آیه ۵۴ - سوره نساء

آیه أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللهُ‌ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظيماً [54]

يا اينكه نسبت به مردم (پيامبر و خاندانش)، بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشيده، حسد مى‌ورزند؟! ما به خاندان ابراهيم، [كه يهود از آن‌ها هستند نيز]، كتاب و حكمت داديم؛ و حكومت عظيمى در اختيار آن‌ها (پيامبران بنى‌اسرائيل) قرار داديم.

یا اینکه نسبت به مردم پیامبر و خاندانش)، بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشیده، حسد می‌ورزند

۱ -۱
(نساء/ ۵۴)

الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ النَّاسُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ وَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- منظور از ناس در این آیه، ما هستیم که به ما رشک می‌برند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۱۸
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۹۹/ فرات الکوفی، ص۱۰۷
۱ -۲
(نساء/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- نَحْنُ النَّاسُ الْمَحْسُودُونَ عَلَی مَا آتَانَا اللَّهُ مِنَ الْإِمَامَهًِْ دُونَ خَلْقِ اللَّهِ أَجْمَعِینَ.

امام باقر (علیه السلام)- ما مردمی هستیم که به خاطر امامتی که خداوند به ما داده و به دیگر مردم نداده، مورد حسد واقع شده‌اند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۱۸
الکافی، ج۱، ص۲۰۵/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۸۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۳۶/ بشارهًْ المصطفی، ص۱۹۳/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۲۰
۱ -۳
(نساء/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ.

امام باقر (علیه السلام)- به ما حسادت می‌ورزند که خداوند در این آیه می‌فرماید: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۱۸
الکافی، ج۱، ص۱۸۶/ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۱۳۲/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۱۹۴/ بصایرالدرجات، ص۲۰۲/ العیاشی، ج۱، ص۲۴۷/ المناقب، ج۴، ص۲۱۵/ البرهان/ المناقب، ج۱، ص۲۸۵
۱ -۴
(نساء/ ۵۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ یَعْنِی بِالنَّاسِ هُنَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهًَْ (.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- در آیه: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ منظور از النَّاسَ امیرالمؤمنین و ائمّه (هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۱۸
بحارالأنوار، ج۹، ص۱۹۳/ القمی، ج۱، ص۱۴۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۳۷
۱ -۵
(نساء/ ۵۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام).

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- یَحْسُدُونَ النَّاسَ علَی مَا آتَاهُمُ اللهُ مِن فَضْلِهِ؛ این آیه در حقّ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) نازل شده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۱۸
بحارالأنوار، ج۳۵، ص۴۲۵/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۱۷۳/ المناقب، ج۳، ص۲۱۳/ البرهان
۱ -۶
(نساء/ ۵۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ قَالَ نَحْنُ النَّاسُ وَ فَضْلُهُ النُّبُوَّهًُْ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ ما مردم هستیم و منظور از فضل، نبوّت است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۹۱/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۱۸۳/ العیاشی، ج۱، ص۲۴۸
۱ -۷
(نساء/ ۵۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَنَحْنُ النَّاسُ وَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ.

امام علی (علیه السلام)- مردم ما هستیم، ما هستیم که حسد برده شدیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۳۳، ص۱۵۳/ کتاب سلیم بن قیس، ص۷۶۹
۱ -۸
(نساء/ ۵۴)

الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ وَ اللَّهِ النَّاسُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ نَحْنُ وَ اللَّهِ الْمَحْسُودُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- ما همان مردمی هستیم که خداوند در آیه، ذکر کرده است و به خدا سوگند، ما مورد حسد هستیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۸۸/ بصایرالدرجات، ص۳۶/ البرهان
۱ -۹
(نساء/ ۵۴)

الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ وَ اللَّهِ النَّاسُ الْمَحْسُودُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- به خدا ما هستیم آن مردم که مورد حسد واقع شده‌اند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
الکافی، ج۱، ص۲۰۶/ فرات الکوفی، ص۱۰۶/ بحارالأنوار، ج۴۷، ص۱۱۱/ الخرایج والجرایح، ج۱، ص۲۹۷/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۱۸۳/ البرهان
۱ -۱۰
(نساء/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَر (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ قَالَ نَحْنُ النَّاسُ وَ اللَّهِ.

امام باقر (علیه السلام)- أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ به خدا قسم در این آیه منظور از النَّاسَ ما هستیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۰۴/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۸۶/ العمدهًْ، ص۳۵۵/ بصایرالدرجات، ص۳۵/ الصوارم المهرقهًْ، ص۱۱۵/ المناقب، ج۴، ص۱۸۰/ نهج الحق، ص۲۰۷/ کشف الیقین، ص۴۰۹
۱ -۱۱
(نساء/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ قَالَ نَحْنُ النَّاسُ دُونَ النَّاسِ.

امام باقر (علیه السلام)- در مورد آیه‌ی أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فرمود: «منظور از النَّاسَ ما هستیم نه مردم عادی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۸۶/ الأمالی للطوسی، ج۲۷۲
۱ -۱۲
(نساء/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ قَالَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ.

امام باقر (علیه السلام)- محمّدبن‌فضیل نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه‌ی أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فرمود: «بر ما رشک می‌برند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
الکافی، ج۱، ص۲۰۶/ البرهان
۱ -۱۳
(نساء/ ۵۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- کَانَ نَبِیُّنَا (صلی الله علیه و آله) فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ أَنْ یُنَزِّلَ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ حَسَداً مِنَ الْقَوْمِ عَلَی تَفْضِیلِ بَعْضِنَا عَلَی بَعْضٍ أَلَا وَ نَحْنُ أَهْلُ الْبَیْتِ آلُ إِبْرَاهِیمَ الْمَحْسُودُونَ حُسِدْنَا کَمَا حُسِدَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلِنَا سُنَّهًًْ وَ مَثَلًا.

امام علی (علیه السلام)- وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) ما به‌سوی مردم ارسال شد، به خاطر حسدی که در درونشان حس می‌کرد به او کافر شدند [که چرا او نبی شد و از طائفه آنان نبود]؟ خداوند فضل خود را شامل هریک از بندگانش که بخواهد می‌کند، و این نبود مگر به خاطر حسدشان که قومی را برتر از قوم دیگر می‌پنداشتند. بدانید که ما اهل بیت، از آل و خاندان ابراهیم (علیه السلام) هستیم که همواره مورد حسد واقع می‌شدند و گویا حسد ورزیدن نسبت به ما مانند حسد ورزیدن به پدارانمان سنّت شده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
الغارات، ج۱، ص۱۱۵/ بحارالأنوار، ج۳۳، ص۱۳۳
۱ -۱۴
(نساء/ ۵۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ إِبْرَاهِیمَ‌بْنِ‌أَبِی‌الْبِلَادِ عَنْ أَبِیهِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ (علیه السلام): رَأَی مُوسَی‌بْنُ‌عِمْرَانَ (علیه السلام) رَجُلًا تَحْتَ ظِلِّ الْعَرْشِ فَقَالَ یَا رَبِّ مَنْ هَذَا الَّذِی أَدْنَیْتَهُ حَتَّی جَعَلْتَهُ تَحْتَ ظِلِّ الْعَرْشِ فَقَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَا مُوسَی (علیه السلام) هَذَا لَمْ یَکُنْ یَعُقُّ وَالِدَیْهِ وَ لَا یَحْسُدُ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ.

امام صادق (علیه السلام)- از ابوبلاد روایت شده که امام صادق (علیه السلام) فرمود: «موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) مردی را زیر سایه‌ی عرش دید و گفت: «پروردگارا او چه کسی است که به خود نزدیک کردی تا جایی که او را در سایه‌ی عرش جا دادی»؟ خداوند تبارک‌وتعالی فرمود: «ای موسی (علیه السلام) او کسی است که ناسپاس پدر و مادر نبوده و بر مردم به خاطر نعمتی که خدا از فضل خویش به آنان ارزانی داشته؛ حسد نمی‌برد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۷۱، ص۸۳/ البرهان
۱ -۱۵
(نساء/ ۵۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ لِنِعَمِ اللَّهِ أَعْدَاءً قِیلَ وَ مَا أَعْدَاءُ نِعَمِ اللَّهِ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ الَّذِینَ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- نعمت‌های خداوند دشمنانی دارند. گفته شد: «دشمنان نعمت خداوند چه کسانی هستند»؟ فرمود: الَّذِینَ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۰
بحارالأنوار، ج۷۰، ص۲۵۶
۱ -۱۶
(نساء/ ۵۴)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- احْتِجَاجُهُ (علیه السلام) عَلَی النَّاکِثِینَ فِی خُطْبَهًٍْ خَطَبَهَا حِینَ نَکَثُوهَا فَقَالَ: وَ قَدْ أَمَرَکُمُ اللَّهُ أَنْ تَرُدُّوا الْأَمْرَ إِلَی اللَّهِ وَ إِلَی رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ إِلَی أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمُ الْمُسْتَنْبِطِینَ لِلْعِلْمِ فَأَقْرَرْتُمْ ثُمَّ جَحَدْتُمْ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ لَکُمْ أَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ وَ إِیَّایَ فَارْهَبُونِ إِنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ وَ الْحِکْمَهًِْ وَ الْإِیمَانِ وَ آلَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) بَیَّنَهُ اللَّهُ لَهُمْ فَحَسَدُوهُ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَ کَفی بِجَهَنَّمَ سَعِیراً فَنَحْنُ آلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَقَدْ حُسِدْنَا کَمَا حُسِدَ آبَاؤُنَا وَ أَوَّلُ مَنْ حُسِدَ آدَمُ (علیه السلام) الَّذِی خَلَقَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِیَدِهِ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ وَ أَسْجَدَ لَهُ مَلَائِکَتَهُ وَ عَلَّمَهُ الْأَسْمَاءَ وَ اصْطَفَاهُ عَلَی الْعَالَمِینَ فَحَسَدَهُ الشَّیْطَانُ فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ ثُمَّ حَسَدَ قَابِیلُ هَابِیلَ فَقَتَلَهُ فَکَانَ مِنَ الْخَاسِرِینَ وَ نُوحٌ (علیه السلام) حَسَدَهُ قَوْمُهُ ثُمَّ حَسَدُوا نَبِیَّنَا (صلی الله علیه و آله) أَلَا وَ نَحْنُ أَهْلُ الْبَیْتِ الَّذِینَ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنَّا الرِّجْسَ وَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ کَمَا حُسِدَ آبَاؤُنَا.

امام علی (علیه السلام)- با اینکه خداوند فرموده بود که کار را به خدا و رسول و صاحبان امر بازگردانده و واگذار نمایید همان‌ها که حقیقت را می‌فهمند، بااین‌حال شما ابتدا اعتراف نمودید و پس از آن انکار کردید، با اینکه خداوند برایتان فرموده بود: و به عهد من وفا کنید تا به عهدتان وفا کنم. (بقره/۴۰) خداوند صاحبان کتاب و حکمت و ایمان و آل إبراهیم (علیه السلام) را برایشان واضح و آشکار ساخت، ولی به آن‌ها حسد ورزیده و این آیه نازل شد: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً، فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَ کَفی بِجَهَنَّمَ سَعِیراً؛ آل إبراهیم (علیه السلام) ما هستیم که مورد حسد واقع شدیم همان‌طور که پدران ما مورد حسد واقع شدند. نخستین فردی که مورد حسادت واقع شد، حضرت آدم (علیه السلام) بود که خداوند وی را با دست قدرت خود آفریده و از روح خود در کالبد او دمید، و ملائکه را به سجده او واداشت و تمام اسماء و نام‌ها را به او آموخت و او را بر جهانیان برگزید، پس شیطان بدو رشک برده و از غاویان و خاسران گردید. (اعراف/۱۷۵). سپس قابیل بر هابیل حسادت نمود و دست خود به قتل او آلوده ساخته و از جمله زیانکاران شد، و حضرت نوح (علیه السلام) مورد حسد قوم خود قرار گرفت که گفتند: این مرد انسانی است همانند شما از آنچه می‌خورید می‌خورد و از آنچه می‌آشامید می‌آشامد. و اگر از انسانی همانند خود اطاعت کنید، زیان کرده‌اید. (مؤمنون/۳۴۳۳) و انتخاب فرد برگزیده با خدا است، هرکه را بخواهد برمی‌گزیند و مخصوص رحمت خود نموده و حکمت و علم را به هرکه بخواهد می‌دهد. سپس بر پیامبر ما محمّد (صلی الله علیه و آله) حسد ورزیدند، بدانید که ما آن اهل بیتی هستیم که خداوند رجس و پلیدی را از ما دور ساخته، و ماییم آن جماعتی که همچون پدرانمان مورد حسد و رشک واقع شدیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۲
بحارالأنوار، ج۳۲، ص۹۶/ الاحتجاج، ج۱، ص۱۶۰
۱ -۱۷
(نساء/ ۵۴)

الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الرَّیَّانِ‌بْنِ‌الصَّلْتِ قَال: حَضَرَ الرِّضَا (علیه السلام) مَجْلِسَ الْمَأْمُونِ بِمَرْوَ وَ قَدِ‌اجْتَمَعَ فِی مَجْلِسِهِ جَمَاعَهًٌْ مِنْ عُلَمَاءِ أَهْلِ الْعِرَاقِ وَ خُرَاسَان ... فَقَالَ الْمَأْمُونُ هَلْ فَضَّلَ اللَّهُ الْعِتْرَهًَْ عَلَی سَائِرِ النَّاس فَقَالَ أَبُوالْحَسَنِ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَبَانَ فَضْلَ الْعِتْرَهًِْ عَلَی سَائِرِ النَّاسِ فِی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ فِی مَوْضِعٍ آخَرَ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً ثُمَّ رَدَّ الْمُخَاطَبَهًَْ فِی أَثَرِ هَذَا إِلَی سَائِرِ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ یَعْنِی الَّذِینَ قَرَنَهُمْ بِالْکِتَابِ وَ الْحِکْمَهًِْ وَ حُسِدُوا عَلَیْهِمَا فَقَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً یَعْنِی الطَّاعَهًَْ لِلْمُصْطَفَیْنَ الطَّاهِرِینَ فَالْمُلْکُ هَاهُنَا هُوَ الطَّاعَهًُْ لَهُم.

امام رضا (علیه السلام)- ریّان‌بن‌صلت گوید: امام رضا (علیه السلام) در مجلسی که در مرو و با حضور مامون و عدّه‌ای از علماء اهل عراق و خراسان برگزار شده بود شرکت داشت... مأمون گفت: «آیا خداوند، عترت پیامبر (صلی الله علیه و آله) را بر باقی مردم برتری داده است»؟ امام رضا (علیه السلام) فرمود: «خداوند برتری عترت را بر دیگر مردم، در این کلام خود به وضوح بیان کرده که می‌فرماید: خدا آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد، فرزندانی بودند، برخی از نسل برخی دیگر پدید آمده. (آل عمران/۳۴۳۳). و در جای دیگر می‌فرماید: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً و در ادامه همین آیات رو به دیگر مؤمنان کرده و می‌فرماید: «أَطِیعواْ اللهَ وَأَطِیعواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکُمْ؛ یعنی همان کسانی که آن‌ها را همنشین و همطراز کتاب و حکمت قرارشان داده و به‌همین خاطر به آنان حسد می‌شود لذا فرموده است: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً که مراد از مُلْکاً عَظِیماً اطاعت از برگزیدگان پاکیزه است و مُلْکاً به‌معنای اطاعت از آنان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۲
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۲۲۰/ تحف العقول، ص۴۲۵/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۲۲۸/ الأمالی للصدوق، ص۵۲۲/ بشارهًْ المصطفی، ص۲۲۹/ البرهان
۱ -۱۸
(نساء/ ۵۴)

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ قَالَ: کُنَّا مَعَ الرِّضَا (علیه السلام) بِمَرْوَ فَاجْتَمَعْنَا فِی الْجَامِعِ یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ فِی بَدْءِ مَقْدَمِنَا فَأَدَارُوا أَمْرَ الْإِمَامَهًِْ وَ ذَکَرُوا کَثْرَهًَْ اخْتِلَافِ النَّاسِ فِیهَا فَدَخَلْتُ عَلَی سَیِّدِی (علیه السلام) فَأَعْلَمْتُهُ خَوْضَ النَّاسِ فِیهِ فَتَبَسَّمَ (علیه السلام) ثُمَّ قَالَ یَا عَبْدَ الْعَزِیزِ جَهِلَ الْقَوْمُ وَ خُدِعُوا عَنْ آرَائِهِمْ ... کَیْفَ لَهُمْ بِاخْتِیَارِ الْإِمَام وَ الْإِمَامُ عَالِمٌ لَا یَجْهَلُ وَ رَاعٍ لَا یَنْکُلُ مَعْدِنُ الْقُدْسِ وَ الطَّهَارَهًِْ وَ النُّسُکِ وَ الزَّهَادَهًِْ وَ الْعِلْمِ وَ الْعِبَادَهًِْ مَخْصُوصٌ بِدَعْوَهًِْ الرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله) وَ نَسْلِ الْمُطَهَّرَهًِْ الْبَتُولِ ... قَالَ عَزَّوَجَلَّ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) وَکانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظِیماً وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ فِی الْأَئِمَّهًِْ (مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ عِتْرَتِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً.

امام رضا (علیه السلام)- عبد العزیزبن‌مسلم گوید: با امام رضا (علیه السلام) در مرو بودیم، روز جمعه‌ای در اوایل ورود، با عدّه‌ای در مسجد جامع اجتماع کردیم و سخن در پیرامون مسأله امامت در گرفت، و از اختلاف‌های بسیاری که درباره آن شده بحث به میان آمد. سپس من نزد آقای خود امام رضا (علیه السلام) آمدم و او را از اینکه مردمان در این باره سخن می‌گفتند آگاه کردم. او لبخند زد و فرمود: «مردم ناآگاه‌اند و فریب آرای خود را خورده‌اند... چگونه می‌توانند امام را انتخاب کنند؟ و حال آنکه امام دانشمندی است که نادانی به او راه ندارد و شبانی است که ضعف و سستی به او دست ندهد، معدن قداست و طهارت و عبادات و زهد ورزیدن و دانش و پرستش است. پیغمبر (صلی الله علیه و آله) را دعوتی خاص درباره‌ی او بود و از نسل پاکیزه بتول‌اند... خداوند عزّوجلّ به پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: وَ کانَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکَ عَظِیماً. و همچنین در حقّ اهل بیت رسول (صلی الله علیه و آله) و عترت و ذرّیّت آن حضرت فرمود: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیما».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۴
الکافی، ج۱، ص۲۰۱/ بحارالأنوار، ج۲۵، ص۱۲۷/ الاحتجاج، ج۲، ص۴۳۶/ الأمالی للصدوق، ص۶۷۷/ تحف العقول، ص۴۳۹/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۲۲۰/ الغیبهًْ للنعمانی، ص۲۲۱/ کمال الدین، ج۲، ص۶۷۸/ معانی الأخبار، ص۱۰۰
۱ -۱۹
(نساء/ ۵۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَا ابْنَ‌عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِالنَّاسِ بَعْدَهُ وَ لَکِنْ أُمُورٌ اجْتَمَعَتْ عَلَی رَغْبَهًِْ النَّاسِ فِی الدُّنْیَا وَ أَمْرِهَا وَ نَهْیِهَا وَ صَرْفِ قُلُوبِ أَهْلِهَا عَنِّی، وَ أَصْلُ ذَلِکَ مَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً.

امام علی (علیه السلام)- ای پسر عبّاس (رحمة الله علیه)! من بعد از وی، از خود مردم نسبت به خودشان سزاوارترم، ولی اموری دست در دست همدیگر دادند و منجر به تمایل مردم به دنیا و امر و نهی آن شد و آن‌ها را از من منصرف کرد، و اصل آن همان چیزی است که خداوند متعال در قرآن میفرماید: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۴
بحارالأنوار، ج۲۹، ص۵۴۹/ الیقین، ص۳۲۱
۱ -۲۰
(نساء/ ۵۴)

الباقر (علیه السلام)- الْمُرَادُ بِالْفَضْلِ فِیهِ النُّبُوَّهًُْ وَ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) الْإِمَامَهًْ.

امام باقر (علیه السلام)- مراد از فضل در حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله)، مقام پیامبری و در علی (علیه السلام) مقام امامت است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۲۴
المناقب، ج۳، ص۲۱۳/ البرهان
بیشتر