سوره جمعه

فضیلت

۱
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- الْوَاجِبُ عَلَی کُلِ مُؤْمِنٍ إِذَا کَانَ لَنَا شِیعَهًْ أَنْ یَقْرَأَ فِی لَیْلَهًْ الْجُمُعَهًْ بِالْجُمُعَهًْ وَ سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی وَ فِی صَلَاهًْ الظُّهْرِ بِالْجُمُعَهًْ وَ الْمُنَافِقِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- بر هر مؤمنی، اگر از شیعه‌ی ما باشد، واجب است که در شب جمعه، سوره‌های جمعه و سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی را بخواند و در نماز ظهر، سوره‌ی جمعه را بخواند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۴
ثواب الأعمال، ص۱۱۸/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(جمعه/ مقدمه)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ ... فِی الرَّجُلِ یُرِیدُ أَنْ یَقْرَأَ بِسُورَهًْ الْجُمُعَهًْ فِی الْجُمُعَهًْ فَیَقْرَأُ قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ قَالَ یَرْجِعُ إِلَی سُورَهًْ الْجُمُعَهًْ.

امام باقر (علیه السلام)- محمّدبن‌مسلم گوید: پرسیدم: «اگر کسی درصدد باشد که روز جمعه سوره‌ی جمعه بخواند، امّا سوره‌ی دیگری بر زبانش جاری شود. تکلیف او چیست»؟ آن حضرت گفت: «از تمام‌کردن آن سوره منصرف می‌شود و سوره‌ی جمعه را می‌خواند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۴
الکافی، ج۳، ص۴۲۶/ نورالثقلین
۳
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ صَلَّی الْجُمُعَهًَْ بِغَیْرِ الْجُمُعَهًْ وَ الْمُنَافِقِینَ أَعَادَ الصَّلَاهًَْ فِی سَفَرٍ أَوْ حَضَر وَ رُوِیَ لَا بَأْسَ فِی السَّفَرِ أَنْ یَقْرَأَ بِ قُلْ هُوَ اللهُ أَحَد.

امام صادق (علیه السلام)- هرکسی نماز جمعه را با سوره‌ی دیگری غیر از سوره‌ی جمعه و سوره‌ی منافقین بخواند، باید نمازش را از سر بخواند، چه در وطن باشد و چه در سفر باشد. ایرادی ندارد در سفر سوره قُلْ هُوَ اللهُ أَحَد را بخواند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۴
الکافی، ج۳، ص۴۲۶/ نورالثقلین
۴
(جمعه/ مقدمه)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ‌بْنِ‌أَعْیَنَ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ یَقُول اقْرَأْ سُورَهًَْ الْجُمُعَهًْ وَ الْمُنَافِقِینَ فَإِنَ قِرَاءَتَهُمَا سُنَّهًْ فِی یَوْمِ الْجُمُعَهًْ فِی الْغَدَاهًْ وَ الظُّهْرِ وَ الْعَصْرِ وَ لَا یَنْبَغِی لَکَ أَنْ تَقْرَأَ بِغَیْرِهِمَا فِی صَلَاهًْ الظُّهْرِ یَعْنِی یَوْمَ الْجُمُعَهًْ إِمَاماً کُنْتَ أَوْ غَیْرَ إِمَامٍ.

امام باقر (علیه السلام)- زراره از امام محمّد باقر (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: سوره‌ی جمعه و منافقین را بخوان زیرا قرائت این دو روز جمعه در نماز صبح و ظهر و عصر سنّت می‌باشد و سزاوار نیست در نماز ظهر روز جمعه غیر این دو را بخوانی چه امام باشی و چه غیر امام.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۴
علل الشرایع، ج۲، ص۳۵۶/ نورالثقلین
۵
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحُسَیْنِ‌بْنِ‌أَبِی‌حَمْزَهًَْ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) بِمَا أَقْرَأُ فِی صَلَاهًْ الْفَجْرِ فِی یَوْمِ الْجُمُعَهًْ فَقَالَ اقْرَأْ فِی الْأُولَی بِسُورَهًْ الْجُمُعَهًْ وَ فِی الثَّانِیَهًْ بِ قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ ثُمَ اقْنُتْ حَتَّی تَکُونَا سَوَاءً.

امام صادق (علیه السلام)- حسین‌بن‌ابوحمزه گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «در نماز صبح روز جمعه چه سوره‌ای قرائت کنم»؟ امام صادق (علیه السلام) فرمود: «در رکعت اوّل سوره‌ی جمعه و در رکعت دوّم سوره‌ی قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ را قرائت کن، و بعداً قنوت خود را طولانی بخوان تا هر دو رکعت برابر شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۴
الکافی، ج۳، ص۴۲۵/ نورالثقلین
۶
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَ اللَّهَ أَکْرَمَ بِالْجُمُعَهًْ الْمُؤْمِنِینَ فَسَنَّهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِشَارَهًْ لَهُمْ وَ الْمُنَافِقِینَ تَوْبِیخاً لِلْمُنَافِقِینَ وَ لَا یَنْبَغِی تَرْکُهَا فَمَنْ تَرَکَهَا مُتَعَمِّداً فَلَا صَلَاهًَْ لَهُ.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند به‌وسیله‌ی سوره‌ی جمعه، مؤمنان را گرامی داشت و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن را مژدهای برای مؤمنان و سوره‌ی منافقون را تنبیهی برای منافقان قرار داد و نباید آن را ترک کرد و هرکس آن را از روی تعمّد ترک کند، نمازی برای او نخواهد بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
الکافی، ج۳، ص۴۲۵/ نورالثقلین/ البرهان
۷
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِاللهِ (علیه السلام): الْقِرَاءَهًُْ فِی الصَّلَاهًْ فِیهَا شَیْءٌ مُوَقَّتٌ؟ قَالَ: لَا إِلَّا الْجُمُعَهًَْ فَإِنَّهُ یُقْرَأُ فِیهَا الْجُمُعَهًُْ وَ الْمُنَافِقِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌مسلم گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «در قرائت نماز، سوره‌ای هست که وقت مشخصی داشته باشد»؟ فرمود: «نه غیر از [روز] جمعه که در آن [سوره‌ی] جمعه و منافقون را می‌خواند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
نورالثقلین
۸
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- اقْرَأْ فِی لَیْلَهًْ الْجُمُعَهًْ بِالْجُمُعَهًْ وَ سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی وَ فِی الْفَجْرِ بِسُورَهًْ الْجُمُعَهًْ وَ قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ وَ فِی الْجُمُعَهًْ بِالْجُمُعَهًْ وَ الْمُنَافِقِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- در نماز شب جمعه، رکعت اوّل سوره‌ی جمعه و رکعت دوّم سوره‌ی سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی را قرائت کن و در نماز صبح جمعه، سوره‌ی جمعه و سوره قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ و در نماز ظهر جمعه، سوره‌ی جمعه و سوره‌ی منافقین را بخوان.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
الکافی، ج۳، ص۴۲۵/ نورالثقلین؛ «بتفاوت لفظی»
۹
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْقِرَاءَهًْ فِی الْجُمُعَهًْ إِذَا صَلَّیْتُ وَحْدِی أَرْبَعاً أَجْهَرُ بِالْقِرَاءَهًْ فَقَالَ نَعَمْ وَ قَالَ اقْرَأْ بِسُورَهًْ الْجُمُعَهًْ وَ الْمُنَافِقِینَ فِی یَوْمِ الْجُمُعَهًْ.

امام صادق (علیه السلام)- حلبی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی قرائت [نماز] در روز جمعه پرسیدم که: «اگر [نمازجمعه نخوانم و] فرادا [نماز] چهار رکعتی ظهر را بخوانم، آیا قرائت نماز را بلند بخوانم»؟ فرمود: «بله» و فرمود: «در روزجمعه، سوره‌ی جمعه و منافقون را بخوان».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
الکافی، ج۳، ص۴۲۵/ نورالثقلین

ثواب قرائت

۱
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَهَا لَیْلًا أَوْ نَهَاراً فِی صَبَاحِهِ وَ مَسَائِهِ أَمِنَ مِنْ وَسْوَسَهًِْ الشَّیْطَانِ وَ غَفَرَ لَهُ مَا یَأْتِی فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ إِلَی الْیَوْمِ الثَّانِی.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس آن را شب یا روز، درصبحگاه و شامگاه بخواند، از وسوسه‌ی شیطان درامان خواهد ماند و درآن روز تا روز بعد، هر آنچه از او سر بزند، آمرزیده خواهدشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
البرهان
۲
(جمعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- الْوَاجِبُ عَلَی کُلِ مُؤْمِنٍ إِذَا کَانَ لَنَا شِیعَهًْ أَنْ یَقْرَأَ فِی لَیْلَهًْ الْجُمُعَهًْ بِالْجُمُعَهًْ وَ سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی وَ فِی صَلَاهًْ الظُّهْرِ بِالْجُمُعَهًْ وَ الْمُنَافِقِینَ فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ فَکَأَنَّمَا یَعْمَلُ کَعَمَلِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ کَانَ جَزَاؤُهُ وَ ثَوَابُهُ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّهًَْ.

امام صادق (علیه السلام)- بر هر مؤمنی، اگر از شیعه ما باشد، واجب است که در شب جمعه، سوره‌های جمعه و سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی را بخواند و در نماز ظهر، سوره‌ی جمعه و منافقون را بخواند و اگر این کار را انجام دهد، عملش همانند عمل رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خواهد بود و جزا و پاداش عملش نزد خدا، بهشت است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
ثواب الأعمال، ص۱۱۸/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(جمعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الْجُمُعَهًْ أُعْطِیَ عَشْرَ حَسَنَاتٍ بِعَدَدِ مَنْ أَتَی الْجُمُعَهًَْ وَ بِعَدَدِ مَنْ لَمْ یَأْتِهَا فِی أَمْصَارِ الْمُسْلِمِینَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس سوره‌ی جمعه را بخواند، به تعداد کسانی که برای [نماز] جمعه آمده‌اند و به تعداد کسانی که در شهرهای مسلمانان به نماز جمعه نیامده‌اند ده حسنه به او عطا می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
مستدرک الوسایل، ج۴، ص۳۵۲/ نورالثقلین
۴
(جمعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ بِعَدَدِ مَنِ اجْتَمَعَ فِی الْجُمُعَهًْ فِی جَمِیعِ الْأَمْصَارِ. وَ مَنْ قَرَأَهَا فِی کُلِّ لَیْلَهًٍْ أَوْ نَهَارٍ أَمِنَ مِمَّا یَخَافُ وَ صُرِفَ عَنْهُ کُلُّ مَحْذُورٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را بخواند، خداوند به تعداد تمامی کسانی که در روز جمعه در تمامی سرزمین‌ها گرد هم‌می‌آیند، ده پاداش برای او درنظر خواهدگرفت و هرکس آن را در هر شبانه‌روز بخواند، از هر آنچه که واهمه دارد در امان خواهد بود و از هرشرّی به دور خواهد ماند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۶
القمی، ج۲، ص۳۶۵/ البرهان

آیه يُسَبِّحُ لِلهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ الْمَلِكِ الْقُدُّوسِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ [1]

آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است همواره تسبيح خدا مى‌گويند، خداوندى كه مالك و حاكم است و از هر عيب و نقصى مبرّا، و توانا و حكيم است.

۱
(جمعه/ ۱)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یُسَبِّحُ لِلهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ الْمَلِکِ الْقُدُّوسِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ الْقُدُّوسُ الْبَرِیْءُ مِنَ الْآَفَاتِ الْمُوجِبَاتِ لِلْجَهْل.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یُسَبِّحُ لِلهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ الْملِکِ الْقُدُّوسِ الْعَزِیزِ الحَکِیمِ القدّوس یعنی کسی که از بلاهایی که موجب جهل و نادانی شود، منزّه است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۸
نورالثقلین/ البرهان؛ «یسبح لله ما فی السماوات ... العزیز الحکیم» محذوف
۲
(جمعه/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- وَ مَتَی عَلِمْنَا أَنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ صَدَّقْنَا بِأَنَّ أَفْعَالَهُ کُلَّهَا حِکْمَهًْ وَ إِنَّ وَجْهَهَا غَیْرُ مُنْکَشِفٍ.

امام صادق (علیه السلام)- هنگامی‌که ما دانستیم که خداوند متعال و قادر حکیم است، اینکه تمام افعالش حکیمانه است را تصدیق کردیم؛ هرچند برای ما غیر قابل کشف و پنهان باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۸
نورالثقلین

آیه هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ [2]

او كسى است كه در ميان جمعيّت درس نخوانده پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آن‌ها بخواند و آن‌ها را تزكيّه كند و به آنان كتاب (قرآن) و حكمت بياموزد، هرچند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.

او کسی است که برانگیخت

۱ -۱
(جمعه/ ۲)

الکاظم (علیه السلام)- بَعَثَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مُحَمَّدا (صلی الله علیه و آله) رَحْمَهًْ لِلْعالَمِینَ فِی سَبْعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ رَجَبٍ فَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ صِیَامَ سِتِّینَ شَهْرا.

امام کاظم (علیه السلام)- خداوند متعال محمّد (صلی الله علیه و آله) را که رحمت برای همه‌ی جهانیان است، در بیست‌وهفتم رجب به پیامبری مبعوث فرمود. هرکس این روز را روزه بگیرد، خداوند برایش پاداش روزه شصت ماه می‌نویسد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۸
الکافی، ج۴، ص۱۴۹/ نورالثقلین

در میان جمعیّت درس نخوانده پیامبری از خودشان

۲ -۱
(جمعه/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله)کَانَ یَقْرَأُ وَ یَکْتُبُ وَ یَقْرَأُ مَا لَمْ یُکْتَبْ.

امام صادق (علیه السلام)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌خواند و می‌نوشت و آنچه را که نوشته نشده بود نیز می‌خواند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۸
بصایرالدرجات، ج۱، ص۲۷/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۲
(جمعه/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ قَالَ کَانُوا یَکْتُبُونَ وَ لَکِنْ لَمْ یَکُنْ مَعَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ لَا بَعَثَ إِلَیْهِمْ رَسُولًا فَنَسَبَهُمْ إِلَی الْأُمِّیِّینَ.

امام صادق (علیه السلام)- هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِّنْهُمْ؛ آن‌ها می‌نوشتند، ولی کتابی از جانب خداوند نزد آن‌ها نبود و رسولی نزد آن‌ها فرستاده نشده بود و به این دلیل، خداوند تبارک‌وتعالی آنان را به اُمّی‌بودن نسبت داد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۸
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۳/ بحارالأنوار، ج۱۶، ص۱۳۲/ القمی، ج۲، ص۳۶۶/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۳
(جمعه/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْبَزَنْطِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: کَانَ مِمَّا مَنَّ اللَّهُ عزّوجلّ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ کَانَ یَقْرَأُ وَ لَا یَکْتُبُ فَلَمَّا تَوَجَّهَ أَبُو سُفْیَانَ إِلَی أُحُدٍ کَتَبَ الْعَبَّاسُ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَجَاءَهُ الْکِتَابُ وَ هُوَ فِی بَعْضِ حِیطَانِ الْمَدِینَهًِْ فَقَرَأَهُ وَ لَمْ یُخْبِرْ أَصْحَابَهُ وَ أَمَرَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوا الْمَدِینَهًَْ فَلَمَّا دَخَلُوا الْمَدِینَهًَْ أَخْبَرَهُمْ.

امام صادق (علیه السلام)- بزنطی از برخی شیعیان از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: آن بود که او می‌خواند، امّا نمی‌نوشت. هنگامی‌که ابوسفیان به‌سمت اُحُد حرکت کرد، عبّاس برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) نامه‌ای نوشت. آن حضرت در وسط مدینه بود که نامه به دست او رسید، پس آن را خواند، ولی به یارانش اطّلاع نداد و به آن‌ها دستور داد که وارد مدینه شوند و هنگامی‌که وارد مدینه شدند، آن‌ها را باخبر ساخت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۴۸
بحارالأنوار، ج۱۶، ص۱۳۳/ البرهان
۲ -۴
(جمعه/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- کَانَ لنَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) یَقْرَأُ وَ لَا یُکْتَبْ.

امام صادق (علیه السلام)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌خواند، امّا نمی‌نوشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۵۰
البرهان/ بحارالأنوار، ج۱۶، ص۱۳۴/ کشف الغمهًْ، ج۱، ص۱۱
بیشتر