آیه ۱۳۵ - سوره نساء

آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلهِ‌ وَ لَوْ عَلى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبينَ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقيراً فَاللهُ‌ أَوْلى بِهِما فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللهَ‌ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً [135]

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! همواره و هميشه قيام به عدالت كنيد. براى خدا گواهى دهيد، اگرچه به زيان شما، يا پدر و مادر و نزديكانتان بوده باشد! [چرا كه] اگر او (كسى كه گواهى شما به زيان اوست) غنى يا فقير باشد، خداوند سزاوارتر است كه از آنان حمايت كند. بنابراين، از هوا‌ و‌ هوس پيروى نكنيد؛ كه منحرف خواهيد شد. و اگر حق را تحريف كنيد، و يا از اظهار آن، اعراض نماييد، خداوند به آنچه انجام مى‌دهيد، آگاه است.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! همواره و همیشه قیام به عدالت کنید. برای خدا گواهی دهید، اگرچه به زیان شما، یا پدر و مادر و نزدیکانتان بوده باشد

۱ -۱
(نساء/ ۱۳۵)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ بْنِ سُوَیْدٍ السَّائِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ: کَتَبَ إِلَیَّ فِی رِسَالَتِهِ: سَأَلْتَ عَنِ الشَّهَادَاتِ لَهُمْ فَأَقِمِ الشَّهَادَهًَْ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَوْ عَلَی نَفْسِکَ أَوِ الْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ فِیمَا بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُمْ فَإِنْ خِفْتَ عَلَی أَخِیکَ ضَیْماً فَلَا وَ ادْعُ إِلَی شَرَائِطِ اللَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ بِمَعْرِفَتِنَا مَنْ رَجَوْتَ إِجَابَتَهُ.

امام کاظم (علیه السلام)- علی‌بن‌سوید سائی نقل می‌کند: امام کاظم (علیه السلام) در نامه‌ای برای من مرقوم فرمود: «درباره‌ی شهادت‌دادن برای آنان سؤال کردی، پس به خاطر خدا شهادت بده گرچه به ضرر خود یا پدر و مادر یا خویشاوندانت باشد. امّا اگر احتمال زیانی برای برادر دینی خود دادی شهادت نده. کسی را که امیدواری دعوت ما را بپذیرد، به‌سوی ما فرا خوان».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۴
بحارالأنوار، ج۴۸، ص۲۴۴/ البرهان
۱ -۲
(نساء/ ۱۳۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ النَّاسَ أَنْ یَکُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ أَیْ بِالْعَدْلِ وَ لَوْ عَلَی أَنْفُسِهِمْ أَوْ عَلَی وَالِدَیْهِمْ أَوْ عَلَی قَرَابَاتِهِمْ. قَالَ أَبُوعَبْدِ‌الله (علیه السلام) إِنَ عَلَی الْمُؤْمِنِ سَبْعَ حُقُوقِ، فَأَوْجَبُهَا أَنْ یَقُولَ الرَّجُلُ حَقّاً وَ إِنْ کَانَ عَلَی نَفْسِهِ أَوْ عَلَی وَالِدَیْهِ فَلَا یَمِیلُ لَهُمْ عَنِ الْحَقِ ثُمَّ قَالَ: فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوی أَنْ تَعْدِلُوا.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خداوند، مردم را امر نمود که قیام کننده به قسط باشند یعنی به عدل، هرچند برضدّ خودشان یا والدینشان یا نزدیکانشان باشد. امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «مؤمن بر مؤمن هفت حق دارد که واجب‌ترین آن‌ها این است که حقیقت را به وی گوید، هرچند به ضرر خودش یا والدینش باشد و نباید به خاطر آنان از حق گفتن، اعراض نماید و فرمود: فَلاَ تَتَّبِعواْ الهَوَی أَن تَعدِلُواْ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۴
القمی، ج۱، ص۱۵۵/ البرهان
۱ -۳
(نساء/ ۱۳۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قُولُوا الْحَقَّ وَ لَوْ عَلی أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- حق را بگویید حتّی اگر برعلیه شما یا والدینتان و نزدیکانتان باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۴
بحارالأنوار، ج۳۰، ص۴۱۴

پس، از هوا نفس پیروی مکنید تا از شهادت حق عدول کنید. چه زبان‌بازی کنید یا از آن اعراض کنید، خدا به هرچه می‌کنید آگاه است

۲ -۱
(نساء/ ۱۳۵)

الصّادق (علیه السلام)- وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا یَعْنِی عَنِ الْحَقِّ.

امام صادق (علیه السلام)- وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا مقصود، روی‌گردانی از حق است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۴
القمی، ج۱، ص۱۵۵/ البرهان
۲ -۲
(نساء/ ۱۳۵)

الباقر (علیه السلام)- مَعْنَاهُ إِنْ تَلْوُوا أَیْ تُبَدِّلُوا الشَّهَادَهًَْ أَوْ تُعْرِضُوا أَیْ تَکْتُمُوهُ.

امام باقر (علیه السلام)- معنای إِن تَلْوُواْ دیگرگونه جلوه‌دادن شهادت است و أَوْ تُعرِضُواْ به‌معنی پنهان‌کردن است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۶
البرهان
۲ -۳
(نساء/ ۱۳۵)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنْ تَلْوُوا أَیْ تَمْطُلُوا فِی أَدَاءِ الشَّهَادَهًِْ أَوْ تُعْرِضُوا عَنْ أَدَائِهَا.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِن تَلْوُواْ یعنی اگر در ادای شهادت تاخیر کنید أَوْ تُعرِضُواْ یا از ادای آن کلّا سر باز زنید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۶
بحرالعرفان، ج۵، ص۴۱۲
۲ -۴
(نساء/ ۱۳۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) فِی قَولِهِ فَسَتَعْلَمُونَ ... یَا مَعْشَرَ الْمُکَذِّبِینَ حَیْثُ أَنْبَأْتُکُمْ رِسَالَهًَْ رَبِّی فِی وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهًِْ (مِنْ بَعْدِهِ مَنْ هُوَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ کَذَا أُنْزِلَتْ وَ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَقَالَ إِنْ تَلْوُوا الْأَمْرَ وَ تُعْرِضُوا عَمَّا أُمِرْتُمْ بِهِ فَإِنَّ اللهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه: فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ؛ و بزودی می‌دانید چه کسی در گمراهی آشکار است!. (ملک/۲۹). فرمود: «آیه [به این معناست که] ای گروهی که تکذیب کردید موقعی که امر پروردگار را در مورد ولایت علی و ائمّه (بعد از او به شما رساندم، خواهید فهمید چه کس در گمراهی آشکار است و در مورد آیه: إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فرمود: «اگر جریان را تغییر دهید و از آنچه مأموریّت دارید برگردید؛ فَإِنَّ اللهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۶
الکافی، ج۱، ص۴۲۱/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۷۸
۲ -۵
(نساء/ ۱۳۵)

الصّادق (علیه السلام)- وَ إِنْ تَلْوُوا الْأَمْرَ أَوْ تُعْرِضُوا عَمَّا أُمِرْتُمْ بِهِ فِی وَلَایَهًِْ عَلِیٍ (علیه السلام) فَإِنَّ اللهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً.

امام صادق (علیه السلام)- چه زبان‌بازی در امرم کنید و یا از آنچه که در مورد ولایت علی (علیه السلام) به شما امر کردم روی‌برگردانید، بدانید که خداوند به کارهایی که انجام می‌دهید آگاه است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۶۶
تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۴۸
بیشتر