ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- الْأَنْفَالُ وَ سُورَهًُْ بَرَاءَهًٍْ وَاحِدٌ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- انفال و برائت یکی است.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَهَا (وَ الْأنْفَالَ) مِنْ کُلِ شَهْرٍ لَمْ یَدْخُلْهُ نِفَاقٌ أَبَداً، وَ کَانَ مِنْ شِیعَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) حَقّاً، وَ یَأْکُلُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ مِنْ مَوَائِدِ الْجَنَّهًِْ مَعَهُمْ حَتَّی یَفْرُغَ النَّاسُ مِنَ الْحِسَابِ.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس سورهی برائت و انفال را در هر ماه بخواند، هیچگاه دچار نفاق و دورویی نمیشود و به حقّ، شیعهی امیرمؤمنان (علیه السلام) خواهد بود و در روز قیامت با شیعهی او از سفرههای بهشت خواهد خورد تا اینکه مردم از روز حساب فارغ شوند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَهُمَا (سَورَهًَْ الْأنْفَالِ وَ الْبَرَاءَهًِْ) فَأَنَا شَفِیعٌ لَهُ وَ شَاهِدٌ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ إِنَّهُ بَرِیءٌ مِنَ النِّفَاقِ وَ أُعْطِیَ مِنَ الْأَجْرِ بِعَدَدِ کُلِّ مُنَافِقٍ وَ مُنَافِقَهًٍْ فِی دَارِ الدُّنْیَا عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ مُحِیَ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ وَ رُفِعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجَاتٍ وَ کَانَ الْعَرْشُ وَ حَمَلَتُهُ یُصَلُّونَ عَلَیْهِ أَیَّامَ حَیَاتِهِ فِی الدُّنْیَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس سورهی انفال و برائت (توبه) را بخواند، من شفاعتکننده و گواه او در روز قیامت هستم. زیرا او از نفاق به دور است و به تعداد هر مرد و زن منافقی که در عالم دنیا هست، ده حسنه بهعنوان پاداش به او عطا میشود و ده گناه از او پاک میشود و ده درجه بالا برده میشود و عرش و حملکنندگان آن، در روزهای زندگیاش در دنیا، پیوسته بر او درود میفرستند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ بَعَثَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ بَرِیئاً مِنَ النِّفَاقِ. وَ مَنْ کَتَبَهَا وَ جَعَلَهَا فِی عِمَامَتِهِ أَوْ قَلَنْسُوَتِهِ أَمِنَ اللُّصُوصَ فِی کُلِّ مَکَانٍ وَ إِذَا هُمْ رَأَوْهُ انْحَرَفُوا عَنْهُ وَ لَوِ احْتَرَقَتْ مَحَلَّتُهُ بِأَسْرِهَا لَمْ تَصِلِ النَّارُ إِلَی مَنْزِلِهِ وَ لَمْ تَقْرُبْهُ أَبَداً مَا دَامَتْ عِنْدَهُ مَکْتُوبَهًًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را بخواند، خدا در روز قیامت او را بدون نفاق و دورویی برخواهد انگیخت. هرکس آن را بنویسد و در عمّامه یا عرقچینش قرار دهد، از گزند دزدان در هرجا در امان خواهد بود و اگر او را ببینند، به جایی دیگر میروند و اگر سرتاسر محلّهاش در آتش بسوزد، آتش به خانهاش نمیرسد و تا بهصورت مکتوب نزد او باشد، آتش به او نزدیک نمیشود.
الصّادق (علیه السلام)- کَانَ الْفَتْحُ فِی سَنَهًِْ ثَمَانٍ وَ بَرَاءَهًُْ فِی سَنَهًِْ تِسْعٍ وَ حَجَّهًِْ الْوَدَاعِ فِی سَنَهًِْ عَشَرَ.
امام صادق (علیه السلام)- فتح در سال هشتم اتّفاق افتاد و برائت در سال نهم و حجّهًْ الوداع در سال دهم صورت گرفت.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّهُ لَمْ یَنْزِلْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ عَلَی رَأْسِ سُورَهًِْ بَرَاءَهًٍْ لِأَنَّ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ لِلْأَمَانِ وَ الرَّحْمَهًِْ وَ نَزَلَتْ بَرَاءَهًٌْ لِدَفْعِ الْأَمَانِ وَ السَّیْفِ.
امام علی (علیه السلام)- بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم در ابتدای سورهی توبه نازل نشد زیرا بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم امنیّت و رحمت است و سورهی توبه برای دفع امنیّت [مشرکان] با شمشیر نازل شد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لَمْ تَنْزِلْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ عَلَی رَأْسِ سُورَهًِْ بَرَاءَهًٍْ لِأَنَّ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ لِلْأَمَانِ وَ الرَّحْمَهًِْ وَ نَزَلَتْ بَرَاءَهًٌْ لَرَفْعِ الْأَمَانِ بِالسَّیْفِ.
امام علی (علیه السلام)- بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم در آغاز سورهی برائت نازل نشده است؛ چراکه بسم الله برای امنیّت و رحمت است و سورهی برائت برای برداشتن امنیّت با شمشیر نازل شد.
آیه بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكينَ [1]
اين، [اعلام] بيزارى از سوى خدا و پيامبر او به كسانى از مشركان است كه با آنها پيمان بستهايد!
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ نَزَلَتْ فِی مُشْرِکِی الْعَرَبِ غَیْرِ بَنِیضَمْرَهًْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- بَراءَةُ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمشْرِکِینَ؛ درباره مشرکان عرب به جز بنیضمره نازل شد.
الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعَثَ عَلِیّاً (علیه السلام) بِسُورَهًِْ بَرَاءَهًَْ فَوَافَی الْمَوْسِمَ فَبَلَّغَ عَنِ اللَّهِ وَ عَنْ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) بِعَرَفَهًَْ وَ الْمُزْدَلِفَهًِْ وَ یَوْمَ النَّحْرِ عِنْدَ الْجِمَارِ وَ فِی أَیَّامِ التَّشْرِیقِ کُلِّهَا یُنَادِی بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ، فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ لَایَطُوفَنَّ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ.
امام صادق (علیه السلام)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) علی (علیه السلام) را با سورهی توبه [بهسوی مشرکان مکّه] فرستاد. پس موسم حج فرا رسید و او از جانب خدا و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در عرفه و مزدلفه و روز قربانی در جِمار و در همهی ایّام تشریق به تبلیغ پرداخت و این آیه را میخواند: بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمشْرِکِینَ* فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ، هیچ عریانی (برهنهای) حق ندارد خانهی خدا را [بهصورت عریان] طواف کند.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعَثَ أَبَابَکْرٍ بِبَرَاءَهًَْ فَسَارَ حَتَّی بَلَغَ الْجُحْفَهًَْ فَبَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ عَلِیَّبْنَأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) {فِیطَلَبِهِ} فَأَدْرَکَهُ ... وَ أَخَذَ عَلِیٌّ (علیه السلام) الصَّحِیفَهًَْ وَ أَتَی الْمَوْسِمَ وَ کَانَ یَطُوفُ {فِی} النَّاسِ وَ مَعَهُ السَّیْفُ فَیَقُولُ بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ، فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ فَلَا یَطُوفُ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ بَعْدَ هَذَا وَ لَا مُشْرِکٌ فَمَنْ فَعَلَ فَإِنَّ مُعَاتَبَتَنَا إِیَّاهُ بِالسَّیْفِ الْخَبَر.
امام صادق (علیه السلام)- عیسیبنعبدالله گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ابوبکر را با آیات برائت گسیل داشت تا به «جحفه» رسید. سپس امیرالمؤمنین علیّبنابیطالب (علیه السلام) را در پی او فرستاد. .... پس علی (علیه السلام) نامه را از وی گرفته به مکّه آمد. وی در میان مردم میگشت و شمشیر برکشیده با صدای بلند میگفت: «بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ المُشْرِکِینَ* فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ؛ از امسال به بعد کسی برهنه طواف نکند، مشرکان نیز حقّ ورود به حرم را ندارند، پس هرکس چنین کند برخورد ما با او شمشیر خواهد بود».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعَثَ أَبَابَکْرٍ مَعَ بَرَاءَهًَْ إِلَی الْمَوْسِمِ لِیَقْرَأَهَا عَلَی النَّاسِ فَنَزَلَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لَایُبَلِّغْ عَنْکَ إِلَّا عَلِیٌّ (علیه السلام) فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلِیّاً (علیه السلام) فَأَمَرَهُ أَنْ یَرْکَبَ نَاقَتَهُ الْعَضْبَاءَ وَ أَمَرَهُ أَنْ یَلْحَقَ أَبَابَکْرٍ فَیَأْخُذَ مِنْهُ بَرَاءَهًَْ وَ یَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ بِمَکَّهًَْ ... فَلَمَّا قَدِمَ عَلِیٌّ (علیه السلام) مَکَّهًَْ وَ کَانَ یَوْمُ النَّحْرِ بَعْدَ الظُّهْرِ وَ هُوَ یَوْمُ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ قَامَ ثُمَّ قَالَ إِنِّی رَسُولُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَیْکُمْ فَقَرَأَ عَلَیْهِمْ بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ* فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ عِشْرِینَ مِنْ ذِیالْحِجَّهًِْ وَ الْمُحَرَّمِ وَ صَفَرٍ وَ شَهْرِ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ وَ عَشْرٍ مِنْ شَهْرِ رَبِیعٍ الْآخِرِ وَ قَالَ لَا یَطُوفُ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ لَا عُرْیَانَهًٌْ وَ لَا مُشْرِکٌ أَلَا وَ مَنْ کَانَ لَهُ عَهْدٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَمُدَّتُهُ إِلَی هَذِهِ الْأَرْبَعَهًِْ الْأَشْهُرِ.
امام صادق (علیه السلام)- همانا رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، ابوبکر را با سورهی برائت به موسم حج اعزام کرد تا آن را برای مردم بخواند. سپس جبرئیل نازل شد و گفت: «هیچکس جز علی (علیه السلام) آن را از جانب تو ابلاغ نمیکند». رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، علی (علیه السلام) را فرا خواند و به او دستور داد سوار ناقهی (شتر مادّه) عضباء (گوشبریده) شود و به ابوبکر برسد و سورهی برائت را از او بگیرد و برای مردم در مکّه بخواند. ... هنگامیکه به مکّه رسید، بعد از ظهر روز نحر بود که روز حجّ اکبر به شمار میآمد. برخاست و چنین فرمود: «همانا من فرستادهی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بهسوی شما هستم». و این آیه را بر آنان خواند: «بَرَاءةٌ مِّنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمشْرِکِینَ * فَسِیحُواْ فِی الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ». بیست روز از ذی الحجّه و محرّم و صفر و ماه ربیعالاوّل و ده روز از ماه ربیعالثّانی. و فرمود: «پس از امسال هیچکس حق ندارد، از مرد و زن، برهنه طواف کند و هرکه نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیمان داشته است، مهلت او تا چهار ماه است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ فِی مَنَاقِبِ أمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ تِعْدَادِهَا قَالَ (علیه السلام) وَ أَمَّا الْخَمْسُونَ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعَثَ بِبَرَاءَهًَْ مَعَ أَبِی بَکْرٍ، فَلَمَّا مَضَی أَتَی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام)، فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) لَا یُؤَدِّی عَنْکَ إِلَّا أَنْتَ أَوْ رَجُلٌ مِنْکَ، فَوَجَّهَنِی عَلَی نَاقَتِهِ الْغَضْبَاءِ، فَلَحِقْتُهُ بِذِی الْحُلَیْفَهًِْ فَأَخَذْتُهَا مِنْهُ، فَخَصَّنِیَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِذَلِک.
امام علی (علیه السلام)- در تفسیر نورالثقلین و در باب مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام) و تعداد آن مناقب آمده است: [امام (علیه السلام)] فرمود: ... امّا پنجاهمین فضیلت من این است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، سورهی توبه را همراه با ابوبکر روانه نمود و چون وی رهسپار گشت جبرئیل آمد و گفت: «ای محمّد! کسی از جانب تو پیامی را ابلاغ نمیگرداند مگر خود تو یا مردی از خود تو»، پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) مرا سوار بر شترش عضباء روانه کرد و من در ذو الحلیفه به او رسیدم و سوره را از وی گرفتم و خداوند مرا به این منقبت مخصوص گرداند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ کَثِیرٍ أَبِی إِسْمَاعِیل عَنْ جُمَیْعِبْنِعُمَرَ قَالَ: صَلَّیْتُ فِی الْمَسْجِدِ الْجَامِعِ فَرَأَیْتُ ابْنَ عُمَرَ جَالِساً فَجَلَسْتُ إِلَیْهِ فَقُلْتُ حَدِّثْنِی عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) فَقَالَ بَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَبَا بَکْرٍ بِبَرَاءَهًَْ فَلَمَّا أَتَی ذَا الْحُلَیْفَهًِْ أَتْبَعَهُ عَلِیّاً (علیه السلام) فَأَخَذَهَا مِنْهُ قَالَ أَبُو بَکْرٍ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) مَا لِی أَ نَزَلَ فِیَّ شَیْءٌ قَالَ لَا وَ لَکِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ لَا یُؤَدِّی عَنِّی إِلَّا أَنَا أَوْ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی قَالَ فَرَجَعَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ یَا رَسُولَ (صلی الله علیه و آله) أَ نَزَلَ فِیَّ شَیْءٌ قَالَ لَا وَ لَکِنْ لَا یُؤَدِّی عَنِّی إِلَّا أَنَا أَوْ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی قَالَ کَثِیرٌ قُلْتُ لِجُمَیْعٍ أَ تَشْهَدُ عَلَی ابْنِعُمَرَ بِهَذَا قَالَ نَعَمْ ثَلَاثا.
امام علی (علیه السلام)- کثیر نقل میکند: جمیعبنعمر گوید: در مسجد جامع نماز میخواندم که ابنعمر را دیدم. پس از نماز نزد او نشسته و گفتم: «از علی (علیه السلام) برایم بگو». گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ابوبکر را با سورهی برائت (توبه) فرستاد تا آن را بر مردم مکّه و حجّاج خانهی خدا بخواند. امّا چون به «ذو الحلیفه» رسید، علی (علیه السلام) را بهدنبال او فرستاد تا سوره را از وی گرفته خود ببرد و آن را بر مردم مکّه بخواند». ابوبکر گفت: «ای علی! چه اتّفاقی افتاده آیا آیهای دربارهی من نازل شده است»؟ فرمود: «خیر! لیکن رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده است: این مأموریت را یا باید خودم انجام دهم یا مردی از اهل بیتم». پس ابوبکر نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بازگشته و گفت: «ای رسول خدا! آیا چیزی درباره من نازل شده است»؟ فرمود: «خیر! لیکن این مأموریت را جز من یا مردی از اهل بیتم نمیتواند انجام دهد». کثیر گوید: به جمیع گفتم: «آیا بر این گفتهی ابن عمر شهادت میدهی»؟ گفت: «آری»! و سه بار آن را تکرار کرد.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعَثَ أَبَا بَکْرٍ بِبَرَاءَهًَْ ثُمَّ أَتْبَعَهُ عَلِیّاً (علیه السلام) فَأَخَذَهَا مِنْهُ فَقَالَ أَبُوبَکْرٍ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) خِیفَ فِیَّ شَیْءٌ قَالَ لَا إِلَّا أَنَّهُ لَا یُؤَدِّی عَنِّی إِلَّا أَنَا أَوْ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ کَانَ الَّذِی بُعِثَ فِیهِ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَا یَدْخُلُ الْجَنَّهًَْ إِلَّا نَفْسٌ مُسْلِمَهًٌْ وَ لَا یَحُجُّ بَعْدَ هَذَا الْعَامِ مُشْرِکٌ وَ لَا یَطُوفُ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ مَنْ کَانَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَهْدٌ فَهُوَ إِلَی مُدَّتِه.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ابوبکر را با سورهی برائت نزد مشرکین مکّه فرستاد سپس علی (علیه السلام) به دنبالش آمد و به او رسید و سوره را از او گرفت. ابوبکر محضر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عرض کرد: «ای رسول خدا! دربارهی من هراسی پیدا شده»؟ حضرت فرمود: «خیر! ولی رسالت و تکلیف مرا از طرف من کسی ادا نمیکند مگر خودم یا علی (علیه السلام)» و تکلیفی را که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به امیرالمؤمنین (علیه السلام) داده و آن حضرت را مأمور ساخت که آن را به کفّار مکّه تبلیغ کند این چند فقره بود: ۱ به بهشت داخل نمیشود مگر مسلمان. ۲ بعد از سال دیگر مشرکان حقّ ندارند برای مراسم حجّ حاضر شوند. ۳ افرادی که عریان و برهنه هستند حقّ ندارند طواف بیت کنند. ۴ مشرکینی که با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عهد و پیمان داشته و آن را نقض کردند تا چهار ماه فقط حقّ دارند در مکّه بمانند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحُسَیْنِبْنِزَیْدٍ قَالَ حَدَّثَنِی جَعْفَرُبْنُمُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ (علیه السلام) قَالَ: لَمَّا سَرَّحَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَبَابَکْرٍ بِأَوَّلِ سُورَهًِْ بَرَاءَهًَْ إِلَی أَهْلِ مَکَّهًَْ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکَ أَنْ لَاتَبْعَثَ هَذَا وَ أَنْ تَبْعَثَ عَلِیَّبْنَأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) وَ أَنَّهُ لَا یُؤَدِّیهَا عَنْکَ غَیْرُهُ فَأَمَرَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَلِیَّبْنَأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) فَلَحِقَهُ فَأَخَذَ مِنْهُ الصَّحِیفَهًَْ ... قَالَ فَانْطَلَقَ عَلِیٌّ (علیه السلام) حَتَّی قَدِمَ مَکَّهًَْ ثُمَّ وَافَی عَرَفَاتٍ ثُمَّ رَجَعَ إِلَی جَمْعٍ ثُمَّ إِلَی مِنًی ثُمَّ ذَبَحَ وَ حَلَقَ وَ صَعِدَ عَلَی الْجَبَلِ الْمُشْرِفِ الْمَعْرُوفِ بِالشِّعْبِ فَأَذَّنَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ أَ لَا تَسْمَعُونَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَیْکُمْ ثُمَّ قَالَ بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ، فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللهِ وَ أَنَّ اللهَ مُخْزِی الْکافِرِینَ، وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی قَوْلِهِ إِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ تِسْعَ آیَاتٍ مِنْ أَوَّلِهَا ثُمَّ لَمَعَ بِسَیْفِهِ فَأَسْمَعَ النَّاسَ وَ کَرَّرَهَا.
امام صادق (علیه السلام)- حسینبنزید گوید: امام صادق (علیه السلام) از پدرش نقل کرد که فرمود: چون ابوبکر به همراه سورهی برائت عازم مکّه شد، جبرئیل نازل گشته و گفت: «ای محمّد! خداوند به تو امر میکند که این شخص را نفرست و علیّبنابیطالب (علیه السلام) را بفرست که کسی غیر از علی (علیه السلام) نمیتواند بهجای تو آن را به انجام برساند». پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) به علیّبنابیطالب (علیه السلام) دستور داد شخصاً این مأموریت را انجام دهد پس امیرالمؤمنین (علیه السلام) خود را به ابوبکر رسانده، نامه را از وی گرفت... . علی (علیه السلام) به سفر ادامه داد تا به مکّه رسید و آنگاه به عرفات رفت و سپس به جمع و منی رفت و بعد از آن مراسم قربانی و تحلیق را بهجا آورد و از کوه معروف به شعب بالا رفته و سه بار اذان گفته و فرمود: «ای مردم، مگر نمیشنوید؟ من فرستادهی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای شما هستم. سپس آیات برائت را چنین تلاوت فرمود: بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ المُشْرِکِینَ* فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللهِ وَ أَنَّ اللهَ مُخْزِی الْکافِرِینَ* وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ ... إِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ؛ (توبه/۵۱). نُه آیهی از اوّل سوره [را خواند]. سپس شمشیر را از نیام برکشیده و شروع به تکاندادن آن کرد و در همان حال آیات برائت را برایشان تکرار میکرد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ حَنَشِ عَنْ عَلِیِّ (علیه السلام) أنَّ النَّبِی (صلی الله علیه و آله) حِینَ بَعَثَهُ بِبَرَاءَهًِْ قال: یَا نَبِیَّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنِّی لَسْتُ بِلَسِنٍ وَ لَا بِخَطِیبٍ قَالَ إِمَّا أَنْ أَذْهَبَ بِهَا أَوْ تَذْهَبَ بِهَا أَنْتَ قَالَ فَإِنْ کَانَ لَا بُدَّ فَسَأَذْهَبُ أَنَا قَالَ فَانْطَلِقْ فَإِنَّ اللَّهَ یُثَبِّتُ لِسَانَکَ وَ یَهْدِی قَلْبَکَ ثُمَّ وَضَعَ یَدَهُ عَلَی فَمِهِ وَ قَالَ انْطَلِقْ فَاقْرَأْهَا عَلَی النَّاسِ وَ قَالَ النَّاسُ سَیَتَقَاضَوْنَ إِلَیْکَ فَإِذَا أَتَاکَ الْخَصْمَانِ فَلَا تَقْضِ لِوَاحِدٍ حَتَّی تَسْمَعَ الْآخَرَ فَإِنَّهُ أَجْدَرُ أَنْ تَعْلَمَ الْحَق.
امام علی (علیه السلام)- حنش از امام علی (علیه السلام) نقل کرد که وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) او را با سورهی برائت [بهسوی مشرکان] فرستاد، [علی (علیه السلام)] عرض کرد: «ای پیامبر خدا! همانا من سخنور و سخنران نیستم». فرمود: «گریزی نیست از اینکه یا من آن را ابلاغ کنم یا تو». گفت: «اگر گریزی نیست، من آن را ابلاغ میکنم». فرمود: «پس راه بیفت، همانا خدا زبانت را پایدار خواهد ساخت و قلبت را هدایت خواهد کرد». سپس دستش را بر دهانش گذاشت و گفت: «راه بیفت و آن را برای مردم بخوان». و فرمود: «مردم از تو طلب قضاوت خواهند کرد. هرگاه دو طرف متخاصم نزد تو بیایند، به نفع کسی قضاوت نکن مگر پس از گوشدادن بهطرف مقابل، چرا که شایستهتر این است که حق را بدانی».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ زِیْدِبْنِبَقِیعِ قَالَ: سَأَلْنَا عَلِیّاً (علیه السلام) بِأَیِّ شَیْءٍ بُعِثْتَ فِی ذِی الْحِجَّهًِْ قَالَ بُعِثْتُ بِأَرْبَعَهًٍْ لَا تَدْخُلُ الْکَعْبَهًَْ إِلَّا نَفْسٌ مُؤْمِنَهًٌْ وَ لَا یَطُوفُ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ لَا یَجْتَمِعُ مُؤْمِنٌ وَ کَافِرٌ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ بَعْدَ عَامِهِ هَذَا وَ مَنْ کَانَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَهْدٌ فَعَهْدُهُ إِلَی مُدَّتِهِ وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ عَهْدٌ فَأَجَلُهُ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ. وَ رُوِیَ أَنَّهُ قَامَ عِنْدَ جَمْرَهًِْ الْعَقَبَهًِْ وَ قَالَ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ رَسُولِ اللَّهِ إِلَیْکُمْ بِأَنْ لَا یَدْخُلَ الْبَیْتَ کَافِرٌ وَ لَا یَحُجَّ الْبَیْتَ مُشْرِکٌ وَ لَا یَطُوفَ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ مَنْ کَانَ لَهُ عَهْدٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَلَهُ عَهْدُهُ إِلَی أَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ وَ مَنْ لَا عَهْدَ لَهُ فَلَهُ مُدَّهًُْ بَقِیَّهًِْ الْأَشْهُرِ الْحُرُمِ وَ قَرَأَ عَلَیْهِمْ سُورَهًَْ بَرَاءَهًَْ. وَ قِیلَ: قَرَأَ عَلَیْهِمْ ثَلَاثَ عَشَرَ آیَهًًْ مِنْ أَوَّلِ بَرَاءَهًٍْ.
امام علی (علیه السلام)- زیدبنبقیع گوید: از علی (علیه السلام) پرسیدیم: «در ذیالحجّه برای چه امری فرستاده شدی»؟ فرمود: «برای چهار چیز فرستاده شدم: جز مؤمن کسی وارد کعبه نگردد، بر گرد کعبه برهنهای طواف نسازد، و بعد از این سال، مؤمن و کافر در مسجد الحرام گرد هم نیایند، و هرکه میان او و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عهدوپیمانی است پایان آن عهد، موعد او باشد و آن که را عهدوپیمانی نیست، چهار ماه مهلت یابد. و روایت شده است که علیّبنابیطالب (علیه السلام) در کنار جمرهی عقبه ایستاد و فرمود: «ای مردم! من فرستادهی خدا بهسوی همهی شما هستم ای مردم!. (اعراف/۱۵۸) [پس از این] کافری وارد کعبه نمیگردد و مشرکی گرد خانهی حج نمیگزارد و برهنهای در کعبه طواف نمیسازد. و هرکه را با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عهدوپیمانی است، تا چهار ماه فرصت دارد و هرکه را عهدوپیمانی نیست، باقی ماههای حرام، موعد او خواهد بود». و آنگاه سورهی برائت را بر آنها تلاوت کرد.
الباقر (علیه السلام)- خَطَبَ عَلِیٌّ (علیه السلام) النَّاسَ وَ اخْتَرَطَ سَیْفَهُ فَقَال: لَا یَطُوفَنَ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ لَا یَحُجَّنَّ بِالْبَیْتِ مُشْرِکٌ وَ لَا مُشْرِکَهًٌْ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ مُدَّهًٌْ فَهُوَ إِلَی مُدَّتِهِ وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ مُدَّهًٌْ فَمُدَّتُهُ أَرْبَعَهًُْ أَشْهُرٍ وَ کَانَ خَطَبَ یَوْمَ النَّحْرِ وَ کَانَتْ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْحِجَّهًِْ وَ الْمُحَرَّمَ وَ صَفَرَ وَ شَهْرَ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ وَ عَشْراً مِنْ شَهْرِ رَبِیعٍ الْآخِر.
امام باقر (علیه السلام)- ابوبصیر، از امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت کرده است که فرمود: «علی (علیه السلام) برای مردم خطبه خواند و شمشیرش را از نیام برکشید و فرمود: «هیچ برهنهای بر کعبهی طواف نخواهد کرد و هیچ مشرکی در کعبه حج نخواهد گزارد و هرکه را مهلت و موعدی است، تا پایان آن موعد فرصت دارد. و هرکه را موعدی نیست، مهلت او چهار ماه خواهد بود». و او در روز قربانی خطبه خواند و بیست روز از ذیالحجّه و محرم و صفر و ربیعالاول و ده روز از ربیعالثانی را مهلت داد. و گفت: «روز قربانی، روز حج اکبر است».
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- بَرَاءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ مِنَ الْعَهْدِ إِلَی الَّذِینَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ غَیْرَ أَرْبَعَهًِْ أَشْهُرٍ {قَالَ فَلَمَّا} کَانَ بَیْنَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ بَیْنَ الْمُشْرِکِینَ وَلْثٌ مِنْ عُقُودٍ فَأَمَرَ اللَّهُ رَسُولَهُ (صلی الله علیه و آله) أَنْ یَنْبِذَ إِلَی کُلِّ ذِی عَهْدٍ عَهْدَهُمْ إِلَّا مَنْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ وَ آتَی الزَّکَاهًَْ ... قَالَ فَلَمَّا کَانَ یَوْمُ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ وَ فَرَغَ النَّاسُ مِنْ رَمْیِ جَمْرَهًِْ الْکُبْرَی قَامَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) عِنْدَ الْجَمْرَهًِْ فَنَادَی فِی النَّاسِ فَاجْتَمَعُوا إِلَیْهِ فَقَرَأَ عَلَیْهِمُ الصَّحِیفَهًَْ بِهَؤُلَاءِ الْآیَاتِ بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ إِلَی قَوْلِهِ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ ثُمَّ نَادَی أَلَا لَا یَطُوفَنَّ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ لَا یَحُجَّنَّ مُشْرِکٌ بَعْدَ عَامِهِ هَذَا وَ إِنَّ لِکُلِّ {ذِی} عَهْدٍ عَهْدَهُ إِلَی {مُدَّتِهِ الْمَدِینَهًِْ}.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَالمُشْرِکِینَ مهلت چهار ماهه داده به مشرکان شامل آن دسته از مشرکانی که با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیمان عدم تعرّض بستهاند، نمیشود مگر اینکه اهل نماز و زکات نباشند و چون روز حج اکبر فرا رسید و مردم از مناسک حج فارغ گشتند، رمی جمرات را به پایان بردند، امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر جمره ایستاد و با صدای بلند مردم را بهسوی خدا خواند و چون گرد آمدند، ابتدا آیات برائت را برایشان تلاوت نمود: بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ ... فَخَلُّوا سَبیلَهُم (توبه/۵۴) سپس فرمود: «از این پس کسی حق ندارد برهنه طواف کند، هیچ مشرکی حق ندارد وارد حرم گردد و حج بگزارد، و هرکه پیمان عدم تعرّضی با پیامبر (صلی الله علیه و آله) دارد، بر پیمان خود تا پایان زمان مقرّر بماند».
الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) سُئِلَ فَقِیلَ لَهُ مَا أَفْضَلُ مَنَاقِبِکَ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ أَفْضَلُ مَنَاقِبِی مَا لَیْسَ لِی فِیهِ صُنْعٌ وَ ذَکَرَ مَنَاقِبَ کَثِیرَهًًْ قَالَ فِیهَا فَإِنَّ اللَّهَ لَمَّا أَنْزَلَ عَلَی رَسُولِهِ (علیه السلام) بَرَاءَهًَْ بَعَثَ بِهَا أَبَابَکْرٍ إِلَی أَهْلِ مَکَّهًَْ فَلَمَّا خَرَجَ وَ فَصَلَ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) لَا یُبَلِّغُ عَنْکَ إِلَّا عَلِیٌّ (علیه السلام) فَدَعَانِی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمَرَنِی أَنْ أَرْکَبَ نَاقَتَهُ الْعَضْبَاءَ وَ أَنْ أَلْحَقَ أَبَابَکْرٍ فَآخُذَهَا مِنْهُ فَلَحِقْتُهُ فَقَالَ مَا لِی أَسَخَطٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) قُلْتُ لَا إِلَّا أَنَّهُ نَزَلَ عَلَیْهِ جَبْرَئِیلُ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ لَایُؤَدِّی عَنْهُ إِلَّا رَجُلٌ مِنْهُ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ جَعْفَرُبْنُمُحَمَّدٍ (علیه السلام) فَأَخَذَهَا مِنْهُ وَ مَضَی حَتَّی وَصَلَ إِلَی مَکَّهًَْ فَلَمَّا کَانَ یَوْمُ النَّحْرِ بَعْدَ الظُّهْرِ قَامَ بِهَا فَقَرَأَ بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ، فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْحِجَّهًِْ وَ الْمُحَرَّمَ وَ صَفَرَ وَ شَهْرَ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ وَ عَشْراً مِنْ شَهْرِ رَبِیعٍ الْآخِرِ وَ قَالَ لَایَطُوفَنَّ بِالْبَیْتِ عُرْیَانٌ وَ لَا عُرْیَانَهًٌْ وَ لَامُشْرِکٌ أَلَا وَ مَنْ کَانَ لَهُ عَهْدٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَمُدَّتُهُ هَذِهِ الْأَرْبَعَهًُْ الْأَشْهُرِ وَ ذَکَرَ الْحَدِیثَ بِطُولِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) سؤال شد: «برترین فضیلتهای شما کدام است»؟ فرمود: «برترین فضیلت من آن چیزی است که من در آن دستی نداشتهام». سپس فضیلتهای فراوانی را ذکر کرد، از جملهی آنها عبارت است از اینکه؛ «زمانیکه خداوند به پیامبر (صلی الله علیه و آله) وحی نمود تا از مشرکین برائت بجوید، ایشان ابوبکر را بهسوی اهل مکّه فرستاد و هنگامیکه ابوبکر خارج شد، جبرئیل نازل شد و گفت: «ای محمّد! فقط علی (علیه السلام) میتواند این پیام را از طرف تو ابلاغ نماید»، پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) مرا فرا خواند و دستور داد تا بر شتر ایشان (عضباء) سوار شوم و خود را به ابوبکر برسانم و ابلاغ را از او بگیرم، من نیز چنین کردم». ابوبکر گفت: «مرا چه شده؟ آیا من مورد خشم خداوند و رسول او قرار گرفتم»؟ گفتم: «نه! بلکه جبرئیل بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد». و فرمود: «فقط شخصی که از او باشد باید این پیام را ابلاغ کند». «علی (علیه السلام) ابلاغ را گرفت و بهسوی مکّه تاخت و در بعد از ظهر روز عید قربان آن را خواند: بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ المُشْرِکِینَ* فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ که شامل بیست روز از ماه ذی الحجه، ماه محرم و صفر و ماه ربیع الأول و ده روز از ماه ربیع الآخر میشود. و فرمود: «مرد عریان و زن عریان و نیز مشرک، نباید به طواف کعبه بپردازد، بدانید هرکس نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عهد و پیمانی دارد، مدّت آن همین چهار ماه است» و حدیث را تا آخر ذکر کرد.