آیه قُلِ انْظُرُوا ما ذا فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما تُغْنِي الْآياتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ [101]
بگو: «نگاه كنيد چه چيز [از آيات عظمت خدا] در آسمان‌ها و زمين است»؟ امّا اين آيات و انذارها براى كسانى كه [به خاطر لجاجت] ايمان نمى‌آورند مفيد نخواهد بود.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ داوُدَ الرِّقِّی: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ ما تُغْنِی الْآیاتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ قَالَ الْآیَاتُ هُمُ الْأَئِمَّهًُْ وَ النُّذُرُ هُمُ الْأَنْبِیَاءُ (.
امام صادق (علیه السلام)- از داوود رِقّی نقل است: «از امام صادق (علیه السلام) تفسیر این آیه را پرسیدم: وَ مَا تُغْنِی الآیَاتُ وَ النُّذُرُ عَن قَوْمٍ لاَّ یُؤْمِنُونَ». حضرت فرمود: «الآیَاتُ، آل محمّد (صلی الله علیه و آله) هستند و النُّذُر، پیامبران (هستند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدُالله بنِ الیَحْیی الکاهِلی: فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ ما تُغْنِی الْآیاتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ قَالَ لَمَّا أُسْرِیَ بِرسول‌الله (صلی الله علیه و آله) أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ بِالْبُرَاقِ فَرَکِبَهَا فَأَتَی بَیْتَ الْمَقْدِسِ فَلَقِیَ مَنْ لَقِیَ مِنْ إِخْوَانِهِ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ (ثُمَّ رَجَعَ فَحَدَّثَ أَصْحَابَهُ أَنِّی أَتَیْتُ بَیْتَ الْمَقْدِسِ وَ رَجَعْتُ مِنَ اللَّیْلَهًِْ وَ قَدْ جَاءَنِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) بِالْبُرَاقِ فَرَکِبْتُهَا وَ آیَهًُْ ذَلِکَ أَنِّی مَرَرْتُ بِعِیرٍ لِأَبِی سُفْیَانَ عَلَی مَاءٍ لِبَنِی فُلَانٍ وَ قَدْ أَضَلُّوا جَمَلًا لَهُمْ أَحْمَرَ وَ قَدْ هَمَّ الْقَوْمُ فِی طَلَبِهِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ إِنَّمَا جَاءَ الشَّامَ وَ هُوَ رَاکِبٌ سَرِیعٌ وَ لَکِنَّکُمْ قَدْ أَتَیْتُمُ الشَّامَ وَ عَرَفْتُمُوهَا فَسَلُوهُ عَنْ أَسْوَاقِهَا وَ أَبْوَابِهَا وَ تُجَّارِهَا فَقَالُوا یَا رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) کَیْفَ الشَّامُ وَ کَیْفَ أَسْوَاقُهَا قَالَ کَانَ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) إِذَا سُئِلَ عَنِ الشَّیْءِ لَا یَعْرِفُهُ شُقَّ عَلَیْهِ حَتَّی یُرَی ذَلِکَ فِی وَجْهِهِ قَالَ فَبَیْنَمَا هُوَ کَذَلِکَ إِذْ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ یَا رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) هَذِهِ الشَّامُ قَدْ رُفِعَتْ لَکَ فَالْتَفَتَ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) فَإِذَا هُوَ بِالشَّامِ بِأَبْوَابِهَا وَ أَسْوَاقِهَا وَ تُجَّارِهَا فَقَالَ أَیْنَ السَّائِلُ عَنِ الشَّامِ فَقَالُوا لَهُ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ فَأَجَابَهُمْ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) فِی کُلِّ مَا سَأَلُوهُ عَنْهُ فَلَمْ یُؤْمِنْ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِیلٌ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ ما تُغْنِی الْآیاتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ ثُمَّ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) نَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ لَا نُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- از عبدالله‌بن‌یحیی کاهلی نقل است: «از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه‌ی وَ مَا تُغْنِی الآیَاتُ وَالنُّذُرُ عَن قَوْمٍ لاَّ یُؤْمِنُونَ پرسیدم». فرمود: وقتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به معراج برده شد، جبرئیل بُراق را آورد و پیامبر (صلی الله علیه و آله) بر آن سوار شد و به بیت‌المقدّس رفت و در آنجا با برخی از برادران [دینی] خود، یعنی پیامبران (ملاقات کرد. و چون از معراج بازگشت به اصحابش گفت: «من همین امشب به بیت‌المقدس رفتم و بازگشتم. جبرئیل برای من بُراق را آورد و من سوار آن شدم. نشانه‌ی معراجم هم، این است که بر کاروان ابوسفیان که در کنار چشمه‌ی بنی‌فلان توقّف کرده بود، گذر کردم. آنان شتر قرمزی را گم کرده بودند و همه‌ی مردم به‌دنبال آن شتر می‌گشتند». آنان به یکدیگر گفتند: «او به شام رفته و بازآمده است و باید سرعت زیادی داشته باشد. شما شام را دیده‌اید و آنجا را می‌شناسید. از محمّد (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی بازارهای آنجا، دروازه‌ها و بازرگانان شام بپرسید». پس آنان گفتند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! شام چطور بود؟ بازارهایش چگونه بود»؟ امام (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به‌گونه‌ای بود که اگر درباره‌ی چیزی از او می‌پرسیدند و جواب آن را نمی‌دانست، بر او سخت و گران بود و این سنگینی را می‌شد در چهره‌ی ایشان دید. در همین‌حال که پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین بود، ناگهان جبرئیل نازل شد و گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! این شام است که در مقابل توست». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نگاه کرد و دید که شام با دروازه‌ها، بازارها و بازرگانانش در مقابل چشمان او قرار دارد. پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «کجاست آن‌کسی که درباره‌ی شام از من سؤال کرد»؟ خدمت ایشان عرض کردند: «فلانی و فلانی». سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) همه‌ی سؤالات آن دو را جواب داد. امّا از بین آن‌ها جز عدّه‌ی اندکی کسی به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ایمان نیاورد و این آیه، توضیح آن است: وَ مَا تُغْنِی الآیَاتُ وَ النُّذُرُ عَن قَوْمٍ لاَّ یُؤْمِنُونَ سپس امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پناه می‌بریم به خداوند از اینکه به خداوند و رسولش (صلی الله علیه و آله) ایمان نداشته باشیم. ما به خداوند و رسولش (صلی الله علیه و آله) ایمان آوردیم».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَصْبَحَ (صلی الله علیه و آله) یُحَدِّثُهُمْ بِالْمِعْرَاجِ فَقِیلَ لَهُ صِفْ لَنَا بَیْتَ الْمَقْدِسِ فَجَاءَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) بِصُورَهًِْ بَیْتِ الْمَقْدِسِ تُجَاهَ وَجْهِهِ فَجَعَلَ یُخْبِرُهُمْ بِمَا یَسْأَلُونَهُ عَنْهُ فَقَالُوا أَیْنَ بَیْتُ فُلَانٍ وَ مَکَانُ کَذَا فَأَجَابَهُمْ فِی کُلِّ مَا سَأَلُوهُ عَنْهُ فَلَمْ یُؤْمِنْ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِیلٌ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ ما تُغْنِی الْآیاتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) پیامبر (صلی الله علیه و آله) شروع به بیان ماجرای معراج برای قریش نمود. به حضرت (صلی الله علیه و آله) عرض شد: «بیت‌المقدس را برای ما توصیف کن». در این هنگام جبرئیل، تصویر بیت‌المقدس را مقابل صورت پیامبر (صلی الله علیه و آله) قرار داد و حضرت آنچه قریش می‌پرسیدند، جواب می‌فرمود. [حتّی تا جایی که] گفتند: «خانه‌ی فلانی و فلان مکان، کجای بیت‌المقدس است»؟ و آن‌ها هرچه در مورد بیت‌المقدس پرسیدند، پیامبر (صلی الله علیه و آله) جواب داد. امّا [با این حال] فقط عدّه‌ی کمی از آن‌ها ایمان آوردند. این است سخن خدا که می‌فرماید: ما تُغْنِی الْآیاتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ.