سوره طه

فضیلت سوره

۱
(طه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَرَأَ طه وَ یس قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ (علیه السلام) بِأَلْفَیْ عَامٍ فَلَمَّا سَمِعَتِ الْمَلَائِکَهًُْ الْقُرْآنَ قَالُوا طُوبَی لِأُمَّهًٍْ یَنْزِلُ هَذَا عَلَیْهَا وَ طُوبَی لِأَجْوَافٍ تَحْمِلُ هَذَا وَ طُوبَی لِأَلْسُنٍ تَکَلَّمُ بِهَذَا.

پیامبر ( خدای متعال سوره‌ی طه و یس را دوهزارسال قبل از آفرینش آدم (قرائت کرد. و زمانی‌که ملائکه قرآن را شنیدند گفتند: «خوشا به حال امتّی که این [قرآن] بر آن‌ها نازل می‌شود و خوشا به حال قلوبی که دربردارنده‌ی این [قرآن] هستند و خوشا به حال زبان‌هایی که به این [قرآن] گشوده می‌شوند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۴
مستدرک، ج۴، ص۳۴۴ / نورالثقلین
۲
(طه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَا یَقْرَأُ أَهْلُ الْجَنَّهًِْ مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا یس وَ طه.

پیامبر ( اهل بهشت از قرآن فقط سوره‌ی یس و طه را می‌خوانند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۴
مستدرک، ج۴، ص۳۴۴ / نورالثقلین

ثواب قرائت

۱
(طه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- لَا تَدَعُوا قِرَاءَهًَْ سُورَهًِْ طه فَإِنَّ اللَّهَ یُحِبُّهَا وَ یُحِبُّ مَنْ قَرَأَهَا وَ مَنْ أَدْمَنَ قِرَاءَتَهَا أَعْطَاهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ وَ لَمْ یُحَاسِبْهُ بِمَا عَمِلَ فِی الْإِسْلَامِ وَ أُعْطِیَ فِی الْآخِرَهًِْ مِنَ الْأَجْرِ حَتَّی یَرْضَی.

امام صادق ( تلاوت سوره‌ی طه را رها نکنید، چرا که خداوند، این سوره و هرکه آن را بخواند، دوست دارد و هرکس به خواندن آن مواظبت ورزد، خداوند در روز قیامت نامه‌اش را به دست راستش می‌دهد و به خاطر کارهایی که در دوره‌ی اسلامش کرده او را محاسبه نمی‌کند و در آخرت آنقدر پاداش به او می‌دهد تا راضی شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۴
ثواب الأعمال، ص۱۰۸ / نورالثقلین/ البرهان
۲
(طه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَهَا أَیْ سُورَهًَْ طه أُعْطِیَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ ثَوَابَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَار.

پیامبر ( هرکس این سوره را بخواند، در روز قیامت ثوابی به مانند ثواب مهاجران و انصار به او بخشیده می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۴
مستدرک، ج۴، ص۳۴۴ / نورالثقلین

آیه طه [1]

طه

نامی از نام‌های پیامبر

۱
(طه/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سُفْیَانَ‌بْنِ‌السَّعِیدِ الثَّوْرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِلصَّادِقِ (علیه السلام) یَا ابْنَ رَسُولَ اللَّهِ (علیه السلام) مَا مَعْنَی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل طه فقَالَ (علیه السلام) وَ أَمَّا طه فَاسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ مَعْنَاهُ یَا طَالِبَ الْحَقِّ الْهَادِیَ إِلَیْهِ.

امام صادق ( سفیان‌بن‌سعید ثوری گوید: از امام صادق (پرسیدم: «ای فرزند رسول خدا (! معنای آیه: طه چیست»؟ ایشان فرمود: «طه اسمی از اسامی پیامبر (است، و معنایش این است که ای طلب‌کننده‌ی حق و هدایت‌گر به‌سوی آن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۴
بحار الأنوار، ج۸۹، ص۳۷۳/ معانی الأخبار؛ ص۲۲/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(طه/ ۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ عَنْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِی عَشَرَهًُْ أَسْمَاءَ وَ ذَکَرَ مِنْهُ طه وَ یس.

پیامبر ( از رسول خدا (روایت‌شده که ده اسم به من اختصاص داده شده است و طه و یس را از آن ده اسم نام برد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۱۶، ص۱۲۹
۳
(طه/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ لِی کَمْ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) اسْمٌ فِی الْقُرْآنِ قَالَ قُلْتُ اسْمَانِ أَوْ ثَلَاثٌ فَقَالَ یَا کَلْبِیُّ لَهُ عَشَرَهًُْ أَسْمَاء وَ منها طه.

امام صادق ( کلبی نقل می‌کند: امام صادق (به من فرمود: «ای کلبی! محمّد (چند اسم در قرآن دارد»؟ گفتم: «دو یا سه اسم». ایشان فرمود: «ای کلبی! پیامبر (ده اسم دارد: و از جمله‌ی آن طه است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۱۶، ص۱۰۱/ بصایرالدرجات؛ ص۵۱۲/ البرهان
۴
(طه/ ۱)

السّجّاد (علیه السلام)- عنْ جَابِرِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ: أَتَیْتُ الْمَسْجِدَ فَدَخَلْتُهُ فَمَا وَجَدْتُ فِیهِ إِلَّا سَیِّدِی عَلِیَّ‌بْنَ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) ... و هو یقول إِلَهِی وَ سَیِّدِی فَلَمَّا بَلَغْتَ بِی تَنَاهِیَ الرَّحْمَهًِْ مِنْکَ عَلَیَّ مَنَنْتَ بِمَنْ هَدَیْتَنِی بِهِ مِنَ الضَّلَالَهًِْ وَ اسْتَنْقَذْتَنِی بِهِ مِنَ الْهَلَکَهًِْ وَ اسْتَخْلَصْتَنِی بِهِ مِنَ الْحَیْرَهًِْ وَ فَکَکْتَنِی بِهِ مِنَ الْجَهَالَهًِْ وَ هُوَ حَبِیبُکَ وَ نَبِیُّکَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) أَزْلَفُ خَلْقِکَ عِنْدَکَ وَ قُلْتَ جَلَّ قَوْلُکَ لَهُ حِینَ اخْتَصَصْتَهُ بِمَا سَمَّیْتَهُ مِنَ الْأَسْمَاءِ طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی.

امام سجّاد ( جابر (گوید: وارد مسجد شدم و فقط آقایم علیّ‌بن‌الحسین (را آنجا دیدم درحالی‌که می‌فرمود: «خداوندا! هنگامی‌که نهایت رحمتت را به من می‌رسانی توسط کسی بر من منّت می‌گذاری که به‌واسطه‌ی او مرا از گمراهی رهاندی و از هلاکت نجات دادی و از سرگشتگی بیرون آوردی و از نادانی خلاص کردی و او حبیب و فرستاده‌ی تو محمّد (مقرّب‌ترین بندگان در پیشگاهِ توست و تو هنگامی‌که اسماء اختصاصی او را نام می‌بردی اینگونه در مورد او فرمودی: طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۸۸، ص۷ / إقبال الأعمال؛ ص۲۸۵/ البلدالأمین؛ ص۲۳۸/ المصباح للکفعمی؛ ص۶۴۹
۵
(طه/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ جَعْفَرَ‌بْنَ‌مُحَمَّدٍ الصَّادِقَ (علیه السلام) زَارَ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی هَذَا الْیَوْمِ بِهَذِهِ الزِّیَارَهًِْ وَ عَلَّمَهَا لِمُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ الثَّقَفِیِّ فَقَالَ إِذَا أَتَیْتَ مَشْهَدَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فقل السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا طه وَ یس.

امام صادق ( امام صادق (امیرالمؤمنین (را در چنین روزی (سالروز ولادت رسول اکرم () زیارت کرده و آن را به محمّدبن‌مسلم ثقفی آموخته است. امام (فرمود: «زمانی‌که به محلّ شهادت امیرالمؤمنین (رسیدی بگو... سلام برتو ای طه و یس».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۹۷، ص۳۷۵
۶
(طه/ ۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَا سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) وَ یَا جُنْدَبُ فَأَنَا وَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کُنَّا نُوراً وَاحِداً صَارَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مُحَمَّدٌ الْمُصْطَفَی (صلی الله علیه و آله) وَ صِرْتُ أَنَا وَصِیَّهُ الْمُرْتَضَی (علیه السلام) وَ صَارَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی وَ صَارَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) صَاحِبَ الدَّلَالَاتِ وَ صِرْتُ أَنَا صَاحِبَ الْمُعْجِزَاتِ وَ الْآیَات.

امام علی ( ای سلمان و ابوذر! ... من و پیامبر یک نور بودیم؛ او محمّد مصطفی گردید و من وصی او علیّ مرتضی شدم؛.. محمّد (طه* ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی است؛ محمّد (صاحب دلالات است و من صاحب معجزات و آیات هستم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۲۶، ص۳

معنای آن

۱
(طه/ ۱)

الصّادقین (علیها السلام)- وَ هِیَ بِلُغَهًِْ طَیٍّ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله).

امام باقر و امام صادق ( طه با لهجه‌ی قبیله‌ی طیء می‌شود ای محمّد (.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۱۶، ص۸۵/ القمی؛ ج۲، ص۵۷/ بحار الأنوار، ج۱۶، ص۸۵ و وسایل الشیعهًْ؛ ج۵، ص۴۹۰؛ «بتفاوت»/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(طه/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- فِی تَفْسِیرِ الثَّعْلَبِیِّ قَال قَالَ جَعْفَرُ‌بْنُ‌مُحَمَّدٍ الصَّادِقُ (علیه السلام) قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ طه أَیْ طَهَارَهًُْ أَهْلِ الْبَیْتِ (مِنَ الرِّجْسَ ثُمَّ قَرَأَ إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً.

امام صادق ( ثعلبی در مورد آیه‌ی طه از امام صادق (روایت می‌کند که ایشان فرمود: «طه، طهارت اهل بیت (است». سپس آیه: خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند. (احزاب/۳۳). را تلاوت نمود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۲۵، ص۲۰۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ؛ ص۳۰۴/ الصراط المستقیم؛ ج۱، ص۱۸۶/ العمدهًْ؛ ص۳۷/ البرهان

فضیلت

۱
(طه/ ۱)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) قَالَ کُنَّا جُلُوساً مَعَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) إِذْ هَبَطَ عَلَیْهِ الْأَمِینُ جَبْرَئِیلُ وَ مَعَهُ جَامٌ مِنَ الْبِلَّوْرِ الْأَحْمَرِ مَمْلُوءاً مِسْکاً وَ عَنْبَراً وَ کَانَ إِلَی جَنْبِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ وَلَدَاهُ الْحَسَنُ (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) عَلَیْهِمُ التَّحِیَّهًُْ وَ الْإِکْرَامُ فَقَالَ لَهُ السَّلَامُ عَلَیْکَ اللَّهُ یَقْرَأُ عَلَیْکَ السَّلَامَ وَ یُحَیِّیکَ بِهَذِهِ التَّحِیَّهًِْ وَ یَأْمُرُکَ أَنْ تُحَیِّیَ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ وَلَدَیْهِ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فَلَمَّا صَارَتْ فِی کَفِّ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَلَّلَتْ ثَلَاثاً وَ کَبَّرَتْ ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَتْ بِلِسَانٍ ذَرِبٍ طَلْقٍ یَعْنِی الْجَامَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی فَاشْتَمَّهَا النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ حَیَّا بِهَا عَلِیّا (علیه السلام).

ابن‌عبّاس ( ابن‌عبّاس (گوید: نزد پیامبر (نشسته بودیم که جبرئیل بر او نازل شد و همراه او ظرفی از بلور سرخ انباشته از مشک و عنبر بود و در کنار پیامبر (علیّ‌بن‌ابی‌طالب (و دو فرزندش حسن و حسین (بودند. جبرئیل به پیامبر (گفت: «سلام بر تو، خداوند بر تو سلام می‌فرستد، و با این چنین تحیّتی بر تو درود می‌فرستد و از تو می‌خواهد که تو هم با آن بر علی و فرزندانش (درود فرستی». ابن‌عبّاس (گوید: هنگامی‌که آن ظرف به دست رسول خدا (رسید، پیامبر (سه بار لا إِلَه إلّا اللهُ و سه‌بار نیز تکبیر گفت و بعد آن ظرف با زبانی گویا و روان گفت: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* طه* مَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَی. پیامبر (آن را بویید و به علی (تعارف کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۶
بحار الأنوار، ج۳۷، ص۱۰۰/ بحار الأنوار، ج۴۳، ص۲۹/ الأمالی للطوسی؛ ص۳۵۵؛/ المناقب؛ ج۳، ص۳۹۲؛ «و کان الی جنب ... والاکرام» محذوف/ البرهان

آیه ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى [2]

ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را سخت به زحمت بیفکنى!

آیه إِلّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى [3]

آن را فقط براى يادآورى كسانى كه [از خدا] مى‌ترسند نازل ساختيم.

سبب نزول

۱
(طه/ ۳)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عِنْدَ عَائِشَهًَْ لَیْلَتَهَا فَقَالَتْ یَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِمَ تُتْعِبُ نَفْسَکَ وَ قَدْ غَفَرَ اللهُ لَکَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ مَا تَأَخَّرَ فَقَالَ یَا عَائِشَهًُْ أَ لَا أَکُونُ عَبْداً شَکُوراً قَالَ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُومُ عَلَی أَطْرَافِ أَصَابِعِ رِجْلَیْهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی.

امام باقر ( ابوبصیر نقل می‌کند: امام باقر (فرمود: رسول خدا (شبی نزد عایشه بود [عایشه] به آن حضرت گفت: «ای رسول خدا (! چرا خودت را به زحمت می‌اندازی: حال آنکه خداوند گناهان قبل و بعد تو را آمرزیده است»؟. (فتح/۲) آن حضرت فرمود: «ای عایشه! آیا نباید بنده‌ای شکرگزار باشم»؟ آنگاه امام (فرمود: «رسول خدا (بر روی انگشتان پایش می‌ایستاد. پس خداوند این آیه را نازل کرد: طه، ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۸
الکافی؛ ج۲، ص۹۵/ بحار الأنوار، ج۱۶، ص۲۶۳/ بحار الأنوار، ج۸۱، ص۲۶۲/ مشکاهًْ الأنوار؛ ص۳۵ و مستدرک الوسایل؛ ج۱، ص۱۲۸/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(طه/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) کَانَ یَرْفَعُ إِحْدَی رِجْلَیْهِ فِی الصَّلَاهًِْ لِیَزِیدَ تَعَبُهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی فَوَضَعَهَا.

امام صادق ( پیامبر خدا (یکی از دو پایش را در نماز بلند می‌کرد تا بیشتر خسته شود، تا اینکه خداوند این آیه را نازل کرد: طه* مَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَی سپس آن حضرت پایش را روی زمین گذاشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۸
مستدرک الوسایل؛ ج۴، ص۱۱۸/ بحار الأنوار، ج۶۸، ص۲۷/ وسایل الشیعهًْ؛ ج۵، ص۴۹۱؛ «بتفاوت لفظی»/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(طه/ ۳)

الصّادقین (علیها السلام)- کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا صَلَّی قَامَ عَلَی أَصَابِعِ رِجْلَیْهِ حَتَّی تَوَرَّمَتْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی طه وَ هِیَ بِلُغَهًِْ طَیٍّ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی.

امام باقر (و امام صادق ( رسول خدا (هرگاه نماز می‌گزارد، بر لبه‌ی انگشتان پاهایش می‌ایستاد تا اینکه انگشتانش ورم کرد. سپس خداوند تبارک‌وتعالی این آیه را نازل کرد: «طه با لهجه‌ی قبیله‌ی طیء می‌شود ای محمّد (! ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را سخت به زحمت بیفکنی!. (طه/۳۱).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۸
بحار الأنوار، ج۱۶، ص۸۵/ القمی؛ ج۲، ص۵۷/ وسایل الشیعهًْ؛ ج۵، ص۴۹۰ / نورالثقلین؛ «تورّم» بدل «تورمت»/ البرهان
۴
(طه/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ لَقَدْ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَشْرَ سِنِینَ عَلَی أَطْرَافِ أَصَابِعِهِ حَتَّی تَوَرَّمَتْ قَدَمَاهُ وَ اصْفَرَّ وَجْهُهُ یَقُومُ اللَّیْلَ أَجْمَعَ حَتَّی عُوتِبَ فِی ذَلِکَ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی بَلْ لِتَسْعَدَ.

امام علی ( ده سال آنقدر بر روی قدم‌های خود ایستاد که پاهایش ورم کرد و صورتش زرد شد؛ تمام شب را به شب‌زنده‌داری می‌پرداخت به قدری که او را سرزنش نمودند؛ طه ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را سخت به زحمت بیفکنی! برای اینکه به سعادت برسی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۶۸
بحار الأنوار، ج۶۸، ص۲۶/ نورالثقلین
۵
(طه/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌بُکَیْرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الصَّلَاهًِْ قَاعِداً أَوْ یَتَوَکَّأُ عَلَی عَصًا أَوْ عَلَی حَائِطٍ فَقَالَ لَا مَا شَأْنُ أَبِیکَ وَ شَأْنُ هَذَا مَا بُلِّغَ أَبُوکَ هَذَا بَعْدُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَعْدَ مَا عَظُمَ أَوْ بَعْدَ مَا ثَقُلَ کَانَ یُصَلِّی وَ هُوَ قَائِمٌ وَ رَفَعَ إِحْدَی رِجْلَیْهِ حَتَّی أَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی فَوَضَعَهَا.

امام صادق ( عبدالله‌بن‌بکیر گوید: از امام صادق (درمورد نماز نشسته یا درحال تکیه به عصا یا دیوار پرسیدم امام (فرمود: «نه، هنوز پدر تو به اینجا نرسیده که چنین کاری کند. رسول خدا (بعد از اینکه سنش بالارفت یا وقتی‌که مریض بود، ایستاده نماز می‌خواند و یکی از دو پای خود را بلند می‌کرد تا اینکه خدای متعال این آیه را نازل کرد: طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۷۰
بحار الأنوار، ج۱۶، ص۲۱۹/ قرب الإسناد؛ ص۷۹؛ «متوکیا» بدل «یتوکأ»
۶
(طه/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ لَقَدْ قَامَ (علیه السلام) عَشْرَ سِنِینَ عَلَی أَطْرَافِ أَصَابِعِهِ حَتَّی تَوَرَّمَتْ قَدَمَاهُ وَ اصْفَرَّ وَجْهُهُ یَقُومُ اللَّیْلَ أَجْمَعَ حَتَّی عُوتِبَ فِی ذَلِکَ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی بَلْ لِتَسْعَدَ بِهِ وَ لَقَدْ کَانَ یَبْکِی حَتَّی یُغْشَی عَلَیْهِ فَقِیلَ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَ لَیْسَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ قَدْ غَفَرَ لَکَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ مَا تَأَخَّرَ قَالَ بَلَی أَ فَلَا أَکُونُ عَبْداً شَکُوراً.

امام علی ( از این رو ده سال بر لبه‌ی انگشتانشان نماز می‌خواند تا اینکه پاهایش ورم کرد و صورتش زرد گشت و ایشان تمامی شب را به نماز می‌ایستاد، تا حدّی که مورد عتاب قرار گرفت و خداوند فرمود: طه ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را سخت به زحمت بیفکنی!. بلکه این قرآن را بدین‌خاطر نازل کردیم که با آن خوشبخت گردی. گاهی گریه‌ی ایشان به‌نحوی بود که بیهوش می‌شدند و دیگران می‌گفتند: «ای رسول خدا (! آیا خداوند عزّوجلّ گناهان قبل و بعد (ما تقدّم و ما تأخّر) شما را نیامرزیده است»؟ ایشان فرمود: «چرا، امّا من نباید بنده‌ای شکرگزار باشم»؟!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۷۰
بحار الأنوار، ج۱۰، ص۴۰/ بحار الأنوار، ج۱۷، ص۲۵۷/ الاحتجاج؛ ج۱، ص۲۲۰/ مستدرک الوسایل؛ ج۴، ص۱۱۸/ البرهان

ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را به زحمت بیفکنی

۱ -۱
(طه/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- مَا أُنْزِلَ عَلَیْکَ الْقُرْآنُ لِتَشْقَی بَلْ لِتَسْعَدَ بِه.

امام صادق ( ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را به زحمت بیفکنی! بلکه برای این فرستادیم که با آن خوشبخت گردی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۹، ص۱۷۰
بحار الأنوار، ج۸۹، ص۳۷۳/ نورالثقلین؛ «بتفاوت لفظی»/ البرهان
بیشتر