سوره حجر

ثواب قرائت

۱
(حجر/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ قَالَ: مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ أُعْطِیَ مِنَ الْحَسَنَاتِ بِعَدَدِ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ، وَ مَنْ کَتَبَهَا بِزَعْفَرَانٍ وَ سَقَاهَا امْرَأَهًًْ قَلِیلَهًَْ اللَّبَنِ کَثُرَ لَبَنُهَا، وَ مَنْ کَتَبَهَا وَ جَعَلَهَا فِی عَضُدِهِ وَ هُوَ یَبِیعُ وَ یَشْتَرِی کَثُرَ بَیْعُهُ وَ شِرَاؤُهُ وَ یُحِبُّ النَّاسُ مُعَامَلَتَهُ وَ کَثُرَ رِزْقُهُ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی مَا دَامَتْ عَلَیْهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده که فرمود: «هرکس این سوره را بخواند، به تعداد مهاجران و انصار برای او پاداش نوشته می‌شود؛ و هرکس این سوره را با زعفران نوشته و به زنی که شیرش کم است بنوشاند، شیرش زیاد می‌شود؛ و هرکس این سوره را نوشته و در حال داد و ستد به بازوی خود ببندد، کسب و کارش رونق یافته و مردم مشتاق به معامله‌ی با او می‌شوند و تا زمانی‌که این سوره همراه اوست به خواست خداوند متعال روزی‌اش افزایش می‌یابد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۰
البرهان
۲
(حجر/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ کَتَبَهَا بِزَعْفَرَانٍ وَ سَقَاهَا امْرَأَهًًْ قَلِیلَهًَْ اللَّبَنِ کَثُرَ لَبَنُهَا، وَ مَنْ کَتَبَهَا وَ جَعَلَهَا فِی خَزِینَتِهِ أَوْ جَیْبِهِ، وَ غَداً وَ خَرَجَ وَ هِیَ فِی صُحْبَتِهِ فَإِنَّهُ یَکْثُرُ کَسْبُهُ وَ لَا یَعْدِلُ أَحَدٌ عَنْهُ بِمَا یَکُونُ عِنْدَهُ مِمَّا یَبِیعُ وَ یَشْتَرِی، وَ تُحِبُّ النَّاسُ مُعَامَلَتَهُ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس این سوره را با زعفران نوشته و به زنی که شیرش کم است بنوشاند، شیرش زیاد می‌شود؛ و هرکس این سوره را نوشته و در صندوقچه یا جیب خویش بگذارد و صبحگاهان درحالی‌که این سوره را همراه دارد [از خانه] بیرون رود کسب و کارش رونق یافته و در خرید و فروش، هیچ‌کس از معامله‌ی با او منصرف نمی‌گردد و مردم مشتاق به معامله‌ی با او می‌شوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۰
البرهان
۲
(حجر/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ إِبْرَاهِیمَ وَ الْحِجْرَ فِی رَکْعَتَیْنِ جَمِیعاً فِی کُلِ جُمُعَهًٍْ لَمْ یُصِبْهُ فَقْرٌ أَبَداً وَ لَا جُنُونٌ وَ لَا بَلْوَی.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس سوره‌ی ابراهیم و حجر را هر جمعه در رکعت اوّل و دوّم نماز (یکی‌را در رکعت اول و دیگری را در رکعت دوّم) تلاوت کند هیچ‌گاه دچار تنگدستی، دیوانگی و حادثه‌ی ناگوار نخواهد شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۰
بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۸۰/ نورالثقلین

آیه الر تِلْكَ ءَايَاتُ الْكِتَابِ وَ قُرْءَانٍ مُّبِين [1]

الر، اين آيات كتاب الهى، و قرآن مبين است.

۱
(حجر/ ۱)

السّجّاد (علیه السلام)- قُلْتَ تَبَارَکْتَ وَ تَعَالَیْتَ فِی عَامَّهًِْ ابْتِدَائِهِ الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْحَکِیمِ. الر کِتابٌ أُحْکِمَتْ آیاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ. الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْمُبِینِ. المر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ. الر کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ. الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ. وَ الم* ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ وَ فِی أَمْثَالِهَا مِنَ السُّوَرِ وَ الطَّوَاسِینِ وَ الْحَوَامِیمِ فِی کُلِّ ذَلِکَ ثَنَّیْتَ بِالْکِتَابِ مَعَ الْقَسَمِ الَّذِی هُوَ اسْمُ مَنِ اخْتَصَصْتَهُ لِوَحْیِکَ وَ اسْتَوْدَعْتَهُ سِرَّ غَیْبِکَ فَأَوْضَحَ لَنَا مِنْهُ شُرُوطَ فَرَائِضِکَ وَ أَبَانَ لَنَا عَنْ وَاضِحِ سُنَّتِکَ وَ أَفْصَحَ لَنَا عَنِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ أَنَارَ لَنَا مُدْلَهِمَّاتِ الظَّلَامِ وَ جَنَّبَنَا رُکُوبَ الْآثَامِ وَ أَلْزَمَنَا الطَّاعَهًَْ وَ وَعَدَنَا مِنْ بَعْدِهَا الشَّفَاعَهًَْ فَکُنْتُ مِمَّنْ أَطَاعَ أَمْرَهُ وَ أَجَابَ دَعْوَتَهُ وَ اسْتَمْسَکَ بِحَبْلِهِ فَأَقَمْتُ الصَّلَاهًَْ وَ آتَیْتُ الزَّکَاهًَْ وَ الْتَزَمْتُ الصِّیَام.

امام سجّاد (علیه السلام)- و تو که خجسته‌ای و برتری و در ابتدای برخی از سوره‌ها فرمودی: الر، این آیات کتاب استوار و حکمت آمیز است. (یونس/۱)، الر، این کتابی است که آیاتش استحکام یافته سپس تشریح شده‌است. (هود/۱)، الر، آن آیات کتاب آشکار است. (یوسف/۱) ... الم، آن کتاب با عظمتی‌است که شک در آن راه ندارد. (بقره/۲۱)، و [همچنین] در مواردی همانند این‌ها از سوره‌های طَواسین (سوره‌های شعراء، نمل و قصص که با طس شروع می‌شوند) و حَوامیم (سوره‌های غافر، فصّلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف که با حم شروع می‌شوند)؛ در تمامی این موارد، قرآن را با سوگندی همراه نمودی که [پیش از] آن سوگند، نام کسی است (پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)) که او را مخصوص وحی خویش کرده و سرّ نهانِ خود را نزد او به امانت گذاردی؛ و او نیز برایمان از قرآن، شروط واجباتت را روشن ساخت و سنّت واضح و آشکارت را بر ما نمایاند و حلال و حرام را به صورت گویا برایمان بیان نمود و تیرگی‌های‌ظلمت را روشن کرد و ما را از ارتکاب گناهان دور ساخت و طاعت تو را بر عهده‌ی ما قرار داد و به ما در پیِ طاعت، وعده‌ی شفاعت داد. من نیز از جمله‌ی کسانی شدم که فرمان او را گردن نهاده و دعوتش را پذیرفتند و به ریسمان او چنگ زدند؛ بنابراین نماز را به پا داشته و زکات را پرداخت نمودم و روزه را بر خود لازم شمردم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۰
إقبال الأعمال، ص۲۸۵

آیه رُبَما يَوَدُّ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمينَ [2]

كافران [هنگامى‌كه آثار شوم اعمال خود را ببينند،] چه بسا آرزو مى‌كنند كه اى كاش مسلمان بودند!

۱
(حجر/ ۲)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام): قَالَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ قَالَ: هُوَ أَنَا إِذَا خَرَجْتُ أَنَا وَ شِیعَتِی وَ خَرَجَ عُثْمَان‌بْنُ‌عَفَّانَ وَ شِیعَتُهُ وَ نَقْتُلُ بَنِی‎أُمَیَّهًَْ فَعِنْدَهَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمَیْنِ.

امام علی (علیه السلام)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: امیرالمؤمنین (علیه السلام) در مورد آیه: رُّبَمَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْ کَانُواْ مُسْلِمِینَ فرمود: «منظور من هستم. آن هنگامی که من با پیروانم و عثمان با یارانش، خارج شویم، ما بنی‌امیه را می‌کشیم و در این زمان: چه بسا آرزو می‌کنند که ای کاش مسلمان بودند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۲
بحارالأنوار، ج۵۳، ص۶۴/ البرهان
۲
(حجر/ ۲)

الباقر (علیه السلام)- سَأَلَ عَبْدُاللَّهِ‌بْنُ‌عَطَاءٍ الْمَکِّیُّ الْبَاقِرَ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ قَالَ یُنَادِی مُنَادٍ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ یَسْمَعُ الْخَلَائِقُ أَلَا إِنَّهُ لَا یَدْخُلُ الْجَنَّهًَْ إِلَّا مُسْلِمٌ فَیَوْمَئِذٍ یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ لِوَلَایَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ قَالَ (علیه السلام) نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) هَکَذَا وَ قَالَ الظَّالِمُونَ آلَ مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) حَقَّهُمْ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) هُوَ الْعَذَابُ هَلْ إِلَی مَرَدٍّ مِنْ سَبِیلٍ یَقُولُونَ نُرَدُّ فَنَتَوَلَّی عَلِیّاً (علیه السلام) قَالَ اللَّهُ وَ تَراهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْها یَعْنِی أَرْوَاحَهُمْ تُعْرَضُ عَلَی النَّارِ خاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ إِلَی عَلِیٍّ (علیه السلام) مِنْ طَرْفٍ خَفِیّ فَ قالَ الَّذِینَ آمَنُوا بِآلِ مُحَمَّد (إِنَّ الْخاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِینَ لِآلِ مُحَمَّد (حَقَّهُمْ فِی عَذابٍ أَلِیمٍ.

امام باقر (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌عطاء مکّی از امام باقر (علیه السلام) در مورد معنای آیه‌ی رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ؛ پرسید، حضرت فرمود: «روز قیامت، منادی چنین ندا سر دهد و همه‌ی مخلوقات [نیز ندایش‌را] بشنوند که: «آگاه باشید! کسی داخل بهشت نمی‌شود مگر اینکه مسلمان (تسلیم در برابر دستورات خداوند) باشد»! در آن روز کافران آرزو می‌کنند که ای‌کاش [در دنیا] تسلیم ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) بودند». و فرمود: «روزی این آیه شریفه [که در ادامه آید] بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد: الظَّالِمُونَ، یعنی در حق خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ آنگاه که عذاب را به چشم خود دیدند. و آن عذاب همان امام علی (علیه السلام) است، گفتند: هَلْ إِلَی مَرَدٍّ مِنْ سَبِیلٍ آیا هیچ راهی برای بازگشت هست؟ و آیا راهی هست تا ما به دنیا بازگردیم و این بار خلافت علی (علیه السلام) را بپذیریم و خداوند درباره‌ی آنان گوید: وَ تَراهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْها؛ یعنی روحشان به سوی دوزخ برده می‌شود یعنی به علی (علیه السلام) می‌نگرند مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍّ؛ زیرچشمی. و قالَ الَّذِینَ آمَنُوا کسانی که ایمان آورده اند، گویند: یعنی به آل محمّد (صلی الله علیه و آله) ایمان آورده‌اند. گویند: «زیانکاران واقعی آنانند که خود و خانواده خویش را روز قیامت از دست داده‌اند؛ آگاه باشید که ظالمان (آن روز) در حق خاندان محمّد در عذاب دائمند!»

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۲
بحارالأنوار، ج۳۱، ص۵۷۴/ المناقب، ج۳، ص۲۱۵
۳
(حجر/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ یُنَادِی مُنَادٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لَا یَدْخُلُ الْجَنَّهًَْ إِلَّا مُسْلِمٌ فَیَوْمَئِذٍ یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- چون روز قیامت شود منادی از جانب خداوند ندا سر می‌دهد: «کسی داخل بهشت نمی‌شود مگر اینکه مسلمان باشد». یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمِینَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۲
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۱۸/ العیاشی، ج۲، ص۲۳۹/ القمی، ج۱، ص۳۷۲/ البرهان
۴
(حجر/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- یُنَادِی مُنَادٍ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ یُسْمِعُ الْخَلَائِقَ أَنَّهُ لَا یَدْخُلُ الْجَنَّهًَْ إِلَّا مُسْلِمٌ ثَمَّ یَوَدُّ سَائِرُ الْخَلْقِ أَنَّهُمْ کَانُوا مُسْلِمِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- روز قیامت منادی ندا سر می‌دهد به‌گونه‌ای که همه‌ی مردم می‌شنوند [که امروز]: «کسی داخل بهشت نمی‌شود مگر اینکه مسلمان باشد». آنجاست که چه بسا آرزو می‌کنند که ای کاش مسلمان بودند!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۴
بحارالأنوار، ج۷، ص۱۸۸
۵
(حجر/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- فَأَمَّا فِی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَإِنَّا وَ أَهْلَنَا نَجْزِی عَنْ شِیعَتِنَا کُلَّ جَزَاءٍ لَیَکُونَنَّ عَلَی الْأَعْرَافِ بَیْنَ الْجَنَّهًِْ مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) وَ الحسن (علیه السلام) وَ الحسین (علیه السلام) وَ الطَّیِّبُونَ مِنْ آلِهِمْ (فَنَرَی بَعْضَ شِیعَتِنَا فِی تِلْکَ الْعَرَصَاتِ فَمَنْ کَانَ مِنْهُمْ مُقَصِّراً فِی بَعْضِ شَدَائِدِهَا فَنَبْعَثُ عَلَیْهِمْ خِیَارَ شِیعَتِنَا کَسَلْمَانَ (رحمة الله علیه) وَ الْمِقْدَادِ (رحمة الله علیه) وَ أَبِی‌ذَرٍّ (رحمة الله علیه) وَ عَمَّار (رحمة الله علیه) وَ نُظَرَائِهِمْ فِی الْعَصْرِ الَّذِی یَلِیهِمْ وَ فِی کُلِّ عَصْرٍ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَیَنْقُضُونَ عَلَیْهِمْ کَالْبُزَاهًِْ وَ الصُّقُورِ وَ یَتَنَاوَلُونَهُمْ کَمَا یَتَنَاوَلُ الْبُزَاهًُْ وَ الصُّقُورُ صَیْدَهَا فَیَزِفُّونَهُمْ إِلَی الْجَنَّهًِْ زَفّاً وَ إِنَّا لَنَبْعَثُ عَلَی آخَرِینَ مِنْ مُحِبِّینَا مِنْ خِیَارِ شِیعَتِنَا کَالْحَمَامِ فَیَلْتَقِطُونَهُمْ مِنَ الْعَرَصَاتِ کَمَا یَلْتَقِطُ الطَّیْرُ الْحَبَّ وَ یَنْقُلُونَهُمْ إِلَی الْجِنَانِ بِحَضْرَتِنَا وَ سَیُؤْتَی بِالْوَاحِدِ مِنْ مُقَصِّرِی شِیعَتِنَا فِی أَعْمَالِهِ بَعْدَ أَنْ صَانَ الْوَلَایَهًَْ وَ التَّقِیَّهًَْ وَ حُقُوقَ إِخْوَانِهِ وَ یُوقَفُ بِإِزَائِهِ مَا بَیْنَ مِائَهًٍْ وَ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ إِلَی مِائَهًِْ أَلْفٍ مِنَ النُّصَّابِ فَیُقَالُ لَهُ هَؤُلَاءِ فِدَاؤُکَ مِنَ النَّارِ فَیَدْخُلُ هَؤُلَاءِ الْمُؤْمِنُونَ الْجَنَّهًَْ وَ أُولَئِکَ النُّصَّابُ النَّارَ وَ ذَلِکَ مَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا یَعْنِی بِالْوَلَایَةِ لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ فِی الدُّنْیَا مُنْقَادِینَ لِلْإِمَامَهًِْ لِیُجْعَلَ مُخَالِفُوهُمْ مِنَ النَّارِ فِدَاءَهُمْ.

امام صادق (علیه السلام)- امّا در روز قیامت ما و اهل بیت ما هر جزایی را برای شیعیان خود می‌پذیریم، همانا میان اعراف اهل بهشت محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین (و پاکان خاندان آن‌ها قرار خواهند داشت، پس برخی از شیعیان خود را در میانه‌ی آن میدان‌ها خواهیم دید، و هریک از آن‌ها که در بعضی سختی‌ها کوتاهی کرده باشد، برترین شیعیان خود را مانند سلمان و مقداد و ابوذر و مانند آن‌ها را در زمان‌های پس از آن‌ها به‌سویشان می‌فرستیم و در هر دوره‌ای تا روز قیامت چنین خواهد بود. مانند شاهین و باز شکاری آنان را درمی‌یابند و مانند پرنده‌ی شکاری که شکار خود را به دهان می‌گیرد آن‌ها گرفته و گروه گروه به بهشت داخل می‌کنند. و به‌راستی که ما برترین شیعیان خود را هم‌چون کبوتر بر دوستداران آخرین خود می‌فرستیم و آن‌گونه که کبوتر دانه را از زمین برمی‌چیند، آن‌ها را از میانه‌ی میدان‌ها گرفته و در بهشت به حضور ما می‌رسانند. در این هنگام یکی از شیعیان ما را که در اعمال خود کوتاهی نموده، پس از اینکه ولایت و تقیّه و حقوق برادران خود را پاس داشته می‌آورند. و تعدادی از دشمنان اهل بیت را، بیش از صد تن تا صدهزار تن از آنان را در مقابل او قرار می‌دهند و می‌گویند: «این‌ها فدیه برای نجات تو از آتش هستند. بنابراین این مؤمنان را وارد بهشت نموده و دشمنان اهل بیت را وارد آتش می‌سازند». و این معنای فرموده‌ی خداوند است که؛ رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا؛ کافران یعنی با ولایت، لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ در دنیا تسلیم امامت باشند، تا مخالفانشان را فدیه‌ی خود در برابر آتش قرار دهند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۴
بحارالأنوار، ج۸، ص۴۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۰/ الإمام العسکری، ص۲۴۱/ البرهان
۶
(حجر/ ۲)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا اجْتَمَعَ أَهْلُ النَّارِ فِی النَّارِ وَ مَعَهُمْ مَنْ شَاءَ اللَّهُ مِنْ أَهْلِ الْقِبْلَهًِْ قَالَ الْکُفَّارُ لِلْمُسْلِمِینَ أَ لَمْ تَکُونُوا مُسْلِمِینَ قَالُوا بَلَی قَالُوا فَمَا أَغْنَی عَنْکُمْ إِسْلَامُکُمْ وَ قَدْ صِرْتُمْ مَعَنَا فِی النَّارِ قَالُوا کَانَتْ لَنَا ذُنُوبٌ فَأُخِذْنَا بِهَا فَسَمِعَ اللَّهُ عَزَّ اسْمُهُ مَا قَالُوا فَأَمَرَ مَنْ کَانَ فِی النَّارِ مِنْ أَهْلِ الْإِسْلَامِ فَأُخْرِجُوا مِنْهَا فَحِینَئِذٍ یَقُولُ الْکُفَّارُ یَا لَیْتَنَا کُنَّا مُسْلِمِین.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- وقتی دوزخیان در دوزخ گرد هم آیند و [مشاهده کنند که] در میانشان برخی از مسلمانان که خداوند [به دلیل گناهانشان] اراده نموده [آن‌ها در دوزخ باشند]، نیز وجود دارند، کافران به مسلمانان گویند: «مگر شما مسلمان نبودید»؟ گویند: «چرا»! کافران گویند: «پس مسلمانی شما به دردتان نخورد و بالآخره با ما در دوزخ قرار گرفتید». گویند: «ما گناهانی داشتیم که به خاطر آن‌ها گرفتار شدیم». خداوند سخن آن‌ها را شنیده و فرمان خواهد داد هر مسلمان [با ایمانی] که در دوزخ است را از آن بیرون نمایند؛ در آن هنگام کافران گویند: «ای کاش ما نیز مسلمان بودیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۴
بحارالأنوار، ج۶۵، ص۲۳۶/ نورالثقلین

آیه ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَ يَتَمَتَّعُوا وَ يُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ [3]

آن‌ها را به حال خود واگذار تا بخورند، و [از دنيا] بهره‌گيرند، و آرزوها آنان را غافل سازد؛ ولى به‌زودى خواهند فهميد!

۱
(حجر/ ۳)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ أَیْ یُشْغِلُهُمْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ یعنی آرزوها آنان را سرگرم می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۴
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۱۸
۲
(حجر/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- جَاءَ الْأَجَلُ دُونَ رَجَاءِ الْأَمَل.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مرگ‌ها فرا می‌رسد ولی آرزوها پایان نمی‌پذیرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۴
إرشادالقلوب، ج۱، ص۳۹
۳
(حجر/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَا أَنْزَلَ الْمَوْتَ حَقَ مَنْزِلَتِهِ مَنْ عَدَّ غَداً مِنْ أَجَلِهِ.

امام علی (علیه السلام)- کسی که فردا را در شمار عمر خود حساب کند، مرگ را به‌خوبی نشناخته است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
بحارالأنوار، ج۶، ص۱۳۰/ نورالثقلین
۴
(حجر/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَا اَطَالَ عَبْدٌ الْاَمَلَ إلّا سَاءَ الْعَمَلُ.

امام علی (علیه السلام)- هیچ‌کس آرزوی دراز نخواهد داشت مگر اینکه مرتکب اعمال بد و زشت شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
نورالثقلین
۵
(حجر/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لَوْ رَأَی الْعَبْدُ أَجَلَهُ وَ سُرْعَتَهُ إِلَیْهِ لَأَبْغَضَ الْأَمَلَ وَ طَلَبَ الدُّنْیَا.

امام علی (علیه السلام)- اگر انسان نهایت عمر و سرعت فرارسیدن آن زمان را به‌سوی خویش می‌دید، حتماً تلاش برای دنیاطلبی را دشمن می‌داشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
بحارالأنوار، ج۱۰، ص۳۶۸/ نورالثقلین
۶
(حجر/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّمَا أَخَافُ عَلَیْکُمُ اثْنَتَیْنِ اتِّبَاعَ الْهَوَی وَ طُولَ الْأَمَلِ أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَی فَإِنَّهُ یَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَیُنْسِی الْآخِرَهًَْ.

امام علی (علیه السلام)- من از دو چیز بر شما بیم دارم: پیروی از هوای نفس و آرزوی دراز؛ امّا پیرویِ هوای نفس [انسان‌را] از حقّ باز می‌دارد و آرزوی دراز، آخرت را از یاد می‌برد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۸۸/ نورالثقلین
۷
(حجر/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَ صَلَاحَ أَوَّلِ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ بِالزُّهْدِ وَ الْیَقِینِ وَ هَلَاکَ آخِرِهَا بِالشُّحِّ وَ الْأَمَلِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- سامانِ کار این امّت، در آغاز دوری از دنیا و یقین است و بی‌سامانی آن، در پایان به بخل و آرزو.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۱۷۳/ نورالثقلین
۸
(حجر/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَمَلَ یُسْهِی الْعَقْلَ وَ یُنْسِی الذِّکْرَ فَأَکْذِبُوا الْأَمَلَ فَإِنَّهُ غُرُورٌ وَ صَاحِبُهُ مَغْرُور.

امام علی (علیه السلام)- بدانید که آرزو [ی دور و دراز] عقل را غافل و یاد خدا را به فراموشی می‌سپارد؛ پس آرزو [ی ناروا] را دروغ انگارید که آرزو فریبنده است و صاحبش فریب خورده.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
نهج البلاغهًْ، ص۱۱۸/ نورالثقلین
۹
(حجر/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا اسْتَحَقَّتْ وَلَایَهًُْ اللَّهِ وَ السَّعَادَهًُْ جَاءَ الْأَجَلُ بَیْنَ الْعَیْنَیْنِ وَ ذَهَبَ الْأَمَلُ وَرَاءَ الظَّهْرِ وَ إِذَا اسْتَحَقَّتْ وَلَایَهًُْ الشَّیْطَانِ وَ الشَّقَاوَهًُْ جَاءَ الْأَمَلُ بَیْنَ الْعَیْنَیْنِ وَ ذَهَبَ الْأَجَلُ وَرَاءَ الظَّهْر.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- زمانی‌که ولایت خدا و سعادت [برای کسی] محقّق شود، [یاد] مرگ در برابر دیدگان [او] آمده و آرزو به پشت سر رانده می‌شود؛ و زمانی‌که ولایت شیطان و شقاوت محقّق شود، آرزو برابر دیدگان [او] آمده و [یاد] مرگ به پشت‌سر رانده می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
الکافی، ج۳، ص۲۵۸/ نورالثقلین
۱۰
(حجر/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عن أبی‌جعفر (علیه السلام) قَالَ: سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَیُ الْمُؤْمِنِینَ أَکْیَسُ قَالَ أَکْثَرُهُمْ ذِکْراً لِلْمَوْتِ وَ أَشَدُّهُمْ لَهُ اسْتِعْدَادا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام باقر (علیه السلام) فرمود: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سؤال شد: «زیرک‌ترین مؤمن کیست»؟ فرمود: «آن‌که بیش از دیگران یاد مرگ کند و برای آن آماده‌تر باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۴۴۶
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۱۸/ نورالثقلین
بیشتر