الصّادق (علیه السلام)- مَنْ کَانَتْ قِرَاءَتُهُ فِی فَرَائِضِهِ بِالسَّمَاءِ وَ الطَّارِقِ کَانَ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ جَاهٌ وَ مَنْزِلَهًٌْ وَ کَانَ مِنْ رُفَقَاءِ النَّبِیِّینَ وَ أَصْحَابِهِمْ فِی الْجَنَّهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس در نمازهای واجب خویش، سورهی وَ السَّمَاء وَ الطَّارِقِ بخواند، روز قیامت، نزد خداوند، دارای جاه و منزلت خواهد بود و از همراهان و دوستان مؤمنین در بهشت خواهد بود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ بِعَدَدِ کُلِّ نَجْمٍ فِی السَّمَاءِ وَ مَنْ کَتَبَهَا وَ غَسَلَهَا بِالْمَاءِ وَ غَسَلَ الْجِرَاحَ لَمْ تَوَرَّمْ وَ إِنْ قُرِئَتْ عَلَی شَیْءٍ حَرَسَتْهُ وَ أَمِنَ صَاحِبَهُ عَلَیْهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را بخواند، ده برابر تعداد تمام ستارگان در آسمان برای وی پاداش در نظر گرفته میشود، و هرکس این سوره را بنویسد و آن را با آب حل کند و با آن زخمها شسته شود، زخمها دیگر چرکدار نخواهند شد، و اگر بر چیزی خوانده شود، آن چیز را محفوظ میدارد، و صاحبش در مورد آن چیز آسوده خاطر خواهد بود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الطَّارِقِ أَعْطَاهُ اللَّهُ بِعَدَدِ کُلِ نَجْمٍ فِی السَّمَاءِ عَشْرَ حَسَنَاتٍ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس آن را بخواند خداوند به تعداد ستارگان آسمان دهها حسنات به او میدهد.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ غَسَلَ بِمَائِهَا الْجِرَاحَ سَکَنَتْ وَ لَمْ تُفْتَحوَ مَنْ قَرَأَهَا عَلَی شَیء یَشرِبُ دَوَاء یَکُونُ فِیهِ الشِّفَاء.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس این سوره را بنویسد و آن را با آب حل کند و زخمها را با آب آن سوره بشوید، آن زخمها تسکین مییابد و چرکدار نخواهند شد، و هرکس این سوره را بر دارویی نوشیدنی بخواند، آن دارو شفابخش خواهد بود.
آیه وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ [1]
سوگند به آسمان و كوبنده شب!
آیه وَ ما أَدْراكَ مَا الطَّارِقُ [2]
و تو چه ميداني كوبنده شب چيست؟!
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- الطَّارِقُ النَّجْمُ الثَّاقِبُ وَ هُوَ نَجْمُ الْعَذَابِ وَ نَجْمُ الْقِیَامَهًِْ وَ هُوَ زُحَلُ فِی أَعْلَی الْمَنَازِل.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- الطَّارِقِ، همان النَّجْمُ الثَّاقِبُ و آن ستارهی عذاب و ستارهی قیامت است و آن «زحل» است که در بلندترین منزلها است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ قَالَ السَّمَاءُ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الطَّارِقُ الَّذِی یَطْرُقُ بِالْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) مِنْ عِنْدِ رَبِّهِمْ مِمَّا یَحْدُثُ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ هُوَ الرُّوحُ الَّذِی مَعَ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) یُسَدِّدُهُم.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) در مورد این آیه نقل میکند: وَ السَّمَاءِ وَ الطَّارِقِ، فرمود: «منظور از آسمان، امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، و طارق کسی است که از نزد پروردگار، از آنچه در شب و روز اتّفاق میافتد، برای ائمّه (علیهم السلام) خبر میآورد؛ همان روحی که همراه ائمّه (علیهم السلام) است و آنها را راهنمایی میکند».
آیه النَّجْمُ الثَّاقِبُ [3]
همان ستاره درخشان و شكافنده تاريكيهاست!
الصّادق (علیه السلام)- النَّجْمُ الثَّاقِبُ قَالَ ذَاکَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: النَّجْمُ الثَّاقِبُ چیست؟ فرمود: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبَانِبْنِتَغْلِبَ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْیَمَنِ ... فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) ... فَمَا زُحَلُ عِنْدَکُمْ فِی النُّجُومِ؟ فَقَالَ الْیَمَانِیُّ نَجْمٌ نَحْسٌ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) لَا تَقُلْ هَذَا فَإِنَّهُ نَجْمُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ هُوَ نَجْمُ الْأَوْصِیَاءِ (علیهم السلام) وَ هُوَ النَّجْمُ الثَّاقِبُ الَّذِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ فَقَالَ الْیَمَانِیُّ فَمَا مَعْنَی الثَّاقِبِ فَقَالَ إِنَّ مَطْلِعَهُ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ فَإِنَّهُ ثَقَبَ بِضَوْئِهِ حَتَّی أَضَاءَ فِی السَّمَاءِ الدُّنْیَا فَمِنْ ثَمَّ سَمَّاهُ اللَّهُ النَّجْمَ الثَّاقِب.
امام صادق (علیه السلام)- ابانبنتغلب گوید: نزد امام صادق (علیه السلام) بودم که مردی از اهالی یمن وارد شد و بر وی سلام کرد و حضرت (علیه السلام) جواب سلام وی را داد و فرمود: «خوش آمدی سعد»! آن مرد گفت: «این همان نامی است که مادرم مرا با آن نامید، و اندک هستند کسانی که نام مرا میدانند»! حضرت (علیه السلام) فرمود: «راست گفتی. ای سعد المَولَی»! پس آن مرد به ایشان عرض کرد: «فدایت شوم! این لقب من بود». امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمود: «در القاب و عناوین خیری نیست، خداوند عزّوجلّ در قرآن میفرماید: و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفرآمیز بگذارید. (حجرات/۱۱) ای سعد! کارت چیست؟ عرض کرد: «فدایت شوم! من از خانوادهای منجّم هستم که هیچکس در یمن در علم نجوم از ما داناتر نیست». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «زُحَل نزد شما چگونه ستارهای است»؟ آن مرد یمنی گفت: «ستارهای نحس و شوم است». حضرت (علیه السلام) فرمود: «خاموش باش! این سخن را بر زبان نیاور؛ آن ستاره، ستارهی امیرالمؤمنین (علیه السلام) و ستارهی اوصیاء و جانشینان (علیهم السلام) است، و این ستارهای است که خداوند عزّوجلّ در قرآن از آن بهعنوان ستارهی درخشان یاد میکند». آن مرد یمنی عرض کرد: «پس منظور از درخشان چیست»؟ فرمود: «محلّ طلوع این ستاره در آسمان هفتم است، و بهاندازهای نورافشانی کرد که نور آن در آسمان دنیا نمایان گشت، و از آنجاست که خداوند عزّوجلّ آن را ستارهی درخشان نامید».
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ قَالَ الطَّارِقُ النَّجْمُ الثَّاقِبُ وَ هُوَ نَجْمُ الْعَذَابِ وَ نَجْمُ الْقِیَامَهًِْ وَ هُوَ زُحَلُ فِی أَعْلَی الْمَنَازِل.
علیبنابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ طارق همان النَّجْمُ الثَّاقِبُ است که ستارهی عذاب و ستاره روز قیامت است و آن ستارهی زحل است در بالاترین منزلگاهها.
آیه إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْها حافِظٌ [4]
[به اين آيات بزرگ الهي سوگند] كه هركس مراقب و محافظي دارد!
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنْ کُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَیْها حافِظٌ قَالَ الْمَلَائِکَهًُْ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- منظور از این آیه: إِن کُلُّ نَفْسٍ لَّمَّا عَلَیْهَا حَافِظٌ، فرشتگان هستند.
آیه فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ [5]
انسان بايد بنگرد كه از چه چيز آفريده شده است؟!
آیه خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ [6]
از آبي جهنده آفريده شده است.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ قَالَ النُّطْفَهًُْ الَّتِی تَخْرُجُ بِقُوَّهًْ.
علیبنابراهیم (رحمة الله علیه)- خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ نطفه با نیرو برآید.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- مَاءٍ دَافِقٍ ایْ مَاءٍ مُهْرَاقٍ فِی رَحِمِ الْمَرأهًِْ یَعْنِی الْمَنِیّ الَّذِی یَکُونُ مِنْهُ الْوَلَدُ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- ماءٍ دافِقٍ، یعنی آبی که در رحم زن ریخته میشود و منظور «منی» است که فرزند از آن به وجود میآید.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِبْنِسِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ الْمَوْلُودُ یُشْبِهُ أَبَاهُ وَ عَمَّهُ قَالَ إِذَا سَبَقَ مَاءُ الرَّجُلِ مَاءَ الْمَرْأَهًِْ فَالْوَلَدُ یُشْبِهُ أَبَاهُ وَ عَمَّهُ وَ إِذَا سَبَقَ مَاءُ الْمَرْأَهًِْ مَاءَ الرَّجُلِ یُشْبِهُ الرَّجُلُ أُمَّهُ وَ خَالَهُ.
امام صادق (علیه السلام)- عبداللهبنسنان گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «نوزاد به پدر و عمّش شبیه میشود»؟ فرمود: «چون آب مرد پیشی گرفت به آب زن فرزند به پدر و عمو ماند و چون آب زن پیش افتد فرزند به مادر و دائیش ماند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ إِنَ الرَّجُلَ رُبَّمَا أَشْبَهَ أَخْوَالَهُ وَ رُبَّمَا أَشْبَهَ أَبَاهُ وَ رُبَّمَا أَشْبَهَ عُمُومَتَهُ فَقَالَ إِنَّ نُطْفَهًَْ الرَّجُلِ بَیْضَاءُ غَلِیظَهًٌْ وَ نُطْفَهًَْ الْمَرْأَهًِْ صَفْرَاءُ رَقِیقَهًٌْ فَإِنْ غَلَبَتْ نُطْفَهًُْ الرَّجُلِ نُطْفَهًَْ الْمَرْأَهًِْ أَشْبَهَ الرَّجُلُ أَبَاهُ وَ عُمُومَتَهُ وَ إِنْ غَلَبَتْ نُطْفَهًُْ الْمَرْأَهًِْ نُطْفَهًَْ الرَّجُلِ أَشْبَهَ الرَّجُلُ أَخْوَالَهُ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «مرد بسا به داییهایش بماند و بسا به عموهایش»؟ فرمود: «راستش نطفهی مرد سفید و سفت است و نطفهی زن زرد و رقیق و اگر نطفهی مرد به نطفهی زن غالب شود، مرد به پدر و عموهایش شبیه میشود و اگر نطفهی زن به نطفهی مرد غالب شود به داییهاش شبیه میشود».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَمَا بَالُ الْوَلَدِ یُشْبِهُ أَعْمَامَهُ لَیْسَ فِیهِ مِنْ شِبْهِ أَخْوَالِهِ شَیْءٌ وَ یُشْبِهُ أَخْوَالَهُ لَیْسَ فِیهِ مِنْ شِبْهِ أَعْمَامِهِ شَیْءٌ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَیُّهُمَا عَلَا مَاؤُهُ مَاءَ صَاحِبِهِ کَانَ الشَّبَهُ لَه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [ابنعباس (رحمة الله علیه) گوید: جماعتی از یهود از پیامبر (صلی الله علیه و آله) سؤالاتی پرسیدند از جمله اینکه:] چرا بچّه چنان شبیه عموی خود میشود بهطوری که هیچ شباهتی به داییهای خود ندارد. فرمود: «هرکدام آبش بر دیگری بچربد شباهت به آن طرف میشود».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا سَبَقَ مَاءُ الرَّجُلِ مَاءَ الْمَرْأَهًِْ نَزَعَ الْوَلَدَ إِلَیْه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- اگر آب مرد به زن کشیده شود، فرزند به پدر شبیه میشود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- تَعْتَلِجُ النُّطْفَتَانِ فِی الرَّحِمِ فَأَیَّتُهُمَا کَانَتْ أَکْثَرَ جَاءَتْ تُشْبِهُهَا فَإِنْ کَانَتْ نُطْفَهًُْ الْمَرْأَهًِْ أَکْثَرَ جَاءَتْ تُشْبِهُ أَخْوَالَهُ وَ إِنْ کَانَتْ نُطْفَهًُْ الرَّجُلِ أَکْثَرَ جَاءَتْ تُشْبِهُ أَعْمَامَهُ وَ قَالَ تَحَوَّلُ النُّطْفَهًُْ فِی الرَّحِمِ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَمَنْ أَرَادَ أَنْ یَدْعُوَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فَفِی تِلْکَ الْأَرْبَعِینَ قَبْلَ أَنْ تُخْلَقَ ثُمَّ یَبْعَثُ اللَّهُ مَلَکَ الْأَرْحَامِ فَیَأْخُذُهَا فَیَصْعَدُ بِهَا إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَیَقِفُ مِنْهُ حَیْثُ یَشَاءُ اللَّهُ فَیَقُولُ یَا إِلَهِی أَ ذَکَرٌ أَمْ أُنْثَی فَیُوحِی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مَا یَشَاءُ وَ یَکْتُبُ الْمَلَک.
امام علی (علیه السلام)- دو نطفه در رحم بجنگند و هرکدام بیشتر باشند مانندی آرد، اگر از زن بیشتر باشد مانندی به داییها آرد و اگر از مرد بیشتر باشد مانندی به عموها آرد. فرمود: «منی چهل روز در رحم بچرخد، هرکه خواهد به درگاه خدا عزّوجلّ دعا کند در این چهل روز باید پیش از آفریدن بچّه. سپس خدا فرشتهی ارحام را فرستد و آن را بگیرد و به درگاه خدا بر آرد و تا خدا خواهد بایستد و گوید: خدایا پسر باشد یا دختر، خدا هرچه را خواهد بدو وحی کند و فرشته ثبت کند و سپس گوید: بار معبودا، بدبخت باشد یا خوش بخت و خدا عزّوجلّ آنچه خواهد بدو وحی کند و فرشته ثبت کند».
الحسن (علیه السلام)- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الثَّانِی (علیه السلام) قَالَ: أَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ مَعَهُ الْحَسَنُبْنُعَلِیٍّ (علیه السلام) وَ هُوَ مُتَّکِئٌ عَلَی یَدِ سَلْمَانَ (رحمة الله علیه) فَدَخَلَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَجَلَسَ إِذْ أَقْبَلَ رَجُلٌ حَسَنُ الْهَیْئَهًِْ وَ اللِّبَاس ... وَ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ أَمْرِ الرَّجُلُ یُشْبِهُ وُلْدُهُ أَعْمَامَهُ وَ أَخْوَالَهُ فَإِنَ الرَّجُلَ إِذَا أَتَی أَهْلَهُ بِقَلْبٍ سَاکِنٍ وَ عُرُوقٍ هَادِئَهًٍْ وَ بَدَنٍ غَیْرِ مُضْطَرِبٍ اسْتَکَنَتْ تِلْکَ النُّطْفَهًُْ فِی تِلْکَ الرَّحِمِ فَخَرَجَ الْوَلَدُ یُشْبِهُ أَبَاهُ وَ أُمَّهُ وَ إِنْ هُوَ أَتَاهَا بِقَلْبٍ غَیْرِ سَاکِنٍ وَ عُرُوقٍ غَیْرِ هَادِئَهًٍْ وَ بَدَنٍ مُضْطَرِبٍ اضْطَرَبَتْ تِلْکَ النُّطْفَهًُْ فِی جَوْفِ تِلْکَ الرَّحِمِ فَوَقَعَتْ عَلَی عِرْقٍ مِنَ الْعُرُوقِ فَإِنْ وَقَعَتْ عَلَی عِرْقٍ مِنْ عُرُوقِ الْأَعْمَامِ أَشْبَهَ الْوَلَدُ أَعْمَامَهُ وَ إِنْ وَقَعَتْ عَلَی عِرْقٍ مِنْ عُرُوقِ الْأَخْوَالِ أَشْبَهَ الْوَلَدُ أَخْوَالَه.
امام حسن (علیه السلام)- امام جواد (علیه السلام) حدیثی طولانی در مورد آمدن خضر (علیه السلام) نزد امیرالمؤمنین (علیه السلام) و امام حسن (علیه السلام) و پرسش دربارهی مسائلی فرموده است:... دربارهی فرزندی که شباهت به عموها و داییها پیدا میکند، همانا مرد هرگاه نزدیک همسرش بیاید با دلی آرام و رگهایی استراحتکننده و بدنی آرام جماع کند نطفه در رحم قرار میگیرد سپس بیرون میشود فرزند شباهت به پدرش دارد و اگر نزدیکی کند با دل منقلب نطفه متزلزل شود و بر یکی از رگها آرام گیرد. پس اگر بر رگ عموها قرار گرفت به فرزند عموهایش شباهت پیدا میکند و اگر به رگی از رگهای داییها قرار گرفت شباهت به داییها پیدا میکند.
آیه يَخْرُجُ مِنْ بَيْنِ الصُّلْبِ وَ التَّرائِبِ [7]
آبي كه از ميان پشت و سينهها خارج ميشود!
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- الصُّلْبُ الرَّجُلُ وَ التَّرَائِبُ الْمَرْأَهًُْ وَ هِیَ صَدْرُهَا.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- صلب از آنِ مرد و ترائب از آنِ زن است، و ترائب استخوانهای سینه است.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- التَّرَائِبُ مَوْضِعُ الْقِلَادَهًِْ مِنَ الْمَرْأَهًِْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- ترائب جای گردنبند زن است.