه.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- تَعْرُجُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِی صُبْحِ لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ إِلَیْهِ مِنْ عِنْدِ النَّبِیِّ وَ الْوَصِیِّ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فرشتگان و روح [آن فرشته‌ی مقرّب خداوند] در صبح شب قدر از نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) و جانشین وی (علی (علیه السلام)) به‌سوی او عروج میکنند.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسینَ أَلْفَ سَنَةٍ قَالَ: فِی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ خَمْسُونَ مَوْقِفاً کُلُّ مَوْقِفٍ أَلْفُ سَنَهًٍْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فِی یَوْمٍ کَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ؛ در روز قیامت پنجاه جایگاه وجود دارد، که مدّت هر جایگاه هزار سال است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله): ... إِنَّهُ سُرِیَ بِهِ مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی مَسِیرَهًَْ شَهْرٍ وَ عُرِجَ بِهِ فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ مَسِیرَهًَْ خَمْسِینَ أَلْفَ عَامٍ فِی أَقَلَّ مِنْ ثُلُثِ لَیْلَهًٍْ حَتَّی انْتَهَی إِلَی سَاقِ الْعَرْش.
امام علی (علیه السلام)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) مسیر یک ماه راه از مسجد الحرام به مسجد الأقصی سیر داده شد، و از آنجا در ملکوت آسمان‌ها مسیر پنجاه‌هزار سال را عروج داده شد، و این همه در کمتر از یک سوّم شب بود، تا اینکه به ساق عرش رسید.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَفْصِ‌بْنِ‌غِیَاثٍ قَالَ قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) أَلَا فَحَاسِبُوا أَنْفُسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا فَإِنَّ أَمْکِنَهًَْ الْقِیَامَهًِْ خَمْسُونَ مَوْقِفاً کُلُّ مَوْقِفٍ مُقَامُ أَلْفِ سَنَهًٍْ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ.
امام صادق (علیه السلام)- حفص‌بن‌غیاث گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «آگاه باشید! و خود به حساب خویشتن برسید پیش از آنکه مورد حسابرسی قرار گیرید که بازداشتگاه‌ها و مواقف قیامت [جهت حسابرسی اعمال] پنجاه جایگاه است که هر موقفی و بازداشتگاهی هزار سال است. سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمود: فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَة».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌مَعْمَرٍ‌السَّعْدَانِی أَنَّ رَجُلًا أَتَی أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِنِّی قَدْ شَکَکْتُ فِی کِتَابِ اللَّهِ الْمُنْزَلِ قَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ وَ کَیْفَ شَکَکْتَ فِی کِتَابِ اللَّهِ الْمُنْزَلِ قَالَ لِأَنِّی وَجَدْتُ الْکِتَابَ یُکَذِّبُ بَعْضُهُ بَعْضاً فَکَیْفَ لَا أَشُکُّ فِیهِ فَقَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) إِنَّ کِتَابَ اللَّهِ لَیُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَا یُکَذِّبُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَکِنَّکَ لَمْ تُرْزَقْ عَقْلًا تَنْتَفِعُ بِهِ فَهَاتِ مَا شَکَکْتَ فِیهِ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ قَالَ لَهُ الرَّجُلُ إِنِّی وَجَدْتُ اللَّهَ یَقُول ... یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَةُ صَفًّا لا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ قالَ صَواباً وَ قَالَ وَ قَدِ اسْتَنْطَقُوا فَقَالُوا وَ اللهِ رَبِّنا ما کُنَّا مُشْرِکِینَ وَ قَالَ ثُمَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکْفُرُ بَعْضُکُمْ بِبَعْضٍ وَ یَلْعَنُ بَعْضُکُمْ بَعْضاً وَ قَالَ إِنَّ ذلِکَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ وَ قَالَ لا تَخْتَصِمُوا لَدَیَّ وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَیْکُمْ بِالْوَعِیدِ وَ قَالَ الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلی أَفْواهِهِمْ وَ تُکَلِّمُنا أَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ فَمَرَّهًًْ یُخْبِرُ أَنَّهُمْ یَتَکَلَّمُونَ وَ مَرَّهًًْ أَنَّهُمْ لا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ قالَ صَواباً وَ مَرَّهًًْ یُخْبِرُ أَنَّ الْخَلْقَ لَا یَنْطِقُونَ وَ یَقُولُ عَنْ مَقَالَتِهِمْ وَ اللهِ رَبِّنا ما کُنَّا مُشْرِکِینَ وَ مَرَّهًًْ یُخْبِرُ أَنَّهُمْ یَخْتَصِمُونَ فَأَنَّی ذَلِکَ یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ کَیْفَ لَا أَشُکُّ فِیمَا تَسْمَعُ ... قال (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَةُ صَفًّا لا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ قالَ صَواباً وَ قَوْلُهُ وَ اللهِ رَبِّنا ما کُنَّا مُشْرِکِینَ وَ قَوْلُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکْفُرُ بَعْضُکُمْ بِبَعْضٍ وَ یَلْعَنُ بَعْضُکُمْ بَعْضاً وَ قَوْلُهُ إِنَّ ذلِکَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ وَ قَوْلُهُ لا تَخْتَصِمُوا لَدَیَّ وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَیْکُمْ بِالْوَعِیدِ وَ قَوْلُهُ الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلی أَفْواهِهِمْ وَ تُکَلِّمُنا أَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ فَإِنَّ ذَلِکَ فِی مَوَاطِنَ غَیْرِ وَاحِدٍ مِنْ مَوَاطِنِ ذَلِکَ الْیَوْمِ الَّذِی کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ یَجْمَعُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الْخَلَائِقَ یَوْمَئِذٍ فِی مَوَاطِنَ یَتَفَرَّقُونَ وَ یُکَلِّمُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً وَ یَسْتَغْفِرُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ أُولَئِکَ الَّذِینَ کَانَ مِنْهُمُ الطَّاعَهًُْ فِی دَارِ الدُّنْیَا مِنَ الرُّؤَسَاءِ وَ الْأَتْبَاع.
امام علی (علیه السلام)- از ابومَعمَر سَعدانی روایت شده است: مردی خدمت حضرت امام علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) رسید و گفت: «ای امیر مؤمنان (علیه السلام)! من در کتاب نازل شده‌ی خداوند شک کرده ام». حضرت (علیه السلام) به او فرمود: «مادرت سوگوارت باد! چگونه در کتاب نازل شده‌ی خداوند شک کرده ای»؟! عرض کرد: «به خاطر اینکه دیده ام آیات کتاب خدا یکدیگر را تکذیب می کنند، چگونه در آن شک نکنم»؟ حضرت (علیه السلام) فرمود: «آیات کتاب خدا یکدیگر را تصدیق می کنند و هرگز تکذیب نمی کنند، امّا خِرَدی قسمت تو نشده است که از آن بهره جویی. حال بگو آنچه را که در کتاب خداوند عزّوجلّ بدان شک کرده ای». آن مرد عرض کرد: «یافته‌ام که خداوند میفرماید: ... روزی که «روح» و «ملائکه» در یک صف می‌ایستند و هیچ‌یک، جز به اذن خداوند رحمان، سخن نمی‌گویند، و [آنگاه که میگویند] درست میگویند!. (نبأ/۳۸) و چون آنان را به سخن در آوردند، گفتند: به خداوندی که پروردگار ماست سوگند که ما مشرک نبودیم!. (انعام/۲۳) و روز قیامت از یکدیگر بیزاری می‌جویید و یکدیگر را لعن می‌کنید. (عنکبوت/۲۵) و این یک واقعیت است گفتگوهای خصمانه دوزخیان!. (ص/۶۴) و نزد من جدال و مخاصمه نکنید من پیشتر به شما هشدار داده‌ام [و اتمام حجّت کردهام]!. (ق/۲۸) و امروز بر دهانشان مُهر می‌نهیم، و دست‌هایشان با ما سخن میگویند و پاهایشان کارهایی را که انجام می‌دادند شهادت می‌دهند!. (یس/۶۵) یک بار خبر می دهد که آنان سخن می گویند و بار دیگر خبر می دهد جز به اذن خداوند رحمان، سخن نمی‌گویند، و [آنگاه که میگویند] درست میگویند!. (نبأ/۳۸) و بار دیگر خبر می دهد که آفریدگان زبان نمی گشایند، حال آنکه از قول آنان می فرماید: به خداوندی که پروردگار ماست سوگند که ما مشرک نبودیم. (انعام/۲۳) و بار دیگر خبر می دهد که آنان جدل می کنند، چگونه این ممکن است ای امیرالمؤمنین؟! و چگونه در آنچه شنیدی شک نکنم»؟ ... حضرت (علیه السلام) فرمود: و امّا کلام حق تعالی: روزی که «روح» و «ملائکه» در یک صف می‌ایستند و هیچ‌یک، جز به اذن خداوند رحمان، سخن نمی‌گویند، و [آنگاه که میگویند] درست میگویند!. (نبأ/۳۸) و قول آن جناب: وَ اللهِ رَبِّنا ما کُنَّا مُشْرِکِینَ؛ به خداوندی که پروردگار ماست سوگند که ما مشرک نبودیم. (انعام/۲۳) و روز قیامت از یکدیگر بیزاری می‌جویید و یکدیگر را لعن می‌کنید. (عنکبوت/۲۵) و این یک واقعیت است گفتگوهای خصمانه دوزخیان!. (ص/۶۴) و نزد من جدال و مخاصمه نکنید من پیشتر به شما هشدار داده‌ام [و اتمام حجّت کردهام]!. (ق/۲۸) و امروز بر دهانشان مُهر می‌نهیم، و دست‌هایشان با ما سخن میگویند و پاهایشان کارهایی را که انجام می‌دادند شهادت می‌دهند!. (یس/۶۵) این‌ها هریک در جایگاهی از جایگاه های آن روزی است که پنجاه‌هزار سال به درازا می کشد. خداوند عزّوجلّ در آن روز آفریدگان را درحالی‌که پراکنده اند، در جایگاهی جمع می آورد و آنان با یکدیگر سخن می گویند و برای یکدیگر آمرزش می طلبند؛ اینان کسانی هستند که در سرای دنیا از سران و پیشروان خود فرمان برده اند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أبُو سَعِیدٍ الْخُدْرِیُّ قَالَ: قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَطْوَلَ هَذَا الْیَوْمَ فَقَالَ وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ إِنَّهُ لَیُخَفَّفُ عَلَی الْمُؤْمِنِ حَتَّی یَکُونَ أَخَفَّ عَلَیْهِ مِنْ صَلَاهًٍْ مَکْتُوبَهًٍْ یُصَلِّیهَا فِی الدُّنْیَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوسعید خدری گوید: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پرسیده شد: «مدّت آن روز چقدر است»؟ فرمود: «سوگند به آن کسی که جان محمّد (صلی الله علیه و آله) در اختیار اوست، آن روز بر مؤمن خیلی سبک و کوتاه است، به‌طوری که آن روز برای مؤمن از خواندن نماز واجبش در دنیا سبک‌تر و کوتاه‌تر است».
الصّادق (علیه السلام)- لَوْ وَلِیَ الْحِسَابَ غَیْرُ اللَّهِ لَمَکَثُوا فِیهِ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَهًٍْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَفْرُغُوا وَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ یَفْرُغُ مِنْ ذَلِکَ فِی سَاعَهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- اگر حساب روز قیامت به کسی غیر از خدا سپرده می‌شد، پنجاه‌هزار سال طول می کشید که این کار انجام پذیرد، درحالی‌که خداوند سبحان این امر را در یک ساعت انجام میدهد.
الصّادق (علیه السلام)- لَا یَنْتَصِفُ ذَلِکَ الْیَوْمُ حَتَّی یَقِیلَ أَهْلُ الْجَنَّهًِْ فِی الْجَنَّهًِْ وَ أَهْلُ النَّارِ فِی النَّارِ.
امام صادق (علیه السلام)- آن روز از نیمه خواهد گذشت که اهل بهشت در بهشت پذیرفته می‌شوند و اهل جهنّم به جهنّم روانه می‌شوند.