آیه وَ لا تَنْكِحُوا ما نَكَحَ آباؤُكُمْ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كانَ فاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ ساءَ سَبيلاً [22]
با زنانى كه پدران شما با آن‌ها ازدواج كرده‌اند، ازدواج نكنيد؛ مگر آنچه در گذشته [پيش از نزول اين حكم] انجام شده است؛ زيرا اين، عملى زشت و تنفّرآور و راه نادرستى است.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ وَلاتَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ قَالَ لَا یَصْلُحُ لِلرَّجُلِ أَنْ یَنْکِحَ امْرَأَهًَْ جَدِّهِ.
امام باقر (علیه السلام)- محمّدبن‌مسلم نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) در مورد این آیه: وَ لاَ تَنکِحُواْ مَا نَکَحَ اباؤُکُم مِّنَ النِّسَاء فرمود: «به خیر و صلاح مرد نیست که با همسر جدّش ازدواج کند».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَیْنَا نِسَاءَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ اللَّهُ وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند، زنان پیامبر (صلی الله علیه و آله) را به‌واسطه‌ی این آیه: وَ لاَ تَنکِحُواْ مَا نَکَحَ اباؤُکُم مِّنَ النِّسَاء بر ما حرام گردانید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أُوصِیکَ بِوَصِیَّهًٍْ فَاحْفَظْهَا فَلَا تَزَالُ بِخَیْرٍ مَا حَفِظْتَ وَصِیَّتِی ... ٍ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) إِنَّ عَبْدَ‌الْمُطَّلِبِ (علیه السلام) سَنَّ فِی الْجَاهِلِیَّهًِْ خَمْسَ سُنَنٍ أَجْرَاهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی الْإِسْلَامِ حَرَّمَ نِسَاءَ الْآبَاءِ عَلَی الْأَبْنَاءِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لاتَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساء.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای علی (علیه السلام)! به تو وصیّتی می‌کنم، پس آن را محفوظ دار [و به آن عمل کن که] تا هنگامی‌که به آن عمل می‌کنی از خیر آن برخوردار می‌مانی... ای علی (علیه السلام)! عبدالمطلب پنج سنّت و رویّه در زمان جاهلیّت گذاشت که اسلام آن‌ها را به امر خدا امضاء [و تأیید] کرد، او زنان پدران را بر فرزندانشان حرام کرد. خدای عزّوجلّ نیز چنین نازل فرمود: وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْمُفَضَّلِ أَنَّهُ کَتَبَ إِلَی أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فَجَاءَهُ هَذَا الْجَوَابُ مِنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) ... وَأَمَّا مَا ذَکَرْتَ أَنَّهُمْ یَسْتَحِلُّونَ نِکَاحَ ذَوَاتِ الْأَرْحَامِ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ فَإِنَّهُمْ زَعَمُوا أَنَّهُ إِنَّمَا حُرِّمَ عَلَیْنَا بِذَلِکَ نِکَاحُ نِسَاءِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَإِنَّ أَحَقَّ مَا بَدَأَ بِهِ تَعْظِیمُ حَقِّ اللَّهِ وَ کَرَامَهًُْ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ تَعْظِیمُ شَأْنِهِ وَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَی تَابِعِیهِ وَ نِکَاحُ نِسَائِهِ مِنْ بَعْدِ قَوْلِهِ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِکُمْ کانَ عِنْدَ اللهِ عَظِیماً وَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی النَّبِیُّ أَوْلی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ هُوَ أَبٌ لَهُمْ ثُمَّ قَالَ وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ إِلَّا ما قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ ساءَ سَبِیلًا. فَمَنْ حَرَّمَ نِسَاءَ النَّبِیِّ لِتَحْرِیمِ اللَّهِ ذَلِکَ فَقَدْ حَرَّمَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ مِنَ الْأُمَّهَاتِ وَ الْبَنَاتِ وَ الْأَخَوَاتِ وَ الْعَمَّاتِ وَ الْخَالَاتِ وَ بَنَاتِ الْأَخِ وَ بَنَاتِ الْأُخْتِ وَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ مِنَ الرَّضَاعَهًِْ لِأَنَّ تَحْرِیمَ ذَلِکَ کَتَحْرِیمِ نِسَاءِ النَّبِیِّ فَمَنْ حَرَّمَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ مِنَ الْأُمَّهَاتِ وَ الْبَنَاتِ وَ الْأَخَوَاتِ وَ الْعَمَّاتِ مِنْ نِکَاحِ نِسَاءِ النَّبِیِّ وَ اسْتَحَلَّ مَا حَرَّمَ اللَّهُ مِنْ نِکَاحِ سَائِرِ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَقَدْ أَشْرَکَ إِذَا اتَّخَذَ ذَلِکَ دِینا.
امام صادق (علیه السلام)- مفضّل در جواب نامه‌ای که به امام صادق (علیه السلام) نوشته بود چنین نقل می‌کند که امام (علیه السلام) فرمود: «اما آنچه نقل کردی که آن‌ها ازدواج با خویشاوندی را که خدا در قرآن حرام نموده حلال می‌دانند، آن‌ها چنین گمان می کنند که خداوند به خاطر حرمت ازدواج با خویشاوندان، ازدواج با زنان پیامبر را نیز حرام نموده و شایسته‌ترین کاری که انجام می دهد، بزرگداشت حق خدا و احترام پیامبر و مقام اوست. و آنچه بر پیروان خود و ازدواج با زنان پیامبر حرام نموده، در این آیه است: و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسری خود درآورید که این کار نزد خدا بزرگ است!. (احزاب/۵۳). و در این آیه فرموده: پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آن‌ها [مؤمنان] محسوب می‌شوند. (احزاب/۶) پس پیامبر به منزله پدر آن‌ها است، بعد می فرماید: وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ إِلَّا ما قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ ساءَ سَبِیلًا. پس هر کس ازدواج با زنان پیامبر را حرام بداند، ازدواج با کسانی را که خدا در قرآن حرام فرموده، حرام دانسته است که آن‌ها عبارتند از مادران و دختران و خواهران و عمه‌ها و خاله‌ها و دختران برادر و دختران خواهر و آنچه از راه شیرخوارگی حرام شده، زیرا حرمت این‌ها مانند حرمت زنان پیامبر است. کسی که ازدواج با مادران و دختران و خواهران و عمه‌ها را به خاطر حرمت ازدواج با زنان پیامبر حرام بداند و بقیه زنانی را که خداوند حرام کرده حلال بداند، مشرک است زیرا از خود دین ساخته است.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ عَلِیُّ‌بن‌إِبْرَاهِیم (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ وَ لاتَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ إِلَّا ما قَدْ سَلَفَ فَإِنَّ الْعَرَبَ کَانُوا یَنْکِحُونَ نِسَاءَ آبَائِهِمْ فَکَانَ إِذَا کَانَ لِلرَّجُلِ أَوْلَادٌ کَثِیرٌ وَ لَهُ أَهْلٌ وَ لَمْ تَکُنْ أُمَّهُمْ ادَّعَی کُلُّ وَاحِدٍ فِیهَا فَحَرَّمَ اللَّهُ مُنَاکَحَتَهُمْْ ثُمَّ قَالَ حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهاتُکُمْ وَ بَناتُکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خالاتُکُمْ وَ بَناتُ الْأَخِ وَ بَناتُ الْأُخْتِ ... فَإِنَّ هَذِهِ الْمُحَرَّمَاتِ هِیَ مُحَرَّمَهًٌْ وَ مَا فَوْقَهَا إِلَی أَقْصَاهَا وَ کَذَلِکَ الِابْنَهًُْ وَ الْأُخْتُ وَ أَمَّا الَّتِی هِیَ مُحَرَّمَهًٌْ بِنَفْسِهَا وَ بِنْتُهَا حَلَالٌ فَالْعَمَّهًُْ وَ الْخَالَهًُْ هِیَ مُحَرَّمَهًٌْ بِنَفْسِهَا وَ بِنْتُهَا حَلَالٌ وَ أُمَّهَاتُ النِّسَاءِ أُمُّهَا مُحَرَّمَهًٌْ وَ بِنْتُهَا حَلَالٌ إِذَا مَاتَتِ ابْنَتُهَا الْأُولَی الَّتِی هِیَ امْرَأَتُهُ أَوْ طَلَّقَهَا.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ إِلَّا ما قَدْ سَلَفَ؛ عرب زنان پدرانشان را به نکاح خود در می‌آوردند و اگر مردی فرزندان زیادی داشت و این زن مادر آن‌ها نبود [یعنی فقط زن پدر بود] هر کدام از این فرزندان [بعد از مرگ پدر] مدّعی او می شدند. پس خداوند ازدواج با آن‌ها را حرام ساخت و فرمود: حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران، و خواهران، و عمّه‌ها، و خاله‌ها، و دختران برادر، و دختران خواهر شما... (نساء/۲۳) پس این‌ها محرمند و و افراد بالاتر و پایین‌تر از آن‌ها نیز محرمند؛ امّا آن کسی که خود محرم است ولی دخترش حلال است، عمّه و خاله هستند و مادر زن‌ها هم محرمند و دخترشان حلال است، اگر دختر اوّلش که زن او بوده بمیرد و یا او را طلاق داده باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَلاتَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ قَالَ إِذَا نَکَحَ الرَّجُلُ امْرَأَهًًْ ثُمَّ تُوُفِّیَ عَنْهَا أَوْ طَلَّقَهَا لَمْ تَحِلَّ لِأَحَدٍ مِنْ وُلْدِهِ کَانَ دَخَلَ بِهَا أَوْ لَمْ‌یَدْخُلْ وَ لَا یَتَزَوَّجِ الرَّجُلُ امْرَأَهًَْ جَدِّهِ هِیَ مُحَرَّمَهًٌْ عَلَی وُلْدِهِ مَا تَنَاسَلُوا.
امام علی (علیه السلام)- وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ؛ وقتی مردی با زنی ازدواج کرد و آن مرد فوت کرد یا او را طلاق داد، چه با او آمیزش داشته و چه نداشته، بر هیچ‌یک از فرزندان آن مرد، ازدواج با آن زن حلال نیست، همچنین هیچ مردی نباید با همسر پدر بزرگش ازدواج کند که او بر تمام فرزندان خود و نسل خود حرام است».
الباقر (علیه السلام)- مُوسی‌بْنِ‌جَعْفَر عَنْ أبیه جَعَفَربْن‌مُحَمَّد (علیه السلام) قَال: سُئِلَ أَبِی (علیه السلام) عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْفُرُوجِ فِی الْقُرْآنِ وَ عَمَّا حَرَّمَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی سُنَّتِهِ فَقَالَ الَّذِی حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَرْبَعَهًٌْ وَ ثَلَاثُونَ وَجْهاً سَبْعَهًَْ عَشَرَ فِی الْقُرْآنِ وَ سَبْعَهًَْ عَشَرَ فِی السُّنَّهًِْ فَأَمَّا الَّتِی فِی الْقُرْآنِ فَالزِّنَا قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَلاتَقْرَبُوا الزِّنی وَ نِکَاحُ امْرَأَهًِْ الْأَبِ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لاتَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ وَ أُمَّهاتُکُمْ وَ بَناتُکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خالاتُکُمْ وَ بَناتُ الْأَخِ وَ بَناتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهاتُکُمُ اللَّاتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ مِنَ الرَّضاعَةِ وَ أُمَّهاتُ نِسائِکُمْ وَ رَبائِبُکُمُ اللَّاتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسائِکُمُ اللَّاتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ وَ حَلائِلُ أَبْنائِکُمُ الَّذِینَ مِنْ أَصْلابِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْن.
امام باقر (علیه السلام)- امام کاظم (علیه السلام) از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند: از پدرم درباره‌ی عمل زناشویی که خدای عزّوجلّ در قرآن حرام فرموده و آنچه را که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در سنّت خود حرامش دانسته، سؤال شد. فرمود: «آنچه خدای عزّوجلّ حرامش فرموده، سی‌وچهار صورت است که هفده صورت آن در قرآن است و هفده صورتش در سنّت؛ امّا آنچه در قرآن است زناست که خدای عزّوجلّ فرموده: و نزدیک زنا نشوید. (اسراء/۳۲) و زناشویی با زن پدر است که خدای عزّوجلّ فرموده است: وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ وَ أُمَّهاتُکُمْ وَ بَناتُکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خالاتُکُمْ وَ بَناتُ الْأَخِ وَ بَناتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهاتُکُمُ اللَّاتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ مِنَ الرَّضاعَةِ وَ أُمَّهاتُ نِسائِکُمْ وَ رَبائِبُکُمُ اللَّاتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسائِکُمُ اللَّاتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ وَ حَلائِلُ أَبْنائِکُمُ الَّذِینَ مِنْ أَصْلابِکُمْ‌وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ...».