آیه ۴۱ - سوره یوسف

آیه يا صاحِبَيِ السِّجْنِ أَمَّا أَحَدُكُما فَيَسْقي رَبَّهُ خَمْراً وَ أَمَّا الْآخَرُ فَيُصْلَبُ فَتَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْ رَأْسِهِ قُضِيَ الْأَمْرُ الَّذي فيهِ تَسْتَفْتِيانِ [41]

اى دوستان زندانى من! امّا [تعبير خواب شما چنين است كه] يكى از شما [دو نفر، آزاد مى‌شود و] ساقى شراب براى آقاى خود خواهد شد؛ و امّا ديگرى به دار آويخته مى‌شود؛ و پرندگان از سر او مى‌خورند. و مطلبى كه درباره‌ی آن [از من] نظر خواستيد، قطعى و حتمى است.

۱
(یوسف/ ۴۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلُوهُ (علیه السلام) عَنِ الْمُتَشَابِهِ فِی الْقَضَاءِ فَقَالَ أمیرالمؤمنین (علیه السلام) هُوَ عَشَرَهًُْ أَوْجَهٍ مُخْتَلِفَهًُْ الْمَعْنَی فَمِنْهُ قَضَاءُ فَرَاغٍ وَ قَضَاءُ عَهْدٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ إِعْلَامٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ فِعْلٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ إِیجَابٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ کِتَابٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ إِتْمَامٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ حُکْمٍ وَ فَصْلٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ خَلْقٍ وَ مِنْهُ قَضَاءُ نُزُولِ الْمَوْتِ ... أَمَّا قَضَاءُ الْإِیجَابِ لِلْعَذَابِ کَقَوْلِهِ تَعَالَی فِی سُورَهًِْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ قالَ الشَّیْطانُ لَمَّا قُضِیَ الْأَمْرُ أَیْ لَمَّا وَجَبَ الْعَذَابُ وَ مِثْلُهُ فِی سُورَهًِْ یُوسُفَ (علیه السلام) قُضِیَ الْأَمْرُ الَّذِی فِیهِ تَسْتَفْتِیانِ مَعْنَاهُ أَیْ وَجَبَ الْأَمْرُ الَّذِی عَنْهُ تَسَاءَلَان.

امام علی (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) پیرامون معانی مختلف قضاء پرسیدند. فرمود: «قضاء ده قسم است و معانیشان با یکدیگر متفاوت است: یکی از آن‌ها قضاء به‌معنای فارغ‌شدن از کاری است؛ دیگری به‌معنای عهد و پیمان، دیگری به‌معنای اعلام‌نمودن، دیگری به‌معنای انجام‌دادن، دیگری به‌معنای واجب‌شدن، دیگری به‌معنای حتمی‌شدن، دیگری به‌معنای تمام‌کردن، دیگری به‌معنای حکم‌کردن، دیگری به‌معنای آفریدن، دیگری به‌معنای نازل‌شدن مرگ ... امّا قضاء به‌معنای واجب [و حتمی] شدنِ عذاب مثل کلام الهی در سوره‌ی ابراهیم (علیه السلام) است: وَ قالَ الشَّیْطانُ لَمَّا قُضِیَ الْأَمْرُ؛ (ابراهیم/۲۲) یعنی هنگامی‌که عذاب، واجب [و حتمی] شد؛ و همانند آیه‌ی قُضِیَ الْأَمْرُ الَّذِی فِیهِ تَسْتَفْتِیانِ یعنی آنچه در موردش از من پرسیدید واجب و حتمی شد [حتماً واقع خواهد شد].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۷۰
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۹
بیشتر