الصّادق ( مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الْمُؤْمِنِینَ خَتَمَ اللَّهُ لَهُ بِالسَّعَادَهًِْ إِذَا کَانَ یُدْمِنُ قِرَاءَتَهَا فِی کُلِّ جُمُعَهًٍْ وَ کَانَ مَنْزِلُهُ فِی الْفِرْدَوْسِ الْأَعْلَی مَعَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ.
امام صادق ( هرکس سوره‌ی مؤمنون را قرائت کند، خداوند او را عاقبت به خیر می‌گرداند. اگر در هر جمعه بر خواندن این سوره، مداومت کند، جایگاه او در بهشت برین و در جوار پیامبران و فرستادگان الهی است.
الرّسول ( مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ بَشَّرَتْهُ الْمَلَائِکَهًُْ بِرَوْحٍ وَ رَیْحَانٍ وَ مَا تَقَرُّ بِهِ عَیْنُهُ عِنْدَ الْمَوْتِ.
پیامبر ( هرکس این سوره را تلاوت کند، ملائکه او را به روح و ریحان و آن‌چیزی که چشم روشنی او در لحظه مرگ باشد، بشارت می‌دهند.
الصّادق ( مَنْ کَتَبَهَا لَیْلًا فِی خِرْقَهًٍْ بَیْضَاءَ وَ عَلَّقَهَا عَلَی مَنْ یَشْرَبُ النَّبِیذَ لَمْ یَشْرَبْهُ أَبَداً وَ یُبْغِضُ الشَّرَابَ بِإِذْنِ اللَّهِ.
امام صادق ( هرکس این سوره را شبانگاه بر پارچه ای سفید نوشته و آن را بر شرابخوار بیاویزد، دیگر شراب نمی‌نوشد و به اذن خداوند، از شراب متنفّر گردد.
آیه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ [1]
به‌يقين مؤمنان رستگار شدند.
الباقر ( کَامِلٍ التَّمَّارِ: قَالَ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ أَتَدْرِی مَنْ هُمْ قُلْتُ أَنْتَ أَعْلَمُ قَالَ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الْمُسَلِّمُونَ إِنَّ الْمُسَلِّمِینَ هُمُ النُّجَبَاءُ فَالْمُؤْمِنُ غَرِیبٌ فَطُوبَی لِلْغُرَبَاء.
امام باقر ( کامل تمّار گوید: امام باقر (فرمود: «آیا می دانی منظور از مؤمنان در این آیه: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ چه کسانی هستند»؟ گفتم: «شما نسبت به آن از من داناترید». پس فرمود: «مسلمانان گرامی و نجیبند و مسلمانان همان برگزیدگان هستند و مؤمن، غریب است. خوشا به حال غریبان»!
الباقر ( لِکَامِلِ تَمّارٍ: یَا کَامِلُ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الْمُسَلِّمُونَ یَا کَامِلُ إِنَّ الْمُسَلِّمِینَ هُمُ النُّجَبَاءُ یَا کَامِلُ النَّاسُ أَشْبَاهُ الْغَنَمِ إِلَّا قَلِیلًا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنُ قَلِیلٌ.
امام باقر ( امام باقر (خطاب به کامل تمّار فرمود: «ای کامل! قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ مسلمانان گرامی و نجیبند، مردم شبیه گوسفندانند؛ مگر اندکی از مؤمنان، و مؤمن هم اندک است».
الصّادق ( أَبِی‌الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (فَقَالَ یَا أَبَاالصَّبَّاحِ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (قَدْ أَفْلَحَ الْمُسَلِّمُونَ قَالَهَا ثَلَاثاً وَ قُلْتُهَا ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَ إِنَّ الْمُسَلِّمِینَ هُمُ الْمُنْتَجَبُونَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ هُمْ أَصْحَابُ الْحَدِیثِ.
امام صادق ( ابوصباح کنانی گوید: نزد امام صادق (بودم. سه بار فرمود: «ای ابوصباح! قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ»، بعد فرمود: «تسلیم شوندگان رستگارانند». و آن گاه سه مرتبه فرمود، و من نیز آن را سه مرتبه گفتم، سپس فرمود: «همانا مسلمانان که روز قیامت از برگزیدگانند، اصحاب حدیث می‌باشند».
الباقر ( عَنْ عَبْدِ الْمُؤْمِنِ الْأَنْصَارِیِّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَعْطَی الْمُؤْمِنَ ثَلَاثَ خِصَالٍ الْعِزَّهًَْ فِی الدُّنْیَا وَ الْفَلْجَ فِی الْآخِرَهًِْ وَ الْمَهَابَهًَْ فِی صُدُورِالظَّالِمِینَ ثُمَّ قَرَأَ وَ لِلَّهِ الْعِزَّهًُْ وَ لِرَسُولِهِ (وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ قَرَأَ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ إِلَی قَوْلِهِ هُمْ فِیها خالِدُونَ.
امام باقر ( عبدالمؤمن انصاری نقل میکند: امام باقر (فرمود: «خداوند متعال به مؤمن سه خصلت عطا کرده؛ عزّت در دنیا، رستگاری در آخرت و هیبت در دل ظالمان». بعد این آیه‌ی شریفه را تلاوت فرمود: درحالی که عزّت مخصوص خدا و رسول او و مؤمنین است. (منافقون/ ۸) و هم چنین قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ را تا هُمْ فِیها خالِدُونَ تلاوت کرد.
الصّادق ( لَمَّا خَلَقَ اللهُ الْجَنَّةَ قَالَ لَهَا تَکَلَّمِی فَقَالَتْ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ...
امام صادق ( هنگامیکه خداوند بهشت را آفرید، به آن دستور داد: سخن بگو! گفت: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ.
الصّادق ( إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ جَنَّهًًْ لَمْ یَرَهَا عَیْنٌ وَ لَمْ یَطَّلِعْ عَلَیْهَا مَخْلُوقٌ یَفْتَحُهَا الرَّبُّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی کُلَّ صَبَاحٍ فَیَقُولُ ازْدَادِی طِیباً ازْدَادِی رِیحاً فَتَقُولُ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ.
امام صادق ( خداوند بهشتی را آفریده که هیچ چشمی آن را ندیده است و هیچ مخلوقی بر آن آگاهی ندارد. پروردگار تبارک و تعالی هر صبح در آن را باز می کند و می فرماید: «پاک تر و خوشبوتر شو»! و [بهشت] می گوید: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ.
الباقر ( عَن مُحَمَّدِبنِ قَیسٍ قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ عَرَضَ إِبْلِیسُ لِنُوحٍ (وَ هُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فَحَسَدَهُ عَلَی حُسْنِ صَلَاتِهِ فَقَالَ یَا نُوحُ (إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ جَنَّهًَْ عَدْنٍ وَ غَرَسَ أَشْجَارَهَا وَ اتَّخَذَ قُصُورَهَا وَ شَقَّ أَنْهَارَهَا ثُمَّ اطَّلَعَ عَلَیْهَا فَقَالَ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ أَلَا وَ عِزَّتِی لَا یَسْکُنُهَا دَیُّوثٌ.
امام باقر ( محمّدبن‌قیس گوید: از امام باقر (شنیدم که می‌فرمود: ابلیس به هنگام نمازخواندن نوح (پیش او رفت و درحالی که بر زیبا نمازخواندن او حسادت می ورزید، گفت: «ای نوح (! خداوند عزّوجلّ بهشت عدن را آفرید و درختانش را در زمین کاشت و قصرهایش را درست کرد و نهرهایش را جاری ساخت آنگاه بر آن اشراف پیدا کرد و فرمود: «قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ، آگاه باشید به‌عزّتم سوگند! هیچ دیّوثی (کسی که ناموسش را برای فحشا در اختیار دیگران قرار می دهد) در آن ساکن نمی شود».
الرّسول ( لِابنِ مَسعُودٍ: یَا ابْنَ مَسْعُودٍ عَلَیْکَ بِالسَّکِینَهًِْ وَ الْوَقَارِ وَ کُنْ سَهْلًا لَیِّناً عَفِیفاً مُسْلِماً تَقِیّاً نَقِیّاً بَارّاً طَاهِراً مُطَهَّراً صَادِقاً خَالِصاً سَلِیماً. صَحِیحاً لَبِیباً صَالِحاً صَبُوراً شَکُوراً مُؤْمِناً وَرِعاعَا بِداً زَاهِداً رَحِیماً عَالِماً فَقِیهاً یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی ... قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ* الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ* إِلَّا عَلی أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ* فَمَنِ ابْتَغی وَراءَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ العادُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ* أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ* الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُون.
پیامبر ( در خطاب به ابن مسعود: ای پسرمسعود! تو باید سنگین و باوقار، نرم و سهل‌گیر، پاکدامن، پرهیزکار، پاکیزه، مسلمان، نیکوکار، پاک و پاک‌کننده، راست و خالص، تسلیم و درست، خردمند و شایسته، شکیبا و سپاس‌گزار، مؤمن و پارسا، عابد و زاهد، مهربان، عالم و دانشمند باشی. قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ* الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ* إِلَّا عَلی أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ* فَمَنِ ابْتَغی وَراءَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ العادُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ* أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ* الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُون.
الکاظم ( إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَبْدَانِ بِأَلْفَیْ عَامٍ، ثُمَ خَلَقَ الْأَبْدَانَ بَعْدَ ذَلِکَ، فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا فِی السَّمَاءِ تَعَارَفَ فِی الْأَرْضِ، وَ مَا تَنَاکَرَ مِنْهَا فِی السَّمَاءِ تَنَاکَرَ فِی الْأَرْضِ، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ (وَرَّثَ الْأَخَ فِی الدِّینِ، وَ لَمْ یُوَرِّثِ الْأَخَ فِی الْوِلَادَهًِْ، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کِتَابِهِ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ.
امام کاظم ( خداوند تبارک و تعالی روح انسان را دوهزار سال قبل از جسم او آفرید. پس کسانی که روحشان در آسمان با یکدیگر آشنا گشته اند، در زمین نیز همدیگر را می شناسند و کسانی که در آسمان همدیگر را نشناخته اند، در زمین نیز نمی شناسند و هنگامی که قائم آل محمّد (قیام کند، برادر دینی از انسان ارث می برد نه برادری که از پدر و مادر انسان زاده شده و این معنای سخن خداوند است که فرمود: قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ (مؤمنون/۱۰۱).
الصّادق ( ان اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَرَضَ الْإِیمَانَ عَلَی جَوَارِحِ ابْنِ آدَمَ (وَ قَسَّمَهُ عَلَیْهَا وَ فَرَّقَهُ فِیهَا فَلَیْسَ مِنْ جَوَارِحِهِ جَارِحَهًٌْ إِلَّا وَ قَدْ وُکِّلَتْ مِنَ الْإِیمَانِ بِغَیْرِ مَا وُکِّلَتْ بِهِ أُخْتُهَا ... فَرَضَ عَلَی السَّمْعِ أَنْ یَتَنَزَّهَ عَنِ الِاسْتِمَاعِ إِلَی مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَ أَنْ یُعْرِضَ عَمَّا لَا یَحِلُّ لَهُ مِمَّا نَهَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْهُ وَ الْإِصْغَاءِ إِلَی مَا أَسْخَطَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ... فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ* الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ *وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ وَ قَالَ وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَکُمْ أَعْمالُکُمْ وَ قَالَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً فَهَذَا مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَی السَّمْعِ مِنَ الْإِیمَانِ أَنْ لَا یُصْغِیَ إِلَی مَا لَا یَحِلُّ لَهُ وَ هُوَ عَمَلُهُ وَ هُوَ مِنَ الْإِیمَان.
امام صادق ( خدای تبارک و تعالی ایمان را بر اعضاء بنی‌آدم واجب ساخته و [میان ایشان] تقسیم نموده و پخش کرده است؛ هیچ عضوی نیست، جز آنکه وظیفه‌اش در ایمان، غیر از وظیفه عضو دیگر باشد ... خداوند بر گوش واجب نمود که از شنیدن آنچه او حرام کرده ، منزّه باشد و از آنچه بر او حلال نیست و خداوند از آن نهی کرده، اعراض کند. و از گوش دادن به آنچه موجب سخط و خشم خداوند میشود، پرهیزکند ... می فرماید: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ، الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ. و فرمود: و هرگاه سخن لغو و بیهوده بشنوند، از آن روی می‌گردانند و می‌گویند: «اعمال ما از آنِ ماست و اعمال شما از آن خودتان». (قصص/۵۵) و فرمود: و هنگامیکه با لغو و بیهودگی برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند. (فرقان/۷۲) این‌ها چیزهایی است که خداوند بر گوش واجب کرده تا انسان به آنچه که برایش حلال نیست گوش ندهد و این عمل گوش است و این کار ایمان اوست.
الصّادق ( عَن أَبِی عَمْرٍوالزُّبَیْرِیِّ: عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ (قَالَ قُلْتُ لَهُ أَخْبِرْنِی عَنِ الدُّعَاءِ إِلَی اللَّهِ وَ الْجِهَادِ فِی سَبِیلِهِ أَهُوَ لِقَوْمٍ لَا یَحِلُّ إِلَّا لَهُمْ وَ لَا یَقُومُ بِهِ إِلَّا مَنْ کَانَ مِنْهُمْ أَمْ هُوَ مُبَاحٌ لِکُلِّ مَنْ وَحَّدَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ آمَنَ بِرَسُولِهِ (... فَقَالَ ذَلِکَ لِقَوْمٍ لَا یَحِلُّ إِلَّا لَهُمْ وَ لَا یَقُومُ بِذَلِکَ إِلَّا مَنْ کَانَ مِنْهُمْ قُلْتُ مَنْ أُولَئِکَ قَالَ مَنْ قَامَ بِشَرَائِطِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الْقِتَالِ وَ الْجِهَادِ عَلَی الْمُجَاهِدِینَ فَهُوَ الْمَأْذُونُ لَهُ فِی الدُّعَاءِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ... قُلْتُ فَبَیِّنْ لِی یَرْحَمُکَ اللَّهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخْبَرَ {نَبِیَّهُ (} فِی کِتَابِهِ الدُّعَاءَ إِلَیْهِ وَ وَصَفَ الدُّعَاهًَْ إِلَیْهِ فَجَعَلَ ذَلِکَ لَهُمْ دَرَجَاتٍ یُعَرِّفُ بَعْضُهَا بَعْضاً وَ یُسْتَدَلُّ بِبَعْضِهَا عَلَی بَعْضٍ فَأَخْبَرَ أَنَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَوَّلُ مَنْ دَعَا إِلَی نَفْسِهِ وَ دَعَا إِلَی طَاعَتِهِ وَ اتِّبَاعِ أَمْرِهِ فَبَدَأَ بِنَفْسِه ... ثُمَّ ثَنَّی بِرَسُولِه (ثُمَّ ثَلَّثَ بِالدُّعَاءِ إِلَیْهِ بِکِتَابِه ثُمَّ ذَکَرَ مَنْ أَذِنَ لَهُ فِی الدُّعَاءِ إِلَیْهِ بَعْدَهُ وَ بَعْدَ رَسُولِهِ (فِی کِتَابِهِ فَقَالَ وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ثُمَّ أَخْبَرَ عَنْ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ وَ مِمَّنْ هِیَ وَ أَنَّهَا مِنْ ذُرِّیَّهًِْ إِبْرَاهِیمَ (وَ مِنْ ذُرِّیَّهًِْ إِسْمَاعِیلَ (الَّذِینَ أَخْبَرَ عَنْهُمْ فِی کِتَابِهِ أَنَّهُ أَذْهَبَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً ... ثُمَّ ذَکَرَ أَتْبَاعَ نَبِیِّهِ (وَ أَتْبَاعَ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ الَّتِی وَصَفَهَا فِی کِتَابِهِ بِالْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ جَعَلَهَا دَاعِیَهًًْ إِلَیْهِ وَ أَذِنَ لَهَا فِی الدُّعَاءِ إِلَیْهِ فَقَالَ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ حَسْبُکَ اللهُ وَ مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ وَصَفَ أَتْبَاعَ نَبِیِّهِ (مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ (وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُکَّعاً سُجَّداً یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللهِ وَ رِضْواناً سِیماهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجِیلِ وَ قَالَ یَوْمَ لا یُخْزِی اللهُ النَّبِیَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ یَعْنِی أُولَئِکَ الْمُؤْمِنِینَ وَ قَالَ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ثُمَّ حَلَّاهُمْ وَ وَصَفَهُمْ کَیْ لَا یَطْمَعَ فِی اللِّحَاقِ بِهِمْ إِلَّا مَنْ کَانَ مِنْهُمْ فَقَالَ فِیمَا حَلَّاهُمْ بِهِ وَ وَصَفَهُمْ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ إِلَی قَوْلِهِ أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ* الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُونَ.
امام صادق ( ابو عمرو زبیری گوید: به حضرت عرض کردم: «درباره‌ی دعوت کردن به سوی خدا و جهاد در راه او مرا خبر ده که آیا این [دعوت و جهاد] مخصوص گروهی است که این کار فقط برای آنان جایز است و جز آن‌ها که از این گروه هستند هیچ کس نباید به آن اقدام کند یا اینکه این کار بر هر فرد یکتاپرستی که به فرستاده او ایمان دارد جایز است»؟ فرمود: «این کار مخصوص گروهی است که این کار فقط برای آنان جایز است و کسی جز آنان نباید به این کار اقدام کند». گفتم: «آنان چه کسانی هستند»؟ فرمود: «هر کسی که شرایط خدا برای مجاهدین در پیکار و جهاد را دارا باشد که او از کسانی است که اجازه داده شده که سوی خدا دعوت کند». ... گفتم: «خدا تو را مورد رحمت خود قرار دهد! این مطلب را برایم روشن کن». فرمود: «خداوند تبارک و تعالی در کتابش به پیامبرش (از دعوت کنندگان به او، خبر داد و دعوت کنندگان به او را توصیف کرد و برای آنان درجاتی قرار داد که برخی از آن درجات بعض دیگر را می‌شناسانند و به‌سبب بعضی از آن‌ها بر بعض دیگر استدلال می شود. خداوند تبارک و تعالی خبر داد که او اوّلین کسی است به سوی خودش دعوت کرد و به طاعت و پیروی از فرمانش فرا خواند». در ابتدا خودش آغاز کرد ... سپس در مرتبه‌ی دوّم به وسیلهی رسولش و در مرتبه‌ی سوّم به وسیلهی کتابش به سوی خود دعوت کرد. آنگاه در کتابش کسانی را که به آن‌ها اجازه داده شده که بعد از او و رسولش به سوی او دعوت کنند، ذکر کرد و فرمود: باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند! و آن‌ها همان رستگارانند. (آل عمران/۱۰۴) آنگاه درباره‌ی این جمع و اینکه از چه کسانی هستند، [چنین] خبر داد که آن‌ها از فرزندان ابراهیم (و اسماعیل (هستند، همان کسانی که در کتاب خود از آن‌ها خبر دارد. و بیان کرد که پلیدی را از آن‌ها دور کرده و ایشان را پاکیزه نموده است. ... آنگاه پیروان پیامبر و پیروان این جمع (اهل بیت () را که خداوند این‌ها را توصیف به امربه معروف و نهی از منکر کننده‌ها کرده و آن‌ها را دعوت کننده به سوی خودش قرار داده و به آن‌ها اجازه داده است که به سوی او دعوت کنند، ذکر کرد و فرمود: ای پیامبر! خداوند و مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند، برای حمایت تو کافی است (فقط بر آن‌ها تکیّه کن)!. (انفال/۶۴) آنگاه در توصیف این مؤمنان فرمود: محمّد فرستاده‌ی خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت شدید و در میان خود مهربانند. پیوسته آن‌ها را درحال رکوع و سجود می‌بینی؛ آن‌ها همواره فضل خدا و رضای او را می طلبند. نشانه‌ی آن‌ها در صورتشان در اثر سجده نمایان است. این توصیف آن‌ها در تورات است و توصیف آن‌ها در انجیل. (فتح/۲۹) و فرمود: در آن روزی که خداوند پیامبر و کسانی را که با او ایمان آوردند خوار نمی کند این درحالی است که نور آن‌ها از پیشاپیش آن‌ها و از سمت راستشان در حرکت است. (تحریم/۸) که مخاطب آن، همان مؤمنان است و فرمود: قَدْ أَفْلَحَ الْمؤْمِنُونَ پس زیبایی‌های (باطنی) آن‌ها را بیان کرد و به توصیفشان پرداخته تا کسی در اینکه خود را به ایشان ملحق کند، طمع نورزد مگر آنکه از خودشان باشد، پس در بیان زیبایی (باطن) آن‌ها و در توصیف آن‌ها فرمود: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ، الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ، إِلَّا عَلی أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ، فَمَنِ ابْتَغی وَراءَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ العادُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ، وَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ، أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ، الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُون.
الصّادق ( نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (وَ فِی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (وَ فَاطِمَهًَْ (وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ (وَ قَالَ نَزَلَ فِی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (وَ وُلْدِهِ (.
امام صادق ( این آیه درباره‌ی پیامبراکرم (امیرالمؤمنین (فاطمه (حسن و حسین (نازل شد. و حضرت در حدیثی دیگر فرمود: «این آیه درباره‌ی امیرالمؤمنین (و فرزندانش (نازل شده است».
الرّسول ( مَا نَزَلَتْ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا کَانَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (رَأْسَهَا وَ أَمِیرَهَا.
پیامبر ( آیه‌ای که با عبارت یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا در قرآن شروع شده باشد، نازل نشد؛ مگر اینکه علی (رأس [مخاطبان] آن و امیر آنان است.
الصّادق ( کَانَ الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِالْمُطَّلِبِ وَ یَزِیدُبْنُ قَعْنَبٍ جَالِسَیْنِ مَا بَیْنَ فَرِیقِ بَنِی هَاشِمٍ إِلَی فَرِیقِ عَبْدِ الْعُزَّی بِإِزَاءِ بَیْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ إِذْ أَتَتْ فَاطِمَهًُْ بِنْتُ أَسَدِ‌بْنِ‌هَاشِمٍ أُمُّ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (وَ کَانَتْ حَامِلَهًًْ بِأَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (تِسْعَهًَْ أَشْهُرٍ وَ کَانَ یَوْمَ التَّمَامِ قَالَ فَوَقَفَتْ بِإِزَاءِ الْبَیْتِ الْحَرَامِ ... فرَأَیْنَا الْبَیْتَ قَدِ انْفَتَحَ مِنْ ظَهْرِهِ وَ دَخَلَتْ فَاطِمَهًُْ (فِیهِ وَ غَابَتْ عَنْ أَبْصَارِنَا ثُمَّ عَادَتِ الْفَتْحَهًُْ وَ الْتَزَقَتْ بِإِذْنِ اللَّهِ فَرُمْنَا أَنْ نَفْتَحَ الْبَابَ لِتَصِلَ إِلَیْهَا بَعْضُ نِسَائِنَا فَلَمْ یَنْفَتِحِ الْبَابُ فَعَلِمْنَا أَنَّ ذَلِکَ أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ تَعَالَی فَلَمَّا کَانَ بَعْدَ ثَلَاثَهًِْ أَیَّامٍ انْفَتَحَ الْبَیْتُ مِنَ الْمَوْضِعِ الَّذِی کَانَتْ دَخَلَتْ فِیهِ فَخَرَجَتْ فَاطِمَهًُْ (وَ عَلِیٌّ (عَلَی یَدَیْهَا ... فَلَمَّا رَآهُ أَبُوطَالِبٍ سُرَّ وَ قَالَ عَلِیٌّ (السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَهْ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ ثُمَّ قَالَ دَخَلَ رَسُولُ‌اللَّهِ (فَلَمَّا دَخَلَ اهْتَزَّ لَهُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (وَ ضَحِکَ فِی وَجْهِهِ وَ قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ قَالَ ثُمَّ تَنَحْنَحَ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی وَ قَالَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ* الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ ... فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (قَدْ أَفْلَحُوا بِکَ وَ قَرَأَ تَمَامَ الْآیَاتِ إِلَی قَوْلِهِ أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ* الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُونَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (أَنْتَ وَ اللَّهِ أَمِیرُهُمْ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (تَمِیرُهُمْ مِنْ عُلُومِهِمْ فَیَمْتَارُونَ وَ أَنْتَ وَ اللَّهِ دَلِیلُهُمُ وَ بِکَ یَهْتَدُون.
امام صادق ( عبّاس بن عبد المطلّب و یزیدبن قعنب در مکانی روبروی خانه‌ی کعبه، در جمع هاشمیان و قبیله‌ی عبدالعزی نشسته بودند که فاطمه بنت اسد، مادر امیرمؤمنان، علی (وارد [مسجدالحرام] شد. آن روز، روزی بود که نه ماه دوران بارداری ایشان تکمیل شده بود و مقابل خانه‌ی خدا ایستاده بود. ... دیدیم که شکافی در پشت خانه‌ی کعبه ایجاد شد و فاطمه از آن شکاف وارد خانه‌ی کعبه شد و از دید ما پنهان گشت. سپس دوباره به اذن خداوند یکتا، دیوار به حالت اوّل خود بازگشت و شکاف از بین رفت. پس از آن هرچه سعی کردیم در را بازکنیم تا یکی از زنان به کمک او برود موفّق نشدیم. دراین‌هنگام بود که دانستیم این یک امر الهی است. فاطمه سه روز در خانه‌ی کعبه ماند، پس از سه روز مجدّدا همان شکاف باز شد و فاطمه درحالیکه علی (را در آغوش داشت از داخل خانه بیرون آمد ... ابوطالب با دیدن او خشنود گشت. علی (به او فرمود: «سلام و رحمت و برکات خداوند بر تو باد ای پدر»! سپس رسول خدا (وارد [مسجدالحرام] شد در این هنگام علی (تکانی خورد و به روی او لبخندی زد و فرمود: «درود و رحمت خداوند بر تو باد ای پیامبر خدا (»! سپس به اذن خداوند سرفه‌ای کرد [و به سخن درآمد] و این آیات را تلاوت کرد: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ، الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ. پیامبر (فرمود: «مؤمنان به‌واسطه‌ی تو رستگار شدند». و تمام آیات را تا آنجا که میفرماید: أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ، الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُونَ قرائت نمود. سپس فرمود: «به خدا سوگند! امیر آن‌ها تویی؛ علم خود را در خدمت آن‌ها قرار می دهی و آنان از علم تو بهره می‌گیرند. به خدا سوگند! تو راهنمای آنهایی و آن‌ها به‌واسطه‌ی توست که راه خود را می یابند».
الصّادق ( فِی رِوَایَهًِْ الْحَسَنِ‌بْنِ‌مَحْبُوبٍ عَنِ الصَّادِقِ (وَ الْحَدِیثُ مُخْتَصَرٌ أَنَّهُ انْفَتَحَ الْبَیْتُ مِنْ ظَهْرِهِ وَ دَخَلَتْ فَاطِمَهًُْ فِیهِ ... فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (... وَ اتَّخَذُوا وَلِیمَهًًْ وَ قَالَ هَلُمُّوا وَ طُوفُوا بِالْبَیْتِ سَبْعاً وَ ادْخُلُوا وَ سَلِّمُوا عَلَی عَلِیٍّ (وَلَدِی فَفَعَلَ النَّاسُ مِنْ ذَلِکَ وَ جَرَتْ بِهِ السُّنَّهًْ.
امام صادق ( در روایت حسن‌بن‌محبوب از امام صادق (آمده است: خانه کعبه از پشت شکافته شد و فاطمه وارد گشت ... [پس از ولادت علی (]، ابوطالب میهمانی برگزار کرد و گفت: «بیایید و هفت‌بار دور خانه‌ی خدا بگردید و داخل خانه خدا شده و به فرزندم سلام کنید». مردم هم چنین کردند و این امر یک سنّت شد».
آیه الَّذينَ هُمْ في صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ [2]
آن‌ها كه در نمازشان خشوع دارند.
الصّادق ( عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (قَالَ: إِذَا کُنْتَ دَخَلْتَ فِی صَلَاتِکَ فَعَلَیْکَ بِالتَّخَشُّعِ وَ الْإِقْبَالِ عَلَی صَلَاتِکَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ.
امام صادق ( حلبی نقل میکند: امام صادق (فرمود: وقتی نماز می‌خوانی، با خشوع باش و با حضور قلب به نماز متوجّه باش که خداوند عزّوجلّ می فرماید: الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ.
الصّادق ( الْخُشُوعُ غَضُّ الْبَصَرِ فِی الصَّلَاهًِْ وَ قَالَ مَنِ الْتَفَتَ بِالْکُلِّیَّهًِْ فِی صَلَاتِهِ قَطَعَهَا.
امام صادق ( خشوع همان چشم را پایین انداختن در نماز است و فرمود: «کسی که در نمازش کاملاً به‌طرفی [غیر از قبله] برگردد آن [نماز] را قطع [و باطل] کرده است».