آیه ۳ - سوره مجادله

امام رضا (علیه السلام)- اگر ظهار کردی، ظهار بر دوگونه است، یک نوع آن، هنگامی است که مرد به همسرش بگوید رابطه‌ی من با تو مثل رابطه‌ام با مادرم است و سپس ساکت شود و ادامه ندهد. دراین‌صورت، قبل از آنکه به همسرش بازگردد و همخواب شود باید کفّاره بدهد امّا اگر دراین‌صورت و بدون آنکه کفّاره بدهی، با همسرت همخوابی کردی، یک کفّاره‌ی دیگر نیز برتو واجب می‌شود و این قاعده‌ی کلّی است و هرگاه قبل از پرداخت کفّاره، همخوابی شود [هر تعداد که تکرار شود، به ازای هربار] یک کفّاره‌ی دیگر واجب می‌شود. امّا نوع دیگر آن است که بگوید رابطه‌ی آن زن با من مثل رابطه‌ام با مادرم است اگر من فلان کار را بکنم یا اگر او فلان کار را بکند، دراین‌صورت، اگر شرط محقّق نشود و آن کار را انجام ندهد، کفّاره‌ای بر او واجب نیست و تا وقتی‌که آن کار انجام نشده می‌تواند با او همخوابگی کند. امّا اگر آن کار را انجام داد، پرداخت کفّاره بر او واجب می‌شود و تا وقتی‌که کفّاره‌ی قسمش را نداده نباید با او همخوابی کند، کفّاره‌ی او نیز، همان آزادکردن بنده است؛ طبق این آیه که می‌فرماید: فَمَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَإِطْعامُ سِتِّینَ مِسْکیناً به این نحو که به‌ازای هر مسکین یک مد طعام بدهد و اگر مسکینی پیدا نکرد، هرچقدر در توانش است صدقه بدهد. امّا اگر او را طلاق بدهد، کفّاره از دوش او برداشته خواهد شد، امّا اگر بخواهد به آن زن رجوع کند [و مجدّداً با او ازدواج کند] کفّاره بر او واجب خواهد شد. امّا اگر آن زن را ترک کرد و طلاق داد و عدّه‌ی آن زن گذشت و با مردی دیگر ازدواج کرد و از او نیز طلاق گرفت و مجدّداً قصد ازدواج با همسر اوّلش را کرد، دراین‌صورت کفّاره واجب نیست.

امام صادق (علیه السلام)- جمیل‌بن‌درّاج گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «مردی به همسرش می‌گوید: «تو بر من همچون پشت عمّه یا خاله‌ی من هستی. دراین‌صورت، حکم آن چیست»؟ فرمود: «این، ظهار است». از آن حضرت پرسیدیم: «اگر شخصی ظهار کند، چه زمانی باید کفّاره بدهد»؟ فرمود: «هر وقت بخواهد با همسرش هم‌بستر شود». گفتم: «اگر پیش از هم‌بسترشدن، او را طلاق دهد، آیا کفّاره دارد»؟ فرمود: «کفّاره از او ساقط می‌شود».

امام علی (علیه السلام)- ظهار در مورد کنیز معنا ندارد؛ زیرا خداوند فرموده است وَ الَّذینَ یُظاهِرُونَ مِنْ نِسائِهِمْ و این درحالی است که کنیز در حکم همسر نیست.