آیه وَ لَنْ تَسْتَطيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَميلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوها كَالْمُعَلَّقَةِ وَ إِنْ تُصْلِحُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللهَ كانَ غَفُوراً رَحيماً [129]
شما هرگز نمى‌توانيد [از نظر محبّت قلبى] در ميان زنان خود، عدالت برقرار كنيد، هر‌چند كوشش نماييد؛ ولى تمايل خود را به كلّى متوجّه يك طرف نسازيد كه ديگرى را به‌صورت زنى بلا تكليف در آوريد. و اگر راه صلاح و پرهيزگارى پيش گيريد، خداوند آمرزنده و مهربان است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَیْبٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ قَالَ: سَأَلَ ابْنُ أَبِی‌الْعَوْجَاءِ هِشَامَ‌بْنَ‌الْحَکَمِ فَقَالَ لَهُ أَلَیْسَ اللَّهُ حَکِیماً قَالَ بَلَی وَ هُوَ أَحْکَمُ الْحَاکِمِینَ قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَلَیْسَ هَذَا فَرْضاً قَالَ بَلَی قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ أَیُّ حَکِیمٍ یَتَکَلَّمُ بِهَذَا فَلَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ جَوَابٌ فَرَحَلَ إِلَی الْمَدِینَهًِْ إِلَی أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فَقَالَ إِنَّ ابْنَ أَبِی‌الْعَوْجَاءِ سَأَلَنِی عَنْ مَسْأَلَهًٍْ لَمْ یَکُنْ عِنْدِی فِیهَا شَیْءٌ قَالَ وَ مَا هِیَ قَالَ فَأَخْبَرَهُ بِالْقِصَّهًِْ فَقَالَ لَهُ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) أَمَّا قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً یَعْنِی فِی النَّفَقَهًِْ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوها کَالْمُعَلَّقَةِ یَعْنِی فِی الْمَوَدَّهًِْ
امام صادق (علیه السلام)- نوح‌بن‌شعیب نقل می‌کند: ابن‌ابی‌العوجاء از هشام‌بن‌حکم سؤال کرد و گفت: «آیا خدا حکیم نیست»؟ گفت: «آری و او احکم‌الحاکمین است». گفت: «پس درباره‌ی این آیه فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَی وَثُلاَثَ وَرُبَاع فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعدِلُواْ فَوَاحِدَةً؛ مرا آگاه نما. آیا این یک فرض و وجوب [در اثر امر] نیست»؟ گفت: «آری»! گفت: «پس بگو که این آیه چه می‌گوید: وَ لَن تَسْتَطِیعواْ أَن تَعدِلُواْ بَیْنَ النِّسَاء وَلَوْ حَرَصْتُمْ فَلاَ تَمِیلُواْ کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوهَا کَالمُعلَّقَةِ کدام حکیمی این‌گونه سخن می‌گوید»؟ هشام پاسخی نداشت و به مدینه نزد امام صادق (علیه السلام) سفر کرد و حضرت به وی فرمود: «ای هشام! نه وقت حج است و نه وقت عمره»!؟ گفت: «آری فدایت شوم، امر مهمی رخ داد. ابن ابی العوجاء از من سؤالی کرد که چیزی برای پاسخ نداشتم». فرمود: «چیست این مساله»؟ گفت که ماجرا را تعریف کردم و امام صادق (علیه السلام) فرمود: «درباره‌ی آیه‌ی فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَی وَثُلاَثَ وَرُبَاع فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعدِلُواْ فَوَاحِدَةً؛ منظور، عدالت در نفقه است و امّا درباره‌ی آیه‌ی وَ لَن تَسْتَطِیعواْ أَن تَعدِلُواْ بَیْنَ النِّسَاء وَلَوْ حَرَصْتُمْ فَلاَ تَمِیلُواْ کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوهَا کَالمُعلَّقَةِ، منظور عدالت ورزیدن در محبّت است».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- لَمَّا سَأَلَ رَجُلٌ مِنَ الزَّنَادِقَهًِْ أَبَاجَعْفَرٍ الْأَحْوَلَ فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً وَ قَالَ تَعَالَی فِی آخِرِ السُّورَهًِْ وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ فَبَیْنَ الْقَوْلَیْنِ فَرْقٌ فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ الْأَحْوَلُ فَلَمْ یَکُنْ فِی ذَلِکَ عِنْدِی جَوَابٌ فَقَدِمْتُ الْمَدِینَهًَْ فَدَخَلْتُ عَلَی أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فَسَأَلْتُهُ عَنِ الْآیَتَیْنِ فَقَالَ أَمَّا قَوْلُهُ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً فَإِنَّمَا عَنَی فِی النَّفَقَهًِْ وَ قَوْلُهُ وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَإِنَّمَا عَنَی فِی الْمَوَدَّهًِْ فَإِنَّهُ لَا یَقْدِرُ أَحَدٌ أَنْ یَعْدِلَ بَیْنَ امْرَأَتَیْنِ فِی الْمَوَدَّهًِْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یکی از زندیق‌ها از اباجعفر احول [که از یاران امام صادق (علیه السلام) بود] پرسید: «درباره‌ی آیه: فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَی وَثُلاَثَ وَرُبَاع فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعدِلُواْ فَوَاحِدَةً؛ توضیحی بده و چرا در آخر سوره آمده که وَ لَن تَسْتَطِیعواْ أَن تَعدِلُواْ بَیْنَ النِّسَاء وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلاَ تَمِیلُواْ کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوهَا کَالْمُعلَّقَةِ. چرا بین دو قول، فرق هست»؟ ابوجعفر احول گوید: «من در توضیح این سؤال جوابی نداشتم؛ پس به مدینه آمدم و نزد امام صادق (علیه السلام) رفتم و از دو آیه سؤال کردم. ایشان فرمود: «درباره‌ی کلام الهی؛ فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَی وَثُلاَثَ وَرُبَاع فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعدِلُواْ فَوَاحِدَةً؛ منظور، عدالت در نفقه است و امّا درباره‌ی آیه‌ی دیگر وَ لَن تَسْتَطِیعواْ أَن تَعدِلُواْ بَیْنَ النِّسَاء وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلاَ تَمِیلُواْ کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوهَا کَالمُعلَّقَةِ منظور، عدالت‌ورزیدن در محبّت است، چرا که هیچ مردی نمی تواند در محبّت‌ورزیدن به دو زن عدالت را رعایت کند».
الباقر (علیه السلام)- فَتَذَرُوهَا کَالْمُعَلَّقَةِ أَیْ فَتَذَرُوا الَّتِی لَا تَمِیلُونَ إِلَیْهَا کَالَّتِی هِیَ لَا ذَاتُ زَوْجٍ وَ لَا أَیِّمٌ.
امام باقر (علیه السلام)- فَتَذَرُوهَا کَالمُعلَّقَةِ؛ یعنی تا آن زن را که به وی میلی ندارید همچون زنی که نه شوهر دارد و نه بیوه است رها کنید.