سوره تکاثر

ثواب قرائت

۱
(تکاثر/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ أَلْهَیکُمُ التَّکَاثُرُ عِنْدَ النَّوْمِ وُقِیَ فِتْنَهًَْ الْقَبْرِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکه اَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ را به هنگام خواب بخواند، از مصیبت و فتنه قبر به دور خواهد بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۴
وسایل الشیعه، ج۶، ص۲۲۸/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(تکاثر/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ فِی فَرِیضَهًٍْ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ أَجْرِ مِائَهًِْ شَهِیدٍ وَ مَنْ قَرَأَهَا فِی نَافِلَهًٍْ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ خَمْسِینَ شَهِیداً وَ صَلَّی مَعَهُ فِی فَرِیضَتِهِ أَرْبَعُونَ صَفّاً مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکه سوره اَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ را در نماز واجب بخواند، خداوند برایش ثواب پاداش صد شهید را مینویسد و هرکه آن را در نماز مستحبّی بخواند، خداوند برایش ثواب پنجاه شهید را مینویسد و ان شاء الله تعالی به هنگامی‌که نماز واجب می‌گزارد، چهل صف از فرشتگان به همراهش نماز میگزارند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۴
ثواب الأعمال، ص۱۲۵/ البرهان/ نورالثقلین
۳
(تکاثر/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ لَمْ یُحَاسِبْهُ اللَّهُ بِالنِّعَمِ الَّتِی أَنْعَمَ بِهَا عَلَیْهِ فِی الدُّنْیَا. وَ مَنْ قَرَأَهَا عِنْدَ نُزُولِ الْمَطَرِ غَفَرَ اللَّهُ ذُنُوبَهُ وَقْتَ فَرَاغِهِ. وَ مَنْ قَرَأَهَا وَقْتَ صَلَاهًِْ الْعَصْرِ کَانَ فِی أَمَانِ اللَّهِ إِلَی غُرُوبِ الشَّمْسِ مِنَ الْیَوْمِ الثَّانِی بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکه این سوره را به هنگام بارش باران بخواند، خداوند او را میآمرزد و هرکه آن را به هنگام نماز عصر بخواند، تا زمان غروب خورشید در روز بعد به اذن خداوند متعال در امان خدا خواهد بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۴
البرهان
۴
(تکاثر/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا قَرَأَ الْقَارِی أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ یُدْعَی فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ: مُؤَدِّی الشُّکْرِ لِلَّهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- چون قاری اَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ را قرائت کند، در ملکوت آسمانها او را شکرگزارِ خداوند مینامند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۴
البرهان

آیه أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ [1]

افزون طلبي [و تفاخر] شما را به خود مشغول داشته است.

۱
(تکاثر/ ۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ مِنْ کَلَامِهِ (علیه السلام) قَالَهُ بَعْدَ تِلَاوَتِهِ أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ* حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ یَا لَهُ مَرَاماً مَا أَبْعَدَهُ وَ زَوْراً مَا أَغْفَلَهُ وَ حُطَاماً مَا أَفْرَغَهُ وَ خَطَراً مَا أَفْظَعَهُ أَ فَبِمَصَارِعِ آبَائِهِمْ یَفْتَخِرُونَ أَمْ بِعَدِیدِ الْهَلْکَی یَتَکَاثَرُونَ یَرْتَجِعُونَ مِنْهُمْ أَجْسَاداً خَوَتْ وَ حَرَکَاتٍ سَکَنَتْ وَ لَأَنْ یَکُونُوا عِبَراً أَحَقُّ مِنْ أَنْ یَکُونَ مُفْتَخَراً وَ لَأَنْ یَهْبِطُوا مِنْهُمْ جَنَابَ ذِلَّهًٍْ أَحْجَی مِنْ أَنْ یَقُومُوا بِهِمْ مَقَامَ عِزَّهًٍْ.

امام علی (علیه السلام)- پس از خواندن آیه یکم سوره تکاثر، أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ * حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ فرمود: «شگفتا چه مقصد بسیار دوری، چه زیارت‌کنندگان بی‌خبری و چه کار دشوار و مرگباری! پنداشتند که جای مردگان خالی است، آن‌ها که سخت مایه عبرتند، و از دور با یاد گذشتگان، فخر می‌فروشند. آیا به گورهای پدران خویش می‌نازند و یا به تعداد فراوانی که در کام مرگ فرو رفته‌اند؟ آیا خواهان بازگشت اجسادی هستند که پوسیده شده و حرکاتشان به سکون تبدیل گشت؟ آنها مایه عبرت باشند سزاوارتر است تا تفاخر؛ اگر با مشاهده وضع آنان به فروتنی روی آورند، عاقلانه‌تر است تا آنان را وسیله فخرفروشی قرار دهند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۴
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۴۳۴/ بحارالأنوار، ج۷۹، ص۱۵۶ و نهج البلاغهًْ، ص۳۳۸ و شرح نهج البلاغهًْ، ج۱۱، ص۱۴۵ و نورالثقلین؛ فیهم: «و حطاما ما أفرغه» محذوف
۲
(تکاثر/ ۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تُغْرِسُ الْأَشْجَارَ وَ لَا تُجْرِی الْأَنْهَارَ وَ لَا تُزَخْرِفُ الْبُنْیَانَ وَ لَا تَتَّخِذُ الْحِیطَانَ وَ الْبُسْتَانَ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای پسر مسعود! به خاطر ثروت درختان را کشت نکن و نهرها را جاری ننما کاخ‌ها را زینت نده، حیاط‌ها و بستان‌ها را نگیر. زیرا که خدا می‌فرماید: أَلْهاکُمُ التَّکاثُر.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۱۰۳/ مکارم الأخلاق، ص۴۵۱
۳
(تکاثر/ ۱)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَرَأَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ ثُمَ قَالَ تَکَاثُرُ الْأَمْوَالِ جَمْعُهَا مِنْ غَیْرِ حَقِّهَا وَ مَنْعُهَا مِنْ حَقِّهَا وَ سَدُّهَا فِی الْأَوْعِیَهًِْ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- اََلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ، تکاثر اموال، جمع‌کردن آنها از راه ناحق و دریغ‌کردن آنها از راه حقّ و بستن آنها در ظرفهاست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۹۳/ البرهان/ نورالثقلین
۴
(تکاثر/ ۱)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- أَیْ أَغْفَلُکُمْ کَثْرَتُکُمْ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- کلام خداوند متعال: اََلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ یعنی دارایی زیادتان شما را به غفلت انداخت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
القمی، ج۲، ص۴۴۰/ البرهان
۵
(تکاثر/ ۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ التَّکَاثُرُ لَهْوٌ وَ شُغُلٌ وَ اسْتِبْدَالُ الَّذِی هُوَ أَدْنی بِالَّذِی هُوَ خَیْر.

امام علی (علیه السلام)- التَّکَاثُرُ؛ افزون خواهی بیهودگی و مشغول‌بودن و تبدیل کار خوب به کار بد است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
نورالثقلین

آیه حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ [2]

تا آن جا كه به ديدار قبرها رفتيد [و به فزوني قبور مردگانتان افتخار كرديد].

۱
(تکاثر/ ۲)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ وَ لَمْ تَذْکُروا الْمَوْتَی.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ؛ و از مرگ یاد نکردید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
القمی، ج۲، ص۴۴۰
۲
(تکاثر/ ۲)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ حَتَّی دَخَلْتُمْ قُبُورَکُم.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ و چون به گورهای خود درآیید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۹۳

آیه كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ [3]

چنين نيست [كه مي‌پنداريد] بزودي خواهيد دانست!

آیه ثُمَّ كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ [4]

باز چنان نيست [كه شما مي‌پنداريد]; بزودي خواهيد دانست!

۱
(تکاثر/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ قَالَ مَرَّهًًْ بِالْکَرَّهًِْ وَ أُخْرَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ؛ یک بار در رجعت و بار دیگر در قیامت [که درباره دشمنی با پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت او از شما بازخواست می‌کنند].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۷/ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۲۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۸۱۵
۲
(تکاثر/ ۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَرَأَ رَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) ... کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ لَوْ قَدْ خَرَجْتُمْ مِنْ قُبُورِکُمْ إِلَی مَحْشَرِکُم.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) سوره‌ی تکاثر را تلاوت فرمودند... کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ؛ به زودی هنگامی که از گورها به محل جمع شدن و محشر خود برسید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۹۳
۳
(تکاثر/ ۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَعْنَاهُ سَوْفَ تَعْلَمُونَ فِی الْقَبْرِ ثُمَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ فِی الْحَشْرِ.

امام علی (علیه السلام)- معنایش این است که به زودی در قبر خواهید دانست و بعد از آن به زودی در قیامت خواهید دانست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
نورالثقلین
۴
(تکاثر/ ۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَا زِلْنَا نَشُکُ فِی عَذَابِ الْقَبْرِ حَتَّی نَزَلَتْ أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُر إلَی قَوْلِهِ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ فِی الْحَشْرِ یُرِیدُ فِی الْقَبْرِ ثُمَّ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ بَعْدَ الْبَعْثِ.

امام علی (علیه السلام)- همواره درمورد عذاب قبر شک داشتیم تا اینکه این آیات نازل شد: أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُر* حَتَّی زُرتُمُ المَقَابِرَ* کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ به زودی در حشر خواهید دانست و منظورش این است که در قبر [خواهید دانست] سپس بعد از برانگیخته‌شدن خواهید دانست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۶
بحرالعرفان، ج۱۷، ص۱۲۷
۵
(تکاثر/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌نَجِیحٍ الْیَمَانِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ ثُمَّ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ قَالَ یَعْنِی مَرَّهًًْ فِی الْکَرَّهًِْ وَ مَرَّهًًْ أُخْرَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌نجیح یمانی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره کلام خداوند عزّ‌وجلّ: کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ* ثُمَّ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ پرسیدم. ایشان فرمود: یعنی یک بار در روز رجعت و بار دیگر در روز قیامت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۸
تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۸۱۵/ البرهان

آیه كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقينِ [5]

هرگز چنان نيست [كه شما خيال مي‌كنيد]؛ اگر شما علم اليقين [به آخرت] داشتيد [افزون طلبي شما را از خدا غافل نمي‌كرد]!

۱
(تکاثر/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هِشَامِ‌بْنِ‌سَالِمٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ قَالَ الْمُعَایَنَهًُْ.

امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌سالم از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که ایشان درباره‌ی کلام خداوند متعال: لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ؛ فرمود: «[یعنی] به چشم دیدن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۸
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۱۷۶/ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۷/ نورالثقلین/ البرهان/ المحاسن، ج۲۹، ص۲۴۷
۲
(تکاثر/ ۵)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَرَأَ رَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) ... کَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ قَالَ وَ ذَلِکَ حِینَ یُؤْتَی بِالصِّرَاطِ فَیُنْصَبُ بَیْنَ جِسْرَیْ جَهَنَّم.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) سوره‌ی تکاثر را تلاوت فرمود ... کَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِین؛ و صراط را بیاورند و بر دو کناره دوزخ نهند، به یقین چیزهایی را خواهید دانست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۸
روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۹۳

آیه لَتَرَوُنَّ الْجَحيمَ [6]

به يقين شما جهنّم را خواهيد ديد.

۱
(تکاثر/ ۶)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ أَیْ لَا بُدَّ مِنْ أَنْ تَرَوْنَهَا.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ یعنی ناگزیر آن را خواهید دید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۸
القمی، ج۲، ص۴۴۰

آیه ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَيْنَ الْيَقينِ [7]

سپس [با ورود در آن] آن را به عين اليقين مشاهده خواهيد كرد.

آیه ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعيمِ [8]

سپس در آن روز [همه شما] از نعمتها [ي الهي] بازپرسي خواهيد شد.

۱
(تکاثر/ ۸)

الصّادق (علیه السلام)- ثَلَاثَهًُْ أَشْیَاءَ لَا یُحَاسَبُ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ عَلَیْهِنَّ طَعَامٌ یَأْکُلُهُ وَ ثَوْبٌ یَلْبَسُهُ وَ زَوْجَهًٌْ صَالِحَهًٌْ تُعَاوِنُهُ وَ یُحْصِنُ بِهَا فَرْجَهُ.

امام صادق (علیه السلام)- از مؤمن درباره‌ی سه چیز حساب کشیده نمی‌شود: غذایی که می‌خورد، و لباسی که باید بپوشد و همسری صالح که مددکار زندگانی او و وسیله‌ی حفظ عفّت او باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۵۸
المحاسن، ج۲، ص۳۹۹/ نورالثقلین
بیشتر