آیه فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ [102]
كسانى كه كفه‌ی ترازوهاى [عمل] آن‌ها سنگين است، همان رستگارانند.
الصّادق ( رَوَی هِشَامُ‌بْنُ‌الْحَکَم أَنَّهُ سَأَلَ الزِّنْدِیقُ أَبَاعَبْدِ اللَّهِ (فَقَالَ أَوَ لَیْسَ تُوزَنُ الْأَعْمَالُ قَالَ لَا إِنَّ الْأَعْمَالَ لَیْسَتْ بِأَجْسَامٍ وَ إِنَّمَا هِیَ صِفَهًُْ مَا عَمِلُوا وَ إِنَّمَا یَحْتَاجُ إِلَی وَزْنِ الشَّیْءِ مَنْ جَهِلَ عَدَدَ الْأَشْیَاءِ وَ لَا یَعْرِفُ ثِقْلَهَا وَ خِفَّتَهَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَا یَخْفَی عَلَیْهِ شَیْءٌ قَالَ فَمَا مَعْنَی الْمِیزَانِ قَالَ الْعَدْلُ قَالَ فَمَا مَعْنَاهُ فِی کِتَابِهِ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ قَالَ فَمَنْ رَجَحَ عَمَلُهُ.
امام صادق ( کافری از حضرت پرسید: «آیا اعمال، سنجیده نمی شوند»؟ امام پاسخ داد: «خیر، عمل از جنس ماده نیست؛ بلکه صفتِ آن چیزی است که [انسان ها] انجام داده اند. کسی به وزن‌کردن چیزی احتیاج دارد که وزن و مقدار، سبکی و سنگینی آن را نداند، حال آنکه چیزی بر خداوند متعال پوشیده نیست». او پرسید: «پس معنای میزان چیست»؟ امام (پاسخ داد: «عدالت». پرسید: «معنای این آیه: فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ چیست»؟ امام (فرمود: «یعنی هرکس که اعمال نیک او [از گناهانش] بیش تر باشد».
الباقر ( نَزَلَتْ فِینَا.
امام باقر ( این آیه در شأن ما اهل بیت (نازل شده است.
علی بن ابراهیم ( فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ یَعنِی بِالأَعمَالِ الحَسَنَهًِْ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ قَالَ مِنَ‌الأَعمَالِ‌الحَسَنَهًِْ فَأُولئِکَ‌الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ‌فِی جَهَنَّم خالِدُونَ.
علیّ بن ابراهیم ( فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ؛ یعنی ترازوی عملش با اعمال نیک سنگین می‌گردد؛ پس آن‌ها رستگارانند. وَ منْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ؛ یعنی کفه‌ی اعمال نیکش سبک می‌باشد؛ پس آن‌ها کسانی هستند که سرمایه‌ی وجود خود را از دست داده، در جهنّم جاودانه خواهند ماند».
أمیرالمؤمنین ( فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ فَهُوَ قِلَّهًُْ الْحِسَابِ.
امام علی ( معنای: فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ وَ منْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ، کمی حساب و کتاب است.
أمیرالمؤمنین ( وَ أَمَّا قَوْلُهُ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ فَإِنَّمَا یَعْنِی الْحِسَابَ بِوَزْنِ الْحَسَنَاتِ وَ السَّیِّئَاتِ وَ الْحَسَنَاتُ ثِقْلُ الْمِیزَانِ وَ السَّیِّئَاتُ خِفَّهًُْ الْمِیزَان.
امام علی ( فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ وَ منْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ، محاسبه‌ی و سنجیدن خوبی ها و بدی ها است؛ خوبی ها سنگینی ترازو و بدی ها سبکی ترازو است».