سوره طور

ثواب قرائت

۱
(طور/ مقدمه)

الصّادقین (علیها السلام)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ وَ الطُّورِ جَمَعَ اللَّهُ لَهُ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ.

امام باقر و امام صادق (علیها السلام)- هرکس سوره‌ی وَ الطُّورِ را بخواند، خداوند همه‌ی خوبی‌های دنیا و آخرت را برای او جمع خواهد کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۶
ثواب الأعمال، ص۱۱۶/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(طور/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ تَعَالَی أَنْ یُؤْمِنَهُ مِنْ عَذَابِهِ وَ أَنْ یُنْعِمَ عَلَیْهِ فِی جَنَّتِهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا وَ أَدْمَنَ فِی قِرَائَتِهَا وَ کَانَ مَغْلُولًا مَسْجُوناً سَهُلَ عَلَیْهِ خُرُوجُهُ وَ لَوْ کَانَمَا کَانَ عَلَیْهِ مِنَ الْجِنَایَاتِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را قرائت کند، بر خداوند متعال است که او را از عذاب در امان داشته و در بهشت خود به او نعمت ارزانی دارد. و هرکس این سوره را بخواند و بر خواندن آن مداومت کند، اگر در زنجیر باشد و دست و پا بسته در زندان افتاده باشد، خداوند این امکان را برای او فراهم می‌آورد که از زندان رهایی یابد؛ هرچند جُرم‌های زیادی مرتکب شده باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۶
البرهان/ نورالثقلین؛ فیه: «ینعمه» بدلُ «ان ینعمه علیه» و «مقیدا» محذوفُ
۳
(طور/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَدْمَنَ فِی قِرَاءَتِهَا وَ هُوَ مُعْتَقَلٌ سَهَّلَ اللَّهُ خُرُوجَهُ وَ لَوْ کَانَ مَا کَانَ عَلَیْهِ مِنَ الْحُدُودِ الْوَاجِبَهًِْ وَ إِذَا أَدْمَنَ فِی قِرَاءَتِهَا وَ هُوَ مُسَافِرٌ أَمِنَ فِی سَفَرِهِ مِمَّا یَکْرَهُ وَ إِذَا رَشَّ بِمَائِهَا عَلَی لَدْغِ الْعَقْرَبِ بَرِئَتْ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس در زندان باشد و بر خواندن این سوره مداومت کند، خداوند این امکان را فراهم می‌آورد که از زندان رهایی یابد؛ اگرچه قرار باشد مجازات شرعی بر او جاری گردد. و اگر در حال سفر بر خواندن آن مداومت کند، در سفر خود از دچارشدن به چیزهایی که نمی‌پسندد آسوده‌خاطر خواهد بود. و اگر آبی که این سوره برآن خوانده‌شده را بر محلّ گزیدگیِ عقرب بپاشد، به اذن و اجازه‌ی خداوند متعال بهبودی خواهد یافت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۶
البرهان

آیه وَ الطُّورِ [1]

سوگند به كوهِ طور

۱
(طور/ ۱)

الزّهراء (سلام الله علیها)- عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ سَلْمَانَ الْفَارِسِیِّ عَنْ أَبِیه قَالَ خَرَجْتُ مِنْ مَنْزِلِی یَوْماً بَعْدَ وَفَاهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِعَشَرَهًِْ أَیَّامٍ فَلَقِیَنِی عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) ... فَقَالَ (علیه السلام) یَا سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) ائْتِ مَنْزِلَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَإِنَّهَا إِلَیْکَ مُشْتَاقَهًٌْ تُرِیدُ أَنْ تُتْحِفَکَ بِتُحْفَهًٍْ قَدْ أُتْحِفَتْ بِهَا مِنَ الْجَنَّهًِْ قُلْتُ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) قَدْ أُتْحِفَتْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) بِشَیْءٍ مِنَ الْجَنَّهًِْ بَعْدَ وَفَاهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ نَعَمْ بِالْأَمْسِ قَالَ سَلْمَانُ الْفَارِسِیُّ فَهَرْوَلْتُ إِلَی مَنْزِلِ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) بِنْتِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَإِذَا هِیَ جَالِسَهًٌْ وَ عَلَیْهَا قِطْعَهًُْ عَبَاءٍ إِذَا خَمَّرَتْ رَأْسَهَا انْجَلَی سَاقُهَا وَ إِذَا غَطَّتْ سَاقَهَا انْکَشَفَ رَأْسُهَا فَلَمَّا نَظَرَتْ إِلَیَّ اعْتَجَرَتْ ثُمَّ قَالَ یَا سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) ... هُوَ نَخْلٌ غَرَسَهُ اللَّهُ فِی دَارِ السَّلَامِ بِکَلَامٍ عَلَّمَنِیهِ أَبِی مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) کُنْتُ أَقُولُهُ غُدْوَهًًْ وَ عَشِیَّهًْ} قَالَ سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) قُلْتُ علمنی (عَلِّمِینِی) الْکَلَامَ یَا سَیِّدَتِی فَقَالَتْ إِنْ سَرَّکَ أَنْ لَا یَمَسَّکَ أَذَی الْحُمَّی مَا عِشْتَ فِی دَارِ الدُّنْیَا فَوَاظِبْ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) عَلَّمَتْنِی هَذَا الْحِرْزَ فَقَالَتْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بِسْمِ اللهِ النُّورِ بِسْمِ اللهِ نُورِ النُّورِ بِسْمِ اللهِ نُورٌ عَلَی نُورٍ بِسْمِ اللهِ الَّذِی هُوَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ بِسْمِ اللهِ الَّذِی خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ وَ أَنْزَلَ النُّورَ عَلَی الطُّورِ فِی کِتابٍ مَسْطُورٍ فِی رَقٍّ مَنْشُورٍ.

حضرت زهرا (سلام الله علیها)- عبدالله فرزند سلمان فارسی (رحمة الله علیه) از پدرش نقل می‌کند: روزی از منزلم خارج شدم [درحالی‌که] ده روز از وفات پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌گذشت. در راه علی (علیه السلام) را دیدم... فرمود: «ای سلمان (رحمة الله علیه)! به منزل فاطمه (سلام الله علیها) دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برو که مشتاق دیدار توست و می‌خواهد از تحفه‌ای که از بهشت برایش آورده‌اند به تو بدهد». [با تعجّب] گفتم: «آیا بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای فاطمه (سلام الله علیها) تحفه‌ای از بهشت رسیده است»؟! علی (علیه السلام) فرمود: «آری! دیروز [تحفه‌ای برایش آورده‌اند]». سلمان (رحمة الله علیه) می‌گوید: خودم را شتابان به خانه‌ی فاطمه (سلام الله علیها) رساندم و او را دیدم که نشسته و قطعه عَبایی بر سر دارد... فاطمه (سلام الله علیها) فرمود: «ای سلمان (رحمة الله علیه)! [روز گذشته] سه کنیزِ بهشتی بر من وارد شدند... سپس خرمای تازه‌ای [از بهشت] به من دادند... که از برف سفیدتر و از مُشک، خوشبوتر بود». سپس به من فرمود: «ای سلمان (رحمة الله علیه)! امشب با این خرما افطار کن و فردا هسته‌اش را برایم بیاور»... [من نیز] شامگاه با آن خرما افطار کردم ولی هسته‌ای در آن نیافتم! فردایِ آن‌روز نزد دختر رسول خدا (رفتم و به او گفتم: «من با آن خرمایی که به من عنایت کردی افطار نمودم؛ ولی هسته‌ای در آن نیافتم»! فاطمه (سلام الله علیها) فرمود: «ای سلمان (رحمة الله علیه)! هرگز این خرما هسته ندارد چراکه از درختی [چیده شده] که خداوند در دارالسلام (بهشت) آن را کاشته است». [سپس در ادامه فرمود]: «آیا سخنی به تو یاد بدهم که پدرم محمّد (صلی الله علیه و آله) آن را به من آموخت و من هر صبح و شام آن را می‌خوانم»؟ گفتم: «بانوی من! آن سخن را به من یاد بده». فاطمه (سلام الله علیها) فرمود: «اگر دوست داری که تا در دنیا هستی دچار بیماریِ تب نشوی، بخواندن این دعا مواظبت کن». سلمان (رحمة الله علیه) می‌گوید: «حضرت، این حرز را به من تعلیم داده و فرمود: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بِسْمِ اللهِ النُّورِ بِسْمِ اللهِ نُورِ النُّورِ بِسْمِ اللهِ نُورٌ عَلَی نُورٍ بِسْمِ اللهِ الَّذِی هُوَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ بِسْمِ اللهِ الَّذِی خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ الحَمْدُ لِلهِ الَّذِی خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ وَ أَنْزَلَ النُّورَ عَلَی الطُّورِ فِی کِتابٍ مَسْطُورٍ فِی رَقٍّ مَنْشُورٍ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۶
بحارالأنوار، ج۴۳، ص۶۶
۲
(طور/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: اللَّیْلَهًُْ الَّتِی یَقُومُ فِیهَا قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ یَنْزِلُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) عَلَی حِرَاءَ، فَیَقُولُ لَهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام): أَجِبْ. فَیَخْرُجُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) رَقّاً مِنْ حُجْزَهًِْ إِزَارِهِ، فَیَدْفَعُهُ إِلَی عَلِیٍّ (علیه السلام) فَیَقُولُ لَهُ: اکْتُبْ: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، هَذَا عَهْدٌ مِنَ اللَّهِ، وَ مِنْ رَسُولِهِ، وَ مِنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ، لِفُلَانِ‌بْنِ‌فُلَانٍ» بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ (عَزَّوَجَلَّ) فِی کِتَابِهِ: وَ الطُّورِ وَ کِتابٍ مَسْطُورٍ فِی رَقٍّ مَنْشُور.

امام صادق (علیه السلام)- شبی که در آن قائم آل محّمد (قیام می‌کند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین (علیه السلام) و جبرئیل (علیه السلام) بر غار حراء فرود می‌آیند؛ جبرئیل (علیه السلام) خطاب به حضرت مهدی (گوید: «[پیامبر (صلی الله علیه و آله) را] اجابت کن»!. آنگاه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از کمربند لباس خویش، صفحه‌ای را بیرون آورده و به علی (علیه السلام) می‌دهد و به او می‌فرماید: «بنویس: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم، این میثاقی است از جانب خدا و رسولش و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) برای مهدی (فرزند حسن عسکری (علیه السلام)». و این همان سخن خداوند عزّوجلّ در کتابش است [که فرمود]: وَ الطُّورُ وَ کِتَابٍ مَسْطُورٍ فِی رَقٍّ مَنْشُورٍ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۸
دلایل الإمامهًْ، ص۴۷۸
۳
(طور/ ۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- زِیَارَهًٌْ رَابِعَهًٌْ مَلِیحَهًٌْ یُزَارُ بِهَا صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ سَلَامُهُ عَلَیْه: تَقُولُ یَا أَمِینَ اللهِ یَا حُجَّهًَْ اللهِ یَا وَلِیَّ اللهِ یَا صِرَاطَ اللهِ زَارَکَ عَبْدُکَ وَ وَلِیُّکَ اللَّائِذُ بِقَبْرِکَ وَ الْمُنِیخُ رَحْلَهُ بِفِنَائِکَ الْمُتَقَرِّبُ إِلَی اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمُسْتَشْفِعُ بِکَ إِلَی اللهِ زِیَارَهًًْ مَنْ هَجَرَ فِیکَ صَحْبَهُ وَ جَعَلَکَ بَعْدَ اللهِ حَسَبَهُ أَشْهَدُ أَنَّکَ الطُّورُ وَ الْکِتَابُ الْمَسْطُورُ وَ الرَّقُّ الْمَنْشُور.

امام علی (علیه السلام)- زیارتی دیگر برای امیرالمؤمنین (علیه السلام)... آنگاه خود را به ضریح حضرت، چسبانده و آن را ببوس و بگو: «ای امین خدا! ای حجّت خدا! ای ولیّ خدا! ای راه [راستِ] خدا! این بنده و دوستدارت همو که به قبرت پناه آورده و در کنار درگاهت، رحلِ اقامت گزیده و [به‌واسطه‌ی تو] به خداوند نزدیکی یافته و تو را نزد خداوند شفیعِ خویش قرار داده به زیارت تو آمده و به خاطر تو، همراهانش را رها کرده و بعد از خداوند، تو را تکیه‌گاه خویش قرار داده است گواهی می‌دهم که تویی والطُّورُ و تویی الْکِتَابُ الْمسْطُورُ و تویی الرَّقُّ الْمنْشُور...».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۸
بحارالأنوار، ج۹۷، ص۳۱۳
۴
(طور/ ۱)

علی‌ّبن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ الطُّورِ وَ کِتابٍ مَسْطُورٍ قال الطُّور جَبَلٌ بِطُورِ سینَا.

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- منظور از الطُّور، کوهی است در طور سینا (همان‌جایی که وحی بر موسی (علیه السلام) نازل شد).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۶۸
القمی، ج۲، ص۳۳۱/ نورالثقلین/ البرهان؛ «بتفاوت لفظی»

آیه وَ كِتابٍ مَسْطُورٍ [2]

و كتابى كه نوشته شده.

۱
(طور/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌سُلَیْمَانِ عَمَّنْ أَخْبَرَهُ عَنْ‌أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ وَ کِتابٍ مَسْطُورٍ فِی رَقٍّ مَنْشُورٍ قَالَ کِتَابٌ کَتَبَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی وَرَقَهًِْ آسٍ وَ وَضَعَهُ عَلَی عَرْشِهِ قَبْلَ خَلْقِ الْخَلْقِ بِأَلْفَیْ عَامٍ یَا شِیعَهًَْ آلِ مُحَمَّدٍ (إِنِّی أَنَا اللَّهُ أَجَبْتُکُمْ قَبْلَ أَنْ تَدْعُوَنِی وَ أَعْطَیْتُکُمْ قَبْلَ أَنْ تَسْأَلُونِی وَ غَفَرْتُ لَکُمْ قَبْلَ أَنْ تَسْتَغْفِرُونِی.

امام صادق (علیه السلام)- و کِتَابٍ مَّسْطُورٍ* فِی رَقٍّ مَّنشُورٍ [منظور] نوشته‌ای است که خداوند عزّوجلّ، دوهزار سال قبل از آفرینش آدمیان، آن را بر برگی از درخت آس (درختی شبیه به درخت انار) نوشته و بر عرش خویش قرار داده است؛ [که آن نوشته، چنین است]: «ای پیروانِ [راستینِ] آل محمّد (علیهم السلام)! منم خداوند! قبل از آنکه مرا بخوانید شما را اجابت کردم و قبل از اینکه چیزی از من درخواست کنید، آن را به شما بخشیدم و قبل از اینکه از من طلب بخشش بکنید، شما را مورد بخشش قرار دادم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۰
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۳۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹۷/ البرهان
۲
(طور/ ۲)

علی‌ّبن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ کِتابٍ مَسْطُورٍ أی مَکتُوبٌ.

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- و کِتَابٍ مَّسْطُورٍ یعنی کتابِ نوشته شده.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۰
القمی، ج۲، ص۳۳۱/ نورالثقلین/ البرهان

آیه في رَقٍّ مَنْشُورٍ [3]

در صفحه‌اى گسترده.

۱
(طور/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) عَنْ تَفْسِیرِ الْمَقَالِیدِ فَقَالَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) لَقَدْ سَأَلْتَ عَظِیماً الْمَقَالِیدُ هُوَ أَنْ تَقُولَ عَشْراً إِذَا أَصْبَحْتَ وَ عَشْراً إِذَا أَمْسَیْتَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَرُ سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ أَسْتَغْفِرُ اللهَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهًَْ إِلَّا بِاللهِ هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ هُوَ حَیٌّ لَا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ مَنْ قَالَهَا عَشْراً إِذَا أَصْبَحَ وَ عَشْراً إِذَا أَمْسَی أَعْطَاهُ اللَّهُ خِصَالًا سِتّاً أَوَّلُهُنَّ یَحْرُسُهُ مِنْ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ فَلَا یَکُونُ لَهُمْ عَلَیْهِ سُلْطَانٌ وَ الثَّانِیَهًُْ یُعْطَی قِنْطَاراً فِی الْجَنَّهًِْ أَثْقَلَ فِی مِیزَانِهِ مِنْ جَبَلِ أُحُدٍ وَ الثَّالِثَهًُْ یَرْفَعُ اللَّهُ لَهُ دَرَجَهًًْ لَا یَنَالُهَا إِلَّا الْأَبْرَارُ وَ الرَّابِعَهًُْ یُزَوِّجُهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ وَ الْخَامِسَهًُْ یَشْهَدُهُ اثنی عشر (اثْنَا عَشَرَ) مَلَکاً یَکْتُبُونَهَا فِی رَقٍّ مَنْشُورٍ یَشْهَدُونَ لَهُ بِهَا یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ السَّادِسَهًُْ کَانَ کَمَنْ قَرَأَ التَّوْرَاهًَْ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَانَ وَ کَمَنْ حَجَّ وَ اعْتَمَرَ فَقَبِلَ اللَّهُ حَجَّتَهُ وَ عُمْرَتَهُ وَ إِنْ مَاتَ مِنْ یَوْمِهِ أَوْ لَیْلَتِهِ أَوْ شَهْرِهِ طُبِعَ بِطَابَعِ الشُّهَدَاءِ فَهَذَا تَفْسِیرُ الْمَقَالِیدِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام علی (علیه السلام) می‌فرماید: «تفسیر مقالید (کلیدهای آسمان و زمین که در آیه‌ی ۶۳ از سوره‌ی زمر به آن‌ها اشاره شده) را از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسیدم». ایشان فرمود: «ای علی (علیه السلام)! سؤال مهمّی پرسیدی. مقالید این است که به هنگام صبح، ده مرتبه و به هنگام شب نیز ده مرتبه بگویی: خدایی جز الله نیست و خدا بزرگ‌تر است، خدا منزّه است، ستایش مخصوص خداست. از خدا طلب آمرزش می‌کنم. به هیچ حرکت و نیرویی جز از ناحیه‌ی خدا نیست. او اوّل است و آخر و ظاهر و باطن (پنهان). پادشاهی (مالکیت) از آن اوست و ستایش مخصوص اوست. زنده می‌کند و می‌میراند و او زنده‌ای است که نمی‌میرد، و او بر هرچیزی قادر است. هرکس این کلمات را هنگام صبح، ده‌مرتبه و هنگام شب، ده‌مرتبه بگوید خداوند به او شش خصلت (ویژگی نیکو) عطا می‌فرماید؛ اوّلین آن‌ها این است که [خدا] او را از ابلیس و لشکریانش حفظ می‌کند، از این‌رو آن‌ها بر او هیچ تسلّطی ندارند. دوّمین خصلت این است که ثروت هنگفتی در بهشت به او عطا می‌شود که در ترازوی اعمالش از کوه اُحد سنگین‌تر است. سوّمین خصلت اینکه خدا او را به مرتبه‌ای خواهد رساند که جز نیکان به آن دست نمی‌یابند. چهارمین خصلت این است که خدا حور العین (همسران بهشتی) را به ازدواج او در می‌آورد. پنجمین خصلت اینکه دوازده فرشته [درهنگام گفتن این کلمات] شاهد او هستند و این کلمات را در رَقٍّ مَنْشُورٍ می‌نویسند و در روز قیامت با این کلمات، به نفع او شهادت می‌دهند و ششمین خصلت اینکه مانند کسی است که تورات، انجیل، زبور و فرقان (قرآن) را تلاوت کرده و مانند کسی است که حج و عمره به‌جا آورده و خدا حج و عمره‌اش را قبول کرده باشد. و اگر در آن روز یا آن شب یا آن ماه بمیرد از جمله‌ی شهدا نوشته می‌شود؛ این است تفسیر مَقالید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۰
بحارالأنوار، ج۸۳، ص۲۸۱

آیه وَ الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ [4]

و سوگند به «بيت المعمور».

۱
(طور/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْبَیْتُ الْمَعْمُورُ فِی السَّمَاءِ الدُّنْیَا وَ فِی السَّمَاءِ الرَّابِعَهًِْ نَهَرٌ یُقَالُ لَهُ الْحَیَوَانُ یَدْخُلُ فِیهِ جَبْرَئِیلُ کُلَّ یَوْمٍ طَلَعَتْ فِیهِ الشَّمْسُ وَ إِذَا خَرَجَ انْتَفَضَ انْتِفَاضَهًًْ جَرَتْ مِنْهُ سَبْعُون أَلْفَ قَطْرَهًٍْ یَخْلُقُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ قَطْرَهًٍْ مَلَکاً یُؤْمَرُونَ أَنْ یَأْتُوا الْبَیْتَ الْمَعْمُورَ فَیُصَلُّوا فِیهِ فَیَفْعَلُونَ ثُمَّ لَا یَعُودُونَ إِلَیْهِ أَبَداً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- الْبَیْتُ الْمعْمُورُ در آسمانِِِ دنیا قرار دارد و در آسمان چهارم، نهریست به نام «زندگانی» که جبرئیل هر روز که خورشید طلوع می‌کند وارد آن می‌شود و وقتی بیرون می‌آید، تکانی به خود می‌دهد و از او هفتادهزار قطره می‌چکد و خداوند از هر قطره، فرشته‌ای می‌آفریند که فرمان می‌یابند به الْبَیْتُ الْمعْمُورُ رفته و در آنجا نماز گزارند. آنان نیز چنین می‌کنند و پس از آن، هیچگاه به آنجا باز نخواهند گشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۰
بحارالأنوار، ج۵۵، ص۵۵/ نورالثقلین
۲
(طور/ ۴)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- إِنَّ ابْنَ‌الْکَوَّاءِ سَأَلَ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَنِ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ وَ السَّقْفِ الْمَرْفُوع: ذَلِکَ الضُّرَاحُ بَیْتٌ فِی السَّمَاءِ الرَّابِعَهًِْ حِیَالَ الْکَعْبَهًِْ مِنْ لُؤْلُؤَهًٍْ وَاحِدَهًٍْ یَدْخُلُهُ کُلَّ یَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ لَا یَعُودُونَ إِلَیْهِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فِیهِ کِتَابُ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ عَنْ یَمِینِ الْبَابِ یَکْتُبُونَ أَعْمَالَ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ فِیهِ کِتَابُ أَهْلِ النَّارِ عَنْ یَسَارِ الْبَابِ یَکْتُبُونَ أَعْمَالَ أَهْلِ النَّارِ بِأَقْلَامٍ سُودٍ فَإِذَا کَانَ مِقْدَارَ الْعِشَاءِ ارْتَفَعَ الْمَلَکَانِ فَیَسْمَعُونَ مِنْهُمَا مَا عَمِلَ الرَّجُلُ فَذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی هذا کِتابُنا یَنْطِقُ عَلَیْکُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ.

امام علی (علیه السلام)- ابن‌کوّاء از امام علی (علیه السلام) درباره: الْبَیْتِ الْمعْمُورِ و السَّقْفِ الْمرْفُوع پرسید. امام (علیه السلام) فرمود: «منظور «ضُراح» است، [نامِ] خانه‌ای در آسمان چهارم برابر کعبه، [ساخته شده] از دانه‌ای مروارید، که هر روز هفتادهزار فرشته وارد آن می‌شوند و تا روز قیامت به آن باز نخواهند گشت. نویسندگان [کردارِ] اهل بهشت، در سمت راستِ دروازه‌ی آن هستند که اعمال اهل بهشت را می‌نویسند و نویسندگان [کردارِ] دوزخیان، در سمت چپ دروازه‌ی آن، با قلم‌هایی سیاه، اعمال دوزخیان را می‌نویسند. شب هنگام دو فرشته [ای که مأمور نوشتن کردار هر انسان هستند] بالا می‌روند و آن نویسندگان، کردار هر انسان را از آن دو فرشته می‌شنوند [و ثبت می‌کنند]؛ این است تفسیر این کلام خداوند تعالی [که فرمود]: این کتاب ما است که بحق با شما سخن می‌گوید [و اعمال شما را بازگو می‌کند] ما آنچه را انجام می‌دادید می‌نوشتیم!. (جاثیه/ ۲۹)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۲
بحارالأنوار، ج۵۵، ص۵۵/ نورالثقلین؛ «بتفاوت»
۳
(طور/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- {البیت المعمور}الْبَیْتُ الَّذِی فِی السَّمَاءِ یُقَالُ لَهُ الضُّرَاحُ وَ هُوَ بِفِنَاءِ الْبَیْتِ الْحَرَامِ لَوْ سَقَطَ سَقَطَ عَلَیْهِ یَدْخُلُهُ کُلَّ یَوْمٍ أَلْفُ مَلَکٍ لَا یَعُودُونَ إِلَیْهِ أَبَداً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در آسمان خانه‌ایست به نام «ضُراح» برابر خانه‌ی کعبه که اگر فرو افتد بر خانه‌ی کعبه فرود می‌آید؛ [آن خانه در آسمان درست برابر خانه‌ی کعبه در زمنی ساخته شده است] هر روز هزار فرشته در آن [خانه] وارد می‌شوند و بیرون می‌آیند که هرگز به آن باز نخواهند گشت!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۲
بحارالأنوار، ج۵۵، ص۵۵/ نورالثقلین
۴
(طور/ ۴)

علی‌ّبن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- هُوَ فِی السَّمَاءِ الرَّابِعَهًِْ وَ هُوَ الضُّرَاحُ یَدْخُلُهُ کُلَّ یَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ ثُمَّ لَا یَعُودُونَ إِلَیْهِ أَبَداً.

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- [الْبَیْتُ الْمعْمُورُ] در آسمان چهارم قرار دارد و نام آن «ضُراح» می‌باشد. هر روز هفتادهزار فرشته وارد آن [خانه] می‌شوند و بیرون می‌آیند و هرگز به آن باز نمی‌گردند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۲
بحارالأنوار، ج۵۵، ص۵۷/ القمی، ج۲، ص۳۳۱/ نورالثقلین/ البرهان
۵
(طور/ ۴)

الباقر (علیه السلام)- إِنَ اللَّهَ وَضَعَ تَحْتَ الْعَرْشِ أَرْبَعَهًَْ أَسَاطِینَ وَ سَمَّاهُ الضُّرَاحَ وَ هُوَ الْبَیْتُ الْمَعْمُورُ وَ قَالَ لِلْمَلَائِکَهًِْ طُوفُوا بِهِ ثُمَّ بَعَثَ مَلَائِکَهًًْ فَقَالَ لَهُمُ ابْنُوا فِی الْأَرْضِ بَیْتاً بِمِثَالِهِ وَ قَدْرِهِ وَ أَمَرَ مَنْ فِی الْأَرْضِ أَنْ یَطُوفُوا بِهِ.

امام باقر (علیه السلام)- خداوند در زیر عرش، چهار ستون قرار داده و آن‌ها را «ضُراح» نامیده که همان الْبَیْتُ الْمعْمُورُ است و به فرشتگان فرمان داده که دور آن طواف کنند. آنگاه فرشتگانش را فرستاده و فرمود: «در زمین، خانه‌ای مانند آن و به اندازه آن بسازید». و هرکس را که بر روی زمین بود فرمان داد که گرداگرد آن خانه طواف کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۲
فقه القرآن، ج۱، ص۲۹۲/ نورالثقلین
۶
(طور/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- ثُمَّ صَعِدْنَا إِلَی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ فَمَا مَرَرْتُ بِمَلَکٍ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ إِلَّا قَالُوا یَا مُحَمَّدُ احْتَجِمْ وَ أْمُرْ أُمَّتَکَ بِالْحِجَامَهًِْ، وَ إِذَا فِیهَا رَجُلٌ أَشْمَطُ الرَّأْسِ وَ اللِّحْیَهًِْ‌جَالِسٌ عَلَی کُرْسِیٍّ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَذَا الَّذِی فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ عَلَی بَابِ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ فِی جِوَارِ اللَّهِ فَقَالَ هَذَا أَبُوکَ إِبْرَاهِیم (علیه السلام).

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [در شب معراج، به همراه جبرئیل] تا آسمان هفتم بالا رفتیم... در آنجا مردی با موها و ریش‌هایی سفید و سیاه، روی تختی نشسته بود. گفتم: «ای جبرئیل! این کیست که در آسمان هفتم بر در الْبَیْتُ الْمعْمُورُ در کنار [عرش] خداوند تعالی قرار دارد»؟ گفت: «این پدرت ابراهیم (علیه السلام) است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۲
القمی، ج۲، ص۹
۷
(طور/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) حَدِیثٌ طَوِیلٌ: فِی مِعْرَاجِ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله) وَ فِی أَوَاخِرِهِ: فَلَمَّا فَرَغَ مُنَاجَاتَهُ رَدَّ إِلَی الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ وَ هُوَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ بِحِذَاءِ الْکَعْبَهًِْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- پیرامون معراج رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده که در اواخر حدیث، چنین آمده است: «وقتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از مناجات با خداوند فارغ شد، به الْبَیْتُ الْمعْمُورُ باز گردانده شد که در آسمان هفتم و برابر کعبه قرار دارد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۴
نورالثقلین
۸
(طور/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ دَاوُدَ‌بْنِ‌کَثِیرٍ الرَّقِّیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) مَا مَعْنَی السَّلَامِ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمَّا خَلَقَ نَبِیَّهُ وَ وَصِیَّهُ وَ ابْنَتَهُ وَ ابْنَیْهِ وَ جَمِیعَ الْأَئِمَّهًِْ وَ خَلَقَ شِیعَتَهُمْ أَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمِیثَاقَ وَ أَنْ یَصْبِرُوا وَ یُصَابِرُوا وَ یُرَابِطُوا وَ أَنْ یَتَّقُوا اللَّهَ وَ وَعَدَهُمْ أَنْ یُسَلِّمَ لَهُمُ الْأَرْضَ الْمُبَارَکَهًَْ وَ الْحَرَمَ الْآمِنَ وَ أَنْ یُنَزِّلَ لَهُمُ الْبَیْتَ الْمَعْمُورَ وَ یُظْهِرَ لَهُمُ السَّقْفَ الْمَرْفُوعَ وَ یُرِیحَهُمْ مِنْ عَدُوِّهِمْ وَ الْأَرْضِ الَّتِی یُبَدِّلُهَا اللَّهُ مِنَ السَّلَامِ وَ یُسَلِّمُ مَا فِیهَا لَهُمْ لا شِیَهًَْ فِیها قَالَ لَا خُصُومَهًَْ فِیهَا لِعَدُوِّهِمْ وَ أَنْ یَکُونَ لَهُمْ فِیهَا مَا یُحِبُّونَ وَ أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلَی جَمِیعِ الْأَئِمَّهًِْ وَ شِیعَتِهِمُ الْمِیثَاقَ بِذَلِکَ وَ إِنَّمَا السَّلَامُ عَلَیْهِ تَذْکِرَهًُْ نَفْسِ الْمِیثَاقِ وَ تَجْدِیدٌ لَهُ عَلَی اللَّهِ لَعَلَّهُ أَنْ یُعَجِّلَهُ جَلَّ وَ عَزَّ وَ یُعَجِّلَ السَّلَامَ لَکُمْ بِجَمِیعِ مَا فِیه.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- داودبن‌کثیر الرّقی گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «معنی سلام [و درود] بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) چیست»؟ فرمود: «چون خدای تبارک‌وتعالی پیغمبرش (محمّد (صلی الله علیه و آله))، جانشین او (علی (علیه السلام))، دخترش (فاطمه (سلام الله علیها))، دو فرزندش (حسن و حسین (علیها السلام)) و امامان دیگر (علیهم السلام) و شیعیان آن‌ها را [در عالم ارواح] آفرید، از آن‌ها [بر لزوم اطاعت از خویش] پیمان گرفت و [از آن‌ها خواست که در برابر بلاها] شکیبا باشند و [در مقابل دشمنانشان] پایداری کنند و نگاهبان مرزها [ی اسلام] باشند و از خدا پروا نمایند؛ و [در مقابل] به آن‌ها وعده فرمود که سرزمین مبارک (بیت المقدّس یا مدینه) و حرم امن (مکّه) را در اختیار آن‌ها قرار دهد و الْبَیْتُ الْمعْمُورُ را برایشان فرود آورد «وَ السَّقْفِ الْمرْفُوع؛ سقف برافراشته. (طور/۵)». را برای آن‌ها آشکار کند و ایشان را از دشمنشان و [آفاتِ] زمین آسوده‌خاطر سازد؛ زمینی که خدا آن را [از هر عیب و نقصی] پاک کند و آنچه در زمین است را به خاطر آن‌ها سالم گرداند [به‌گونه‌ای که] «إلَّا شِیَةَ فِیهَا؛ لکّه‌ای در آن نباشد. (بقره/۷۱)». یعنی در زمین، هیچ‌گونه جدال و ستیزی [میان آن‌ها] با دشمنشان وجود نداشته باشد و هرچه را دوست داشته باشند، برای آن‌ها در زمین موجود باشد. و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) [نیز] از تمامی امامان (علیهم السلام)و شیعیانشان این پیمان را گرفت. [بدان‌که] سلام [و درود] بر آن حضرت، یادآوری این پیمان و تجدید آن بر خداوند است تا شاید خدای عزّوجلّ، این وعده را پیش انداخته و آن سلامتی را با تمام برکاتش برایتان جلو اندازد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۴
الکافی، ج۱، ص۴۵۱/ نورالثقلین
۹
(طور/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- فَأَمَرَ اللَّهُ مَلَکاً مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ أَنْ یَجْعَلَ لَهُ بَیْتاً فِی السَّمَاءِ السَّادِسَهًِْ یُسَمَّی الضُّرَاحَ بِإِزَاءِ عَرْشِهِ فَصَیَّرَهُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ یَطُوفُ بِهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ فِی کُلِّ یَوْمٍ لَا یَعُودُونَ وَ یَسْتَغْفِرُون.

امام صادق (علیه السلام)- پس خداوند به یکی از فرشتگان فرمان داد که در آسمان ششم برای او خانه‌ای بسازد که نام آن خانه، ضُراح می‌باشد و روبروی عرش او قرار دارد و خداوند آن را برای اهل آسمان قرار داده‌است و روزانه هفتاد هزار فرشته به دور آن می‌گردند و [می‌روند و دیگر به آن] باز نمی‌گردند و [در همان حال] طلب آمرزش می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۴
الکافی، ج۴، ص۱۸۷/ البرهان
۱۰
(طور/ ۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَمَّا عُرِجَ بِی إِلَی السَّمَاءِ انْتُهِیَ بِی الْمَسِیرُ مَعَ جَبْرَئِیلَ إِلَی السَّمَاءِ الرَّابِعَهًِْ فَرَأَیْتُ بَیْتاً مِنْ یَاقُوتٍ أَحْمَرَ فَقَالَ لِی جَبْرَئِیلُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْبَیْتُ الْمَعْمُورُ خَلَقَهُ اللَّهُ قَبْلَ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ بِخَمْسِینَ أَلْفَ عَامٍ فَصَلِّ فِیهِ فَقُمْتُ لِلصَّلَاهًِْ وَ جَمَعَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ فَصَفَّهُمْ جَبْرَئِیلُ صَفّاً فَصَلَّیْتُ بِهِمْ فَلَمَّا سَلَّمْتُ أَتَانِی آتٍ مِنْ عِنْدِ رَبِّی فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ رَبُّکَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ سَلِ الرُّسُلَ عَلَی مَا ذَا أُرْسِلْتُمْ مِنْ قَبْلِی فَقُلْتُ مَعَاشِرَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الرُّسُلِ عَلَی مَا ذَا بَعَثَکُمْ رَبِّی قَبْلِی قَالُوا عَلَی وَلَایَتِکَ وَ وَلَایَهًِْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ سْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رُسُلِنا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «وقتی مرا به معراج بردند همراه جبرئیل (علیه السلام) به آسمان چهارم رسیدم و [در آنجا] خانه‌ای از یاقوت سرخ دیدم. جبرئیل (علیه السلام) به من گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله) این الْبَیْتِ المَعْمُور است که خداوند آن را پنجاه هزار سال قبل از آفرینش آسمان‌ها و زمین آفرید. اینک در آن نماز بخوان». من نیز برای نماز بپا خاستم و خداوند همه‌ی پیامبران و رسولان را گرد آورد و جبرئیل همه را پشت‌سر من به صف نمود. من نماز را با آن‌ها خواندم و چون سلامِ نماز را گفتم شخصی از جانب پروردگارم آمد و گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله) خدایت سلام می‌رساند و می‌فرماید از پیامبران بپرس: «شما قبل از من، بر چه عهد و پیمانی به رسالت مبعوث گشتید»؟ من [نیز] گفتم: «ای جماعت پیامبران و رسولان! پروردگارم پیش از من، بر چه عهد و پیمانی شما را به رسالت مبعوث فرمود»؟ آن‌ها پاسخ دادند: «بر ولایت تو و ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام)»، و این آیه اشاره به آن جریان دارد: «وَ سْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رُسُلِنا؛ از رسولانی که پیش از تو فرستادیم بپرس. (زخرف/۴۵)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۱۷۴
تأویل الآیات الاهره، ص۵۴۷
بیشتر