آیه ثُمَّ كُلي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُكي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ في ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ [69]
سپس از تمام ثمرات [و شیره‌ي گل‌ها] بخور و راه‌هایى را که پروردگارت براى تو تعیین کرده است، به راحتى بپیما». از درون [چینه دان] آنها، نوشیدنى با رنگ‌هاى مختلف خارج مى شود که در آن، شفا و درمانى براى مردم است؛ به یقین در این امر، نشانه‌ي روشنى است براى گروهى که فکر مى کنند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لَعْقُ الْعَسَلِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ وَ هُوَ مَعَ قِرَاءَهًِْ الْقُرْآنِ وَ مَضْغِ اللُّبَانِ یُذِیبُ الْبَلْغَمَ.
امام علی (علیه السلام)- خوردن انگشتی عسل، درمان هر دردی است. خدای عزّوجلّ فرموده است: یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ. عسل، خواندن قرآن و جویدن کُندر، بلغم را آب میکند.
الصّادق (علیه السلام)- لَعْقُ الْعَسَلِ فِیهِ شِفَاءٌ.
امام صادق (علیه السلام)- یک انگشت عسل، درمان هر درد است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْعَسَلُ شِفَاء.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عسل درمان است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَا اسْتَشْفَی الْمَرِیضُ بِمِثْلِ شُرْبِ الْعَسَل.
امام علی (علیه السلام)- هیچ دارویی، مثل نوشیدن عسل، مریض را درمان نمی‌کند.
الکاظم (علیه السلام)- سُئِلَ عَنِ الْحُمَّی الْغِبِّ الْغَالِبَهًِْ قَالَ یُؤْخَذُ الْعَسَلُ وَ الشُّونِیزُ وَ یُلْعَقُ مِنْهُ ثَلَاثُ لَعْقَاتٍ فَإِنَّهَا تَنْقَلِعُ وَ هُمَا الْمُبَارَکَانِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی الْعَسَلِ یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی الْحَبَّهًِْ السَّوْدَاءِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ إِلَّا السَّامَ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ مَا السَّامُ قَالَ الْمَوْتُ قَالَ وَ هَذَانِ لَا یَمِیلَانِ إِلَی الْحَرَارَهًِْ وَ الْبُرُودَهًِْ وَ لَا إِلَی الطَّبَائِعِ إِنَّمَا هُمَا شِفَاءٌ حَیْثُ وَقَعَا.
امام کاظم (علیه السلام)- از امام (علیه السلام) درباره‌ی تبی که یک روز در میان و پیوسته رخ می‌دهد پرسیده شد. فرمود: «قدری عسل و سیاه‌دانه برداشته و سه انگشت از آن خورده شود؛ تب ریشه‌کن می‌شود زیرا هر دوی این مواد، مبارک هستند. خدای تعالی درباره‌ی عسل فرموده است: یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ». و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی سیاه‌دانه فرمود: «شفاء هر دردی است جز سام». گفته شد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)سام چیست»؟ فرمود: «مرگ». امام (علیه السلام) افزود: «این دو، نه گرم هستند نه سرد و نه دارای طبع‌ها (بلغم، سودا، صفرا، خون) است و برای هرکاری استفاده شود، درمان میکند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَا تَرُدُّوا شَرْبَهًَْ عَسَلٍ مَنْ أَتَاکُمْ بِهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس شربت عسل به شما داد، آن را پس نزنید.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- ثَلَاثَهًٌْ یَزِدْنَ فِی الْحِفْظِ وَ یَذْهَبْنَ بِالْبَلْغَمِ قِرَاءَهًُْ الْقُرْآنِ وَ الْعَسَلُ وَ اللُّبَانُ.
امام علی (علیه السلام)- سه چیز حافظه را زیاد می کند و بلغم را از میان می‌برد؛ قرائت قرآن، خوردن عسل و کندر.
الصّادق (علیه السلام)- فی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ یَقُولُ فِی الْعِلْمِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ وَ الشِّیعَهًُْ هُمُ النَّاسُ وَ غَیْرُهُمْ اللَّهُ أَعْلَمُ بِهِمْ مَا هُمْ قَالَ وَ لَوْ کَانَ کَمَا یَزْعُمُ أَنَّهُ الْعَسَلُ الَّذِی یَأْکُلُهُ النَّاسُ إِذَا مَا أُکِلَ مِنْهُ فَلَا یَشْرَبُ ذُو عَاهَهًٍْ إِلَّا بَرَأَ لِقَوْلِ اللَّهِ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ وَ لَا خُلْفَ لِقَوْلِ اللَّهِ وَ إِنَّمَا الشِّفَاءُ فِی عِلْمِ الْقُرْآن.
امام صادق (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای متعال: فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ فرمود: «یعنی در علم، شفا برای مردم است؛ منظور از نَاس شیعیان هستند و خدا می‌داند دیگران چه هستند! [که ناس خطاب نشده‌اند]. اگر آن‌طور که مردم خیال می کنند منظور همان عسلی باشد که مردم می خورند باید هر بیماری که از آن می‌خورد، شفا یابد. چون خداوند می فرماید: فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ؛ هرگز خدا وعده‌ی خلاف نمی‌دهد. بلکه شفا در علم قرآن است.
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی ... فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا قَالَ هُوَ السَّبِیلُ الَّذِی نَحْنُ عَلَیْهِ مِنْ دِینِهِ قُلْتُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ قَالَ یَعْنِی مَا یَخْرُجُ مِنْ عِلْمِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَهُوَ الشِّفَاءُ کَمَا قَالَ شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ.
امام کاظم (علیه السلام)- محمّدبن‌فضیل گوید: از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی این آیه: ... فَاسْلُکی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً پرسیدم. فرمود: «منظور آن مذهب و راهی از دین است که ما در آن هستیم». گفتم: «فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ چیست»؟ فرمود: «یعنی آن علومی که از ناحیه‌ی امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) صادر شده که شفا و درمان است، همان‌طورکه خداوند فرموده است: و درمانی برای آنچه در سینه هاست. (یونس/۵۷)
الصّادق (علیه السلام)- وَ الَّذِی یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ الْعِلْمُ الَّذِی یَخْرُجُ مِنَّا إِلَیْکُم.
امام صادق (علیه السلام)- یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ؛ منظور علم ماست که از ما به شما می‌رسد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْعَسَلُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ الْقُرْآنُ شِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ فَعَلَیْکُمْ بِالشِّفَاءَیْنِ الْقُرْآنِ وَ الْعَسَل.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عسل درمان هر دردی است و قرآن درمان هر آنچه در دل است. پس از این دو درمان استفاده کنید که قرآن و عسل هستند.
الباقر (علیه السلام)- قَالَ أبُوجَعْفَر (علیه السلام) قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) الْحَبَّهًُْ السَّوْدَاءُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ إِلَّا السَّامَ وَ نَحْنُ نَقُولُ بِظَهْرِ الْکُوفَهًِْ قَبْرٌ لَا یَلُوذُ بِهِ ذُو عَاهَهًٍْ إِلَّا شَفَاهُ اللَّهُ تَعَالَی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «سیاه دانه، شفای هر بیماری است مگر مرگ». امام (علیه السلام) می فرماید: «ما نیز می گوییم در پشت کوفه قبری است که هیچ بیماری بدان پناه نبرد مگر آنکه شفا یابد». (مراد قبر مقدّس امیر المؤمنین (علیه السلام) است)
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بِی وَجَعُ بَطْنٍ فَقَالَ لَهُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) لَکَ زَوْجَهًٌْ قَالَ نَعَمْ قَالَ اسْتَوْهِبْ مِنْهَا طِیبَهًَْ نَفْسِهَا مِنْ مَالِهَا ثُمَّ اشْتَرِ بِهِ عَسَلًا ثُمَّ اسْکُبْ عَلَیْهِ مِنْ مَاءِ السَّمَاءِ ثُمَّ اشْرَبْهُ فَإِنِّی أَسْمَعُ اللَّهَ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَکاً وَ قَالَ یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ وَ قَالَ فَإِنْ طِبْنَ لَکُمْ عَنْ شَیْءٍ مِنْهُ نَفْساً فَکُلُوهُ هَنِیئاً مَرِیئاً قَالَ یَعْنِی بِذَلِکَ أَمْوَالَهُنَّ الَّتِی فِی أَیْدِیهِنَّ مِمَّا مَلَکْنَ.
امام علی (علیه السلام)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: شخصی نزد امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمد و گفت: «ای علی (علیه السلام)! من دل دردی دارم». امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «همسر داری»؟ گفت: «بله»! فرمود: «از او درخواست کن تا با کمال میل [نه با اجبار] بخشی از مهریّه‌ی خود را به تو ببخشد، با آن پول عسل بخر و با آب باران یک جا بریز [و مخلوط کن] و سپس بنوش. من شنیده‌ام که خداوند در قرآن فرموده است: و از آسمان، آبی پربرکت نازل کردیم (ق/۹) و همچنین فرموده: یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ و [در مورد مهریه] فرمود: و مهر زنان را [به‌طور کامل] به‌عنوان یک بدهی [یا عطیّه،] به آنان بپردازید! [ولی] اگر آنها چیزی از آن را با رضایت خاطر به شما ببخشند، حلال و گوارا مصرف کنید! (نساء/۴) یعنی آن مالی که به عنوان مهریّه در اختیار همسرانتان است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَ یَعْجِزُ أَحَدُکُمْ إِذَا مَرِضَ أَنْ یَسْأَلَ امْرَأَتَهُ فَتَهَبَ لَهُ مِنْ مَهْرِهَا دِرْهَماً فَیَشْتَرِیَ بِهِ عَسَلًا فَیَشْرَبَهُ بِمَاءِ السَّمَاءِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فِی الْمَهْرِ فَإِنْ طِبْنَ لَکُمْ عَنْ شَیْءٍ مِنْهُ نَفْساً فَکُلُوهُ هَنِیئاً مَرِیئاً وَ یَقُولُ فِی الْعَسَلِ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ وَ یَقُولُ فِی مَاءِ السَّمَاءِ وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَکاً.
امام علی (علیه السلام)- آیا شما از این کار عاجز هستید که وقتی کسی از شما مریض شد از همسرش بخواهد که یک درهم از مهریّه‌اش را [با کمال میل] به او ببخشد و با آن عسل بخرد و آن را با آب باران بخورد! خداوند در مورد مهریّه میفرماید: و مهر زنان را [به‌طور کامل] به‌عنوان یک بدهی [یا عطیّه،] به آنان بپردازید! [ولی] اگر آنها چیزی از آن را با رضایت خاطر به شما ببخشند، حلال و گوارا مصرف کنید! (نساء/۴) و در مورد عسل میفرماید: فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ و در مورد باران میفرماید: و از آسمان، آبی پربرکت نازل کردیم. (ق/۹).
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنْ یَکُنْ فِی شَیْءٍ شِفَاءٌ فَفِی شَرْطَهًِْ الْحَجَّامِ أَوْ شَرْبَهًِْ عَسَل.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- اگر در چیزی شفا باشد، در ظرف حجامت و شربت عسل است.