آیه فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْناهُمْ غُثاءً فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمينَ [41]
سرانجام صيحه‌ی [مرگبار آسمانى] آن‌ها را به حق فرو گرفت و ما آن‌ها را همچون خاشاكى بر سيلاب قرار داديم؛ دور باد قوم ستمكار [از رحمت خدا]!
أمیرالمؤمنین ( عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (قَالَ وَجَدْنَا فِی کِتَابِ عَلِیٍّ (أَنَّ قَوْماً مِنْ أَهْلِ أُبُلَّهًَْ مِنْ قَوْمِ ثَمُودَ وَ أَنَّ الْحِیتَانَ کَانَتْ سَبَقَتْ إِلَیْهِمْ یَوْمَ السَّبْتِ لِیَخْتَبِرَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ فِی ذَلِکَ فَشَرَعَتْ إِلَیْهِمْ یَوْمَ سَبْتِهِمْ فِی نَادِیهِمْ وَ قُدَّامَ أَبْوَابِهِمْ فِی أَنْهَارِهِمْ وَ سَوَاقِیهِمْ فَبَادَرُوا إِلَیْهَا فَأَخَذُوا یَصْطَادُونَهَا ... قَالَتْ طَائِفَهًٌْ مِنْهُمُ الْآنَ نَصْطَادُهَا فَعَتَتْ وَ انْحَازَتْ طَائِفَهًٌْ أُخْرَی مِنْهُمْ ذَاتَ الْیَمِینِ فَقَالُوا نَنْهَاهُمْ عَنْ عُقُوبَهًِْ اللَّهِ أَنْ تَتَعَرَّضُوا بِخِلَافِ أَمْرِهِ ... فَخَرَجُوا الطَّائِفَهًُْ الَّتِی وَعَظَتْهُم عَنْهُمْ مِنَ الْمَدِینَهًِْ مَخَافَهًَْ أَنْ یُصِیبَهُمُ الْبَلَاءُ فَنَزَلُوا قَرِیباً مِنَ الْمَدِینَهًِْ فَبَاتُوا تَحْتَ السَّمَاءِ فَلَمَّا أَصْبَحَ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ الْمُطِیعُونَ لِأَمْرِاللَّهِ غَدَوْا لِیَنْظُرُوا مَا حَالُ أَهْلِ الْمَعْصِیَهًِْ فَأَتَوْا بَابَ الْمَدِینَهًِْ فَإِذَا هُوَ مُصْمَتٌ فَدَقُّوهُ فَلَمْ یُجَابُوا وَ لَمْ یَسْمَعُوا مِنْهَا حِسَّ أَحَدٍ فَوَضَعُوا سُلَّماً عَلَی سُورِ الْمَدِینَهًِْ ثُمَّ أَصْعَدُوا رَجُلًا مِنْهُمْ فَأَشْرَفَ عَلَی الْمَدِینَهًِْ فَنَظَرَ فَإِذَا هُوَ بِالْقَوْمِ قِرَدَهًًْ یَتَعَاوَوْنَ فَقَالَ الرَّجُلُ لِأَصْحَابِهِ یَا قَوْمِ أَرَی وَ اللَّهِ عَجَباً قَالُوا وَ مَا تَرَی قَالَ أَرَی الْقَوْمَ قَدْ صَارُوا قِرَدَهًًْ یَتَعَاوَوْنَ لَهَا أَذْنَابٌ فَکَسَرُوا الْبَابَ قَالَ فَعَرَفَتِ الْقِرَدَهًُْ أَنْسَابَهَا مِنَ الْإِنْسِ وَ لَمْ تَعْرِفِ الْإِنْسُ أَنْسَابَهَا مِنَ الْقِرَدَهًِْ فَقَالَ الْقَوْمُ لِلْقِرَدَهًِْ أَ لَمْ نَنْهَکُمْ فَقَالَ عَلِیٌّ (وَ اللَّهِ الَّذِی فَلَقَ الْحَبَّهًَْ وَ بَرَأَ النَّسَمَهًَْ إِنِّی لَأَعْرِفُ أَنْسَابَهَا{أَشْبَاهَهَا} مِنْ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ لَا یُنْکِرُونَ وَ لَا یُغَیِّرُونَ{یُقِرُّونَ} {یَقِرُّونَ} بَلْ تَرَکُوا مَا أُمِرُوا بِهِ فَتَفَرَّقُوا وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ فَقَالَ اللهُ أَنْجَیْنَا الَّذِینَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِینَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِیسٍ بِما کانُوا یَفْسُقُونَ.
امام علی ( گروهی از مردم قوم اُُبلّّهًْ از قوم ثمود بودند، ماهی‌های دریا در روز شنبه به سمت آن‌ها (ساحل) می‌رفتند و این وسیله‌ای شد تا اینکه خداوند میزان اطاعت آن‌ها را در این مورد بسنجد. و این حکم [که ماهی‌ها را در روز شنبه شکار نکنند] برای آن‌ها تشریح شد. ماهی‌ها در روز شنبه و پیش روی درب‌هایشان در رودها و جوی هایشان می‌آمدند و آن‌ها اقدام به رفتن به سوی آن‌ها (رودها) نموده و شروع به صید ماهی‌ها کردند ... گروهی از آن‌ها گفتند: «الآن باید ماهی صید کنیم» و طغیان نمودند و گروهی دیگر از آن‌ها که به عهدشان وفادار بودند از آن‌ها رو گرداندند و گفتند: «آن‌ها را از عقوبت (عذاب) خدا نهی می کنیم. از اینکه خود را در معرض مخالفت دستور او قرار دهند [نهی می کنیم]» ... آن گروهی که آن‌ها (طغیان کنندگان) را نصیحت می کردند از شهر خارج شدند چون می‌ترسیدند که بلا به آن‌ها برسد و در جایی نزدیک شهر، اتراق کردند و در زیر آسمان، شب را به صبح رساندند. به هنگام صبح دوستان خدا که فرمان خدا را اطاعت کرده بودند، راهی شدند تا ببینند که حال و روز گناهکاران چگونه است؛ به درِ شهر رسیدند و دیدند که در بسته است. در زدند ولی به آن‌ها جواب داده نشد و صدای کسی را از شهر نشنیدند. نردبانی روی دیوار شهر گذاشتند و شخصی از خودشان را بالا فرستادند. [آن شخص] به شهر تسلّط پیدا کرد و نگاه کرد؛ ناگاه دید همه‌ی مردم بوزینه شده اند. آن مرد به یارانش گفت: «ای قوم من، به خدا سوگند! چیز عجیبی می بینم»! گفتند: «چه می‌بینی»؟ گفت: «مردم را می بینم که بوزینه شده، عوعو می کنند و دُم درآورده اند». در را شکستند. امام (فرمود: «بوزینه ها، بستگان خود از انسان ها را می شناختند ولی انسان ها بستگان خود را که بوزینه شده بودند، نمی‌شناختند». آن قوم به بوزینه ها گفتند: «آیا ما شما را [از نافرمانی خدا] نهی نکردیم»؟ علی (فرمود: «سوگند به آنکه دانه را شکافت و مخلوقات را آفرید! من، نَسَب های (مشابهان) آن‌ها از این امّت را می شناسم؛ [آن‌ها] انکار نکرده و اقرار نمی کنند؛ بلکه آنچه به آن دستور داده شده اند را ترک کرده و پراکنده شدند و خداوند تعالی فرمود: فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ. و خداوند فرمود: نهی کنندگان از بدی را رهایی بخشیدیم و کسانی را که ستم کردند به عذاب شدیدی به خاطر نافرمانی شان گرفتار ساختیم. (اعراف/۱۶۵)».
الباقر ( فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُودِ فِی قَوْلِهِ فَجَعَلْناهُمْ غُثاءً وَ الْغُثَاءُ الْیَابِسُ الْهَامِدُ مِنْ نَبَاتِ الْأَرْض.
امام باقر ( فَجَعَلْناهُمْ غُثاءً غثاء؛ یعنی گیاه خشکیده و خاشاک.
الباقر ( عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌سَلَّامٍ، عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (فِی قَوْلِهِ تَعَالَی رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبِیل قَالَ (هُوَ خَاصٌّ لِأَقْوَامٍ فِی الرَّجْعَهًِْ بَعْدَ الْمَوْتِ وَ یَجْرِی فِی الْقِیَامَهًِْ فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.
امام باقر ( محمّدبن‌سلّام گوید: امام باقر (درباره‌ی این کلام خدای متعال: پروردگارا! ما را دوبار می‌راندی و دوبار زنده کردی اکنون به گناهان خود معترفیم آیا راهی برای خارج‌شدن [از دوزخ] وجود دارد؟. (غافر/۱۱) فرمود: «این، مخصوص گروهی است که بعد از مرگ، رجعت می کنند. [ولی بازگشت برای ستمگران محال است]؛ و در قیامت محشور می‌شوند؛ فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ».
الصّادق ( وَ مَنْ یُرِدْ فِیهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ قَالَ نَزَلَتْ فِیهِمْ، حَیْثُ دَخَلُوا الْکَعْبَهًَْ فَتَعَاهَدُوا وَ تَعَاقَدُوا عَلَی کُفْرِهِمْ وَ جُحُودِهِمْ بِمَا نَزَلَ فِی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (فَأَلْحَدُوا فِی الْبَیْتِ بِظُلْمِهِمُ ألرّسول (وَ وَلِیَّهُ (فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.
امام صادق ( هرکس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند. (حج/۲۵) این آیه درباره‌ی آن‌ها نازل شد؛ موقعی‌که وارد کعبه شدند و در آنجا هم‌پیمان شدند و با یکدیگر قرار گذاشتند که آنچه در مورد ولایت امیرالمؤمنین (نازل شده را انکار کرده و بدان کفر ورزند. آن‌ها در خانه‌ی خدا مرتد شده و قرار گذاشتند که به پیامبر (و جانشینش ظلم کنند. فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ!
أمیرالمؤمنین ( عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌إِبْرَاهِیمَ (بِإِسْنَادِهِ قَالَ: کَتَبَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (کِتَاباً بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنَ النَّهْرَوَان ... فَقَدْ بَغَیَا عَلَیَّ، وَ نَکَثَا بَیْعَتِی، وَ مَکَرَا بِی، فَمُنِیتُ بِأَطْوَعِ النَّاسِ فِی النَّاسِ عَائِشَهًَْ بِنْتِ أَبِی بَکْرٍ، وَ بِأَشْجَعِ النَّاسِ الزُّبَیْرِ، وَ بِأَخْصَمِ النَّاسِ طَلْحَهًَْ، وَ أَعَانَهُمْ عَلَیَّ یَعْلَی‌بْنُ‌مُنَبِّهٍ بِأَصْوُعِ الدَّنَانِیر ... وَ أَخَذُوا عَلَی عَامِلِی عُثْمَانَ بْنِ حُنَیْفٍ الْأَنْصَارِیِّ غَدْراً فَمَثَّلُوا بِهِ کُلَّ الْمُثْلَهًِْ، وَ نَتَفُوا کُلَّ شَعْرَهًٍْ فِی رَأْسِهِ وَ وَجْهِهِ، وَ قَتَلُوا شِیعَتِی، طَائِفَهًًْ صَبْراً، وَ طَائِفَهًًْ غَدْراً، وَ طَائِفَهًًْ عَضْواً بِأَسْیَافِهِمْ حَتَّی لَقُوا اللَّهَ، فَوَ اللَّهِ لَوْ‌لَمْ یَقْتُلُوا مِنْهُمْ إِلَّا رَجُلًا وَاحِداً لَحَلَّ لِی بِهِ دِمَاؤُهُمْ وَ دِمَاءُ ذَلِکَ الْجَیْشِ لِرِضَاهُمْ بِقَتْلِ مَنْ قُتِلَ، دَعْ مَعَ أَنَّهُمْ قَدْ قَتَلُوا أَکْثَرَ مِنَ الْعِدَّهًِْ الَّتِی قَدْ دَخَلُوا بِهَا عَلَیْهِمْ، وَ قَدْ أَدَالَ اللَّهُ مِنْهُمْ فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.
امام علی ( علی‌بن‌ابراهیم (با سند خود گوید: امام علی (پس از بازگشت از نهروان [در] نامه‌ای نگاشت ... آن دو در مقابل من سرکشی کردند، بیعت مرا شکستند و به نیرنگ دست زدند. من به کسی که مردم بیش از هرکس از او اطاعت میکردند به عایشه دختر ابوبکر که در میان آن‌ها بود، به دلیرترین مردم «زبیر» و به دشمن‌ترین مردم با من «طلحه» گرفتار شدم. علیبن منبه با دینار و درهم بی‌اندازه به آن‌ها یاری رساند ... کاردار من عثمان بن حنیف انصاری را به مکر و حیله گرفته، تکه‌تکه‌اش نموده و تمام موهای سر و صورت او را کندند؛ شیعیان مرا کشتند گروهی را به قتل صبر [زجرکش کردند]، گروهی را به مکر و حیله کشتند، امّا گروهی شمشیرکشیده و پایداری کردند تا [شهید شدند و] خدا را ملاقات نمودند. به خدا قسم! اگر تنها یک نفر را [هم] کشته بودند به سبب آن، خون ایشان و خون لشکریانشان بر من حلال بود؛ برای اینکه به قتل کشته‌شدگان راضی بودند وعلاوه برآن، فراتر از عدّه ای که آن‌ها درگیر شده بودند، کشتند. خداوند شرّ آنان را زایل نمود؛ فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ».
أمیرالمؤمنین ( فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (أَقَامَنِی لِلنَّاسِ کَافَّهًًْ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ، فَقَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ (مَوْلَاهُ، فَبُعْداً وَ سُحْقاً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.
امام علی ( رسول خدا (مرا روز غدیرخم برای همه‌ی مردمان به عنوان پیشوا گماشت و فرمود: «هرکسی من مولا و سرپرست او هستم علی (مولا و سرپرست اوست، دور و هلاک باد قوم ستمکار [از رحمت خدا]»!
الحسین ( وَ تَقَدَّمَ الْحُسَیْنُ (حَتَّی وَقَفَ بِإِزَاءِ الْقَوْمِ فَجَعَلَ یَنْظُرُ إِلَی صُفُوفِهِمْ کَأَنَّهُمْ السَّیْلُ وَ نَظَرَ إِلَی ابْنِ سَعْدِ وَاقِفاً فِی صَنَادِیدِ الکوفه فَقَالَ ... فَنِعْمَ الرَّبُّ رَبُّنَا وَ بِئْسَ الْعَبِیدُ أَنْتُمْ أَقْرَرْتُمْ بِالطَّاعَهًِْ وَ آمَنْتُمْ بِألرّسول مُحَمَّدٍ (ثُمَّ إِنَّکُمْ زَحَفْتُمْ إِلَی ذُرِّیَّتِهِ وَ عِتْرَتِهِ تُرِیدُونَ قَتْلَهُمْ لَقَدِ اسْتَحْوَذَ عَلَیْکُمُ الشَّیْطَانُ فَأَنْسَاکُمْ ذِکْرَ اللَّهِ الْعَظِیمِ فَتَبّاً لَکُمْ وَ لِمَا تُرِیدُونَ إِنَّا للهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ هَؤُلَاءِ قَوْمٌ کَفَرُوا بَعْدَ إِیمانِهِمْ فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.
امام حسین ( امام حسین (جلو آمد تا در مقابل آن لشکر از خدا بی‌خبر قرار گرفت؛ نظری به صف های آنان که گویا سیل بود انداخت و نگاهی به ابن سعد که در میان مردان (جنگاور) کوفه ایستاده بود کرد و فرمود: «... خدای ما خوب پروردگاری است، ولی شما بد بندگانی هستید؛ زیرا [به گمان خود] اقرار به طاعت کردید و به حضرت محمّد (ایمان آوردید، سپس پشت به ذرّیّه و عترت پیامبر خود نموده و می خواهید آنان را شهید نمایید. حقّا که شیطان بر شما مسلّط شده و خدای بزرگ را از یاد شما برده است. شما و این تصمیمی که دارید نابود شوید! ما از آنِ خداییم و بهسوی او بازمی‌گردیم!. (بقره/۱۵۶) اینان همان مردمی هستند که پس از ایمان آوردن کافر شدند، فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ!