آیه ۱۱۳ - سوره نساء

آیه وَ لَوْ لا فَضْلُ اللهِ‌ عَلَيْكَ وَ رَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ يُضِلُّوكَ وَ ما يُضِلُّونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَضُرُّونَكَ مِنْ شَيْ‌ءٍ وَ أَنْزَلَ اللهُ‌ عَلَيْكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَ كانَ فَضْلُ اللهِ‌ عَلَيْكَ عَظيماً [113]

اگر فضل و رحمت خدا شامل حال تو نبود، گروهى از آنان تصميم داشتند تو را گمراه كنند؛ امّا جز خودشان را گمراه نمى‌كنند؛ و هيچ‌گونه زيانى به تو نمى‌رسانند. خداوند، كتاب و حكمت را بر تو نازل كرد؛ و آنچه را نمى‌دانستى، به تو آموخت؛ و فضل خدا بر تو [همواره] بزرگ بوده است.

۱
(نساء/ ۱۱۳)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- أَنْزَلَ اللَّهُ فِی النَّفَرِ الَّذِینَ أَعْذَرُوا بَشِیراً وَ أَتَوُا النَّبِیَ (صلی الله علیه و آله) لِیُعْذِرُوهُ قَوْلُهُ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ وَ رَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ یُضِلُّوکَ وَ ما یُضِلُّونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَضُرُّونَکَ مِنْ شَیْءٍ وَ أَنْزَلَ اللهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظِیما.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خداوند نیز در مذمّت کسانی که در اثبات بی‌گناه بودن بشیر تلاش می‌کردند فرمود: وَ لَوْ لا فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ وَ رَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ یُضِلُّوکَ وَ ما یُضِلُّونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَضُرُّونَکَ مِنْ شَیْءٍ وَ أَنْزَلَ اللهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظِیماً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۳۴
القمی، ج۱، ص۱۵۲
۲
(نساء/ ۱۱۳)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ فِی بَنَی أُبَیْرِقٍ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- این آیه در مورد قبیله‌ی بنی‌ابریق نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۳۴
بحرالعرفان، ج۵، ص۳۷۲
۳
(نساء/ ۱۱۳)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَّ الْمَعْنِیَّ بِهِمُ، الَّذِینَ شَهِدُوا لِلْخَائِنِینَ مِنْ بَنِی أُبَیْرِقٍ بِالْبَرَاءَهًِْ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- مخاطب این آیه کسانی هستند مه بر بی‌گناه‌بودن قبیله‌ی بنی‌ابریق که خائن بودند، شهادت دادند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۳۴
بحرالعرفان، ج۵، ص۳۷۲
۴
(نساء/ ۱۱۳)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- الْمَعْنَی هَمَّتْ جَمَاعَهًٌْ مِنْهُمْ أَنْ یُزِیلُوکَ عَنِ الْحَقِّ بِشَهَادَتِهِمْ لِلْخائِنِینَ حَتَّی اطَّلَعَکَ اللَّهُ عَلَی أَسْرَارِهِمْ وَ ثَانِیهَا أَنَّهُمْ وَفْدُ ثَقِیفٍ الَّذِینَ الْتَمَسُوا مِنْ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله) مَا لَا یَجُوزُ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- منظور از اینکه گروهی از آنان قصد کرده‌اندکه تو را از حق منحرف کنند آن است که با شهادت دروغ به نفع خیانتکاران بدهند که خداوند تو را بر اسرار آن‌ها آگاه کرد وَ أَنْزَلَ اللهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظیماً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۳۴
بحرالعرفان، ج۵، ص۳۷۲
۵
(نساء/ ۱۱۳)

الرّضا (علیه السلام)- کَیْفَ لَهُمْ بِاخْتِیَارِ الْإِمَامِ وَ الْإِمَامُ عَالِمٌ لَا یَجْهَلُ وَ رَاعٍ لَا یَنْکُلُ مَعْدِنُ الْقُدْسِ وَ الطَّهَارَهًِْ وَ النُّسُکِ وَ الزَّهَادَهًِْ وَ الْعِلْمِ وَ الْعِبَادَهًِْ مَخْصُوصٌ بِدَعْوَهًِْ الرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله) ... إِنَّ الْأَنْبِیَاءَ وَ الْأَئِمَّهًَْ (یُوَفِّقُهُمُ اللَّهُ وَ یُؤْتِیهِمْ مِنْ مَخْزُونِ عِلْمِهِ وَ حِکَمِهِ مَا لَا یُؤْتِیهِ غَیْرَهُم قَالَ عَزَّوَجَلَّ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظِیماً.

امام رضا (علیه السلام)- آنان چگونه می‌توانند امام را خود انتخاب کنند!؟ و حال آنکه امام دانشمندی است که نادانی به او راه ندارد و شبانی است که ضعف و سستی به او دست ندهد معدن قداست و طهارت و عبادات و زهدورزیدن و دانش و پرستش است پیغمبر را درباره‌ی او دعوتی خاص بود... پیامبران و امامان (را خداوند توفیق عنایت می‌فرماید و از دانش و حکمت نهانی‌اش که به دیگران نداده است به آنان می‌دهد خداوند به پیغمبرش فرمود: أَنْزَلَ اللهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظِیما.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۳۴
الکافی، ج۱، ص۲۰۱/ بحارالأنوار، ج۲۵، ص۱۲۷/ الاحتجاج، ج۲، ص۴۳۶/ الغیبهًْ للنعمانی، ص۲۲۱/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۲۲۰/ تحف العقول، ص۴۳۹/ الأمالی للصدوق، ص۶۷۷/ کمال الدین، ج۲، ص۶۷۸/ معانی الأخبار، ص۱۰۰
بیشتر