آیه فَلَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ عَلى آثارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَديثِ أَسَفاً [6]
گويى مى‌خواهى، خود را به خاطر اعمال آن‌ها از غم و اندوه هلاك كنى اگر به اين گفتار ايمان نياورند!
الصّادق ( قَالَ النَّبِیُّ (یَا عَلِیُّ إِنِّی سَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ یُوَالِیَ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ فَفَعَلَ وَ سَأَلْتُهُ أَنْ یُؤَاخِیَ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ فَفَعَلَ وَ سَأَلْتُهُ أَنْ یَجْعَلَکَ وَصِیِّی فَفَعَلَ فَقَالَ رَجُلٌ لَصَاعٌ مِنْ تَمْرٍ فِی شَنٍّ بَالٍ خَیْرٌ مِمَّا سَأَلَ مُحَمَّدٌ رَبَّهُ هَلَّا سَأَلَ مَلَکاً یَعْضُدُهُ عَلَی عَدُوِّهِ أَوْ کَنْزاً یَسْتَغْنِی بِهِ عَلَی فَاقَتِهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ الْآیَهًَْ.
امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) روایت است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: ای علی! من از خداوند خواستم که بین من و تو پیوند دوستی ایجاد کند و او اجابت کرد. سپس درخواست کردم که بین من و تو پیوند برادری ایجاد کند و او درخواستم را پاسخ گفت و از او خواستم که تو را وصی من قرار دهد و این کار را انجام داد. مردی گفت: «به خدا قسم، یک پیمانه خرما در درون مشکی کهنه بهتر از چیزی است که محمّد (صلی الله علیه و آله) از پرودگارش خواست، چرا از او فرشته‌ای نخواست تا در برابر دشمنانش او را یاری کند، یا گنجی درخواست نکرد که در برابر فقر از آن کمک بگیرد»! سپس خداوند نازل کرد: فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الحَدیثِ أَسَفاً.
الرّسول ( عَنِ الْکَلْبِیِ نَزَلَتْ أَنْ یُبَلِّغَ فِیهِ فَأَخَذَ رَسُولُ‌اللَّهِ (بِیَدِ عَلِیٍّ (فَقَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ فَقَوْلُهُ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ فِیهِ خَمْسَهًُْ أَشْیَاءَ کَرَامَهًٌْ وَ أَمْرٌ وَ حِکَایَهًٌْ وَ عَزْلٌ وَ عِصْمَهًٌْ أَمَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ أَنْ یَنْصِبَ علیا (إِمَاماً فَتَوَقَّفَ فِیهِ لِکَرَاهَتِهِ تَکْذِیبَ الْقَوْمِ فَنَزَلَتْ فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ الْآیَهًَْ فَأَمَرَهُمْ رَسُولُ‌اللَّهِ (أَنْ یُسَلِّمُوا عَلَی عَلِیٍّ (بِالْإِمْرَهًِْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- کلبی گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست علی (علیه السلام) را گرفت و فرمود: «هرکس من سرپرست و صاحب اختیار او هستم، پس علی (علیه السلام) سرپرست و صاحب اختیار او است. خداوندا! دوست بدار کسی را که با او دوستی کند و دشمن باش با کسی که با او دشمنی کند؛ پس در این سخن خداوند؛ ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است. (مائده/۶۷) پنج چیز است: کرامت، دستور، حکایت، عزل و حفظ؛ خداوند به پیامبرش دستور داد که علی (علیه السلام) را به‌عنوان امام نصب کند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) به خاطر اینکه از تکذیب قوم کراهت داشت، در انجام این کار توقّف کرد؛ در نتیجه این آیه: فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الحَدیثِ أَسَفاً نازل شد. سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن‌ها دستور داد که بر علی (علیه السلام) به‌عنوان امیر سلام کنند.
الباقر ( عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (فِی قَوْلِهِ فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ یَقُولُ قَاتِلٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ قَوْلُهُ أَسَفاً أَیْ حُزْناً.
امام باقر (علیه السلام)- فَلَعَلَّکَ بَاخِعٌ نَّفْسَکَ؛ یعنی شاید تو خود را [ای پیامبر (صلی الله علیه و آله)] در پیگیری کارشان تباه کنی؛ أَسَفًا به‌معنای اندوه است.