آیه أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللهَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ ما يَكُونُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَةٍ إِلاَّ هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلاَّ هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنى مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْثَرَ إِلاَّ هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ ما كانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّ اللهَ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَليمٌ [7]
آيا نمى‌دانى كه خداوند آنچه را در آسمان‌ها و آنچه را در زمين است مى‌داند؛ هيچ‌گاه سه نفر با هم نجوا نمى‌كنند مگر اينكه خداوند چهارمين آنهاست، و هيچ‌گاه پنج نفر با هم نجوا نمى‌كنند مگر اينكه او ششمين آنهاست، و نه تعدادى كمتر و نه بيشتر از آن هستند مگر اينكه او همراه آنهاست هرجا كه باشند، سپس روز قيامت آن‌ها را از اعمالشان باخبر مى‌سازد، چرا كه خداوند به هر‌چيزى داناست.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- سَأَلَ الْجَاثَلِیقُ أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ لَه ... أَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَیْنَ هُوَ فَقَالَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) هُوَ هَاهُنَا وَ هَاهُنَا وَ فَوْقُ وَ تَحْتُ وَ مُحِیطٌ بِنَا وَ مَعَنَا وَ هُوَ قَوْلُهُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا فَالْکُرْسِیُّ مُحِیطٌ بِالسَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض.
امام علی (علیه السلام)- جاثلیق از امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرسید: «... از خداوند عزّوجلّ برایم بگو، او کجاست»؟ امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «او اینجا و آنجاست، فوق و تحت ماست، به ما احاطه دارد و همراه ماست و این کلام خداوند متعال است: مَا یَکُونُ مِن نَّجْوی ثَلاثَةٍ إِلا هُو رَابِعُهُمْ و لا خَمْسَةٍ إِلا هُو سَادِسُهُمْ و لا أَدْنَی مِن ذَلکَ و لا أَکْثَرَ إِلا هُو مَعَهُمْ أَیْنَ مَا کَانُوا کرسی به آسمان‌ها و زمین محیط است».
أمیرالمومنین (علیه السلام)- فَسَلَّمَ عَلِیٌّ (علیه السلام) ثُمَّ جَلَسَ، فَقَالَ یَا نَصْرَانِیٌّ أَقْبِلْ عَلَیَّ بِوَجْهِکَ وَ اقْصِدْنِی بِمَسَائِلِکَ فَعِنْدِی جَوَابُ مَا یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَیْهِ فِیمَا یَأْتُونَ وَ یَذَرُونَ، وَ بِاللَّهِ التَّوْفِیقُ. قَالَ فَتَحَوَّلَ النَّصْرَانِیُّ إِلَیْهِ، وَ قَال ... أَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَیْنَ هُوَ. قَالَ (علیه السلام) هُوَ هَاهُنَا ... وَ هَاهُنَا ... وَ هَاهُنَا ... وَ هَاهُنَا ...، وَ هُوَ فَوْقُ وَ تَحْتُ وَ مُحِیطٌ بِنَا وَ مَعَنَا، وَ هُوَ قَوْلُهُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَ الْکُرْسِیُّ مُحِیطٌ بِالسَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض.
امام علی (علیه السلام)- پس از سلام، روی زمین نشست و فرمود: «ای نصرانی پرسش‌های خود را مطرح کن، تا پاسخ‌هایم را بشنوی، من پاسخ نیازمندی‌های مردم را در همه‌ی زمینه‌ها به خواست خدا، می‌دهم»؟ ... نصرانی رو کرد به امام (علیه السلام) و گفت: «به من خبر بده که خداوند کجاست»؟ ... فرمود: «او اینجا و آنجا و در پایین و بالا و محیط به ما و با ما است، خداوند می‌فرماید: ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ و کرسی محیط به آسمان‌ها و زمین است».
أمیرالمومنین (علیه السلام)- جَاءَ بَعْضُ الزَّنَادِقَهًِْ إِلَی أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ قَالَ لَوْ لَا مَا فِی الْقُرْآنِ مِنَ الِاخْتِلَافِ وَ التَّنَاقُضِ لَدَخَلْتُ فِی دِینِکُمْ فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ مَا هُوَ قَال ... أَجِدُهُ یَقُولُ الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی وَ یَقُولُ أَ‌أَمِنْتُمْ مَنْ فِی السَّماءِ وَ هُوَ الَّذِی فِی السَّماءِ إِلهٌ وَ فِی الْأَرْضِ إِلهٌ وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ وَ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ ... قال (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ وَ قَوْلُهُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ فَإِنَّمَا أَرَادَ بِذَلِکَ اسْتِیلَاءَ أُمَنَائِهِ بِالْقُدْرَهًِْ الَّتِی رَکَّبَهَا فِیهِمْ عَلَی جَمِیعِ خَلْقِهِ وَ أَنَّ فِعْلَهُمْ فِعْلُهُ.
امام علی (علیه السلام)- یکی از زندیقان نزد امیرمؤمنان حضرت علی (علیه السلام) رفت و عرض کرد: «اگر در قرآن اختلاف و تناقض نبود، هر آینه به دینتان می گرویدم». حضرت علی (علیه السلام) به او فرمود: «از چه سخن می گویی (در کجای قرآن اختلاف و تناقض هست)؟ گفت: ... و یافته ام که می گوید: همان بخشنده‌ای که بر عرش مسلّط است. (طه/۵) و آیا خود را از عذاب کسی که حاکم بر آسمان است در امان می‌دانید. (ملک/۱۶) و او کسی است که در آسمان معبود است و در زمین معبو د. (زخرف/۸۴) و هر جا باشید او با شما است. (حدید/۴) و ما به او از رگ قلبش نزدیکتریم! (ق/۱۶) و یافته ام که می گوید: مَا یَکُونُ مِن نَّجْوَی ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ ... امام (علیه السلام) فرمود: «وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ و مَا یَکُونُ مِن نَّجْوَی ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ که منظور از آن، چیرگی امنای او بر تمامی آفریدگانش با قدرتی است که او در وجود آنان نهاده است و این گونه فعل آنان، فعل اوست.
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌أَبِی‌عُمَیْرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی سَیِّدِی مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ عَلِّمْنِی التَّوْحِیدَ فَقَالَ یَا أَبَا أَحْمَدَ لَا تَتَجَاوَزْ فِی التَّوْحِیدِ مَا ذَکَرَهُ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ فِی کِتَابِهِ فَتَهْلِکَ وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ... لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ و لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا.
امام کاظم (علیه السلام)- محمّدبن‌ابی‌عمیر نزد امام کاظم (علیه السلام) رفتم و به آن حضرت عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! توحید را به من تعلیم فرما». فرمود: «ای ابواحمد در باب توحید عمیق‌تر نشو از آنچه خدای متعال آن را در کتاب خود ذکر فرموده که هلاک می‌شوی و بدان‌که خدای تبارک‌وتعالی ... چشم‌ها او را نمی‌بینند ولی او همه‌ی چشم‌ها را می‌بیند و او بخشنده [انواع نعمت‌ها، و باخبر از دقایق موجودات]، و آگاه [از همه] چیز است. (انعام/۱۰۳) و هیچ‌چیز همانند او نیست و او شنوا و بیناست!. (شوری/۱۱) ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ انْظُرْ أَنْ تَدَعَ الذَّنْبَ سِرّاً وَ عَلَانِیَهًًْ صَغِیراً وَ کَبِیراً فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی حَیْثُ مَا کُنْتَ یَرَاکَ وَ هُوَ مَعَکَ فَاجْتَنِبْهَا یَا ابْنَ مَسْعُودٍ اتَّقِ اللَّهَ فِی السِّرِّ وَ الْعَلَانِیَهًِْ وَ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فَإِنَّهُ یَقُولُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای پسر مسعود! متوجّه باش گناه را در آشکار و نهان بزرگ و کوچکش را واگذاری؛ چراکه خدای متعال می‌فرماید: در هرکجا باشی خدا تو را می‌بیند و او با توست از گناه دوری کن. ای پسر مسعود! از خدا در نهان و آشکار بترس، بیابان و دریا، شب و روز چراکه خدا می‌فرماید: ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا.
الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی کَانَ لَمْ یَزَلْ بِلَا زَمَانٍ وَ لَا مَکَانٍ وَ هُوَ الْآنَ کَمَا کَانَ لَا یَخْلُو مِنْهُ مَکَانٌ وَ لَا یَشْتَغِلُ بِهِ مَکَانٌ وَ لَا یَحِلُّ فِی مَکَانٍ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ حِجَابٌ غَیْرُ خَلْقِهِ احْتَجَبَ بِغَیْرِ حِجَابٍ مَحْجُوبٍ وَ اسْتَتَرَ بِغَیْرِ سِتْرٍ مَسْتُورٍ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْکَبِیرُ الْمُتَعالِ.
امام کاظم (علیه السلام)- قطعاً خداوند تبارک‌وتعالی پیوسته بی‌زمان و مکان بوده است؛ اکنون نیز همان‌گونه است: مکانی از او خالی نیست و مکانی با او پر نمی‌شود و در مکانی جای نمی‌گیرد. ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا میان او و مخلوقاتش حجابی جز خلقش نیست. با حجابی که پوشیده نیست پنهان شده است، و با پرده‌ای که پوشیده نیست مخفی شده است. معبودی جز خداوند بزرگ بلند مرتبه نیست.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَنَّهُ دَخَلَ السُّوقَ فَإِذَا هُوَ بِرَجُلٍ مُوَلِّیهِ ظَهْرَهُ یَقُولُ لَا وَ الَّذِی احْتَجَبَ بِالسَّبْعِ فَضَرَبَ عَلِیٌّ (علیه السلام) ظَهْرَهُ ثُمَّ قَالَ مَنِ الَّذِی احْتَجَبَ بِالسَّبْعِ قَالَ اللَّهُ یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ أَخْطَأْتَ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ حِجَابٌ لِأَنَّهُ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا قَالَ مَا کَفَّارَهًُْ مَا قُلْتُ یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ مَعَکَ حَیْثُ کُنْتَ قَالَ أُطْعِمُ الْمَسَاکِینَ قَالَ لَا إِنَّمَا حَلَفْتَ بِغَیْرِ رَبِّکَ.
امام علی (علیه السلام)- حارث اعور گوید: امیرالمؤمنین (علیه السلام) داخل بازار شد و دید که مردی پشت خود را به او گردانیده میگوید: «به حق آن کسی که به آسمان هفتگانه در پرده رفته»! علی (علیه السلام) بر پشتش زد و فرمود: «کیست آن که هفت آسمان را حجاب قرار داده»؟ گفت: «خدا، ای امیر المؤمنین»! حضرت فرمود: «خطا کردی مادرت به عزایت نشیند! به‌درستی‌که در میان خدای عزّوجلّ و خلقش حجابی نیست چراکه او با ایشان است در هرجا که باشند». گفت: «ای امیرالمؤمنین (علیه السلام) کفّاره آنچه گفتم چه چیز است»؟ فرمود: «آن است که بدانی که خدا با توست در هرجا که باشی». گفت: «یعنی نباید مساکین را طعام دهم»؟ فرمود: «نه، زیرا به غیر پروردگارت قسم خوردی».
أمیرالمومنین (علیه السلام)- مَعَ کُلِ شَیْءٍ لَا بِمُقَارَنَهًْ وَ غَیْرُ کُلِ شَیْءٍ لَا بِمُزَایَلَهًْ.
امام علی (علیه السلام)- با هر چیزی است ولی منهای پیوستگی با آن، و غیر هر چیزی است امّا بدون دوری از آن.
الصّادق (علیه السلام)- أَفَرَأَیْتَ قَوْلَهُ سَمِیعٌ بَصِیرٌ عَالِمٌ قُلْتُ إِنَّمَا یُسَمَّی تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بِهَذِهِ الْأَسْمَاءِ لِأَنَّهُ لَا یَخْفَی عَلَیْهِ شَیْءٌ مِمَّا لَا تُدْرِکُهُ الْأَبْصَارُ مِنْ شَخْصٍ صَغِیرٍ أَوْ کَبِیرٍ أَوْ دَقِیقٍ أَوْ جَلِیلٍ وَ لَا نَصِفُهُ بَصِیراً بِلَحْظِ عَیْنٍ کَالْمَخْلُوقِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ سَمِیعاً لِأَنَّهُ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا یَسْمَعُ النَّجْوَی وَ دَبِیبَ النَّمْلِ عَلَی الصَّفَا وَ خَفَقَانَ الطَّیْرِ فِی الْهَوَاءِ لَا تَخْفَی عَلَیْهِ خَافِیَهًٌْ وَ لَا شَیْءٌ مِمَّا أَدْرَکَتْهُ الْأَسْمَاعُ وَ الْأَبْصَارُ وَ مَا لَا تُدْرِکُهُ الْأَسْمَاعُ وَ الْأَبْصَارُ مَا جَلَّ مِنْ ذَلِکَ وَ مَا دَقَّ وَ مَا صَغُرَ وَ مَا کَبُرَ وَ لَمْ نَقُلْ سَمِیعاً بَصِیراً کَالسَّمْعِ الْمَعْقُولِ مِنَ الْخَلْق.
امام صادق (علیه السلام)- مفضّل‌بن‌عمر گفت: «پس نظر شما درباره‌ی سمیع و بصیر و عالم چیست»؟ فرمود: «خداوند مبارک به این اسامی نامیده شده، زیرا هیچ چیز از اموری که حتّی به چشم نمی‌آید نیز از او پنهان نیست، خواه کوچک یا بزرگ، ریز یا درشت باشد، نه اینکه او را همچون مخلوقات به دیدن با چشم وصف کنیم. و از این جهت سمیع می‌گوییم زیرا: ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا؛ سخن آهسته، حرکت مورچه بر تخته سنگ، بال زدن پرندگان در آسمان را نیز می‌شنود هیچ مخفی بر او مخفی نیست. و هر چیزی که گوش‌ها و چشم‌ها آن را درک کنند یا درک نکنند از آنچه بزرگ یا کوچک یا ریز یا درشت باشد، بر او مخفی نیست و ما نمی‌گوییم سمیع و بصیری مانند شنوایی که از مخلوقات دانسته‌ایم».
أمیرالمومنین (علیه السلام)- کَانَ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) صَدِیقَانِ یَهُودِیَّانِ قَدْ آمَنَا بِمُوسَی (علیه السلام) رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَتَیَا مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) وَ سَمِعَا مِنْهُ وَ قَدْ کَانَا قَرَءَا التَّوْرَاهًَْ وَ صُحُفَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ عَلِمَا عِلْمَ الْکُتُبِ الْأُولَی فَلَمَّا قَبَضَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی رَسُولَهُ (صلی الله علیه و آله) أَقْبَلَا یَسْأَلَانِ عَنْ صَاحِبِ الْأَمْرِ بَعْدَهُ وَ قَالَا إِنَّهُ لَمْ یَمُتْ نَبِیٌّ (صلی الله علیه و آله) قَطُّ إِلَّا وَ لَهُ خَلِیفَهًٌْ یَقُومُ بِالْأَمْرِ فِی أُمَّتِهِ مِنْ بَعْدِهِ قَرِیبُ الْقَرَابَهًِْ إِلَیْهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ عَظِیمُ الْقَدْرِ جَلِیلُ الشَّأْنِ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِصَاحِبِهِ هَلْ تَعْرِفُ صَاحِبَ الْأَمْرِ مِنْ بَعْدِ هَذَا النَّبِیِّ قَالَ الْآخَرُ لَا أَعْلَمُهُ إِلَّا بِالصِّفَهًِْ الَّتِی أَجِدُهَا فِی التَّوْرَاهًِْ هُوَ الْأَصْلَعُ الْمُصَفَّرُ فَإِنَّهُ کَانَ أَقْرَبَ الْقَوْمِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَلَمَّا دَخَلَا الْمَدِینَهًْ وَ سَأَلَا عَنِ الْخَلِیفَهًِْ أُرْشِدَا ... إِلَی عَلِیٍّ (علیه السلام) فَلَمَّا جَاءَاهُ فَنَظَرَا إِلَیْهِ قَالَ أَحَدُهُمَا لِصَاحِبِهِ إِنَّهُ الرَّجُلُ الَّذِی صِفَتُهُ فِی التَّوْرَاهًِْ إِنَّهُ وَصِیُّ هَذَا النَّبِیِّ وَ خَلِیفَتُهُ وَ زَوْجُ ابْنَتِهِ وَ أَبُوالسِّبْطَیْنِ وَ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ مِنْ بَعْدِهِ ثُمَّ قَالَا لِعَلِیٍّ (علیه السلام) أَیُّهَا الرَّجُلُ مَا قَرَابَتُکَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ هُوَ أَخِی وَ أَنَا وَارِثُهُ وَ وَصِیُّهُ وَ أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ أَنَا زَوْجُ ابْنَتِهِ قَالَا هَذِهِ الْقَرَابَهًُْ الْفَاخِرَهًُْ وَ الْمَنْزِلَهًُْ الْقَرِیبَهًُْ وَ هَذِهِ الصِّفَهًُْ الَّتِی نَجِدُهَا فِی التَّوْرَاهًِْ فَأَیْنَ رَبُّکَ عَزَّوَجَلَّ قَالَ لَهُمَا عَلِیٌّ (علیه السلام) إِنْ شِئْتُمَا أَنْبَأْتُکُمَا بِالَّذِی کَانَ عَلَی عَهْدِ نَبِیِّکُمَا مُوسَی (علیه السلام) وَ إِنْ شِئْتُمَا أَنْبَأْتُکُمَا بِالَّذِی کَانَ عَلَی عَهْدِ نَبِیِّنَا مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) قَالَا أَنْبِئْنَا بِالَّذِی کَانَ عَلَی عَهْدِ نَبِیِّنَا مُوسَی (علیه السلام) قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَقْبَلَ أَرْبَعَهًُْ أَمْلَاکٍ مَلَکٌ مِنَ الْمَشْرِقِ وَ مَلَکٌ مِنَ الْمَغْرِبِ وَ مَلَکٌ مِنَ السَّمَاءِ وَ مَلَکٌ مِنَ الْأَرْضِ فَقَالَ صَاحِبُ الْمَشْرِقِ لِصَاحِبِ الْمَغْرِبِ مِنْ أَیْنَ أَقْبَلْتَ قَالَ أَقْبَلْتُ مِنْ عِنْدِ رَبِّی وَ قَالَ صَاحِبُ الْمَغْرِبِ لِصَاحِبِ الْمَشْرِقِ مِنْ أَیْنَ أَقْبَلْتَ قَالَ أَقْبَلْتُ مِنْ عِنْدِ رَبِّی وَ قَالَ النَّازِلُ مِنَ السَّمَاءِ لِلْخَارِجِ مِنَ الْأَرْضِ مِنْ أَیْنَ أَقْبَلْتَ قَالَ أَقْبَلْتُ مِنْ عِنْدِ رَبِّی وَ قَالَ الْخَارِجُ مِنَ الْأَرْضِ لِلنَّازِلِ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ أَیْنَ أَقْبَلْتَ قَالَ أَقْبَلْتُ مِنْ عِنْدِ رَبِّی فَهَذَا مَا کَانَ عَلَی عَهْدِ نَبِیِّکُمَا مُوسَی (علیه السلام) وَ أَمَّا مَا کَانَ عَلَی عَهْدِ نَبِیِّنَا فَذَلِکَ قَوْلُهُ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا ... .
امام علی (علیه السلام)- امام صادق از پدرش (علیه السلام) روایت فرمود که: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را دو آشنای یهود بود که به موسی (علیه السلام) ایمان آورده بودند و به خدمت حضرت آمده و از او شنیده بودند و تورات و صحف ابراهیم (علیه السلام) و موسی (علیه السلام) را خوانده بودند و علم کتاب‌های نخستین را دانسته بودند. و چون خدای تبارک و تعالی روح مطهّر رسول (صلی الله علیه و آله) خود را قبض کرد، آن دو یهود از صاحب امر خلافت بعد از آن حضرت سؤال می‌کردند و گفتند: «هرگز هیچ پیغمبری نمرده مگر آنکه او را خلیفه و جانشینی بوده که در میان امّتش بعد از او به امر خلافت قیام می‌نموده و قرابتش به او نزدیک و از خاندان او بوده و قدرش بزرگ و شأنش عظیم بوده است». پس یکی از آن‌ها به یار خود گفت: «آیا صاحب این امر را بعد از این پیغمبر می‌شناسی»؟ گفت: «او را نمی‌شناسم مگر به صفتی که آن را در تورات می‌یابم؛ اوست آنکه پیش سرش مو ندارد و رنگش زرد است پس به‌درستی‌که او نسبت به رسول (صلی الله علیه و آله) از همه قوم نزدیکتر است. چوقتی داخل مدینه شدند و از خلیفه رسول (صلی الله علیه و آله) سؤال کردند ... پس به علی (علیه السلام) گفتند: «ای مرد خویشیت نسبت به رسول خدا چیست»؟ فرمود: «آن حضرت برادر من است و منم وارث و وصیّ او و اوّل کسی که به او ایمان آورده و منم شوهر دخترش فاطمه (سلام الله علیها)». به آن حضرت گفتند: «این همان خویشی فاخر و منزلت نزدیک است و این صفت همان صفتی است که ما آن را در تورات می‌یابیم». پس بگو: «پروردگار والای تو در کجا است»؟ علی (علیه السلام) به ایشان فرمود: «اگر می‌خواهید شما را خبر دهم به آنچه در زمان پیغمبر شما موسی (علیه السلام) بوده و اگر می‌خواهید شما را خبر دهم به آنچه در عهد پیغمبر ما محمد (صلی الله علیه و آله) بوده». گفتند: «ما را خبر ده به آنچه در عهد پیغمبر ما موسی (علیه السلام) بوده». حضرت فرمود: «چهار فرشته رو آوردند و آمدند؛ یک فرشته از مشرق و یکی از مغرب و یکی از آسمان و یکی از زمین، پس آن مشرقی به مغربی گفت: «از کجا آمده‌ای»؟ گفت: «از نزد پروردگار خود آمده‌ام». و آن که از آسمان فرود آمده بود به آن که از زمین بیرون آمده بود گفت: «از کجا آمده‌ای»؟ گفت: «از نزد پروردگارم آمده‌ام». و آن که از زمین بیرون آمده بود به آن که از آسمان فرود آمده بود گفت: «از کجا آمده‌ای»؟ گفت: «از نزد پروردگارم آمده‌ام». پس این آن چیزی است که در عهد پیغمبر شما موسی (علیه السلام) بوده و امّا آنچه در زمان پیغمبر ما محمّد (صلی الله علیه و آله) بود همان سخن خدا در کتاب محکمش است که: ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا».
الصّادق (علیه السلام)- ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ فَقَالَ هُوَ وَاحِدٌ وَاحِدِیُّ الذَّاتِ بَائِنٌ مِنْ خَلْقِهِ وَ بِذَاکَ وَصَفَ نَفْسَهُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ مُحِیط.
امام صادق (علیه السلام)- ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ؛ او یکی است، ذات او یگانه است، با آفریدگان خود، متفاوت و متمایز است و خداوند، خویش را به همین صفت توصیف کرده است. او به هر چیزی اشراف و احاطه و قدرت احاطه دارد.