آیه لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّرى [6]
از آن اوست آنچه در آسمان‌ها، و آنچه در زمین، و آنچه میان آن دو، و آنچه در زیر خاک [پنهان] است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قَال النبی (صلی الله علیه و آله) وَ السَّبْعُ وَ الدِّیکُ وَ الصَّخْرَهًُْ وَ الْحُوتُ وَ الْبَحْرُ الْمُظْلِمُ وَ الْهَوَاءُ عَلَی الثَّرَی کَحَلْقَهًٍْ مُلْقَاهًٍْ فِی فَلَاهًٍْ قِی ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّری ثُمَّ انْقَطَعَ الْخَبَرُ وَ السَّبْعُ وَ الدِّیکُ وَ الصَّخْرَهًُْ وَ الْحُوتُ وَ الْبَحْرُ الْمُظْلِمُ وَ الْهَوَاءُ وَ الثَّرَی بِمَنْ فِیهِ وَ مَنْ عَلَیْهِ عِنْدَ السَّمَاءِ الْأُولَی کَحَلْقَهًٍْ فِی فَلَاهًٍْ قِی.
پیامبر ( از امام صادق (روایت است: پیامبر (فرمود: «این هفت زمین و این خروس و این صخره و این ماهی و این دریای تاریک و این هوا و این ثری با هرآنکه در آن و بر آن است همه در برابر آسمان نخست چون حلقه‌ای است در بیابانی پرت، و این همه با آسمان نزدیک و با هرکه بر آن و در آن است نزد آنکه بر فراز آن است چون حلقه‌ای است در دشتی پرت، و این دو آسمان و هرکه در آن و بر آن است نزد آنکه بر فراز آنهاست چون حلقه‌ای است در بیابانی پهناور و پرت، و این هر سه با هر آنکه در آن و بر آن است نزد چهارمین چون حلقه‌ای است در دشتی پهناور و پرت، تا برسد به آسمان هفتم، و همه‌ی آن‌ها و هرکه در آن و بر آن است در برابر دریایی که از اهل زمین نهفته است چون حلقه‌ای است در دشتی پهناور و پرت».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی مَسَائِلِ الْیَهُودِیِّ عَنْ امیرالمؤمنین (علیه السلام) قَالَ لَهُ فَرَبُّکَ یَحْمِلُ أَوْ یُحْمَلُ قَالَ إِنَّ رَبِّی عَزَّوَجَلَّ یَحْمِلُ کُلَّ شَیْءٍ بِقُدْرَتِهِ وَ لَا یَحْمِلُهُ شَیْءٌ قَالَ فَکَیْفَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ قَالَ یَا یَهُودِیُّ أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ للهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّری فَکُلُّ شَیْءٍ عَلَی الثَّرَی وَ الثَّرَی عَلَی الْقُدْرَهًِْ وَ الْقُدْرَهًُْ تَحْمِلُ کُلَّ شَیْءٍ.
امام علی ( یکی از سؤال‌هایی که یهودی از امیرالمؤمنین (پرسید این بود: «پروردگار تو حمل می‌کند یا حمل می‌شود»؟ حضرت فرمود: «پروردگار من همه چیز را به توانایی خود حمل می‌کند و هیچ‌چیز تاب تحمّل عظمت او را ندارد». عرض کرد: «چگونه خدا می‌فرماید: عرش پروردگار تو را در این روز هشت تن بر دوش خود می‌کشند؟. (الحاقه/۱۷). حضرت فرمود: «ای یهودی مگر نمی‌دانی آنچه در آسمان‌ها، و آنچه در زمین، و آنچه میان آن دو، و آنچه در زیر خاک [پنهان] است، از آن اوست. هرچیز بر خاک استوار است؛ و خاک به توانایی خدا بر قرار است و توانایی حق هرچیزی را تحمّل می‌کند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِیِ فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ یَذْکُرُ فِیهِ قُدُومَ الْجَاثِلِیقِ الْمَدِینَهًَْ مَعَ مِائَهًٍْ مِنَ النَّصَارَی بَعْدَ قَبْضِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ سُؤَالَهُ أَبَابَکْرٍ عَنْ مَسَائِلَ لَمْ یُجِبْهُ عَنْهَا ثُمَّ أُرْشِدَ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَسَأَلَهُ عَنْهَا فَأَجَابَهُ وَ کَانَ فِیمَا سَأَلَهُ أَنْ قَالَ لَهُ ... . أَخْبِرْنِی عَنْ رَبِّکَ أَ یَحْمِلُ أَوْ یُحْمَلُ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) إِنَّ رَبَّنَا جَلَّ جَلَالُهُ یَحْمِلُ وَ لَا یُحْمَلُ قَالَ النَّصْرَانِیُّ فَکَیْفَ ذَاکَ وَ نَحْنُ نَجِدُ فِی الْإِنْجِیلِ وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) إِنَّ الْمَلَائِکَهًَْ تَحْمِلُ الْعَرْشَ وَ لَیْسَ الْعَرْشُ کَمَا تَظُنُّ کَهَیْئَهًِْ السَّرِیرِ وَ لَکِنَّهُ شَیْءٌ مَحْدُودٌ مَخْلُوقٌ مُدَبَّرٌ وَ رَبُّکَ عَزَّوَجَلَّ مَالِکُهُ لَا أَنَّهُ عَلَیْهِ کَکَوْنِ الشَّیْءِ عَلَی الشَّیْءِ وَ أَمَرَ الْمَلَائِکَهًَْ بِحَمْلِهِ فَهُمْ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ بِمَا أَقْدَرَهُمْ عَلَیْهِ قَالَ النَّصْرَانِیُّ صَدَقْتَ رَحِمَکَ اللَّهُ.
امام علی ( سلمان فارسی (در حدیث طویلی ورود جاثلیق را با صد نفر از نصاری به مدینه ذکر می‌کند و اینکه جاثلیق چیزهایی از ابوبکر پرسید و او جواب نداد و بعد از آن به سوی امیر المؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (راهنمائی شد و از آن حضرت چند مسأله پرسید که حضرت جواب فرمود و از جمله آنچه از آن حضرت پرسید این بود ... به حضرت عرض کرد: «مرا خبر ده از پروردگار خویش که آیا چیزها را برمی‌دارد یا برداشته می‌شود به اینکه عرش او را برمی‌دارد»؟ علی (فرمود: «پروردگار عزّوجلّ ما برمی دارد و برداشته نمی‌شود». نصرانی گفت: «این چگونه می‌شود درحالی‌که ما در انجیل می‌یابیم که عرش پروردگار تو را روز قیامت هشت فرشته بر می‌دارند»؟ علی (فرمود: «به درستی که فرشتگان عرش را بر می‌دارند و عرش چنان نیست که تو گمان می‌کنی به شکل تخت است. و لیکن آن چیزی است محدود که به اندازه در می‌آید و آفریده‌ایست که خدا آن را تدبیر می‌فرماید و پروردگار عزّوجلّ تو مالک آن است نه آنکه بر روی آن باشد؛ مانند بودن چیزی بر بالای چیزی و فرشتگان را به برداشتن آن امر فرموده و فرشتگان به‌وسیله قدرتی که به ایشان داده، عرش را بر می‌دارند». نصرانی گفت: «راست گفتی خدا تو را رحمت کند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَحْمَدَ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ رَفَعَهُ قَالَ: سَأَلَ الْجَاثَلِیقُ امیرالمؤمنین (علیه السلام) فَقَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَیْنَ هُوَ فَقَالَ (علیه السلام) هُوَ هَاهُنَا وَ هَاهُنَا وَ فَوْقُ وَ تَحْتُ وَ مُحِیطٌ بِنَا وَ مَعَنَا وَ هُوَ قَوْلُهُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا فَالْکُرْسِیُّ مُحِیطٌ بِالسَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّری.
امام علی ( احمدبن‌محمّد برقی گوید: جاثلیق از امیرالمؤمنین (پرسید: «به من بگو... خدا عزّوجلّ کجا است»؟ فرمود: «اینجا، آنجا، بالا پایین، فراگیرنده به ما و به‌همراه ما و این است کلام او: نیست رازگویی سه‌کس جز آنکه او چهارم آن‌ها است و نه پنج‌کس جز آنکه او ششمی آن‌ها است، و نه کمتر از آن و نه بیشتر جز آنکه او به همراه آن‌ها است هرکجا باشند. (مجادله/۷). و کرسی محیط به آسمان‌ها و زمین است: و وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّری.
الصّادق (علیه السلام)- عَن العَلَاءِ المَکفُوفِ عَن بَعضِ أَصحَابِهِ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ سُئِلَ عَنِ الْأَرْضِ عَلَی أَیِ شَیْءٍ هِیَ قَالَ: عَلَی الْحُوتِ قِیلَ لَهُ فَالْحُوتُ عَلَی أَیِّ شَیْءٍ هُوَ قَالَ: عَلَی الْمَاءِ فَقِیلَ لَهُ فَالْمَاءُ عَلَی أَیِّ شَیْءٍ هُوَ قَالَ عَلَی الثَّرَی، قِیلَ لَهُ فَالثَّرَی عَلَی أَیِّ شَیْءٍ هُوَ قَالَ: عِنْدَ ذَلِکَ انْقَضَی عِلْمُ الْعُلَمَاء.
امام صادق ( علاء مکفوف از یکی از یارانش نقل می‌کند: از امام صادق (پرسیده شد: «زمین بر چیست»؟ فرمود: «بر ماهی». گفتند: «ماهی بر چیست»؟ فرمود: «بر آب». گفتند: «آب بر چیست»؟ فرمود: «بر ثری». پرسیدند: «ثری بر چیست»؟ فرمود: «دانش دانشمندان در اینجا پایان می‌یابد و از آن نمی‌گذرد».