آیه وَ لا تَقُولَنَّ لِشَيْ‌ءٍ إِنِّي فاعِلٌ ذلِكَ غَداً [23]
و هرگز در مورد كارى نگو: «من فردا آن را انجام مى‌دهم».
الصّادق ( عَنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌مَیْمُون عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (قَالَ لِلْعَبْدِ أَنْ یَسْتَثْنِیَ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَرْبَعِینَ یَوْماً إِذَا نَسِیَ إِنَّ رَسُولَ‌اللَّهِ (أَتَاهُ نَاسٌ مِنَ الْیَهُودِ فَسَأَلُوهُ عَنْ أَشْیَاءَ فَقَالَ لَهُمْ تَعَالَوْا غَداً أُحَدِّثْکُمْ وَ لَمْ یَسْتَثْنِ فَاحْتَبَسَ جَبْرَئِیلَ (عَنْهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ أَتَاهُ فَقَالَ وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسِیتَ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌میمون گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «برای بنده در سوگند چهل روز مهلت است که انجام آن را معلّق و مشروط به خواست خداوند می‌کند [یعنی بگوید اگر مشیّت خداوند بر آن تعلّق گرفت]. زیرا جماعتی از یهود نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمدند و از امور مختلفی سؤالاتی کردند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن‌ها فرمود: «فردا صبح بیایید تا پاسخ شما را بگویم». و إن‌شاءاللَّه نگفت و این سبب شد که چهل روز به آن حضرت وحی نازل نشود. و جبرئیل نیامد، و سپس آمد و این آیه را آورد: وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسِیتَ».
امیرالمؤمنین ( إِذَا حَلَفَ الرَّجُلُ بِاللَّهِ فَلَهُ ثُنْیَاهَا إِلَی أَرْبَعِینَ یَوْماً وَ ذَلِکَ أَنَّ قَوْماً مِنَ الْیَهُودِ سَأَلُوا النبی (عَنْ شَیْءٍ فَقَالَ ائْتُونِی غَداً وَ لَمْ یَسْتَثْنِ حَتَّی أُخْبِرَکُمْ فَاحْتُبِسَ عَنْهُ جَبْرَئِیلَ (أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ أَتَاهُ وَ قَالَ وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسِیتَ.
امام علی (علیه السلام)- علی (علیه السلام) فرمود: «وقتی کسی به خدا سوگند بخورد تا چهل روز می‌تواند ان‌شاءالله بگوید. در این مورد گروهی از یهود پرسشی از پیغمبر (صلی الله علیه و آله) کردند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن‌ها فرمود: «فردا صبح بیایید تا پاسخ شما را بگویم». و إن‌شاءاللَّه نگفت. و جبرئیل تا چهل روز بر ایشان نازل نشد. سپس به سوی ایشان آمد و گفت: وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسِیتَ.
الباقر ( أَنَّ آدم (لَمَّا أَسْکَنَهُ اللَّهُ الْجَنَّهًَْ فَقَالَ لَهُ یَا آدم (لَا تَقْرَبْ هَذِهِ الشَّجَرَهًَْ فَقَالَ نَعَمْ یَا رَبِّ وَ لَمْ یَسْتَثْنِ فَأَمَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ فَقَالَ وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسِیتَ وَ لَوْ بَعْدَ سَنَهًٍْ.
امام باقر (علیه السلام)- هنگامی‌که خداوند آدم (علیه السلام) را در بهشت جای داد، به ایشان فرمود: «ای آدم! به این درخت نزدیک نشو»، گفت: «پروردگارا! نزدیک نمی‌شوم». و ان‌شاءالله نگفت. و خدا به پیغمبرش (صلی الله علیه و آله) فرمود: و هرگز در مورد کاری نگو: «من فردا آن را انجام می‌دهم». مگر اینکه خدا بخواهد! و هرگاه فراموش کردی، پروردگارت را به خاطر بیاور. گرچه پس از یک سال باشد».
علی‌بن‌ابراهیم ( وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ إِنَّمَا حُبِسَ الْوَحْیُ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً لِأَنَّهُ قَالَ لِقُرَیْشٍ غَداً أُخْبِرُکُمْ بِجَوَابِ مَسَائِلِکُمْ وَ لَمْ یَسْتَثْنِ فَقَالَ اللَّهُ وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ الْآیَهًَْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ؛ خداوند از پیامبر خود چهل روز وحی را قطع کرد؛ برای اینکه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به قریش وعده کرده بود که فردا به شما خواهم گفت ولی کلمه‌ی ان‌شاءالله را بر زبان جاری نساخته بود، و لذا خداوند فرمود: «هرگاه خواستی چیزی در آینده بگویی ان‌شاءالله را فراموش نکن».
الصّادق ( عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ وَ لا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً* إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ قَالَ هُوَ الرَّجُلُ یَحْلِفُ عَلَی الشَّیْءِ وَ یَنْسَی أَنْ یَسْتَثْنِیَ فَیَقُولَنَّ لَأَفْعَلَنَّ کَذَا وَ کَذَا غَداً أَوْ بَعْدَ غَدٍ عَنْ قَوْلِهِ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسِیتَ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ لَا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ فَاعِلٌ إِنِّی ذَلِکَ غَدًا* إِلَّا أَن یَشَاء اللهُ پرسیدم. امام (علیه السلام) فرمود: «اگر کسی به چیزی قسم بخورد و فراموش کند ان‌شاءالله بگوید و در قسم خود بگوید، فردا یا پس فردا حتماً چنین‌وچنان می‌کنم، هرگاه به یاد آورد، باید مشیّت الهی را ذکر کند و این همان معنی آیه: وَ اذْکُر رَّبَّکَ إِذَا نَسِیتَ است».