آیه ۴۵ - سوره حجر

آیه إِنَّ الْمُتَّقينَ في جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ [45]

به‌يقين، پرهيزگاران در باغ‌هاى [سرسبز] بهشتى و در كنار چشمه‌ها هستند.

۱
(حجر/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَ لِلْجَنَّهًِْ ثَمَانِیَهًَْ أَبْوَابٍ بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ النَّبِیُّونَ وَ الصِّدِّیقُونَ وَ بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ الشُّهَدَاءُ وَ الصَّالِحُونَ وَ خَمْسَهًُْ أَبْوَابٍ یَدْخُلُ مِنْهَا شِیعَتُنَا وَ مُحِبُّونَا فَلَا أَزَالُ وَاقِفاً عَلَی الصِّرَاطِ أَدْعُو وَ أَقُولُ رَبِّ سَلِّمْ شِیعَتِی وَ مُحِبِّی وَ أَنْصَارِی وَ مَنْ تَوَلَّانِی فِی دَارِ الدُّنْیَا فَإِذَا النِّدَاءُ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ قَدْ أُجِیبَتْ دَعْوَتُکَ وَ شُفِّعْتَ فِی شِیعَتِکَ وَ یُشَفَّعُ کُلُّ رَجُلٍ مِنْ شِیعَتِی وَ مَنْ تَوَلَّانِی وَ نَصَرَنِی وَ حَارَبَ مَنْ حَارَبَنِی بِفِعْلٍ أَوْ قَوْلٍ فِی سَبْعِینَ أَلْفَ مِنْ جِیرَانِهِ وَ أَقْرِبَائِهِ وَ بَابٌ یَدْخُلُ مِنْهُ سَائِرُ الْمُسْلِمِینَ مِمَّنْ شَهِدَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ لَمْ یَکُنْ فِی قَلْبِهِ مِقْدَارُ ذَرَّهًٍْ مِنْ بُغْضِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ (.

امام علی (علیه السلام)- همانا بهشت هشت در دارد، یکی از درها برای ورود پیامبران (و صدّیقان است، از در دیگر شهداء و نیکوکاران وارد می‌شوند، و پنج در برای ورود شیعیان و دوستداران ماست و من همواره بر صراط ایستاده‌ام و دعا می‌کنم و می‌گویم: «پروردگارا، شیعیان و دوستداران و یاران مرا و هر آن‌کس را که در دنیا مرا دوست داشته به سلامت دار». در این هنگام ندایی از میانه‌ی عرش می‌رسد که: «دعایت مستجاب شد و شفاعتت برای شیعیانت پذیرفته شد». و نیز هریک از شیعیان من و کسانی که مرا به دوستی گرفته و یاری کردند و با سخن یا عمل با دشمنان من جنگیدند، برای هفتاد هزار تن از همسایگان و نزدیکان خود شفاعت می‌کنند. و در دیگری نیز برای ورود مسلمانان دیگر است، کسانی که شهادت لااله الالله داده‌اند و در قلبشان ذره‌ای بغض نسبت به ما اهل بیت (وجود ندارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۲۰
الخصال، ج۲، ص۴۰۸/ البرهان
۲
(حجر/ ۴۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ قَالَ لِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) قَدْ أَمَرْتُ الْجَنَّهًَْ وَ النَّارَ أَنْ تُعْرَضَ عَلَیْکَ قَالَ فَرَأَیْتُ الْجَنَّهًَْ وَ مَا فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ وَ رَأَیْتُ النَّارَ وَ مَا فِیهَا مِنَ الْعَذَابِ وَ الْجَنَّهًُْ فِیهَا ثَمَانِیَهًُْ أَبْوَابٍ عَلَی کُلِّ بَابٍ مِنْهَا أَرْبَعُ کَلِمَاتٍ کُلُّ کَلِمَهًٍْ خَیْرٌ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا لِمَنْ یَعْلَمُ وَ یَعْمَلُ بِهَا وَ لِلنَّارِ سَبْعَهًُْ أَبْوَابٍ عَلَی کُلِّ بَابٍ مِنْهَا ثَلَاثُ کَلِمَاتٍ کُلُّ کَلِمَهًٍْ خَیْرٌ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا لِمَنْ یَعْلَمُ وَ یَعْمَلُ بِهَا فَقَالَ لِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) اقْرَأْ یَا مُحَمَّدُ مَا عَلَی الْأَبْوَابِ فَقَرَأْتُ ذَلِکَ أَمَّا أَبْوَابُ الْجَنَّهًِْ فَعَلَی أَوَّلِ بَابٍ مِنْهَا مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ لِکُلِّ شَیْءٍ حِیلَهًٌْ وَ حِیلَهًُْ الْعَیْشِ أَرْبَعُ خِصَالٍ الْقَنَاعَهًُْ وَ بَذْلُ الْحَقِّ وَ تَرْکُ الْحِقْدِ وَ مُجَالَسَهًُْ أَهْلِ الْخَیْرِ وَ عَلَی الْبَابِ الثَّانِی مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ لِکُلِّ شَیْءٍ حِیلَهًٌْ وَ حِیلَهًُْ السُّرُورِ فِی الْآخِرَهًِْ أَرْبَعُ خِصَالٍ مَسْحُ رُءُوسِ الْیَتَامَی وَ التَّعَطُّفُ عَلَی الْأَرَامِلِ وَ السَّعْیُ فِی حَوَائِجِ الْمُؤْمِنِینَ وَ التَّفَقُّدُ لِلْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاکِینِ وَ عَلَی الْبَابِ الثَّالِثِ مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ لِکُلِّ شَیْءٍ حِیلَهًٌْ وَ حِیلَهًُْ الصِّحَّهًِْ فِی الدُّنْیَا أَرْبَعُ خِصَالٍ قِلَّهًُْ الْکَلَامِ وَ قِلَّهًُْ الْمَنَامِ وَ قِلَّهًُْ الْمَشْیِ وَ قِلَّهًُْ الطَّعَامِ وَ عَلَی الْبَابِ الرَّابِعِ مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ جَارَهُ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ وَالِدَیْهِ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْراً أَوْ یَسْکُتُ وَ عَلَی الْبَابِ الْخَامِسِ مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یُظْلَمَ فَلَا یَظْلِمْ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یُشْتَمَ فَلَا یَشْتِمْ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یُذَلَّ فَلَا یُذِلَّ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَسْتَمْسِکَ بِالْعُرْوَهًِْ الْوُثْقَی فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ فَلْیَقُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ وَ عَلَی الْبَابِ السَّادِسِ مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَکُونَ قَبْرُهُ وَسِیعاً فَسِیحا فَلْیَبْنِ الْمَسَاجِدَ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا تَأْکُلَهُ الدِّیدَانُ تَحْتَ الْأَرْضِ فَلْیَسْکُنِ الْمَسَاجِدَ وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَکُونَ طَرِیّاً مُطِرّاً لَا یَبْلَی فَلْیَکْنُسِ الْمَسَاجِدَ وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَرَی مَوْضِعَهُ فِی الْجَنَّهًِْ فَلْیَکْسُ الْمَسَاجِدَ بِالْبُسُطِ وَ عَلَی الْبَابِ السَّابِعِ مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ بَیَاضُ الْقَلْبِ فِی أَرْبَعِ خِصَالٍ عِیَادَهًِْ الْمَرِیضِ وَ اتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ وَ شِرَاءِ الْأَکْفَانِ وَ رَدِّ الْقَرْضِ وَ عَلَی الْبَابِ الثَّامِنِ مَکْتُوبٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ أَرَادَ الدُّخُولَ مِنْ هَذِهِ الْأَبْوَابِ فَلْیَتَمَسَّکْ بِأَرْبَعِ خِصَالٍ السَّخَاءِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ وَ الصَّدَقَهًِْ وَ الْکَفِّ عَنْ أَذَی عِبَادِ اللَّهِ تَعَالَی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالله‌بن‌مسعود گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: چون مرا شبانه‌ی به آسمان (معراج) بردند جبرئیل به من گفت: «بهشت و دوزخ مأمور شده‌اند که خود را بر تو عرضه کنند». پس بهشت و نعمت‌هایش و دوزخ و عذاب‌هایش را مشاهده کردم و بهشت، هشت در داشت و بر هر دری از آن، چهار جمله نوشته شده بود که هر جمله، برای کسی که بداند و به آن عمل کند از دنیا و هرآنچه در آن است بهتر می‌باشد؛ و جهنّم هفت در داشت که بر هر دری از آن، سه جمله نوشته شده بود که هر جمله، برای کسی که بداند و به آن عمل کند از دنیا و هرآنچه در آن است بهتر می‌باشد. جبرئیل به من گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! نوشته‌های روی این درها را بخوان». من نیز چنین کردم. امّا درهای بهشت؛ روی اوّلین در بهشت نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ هر چیزی چاره‌ای دارد و چاره‌ی رفاه و آسودگی چهار خصلت است؛ قناعت، بخشش حقّ خویش، رهاکردن کینه و همنشینی با نیکان». و روی دوّمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ هرچیزی چاره‌ای دارد و چاره‌ی شادمانی در آخرت چهار خصلت است: نوازش سر یتیمان، دلسوزی نسبت به بیوه‌زنان، تلاش در برآورده‌کردن نیازهای مؤمنان و دلجویی از فقیران و مسکینان». و روی سوّمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ هرچیزی چاره‌ای دارد و چاره‌ی سلامتی در دنیا چهار خصلت است: کم‌گویی، کم‌خوابیدن، کم راه‌رفتن و کم‌خوری». و روی چهارمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید میهمانش را گرامی‌بدارد، هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید همسایه‌اش را گرامی‌بدارد، هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید پدر و مادرش را گرامی‌بدارد و هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید سخن‌نیک بگوید یا سکوت اختیار کند». و روی پنجمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ هرکس بخواهد مورد ستم قرار نگیرد نباید ستم کند، هرکس بخواهد ناسزا نشنود نباید ناسزا بگوید، هرکس بخواهد خوار نشود نباید کسی را خوار کند و هرکس بخواهد در دنیا و آخرت به دستگیره‌ی محکمی چنگ زند باید بگوید: لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)». و روی ششمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ هرکس بخواهد قبرش وسیع و فراخ باشد باید مسجد بسازد، هرکس بخواهد که کِرم‌ها در زیر زمین [جسد] او را نخورند باید در مساجد مأوا گزیند، هرکس بخواهد جسدش [در قبر] برای‌همیشه تازه و باطراوت باشد و نپوسد باید مساجد را جارو نماید و هرکس بخواهد جایگاهش در بهشت را ببیند باید مساجد را با فرش‌ها بپوشاند». و روی هفتمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ ولی الله (علیه السلام)؛ روشنی دل در چهار خصلت است: عیادت مریض، تشییع‌جنازه کردن، خریدن کفن و پس‌دادن بدهی». و روی هشتمین در نوشته بود: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علی ولی الله (علیه السلام)؛ هرکس بخواهد از درهای‌بهشت وارد شود باید به چهار خصلت چنگ زند: سخاوت، خوش اخلاقی، صدقه‌دادن و خودداری از آزار رساندن به بندگان خداوند متعال».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۲۰
بحارالأنوار، ج۸، ص۱۴۴
بیشتر