الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ نوح کَانَ مِنَ المُؤمِنِینَ الَّذِینَ تُدْرِکُهُم دَعْوَهًُْ نُوح (علیه السلام). فی کتاب ثواب الاعمال باسناده عن ابی‌عبدالله (علیه السلام) قال مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ یَقْرَأُ کِتَابَهُ لَا یَدَعُ قِرَاءَهًَْ سُورَهًِْ إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ فَأَیُّ عَبْدٍ قَرَأَهَا مُحْتَسِباً صَابِراً فِی فَرِیضَهًٍْ أَوْ نَافِلَهًٍْ أَسْکَنَهُ اللَّهُ تَعَالَی مَسَاکِنَ الْأَبْرَارِ وَ أَعْطَاهُ ثَلَاثَ جِنَانٍ مَعَ جَنَّتِهِ کَرَامَهًًْ مِنَ اللَّهِ وَ زَوَّجَهُ مِائَتَیْ حَوْرَاءَ وَ أَرْبَعَهًَْ آلَافِ ثَیِّبٍ إِنْ شَاءَ اللَّهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس به خداوند ایمان داشته باشد و قرآن را تلاوت کند، خواندن سوره‌ی: إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَی قَوْمِهِ را ترک نمی کند. هر بنده‌ای این سوره را صابرانه و با در نظر گرفتن پاداش اخروی در نماز واجب یا مستحب بخواند، خداوند تعالی وی را در منزلگاه نیکان سکونت خواهد داد و علاوه بر بهشت خود، سه بهشت دیگر را نیز از روی کرامت و بزرگواری به وی عطا خواهد کرد. و ان شاء الله تعالی دویست حوری بهشتی و چهار هزار بیوه زن را به همسری وی در می‌آورد.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عَمْرٍو الْحَذَّاءِ قَالَ: سَاءَتْ حَالِی فَکَتَبْتُ إِلَی أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَکَتَبَ إِلَیَّ أَدِمْ قِرَاءَهًَْ إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ قَالَ فَقَرَأْتُهَا حَوْلًا فَلَمْ أَرَ شَیْئاً فَکَتَبْتُ إِلَیْهِ أُخْبِرُهُ بِسُوءِ حَالِی وَ أَنِّی قَدْ قَرَأْتُ إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ حَوْلًا کَمَا أَمَرْتَنِی وَ لَمْ أَرَ شَیْئاً قَالَ فَکَتَبَ إِلَیَّ قَدْ وَفَی لَکَ الْحَوْلُ فَانْتَقِلْ مِنْهَا إِلَی قِرَاءَهًِْ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ.
امام باقر (علیه السلام)- احمدبن‌فضل [از] ابی‌عمرو حذاء [نقل می‌کند که او] گفته است: «حالم بد شد و [برای به‌دست‌آوردن بهبودی، نامه‌ای] به امام باقر (علیه السلام) نوشتم. برای من نوشت: «خواندن؛ إِنّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ را ادامه بده». یک سال آن را خواندم و چیزی ندیدم [و بهبودی حاصل نشد]؛ در نتیجه [نامه‌ای] به او نوشتم و بد بودن حالم را به او خبر دادم و اینکه من إِنّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ را همانگونه که به من دستور دادی یک سال خواندم و چیزی ندیدم». برایم نوشت: «سال برایت کامل شده است؛ پس، از [خواندن] آن به خواندن إِنَّا أَنْزَلْناه (سوره‌ی قدر) منتقل شو».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَهَا وَ طَلَبَ حَاجَهًًْ سَهَّلَ اللَّهُ قَضَاءَهَا. وَ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): مَنْ أَدْمَنَ قِرَاءَتَهَا لَیْلًا أَوْ نَهَاراً لَمْ یَمُتْ حَتَّی یَرَی مَقْعَدَهُ فِی الْجَنَّهًِْ وَ إِذَا قُرِئَتْ فِی وَقْتِ طَلَبِ حَاجَهًٍْ قُضِیَتْ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را بخواند و حاجتی را طلب کند، خداوند تبارک‌وتعالی برآورده‌کردن آن حاجت را آسان می‌گرداند. امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «هرکس خواندن این سوره را در شب و روز شیوه‌ی خود قرار دهد و به آن عادت کند، تا زمانی‌که جایگاه خویش را در بهشت نبیند، از دنیا نخواهد رفت. اگر این سوره به هنگام درخواست حاجت خوانده شود، به خواست خداوند، آن حاجت برآورده می‌شود».
آیه إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذابٌ أَليمٌ [1]
ما نوح را بهسوي قومش فرستاديم و گفتيم: «قوم خود را انذار كن پيش از آنكه عذاب دردناكي به سراغشان آيد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌الْفَضْلِ الْهَاشِمِیِّ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ‌بْنُ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) لَمَّا أَظْهَرَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی نُبُوَّهًَْ نُوحٍ (علیه السلام) وَ أَیْقَنَ الشِّیعَهًُْ بِالْفَرَجِ اشْتَدَّتِ الْبَلْوَی وَ عَظُمَتِ الْفِرْیَهًُْ إِلَی أَنْ آلَ الْأَمْرُ إِلَی شِدَّهًٍْ شَدِیدَهًٍْ نَالَتِ الشِّیعَهًَْ وَ الْوُثُوبِ عَلَی نُوحٍ بِالضَّرْبِ الْمُبَرِّحِ حَتَّی مَکَثَ (علیه السلام) فِی بَعْضِ الْأَوْقَاتِ مَغْشِیّاً عَلَیْهِ ثَلَاثَهًَْ أَیَّامٍ یَجْرِی الدَّمُ مِنْ أُذُنِهِ ثُمَّ أَفَاقَ وَ ذَلِکَ بَعْدَ ثَلَاثِمِائَهًِْ سَنَهًٍْ مِنْ مَبْعَثِهِ وَ هُوَ فِی خِلَالِ ذَلِکَ یَدْعُوهُمْ لَیْلًا وَ نَهَاراً فَیَهْرَبُونَ وَ یَدْعُوهُمْ سِرّاً فَلَا یُجِیبُونَ وَ یَدْعُوهُمْ عَلَانِیَهًًْ فَیُوَلُّونَ فَهَمَّ بَعْدَ ثَلَاثِمِائَهًِْ سَنَهًٍْ بِالدُّعَاءِ عَلَیْهِمْ وَ جَلَسَ بَعْدَ صَلَاهًِْ الْفَجْرِ لِلدُّعَاءِ فَهَبَطَ إِلَیْهِ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ وَ هُمْ ثَلَاثَهًُْ أَمْلَاکٍ فَسَلَّمُوا عَلَیْهِ ثُمَّ قَالُوا لَهُ یَا نَبِیَّ اللَّهِ لَنَا حَاجَهًٌْ قَالَ وَ مَا هِیَ قَالُوا تُؤَخِّرُ الدُّعَاءَ عَلَی قَوْمِکَ فَإِنَّهَا أَوَّلُ سَطْوَهًٍْ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی الْأَرْضِ قَالَ قَدْ أَخَّرْتُ الدُّعَاءَ عَلَیْهِمْ ثَلَاثَمِائَهًِْ سَنَهًٍْ أُخْرَی وَ عَادَ إِلَیْهِمْ فَصَنَعَ مَا کَانَ یَصْنَعُ وَ یَفْعَلُونَ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ حَتَّی إِذَا انْقَضَتْ ثَلَاثُمِائَهًِْ سَنَهًٍْ أُخْرَی وَ یَئِسَ مِنْ إِیمَانِهِمْ جَلَسَ فِی وَقْتِ ضُحَی النَّهَارِ لِلدُّعَاءِ فَهَبَطَ عَلَیْهِ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ السَّادِسَهًِْ وَ هُمْ ثَلَاثَهًُْ أَمْلَاکٍ فَسَلَّمُوا عَلَیْهِ وَ قَالُوا نَحْنُ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ السَّادِسَهًِْ خَرَجْنَا بُکْرَهًًْ وَ جِئْنَاکَ ضَحْوَهًًْ ثُمَّ سَأَلُوهُ مِثْلَ مَا سَأَلَهُ وَفْدُ السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ فَأَجَابَهُمْ إِلَی مِثْلِ مَا أَجَابَ أُولَئِکَ إِلَیْهِ وَ عَادَ (علیه السلام) إِلَی قَوْمِهِ یَدْعُوهُمْ فَلَا یَزِیدُهُمْ دُعَاؤُهُ إِلَّا فِرَاراً حَتَّی انْقَضَتْ ثَلَاثُمِائَهًِْ سَنَهًٍْ تَتِمَّهًُْ تِسْعِمِائَهًِْ سَنَهًٍْ فَصَارَتْ إِلَیْهِ الشِّیعَهًُْ وَ شَکَوْا مَا یَنَالُهُمْ مِنَ الْعَامَّهًِْ وَ الطَّوَاغِیتِ وَ سَأَلُوهُ الدُّعَاءَ بِالْفَرَجِ فَأَجَابَهُمْ إِلَی ذَلِکَ وَ صَلَّی وَ دَعَا فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَجَابَ دَعْوَتَکَ فَقُلْ لِلشِّیعَهًِْ یَأْکُلُوا التَّمْرَ وَ یَغْرِسُوا النَّوَی وَ یُرَاعُوهُ حَتَّی یُثْمِرَ فَإِذَا أَثْمَرَ فَرَّجْتُ عَنْهُمْ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ وَ عَرَّفَهُمْ ذَلِکَ فَاسْتَبْشَرُوا بِهِ فَأَکَلُوا التَّمْرَ وَ غَرَسُوا النَّوَی وَ رَاعُوهُ حَتَّی أَثْمَرَ ثُمَّ صَارُوا إِلَی نُوحٍ (علیه السلام) بِالتَّمْرِ وَ سَأَلُوهُ أَنْ یُنْجِزَ لَهُمُ الْوَعْدَ فَسَأَلَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فِی ذَلِکَ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ قُلْ لَهُمْ کُلُوا هَذَا التَّمْرَ وَ اغْرِسُوا النَّوَی فَإِذَا أَثْمَرَ فَرَّجْتُ عَنْکُمْ فَلَمَّا ظَنُّوا أَنَّ الْخُلْفَ قَدْ وَقَعَ عَلَیْهِمْ ارْتَدَّ مِنْهُمُ الثُّلُثُ وَ ثَبَتَ الثُّلُثَانِ فَأَکَلُوا التَّمْرَ وَ غَرَسُوا النَّوَی حَتَّی إِذَا أَثْمَرَ أَتَوْا بِهِ نُوحاً (علیه السلام) فَأَخْبَرُوهُ وَ سَأَلُوهُ أَنْ یُنْجِزَ لَهُمُ الْوَعْدَ فَسَأَلَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فِی ذَلِکَ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ قُلْ لَهُمْ کُلُوا هَذَا التَّمْرَ وَ اغْرِسُوا النَّوَی فَارْتَدَّ الثُّلُثُ الْآخَرُ وَ بَقِیَ الثُّلُثُ فَأَکَلُوا التَّمْرَ وَ غَرَسُوا النَّوَی فَلَمَّا أَثْمَرَ أَتَوْا بِهِ نُوحاً (علیه السلام) ثُمَّ قَالُوا لَهُ لَمْ یَبْقَ مِنَّا إِلَّا الْقَلِیلُ وَ نَحْنُ نَتَخَوَّفُ عَلَی أَنْفُسِنَا بِتَأَخُّرِ الْفَرَجِ أَنْ نَهْلِکَ فَصَلَّی نُوحٌ (علیه السلام) ثُمَّ قَالَ یَا رَبِّ لَمْ یَبْقَ مِنْ أَصْحَابِی إِلَّا هَذِهِ الْعِصَابَهًُْ وَ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْهِمُ الْهَلَاکَ إِنْ تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْفَرَجُ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیْهِ قَدْ أَجَبْتُ دُعَاءَکَ فَاصْنَعِ الْفُلْکَ وَ کَانَ بَیْنَ إِجَابَهًِْ الدُّعَاءِ وَ بَیْنَ الطُّوفَانِ خَمْسُونَ سَنَهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌فضل هاشمی گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «زمانی که خدای تبارک‌وتعالی نبوّت حضرت نوح (علیه السلام) را آشکار کرد و به پیروان وی یقین به پیروزی داد، آزمون [الهی] شدّت یافت و غوغا و جنجال بالا گرفت تا اینکه کار به سختی بیشتری برای پیروان [نوح] رسید. و گاهی نوح را چنان کتک می زدند که سه روز بی هوش بر زمین می افتاد و خون از گوشش جاری می شد. سپس بعد از سه روز به هوش می آمد. این اتّفاقات مربوط به سیصد سال پس از نبوّت نوح است و در طول این مدت نوح. مخفیانه آنان را دعوت می‌کرد و آنان اجابتش نمی‌کردند، آشکارا آنان را دعوت می‌کرد، روی برمی‌گرداندند. پس، بعد از سیصد سال تصمیم گرفت آنان را نفرین کند. پس از نماز صبح نشست تا آنان را نفرین کند. از آسمان هفتم گروهی شامل سه فرشته به سوی او پایین آمده، بر او سلام کرده و گفتند: «ای پیامبر خدا، درخواستی داریم». فرمود: «چه درخواستی»؟ گفتند: «نفرین بر قومت را به تأخیر بینداز، چراکه این، اوّلین خشم خداوند در زمین است». فرمود: «نفرین بر آنان را سیصد سال دیگر به تأخیر انداختم». و به‌سوی آنان بازگشت و به فعالیّت گذشته‌ی خود پرداخت و آنان نیز کار گذشته‌ی خود را ادامه دادند. وقتی سیصد سال دیگر گذشت و از ایمان آوردن آنان ناامید شد. در وقت چاشت نشست تا آنان را نفرین کند. پس گروهی از آسمان ششم بر او فرود آمده، بر او سلام کردند و گفتند: «صبح زود بیرون آمده و در وقت چاشت نزد تو آمده‌ایم»، سپس همان خواسته‌ی گروه آسمان هفتم را از او درخواست کردند و او همانند پاسخی که به آنان داد، به اینان نیز داد و آن حضرت برای دعوت‌کردن قوم خویش به‌سوی آنان رفت، امّا دعوت او جز بر فرار آنان نیفزود، تا اینکه سیصد سال باقی مانده از نهصد سال نیز گذشت. پس شیعیان نزد او آمدند و از آنچه از سوی عامه و طاغوتیان به آنان می‌رسید شکایت کردند و درخواست دعا برای رفع گرفتاری کردند. پس درخواست آنان را اجابت کرده نماز خواند و دعا کرد. جبرئیل (علیه السلام) بر او نازل شد و گفت: «همانا خداوند تبارک‌وتعالی دعایت را اجابت کرده است. به پیروانت بگو: «خرما خورده و هسته‌اش را بکارند و از آن مراقبت کنند تا ثمر دهد. هرگاه ثمر داد، اندوه آنان را می‌زدایم»». خدا را حمد و ستایش کرده و آنان را از این کار آگاه کرد. آن‌ها به یکدیگر بشارت دادند، نوح نیز آنچه را خداوند به او وحی کرده بود، به آنان خبر داد. چنین کردند و از آن مراقبت کردند تا ثمر داد. سپس میوه را نزد نوح (علیه السلام) برده و از او خواستند وعده را برایشان محقّق سازد. پس نوح در این‌باره از خداوند پرسید. خداوند به او وحی کرد: «به آنان بگو: «این خرما را بخورید و هسته را بکارید پس هرگاه ثمر داد، اندوهتان را می‌زدایم». وقتی گمان کردند که خلف وعده شده است، یک سوّم آنان [از دینشان] منحرف شدند و دو سوّم باقی ماندند. پس خرما را خورده و هسته‌اش را کاشتند و زمانی که ثمر داد، میوه‌اش را نزد نوح (علیه السلام) آورده و درخواست عملی شدن وعده را کردند. نوح (علیه السلام) از خداوند این مطلب را درخواست کرد، به او وحی فرستاد که: «به آنان بگو این خرما را بخورید و هسته را بکارید». پس یک‌سوّم دیگر منحرف شدند و یک‌سوّم باقی ماندند. پس خرما را خورده و هسته را گاشتنند، وقتی ثمر داد، میوه را نزد نوح (علیه السلام) آورده و به او گفتند: «از ما جز تعداد اندکی باقی نمانده است و ما بر خویش بیمناکیم که اگر فرج به تأخیر افتد، هلاک شویم، پس نوح (علیه السلام) نماز خواند، سپس فرمود: «پروردگارا، از یارانم جز این گروه کسی باقی نمانده است و اگر فرج آنان را به تأخیر اندازی، از هلاکت آنان می‌ترسم». پس خدای عزّوجلّ به او وحی کرد: «دعوتت را اجابت کردم، پس کشتی را بساز»! میان اجابت دعا و طوفان پنجاه سال فاصله بود.
آیه قالَ يا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذيرٌ مُبينٌ [2]
گفت: «اي قوم من! به يقين من براي شما انذار‌كننده‌ی آشكاري هستم.
آیه أَنِ اعْبُدُوا اللهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطيعُونِ [3]
كه خدا را پرستش كنيد و از مخالفت او بپرهيزيد و مرا اطاعت نماييد.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌سَالِمٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال انَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَ نُوحاً إِلَی قَوْمِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِیعُونِ ثُمَّ دَعَاهُمْ إِلَی اللَّهِ وَحْدَهُ وَ أَنْ یَعْبُدُوهُ وَ لَا یُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً ثُمَّ بَعَثَ الْأَنْبِیَاءَ (علیهم السلام) عَلَی ذَلِکَ إِلَی أَنْ بَلَغُوا مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) فَدَعَاهُمْ إِلَی أَنْ یَعْبُدُوا اللَّهَ وَ لَا یُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً.
امام باقر (علیه السلام)- محمّدبن‌سالم گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «خداوند متعال نوح (علیه السلام) را برای نبوّت برانگیخت و به او فرمود: «به مردم بگو: أَنِ اعْبُدُوا اللهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِیعُونِ». بعد از آن نوح آن‌ها را به‌سوی خداوند دعوت می‌کرد تا او را پرستش کنند و شریکی برای او قائل نگردند. بعد از آن پیامبران (علیهم السلام) را مبعوث فرمود تا همین سخنان را به مردم ابلاغ کنند، تا آنگاه که نوبت به محمّد (صلی الله علیه و آله) رسید او هم مردم را دعوت کرد تا خداوند را پرستش کنند و برای او شریک و همتایی قائل نشوند».
آیه يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللهِ إِذا جاءَ لا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ [4]
تا خدا گناهانتان را بيامرزد و تا زمان معيّني شما را عمر دهد؛ زيرا هنگامي‌كه اجل الهي فرا رسد، تأخيري نخواهد داشت اگر مي‌دانستيد.
آیه قالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمي لَيْلاً وَ نَهاراً [5]
[نوح] گفت: «پروردگارا! من قوم خود را شب و روز [بهسوي تو] دعوت كردم.
آیه فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعائي إِلاَّ فِراراً [6]
امّا دعوت من چيزي جز فرار [از حق] بر آنان نيفزود.
آیه وَ إِنِّي كُلَّما دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ في آذانِهِمْ وَ اسْتَغْشَوْا ثِيابَهُمْ وَ أَصَرُّوا وَ اسْتَكْبَرُوا اسْتِكْباراً [7]
و من هر زمان آن‌ها را دعوت كردم [كه ايمان بياورند] تا تو آن‌ها را بيامرزي، انگشتان خويش را در گوش‌هايشان قرارداده و لباس‌هايشان را بر خود پيچيدند، و در مخالفت اصرار ورزيدند و به شدّت استكبار كردند.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ اسْتَغْشَوْا ثِیابَهُمْ قَالَ اسْتَتَرُوا بِهَا وَ أَصَرُّوا وَ اسْتَکْبَرُوا اسْتِکْباراً أَیْ عَزَمُوا عَلَی أَنْ لَا یَسْمَعُوا شَیْئاً ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً قَالَ دَعَوْتُهُمْ سِرّاً وَ عَلَانِیَهًًْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَاسْتَغْشَوْا ثِیَابَهُمْ، یعنی به‌وسیله‌ی آن خود را می‌پوشاندند. وَأَصَرُّوا وَ اسْتَکْبَرُوا اسْتِکْبَارًا؛ منظور این است که تصمیم گرفتند چیزی نشنوند. ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَارًا؛ یعنی آنان را به‌طور پنهانی و آشکارا دعوت کردم.
آیه ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهاراً [8]
سپس من آن‌ها را با صداي بلند [به اطاعت فرمان تو] دعوت كردم.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- ثُمَّ إِنِّی دَعَوْتُهُمْ جِهاراً أی بِأَعْلَی صَوْتِی.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- ثُمَّ إِنِّی دَعَوْتُهُمْ جِهاراً؛ یعنی با صدای بلند [آن‌ها را دعوت کردم].
آیه ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً [9]
سپس آشكارا و نهان [حقيقت توحيد و ايمان را] براي آنان بيان داشتم.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً قَالَ دَعَوْتُهُمْ سِراً وَ عَلَانِیَهًْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَارًا؛ یعنی آنان را به‌طور پنهانی و آشکارا دعوت کردم.
آیه فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً [10]
و گفتم: «از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است».
آیه يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً [11]
تا باران‌هاي پربركت آسمان را پي‌در‌پي بر شما فرو فرستد.
آیه وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً [12]
و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك كند و باغ‌هاي سرسبز و نهرهاي جاري در اختيارتان قرار دهد.
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ مَالِکُ‌بْنُ‌أَنَسٍ قَالَ جَعْفَرٌ (علیه السلام) یَوْماً لِسُفْیَانَ‌الثَّوْرِی یَا سُفْیَانُ إِذَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْکَ بِنِعْمَهًٍْ فَأَحْبَبْتَ بَقَاءَهَا فَأَکْثِرْ مِنَ الْحَمْدِ وَ الشُّکْرِ عَلَی اللَّهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ الْعَزِیزِ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ إِذَا اسْتَبْطَأْتَ الرِّزْقَ فَأَکْثِرْ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَالَ فِی کِتَابِهِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ یَعْنِی فِی الدُّنْیَا وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ یَعْنِی فِی الْآخِرَهًِْ یَا سُفْیَانُ إِذَا حَزَنَکَ أَمْرٌ مِنْ سُلْطَانٍ أَوْ غَیْرِهِ فَأَکْثِرْ مِنْ قَوْلِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ فَإِنَّهَا مِفْتَاحُ الْفَرَجِ وَ کَنْزٌ مِنْ کُنُوزِ الْجَنَّهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- مالک‌بن‌انس گوید: امام صادق (علیه السلام) روزی به سفیان ثوری فرمود: «ای سفیان! هرگاه خدا به تو نعمتی ارزانی داشت. و مایل بودی آن نعمت پایدار بماند زیاد حمد و سپاس خدا را بکن. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: اگر شکرگزاری کنید، [نعمت خود را] بر شما خواهم افزود. (ابراهیم/۷) و هرگاه دچار تنگدستی شدی، زیاد استغفار کن! زیرا خداوند می‌فرماید: اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً، یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً، وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ؛ یعنی در دنیا. وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ؛ یعنی در آخرت. ای سفیان! هرگاه مطلبی تو را غمگین کرد چه مربوط به سلطان باشد یا دیگری بسیار لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ بگو! که این ذکر کلید فرج و گنجی از گنجینه‌های بهشت است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ یَبْتَلِی عِبَادَهُ عِنْدَ الْأَعْمَالِ السَّیِّئَهًِْ بِنَقْصِ الثَّمَرَاتِ وَ حَبْسِ الْبَرَکَاتِ وَ إِغْلَاقِ خَزَائِنِ الْخَیْرَاتِ لِیَتُوبَ تَائِبٌ وَ یُقْلِعَ مُقْلِعٌ وَ یَتَذَکَّرَ مُتَذَکِّرٌ وَ یَزْدَجِرَ مُزْدَجِرٌ وَ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ الِاسْتِغْفَارَ سَبَباً لِدُرُورِ الرِّزْقِ وَ رَحْمَهًِْ الْخَلْقِ فَقَالَ سُبْحَانَهُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً* یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً* وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً فَرَحِمَ اللَّهُ امْرَأً اسْتَقْبَلَ تَوْبَتَهُ وَ اسْتَقَالَ خَطِیئَتَهُ وَ بَادَرَ مَنِیَّتَه.
امام علی (علیه السلام)- خداوند بندگانش را به وقت اعمال بدشان به کمبود میوه‌ها، و بازداشتن برکات، و بستن درِ خیرات آزمایش می‌کند، تا توبه‌کننده توبه کند، و گناهکار دل از گناه قطع نماید، و پندگیرنده پند گیرد، و خودداری‌کننده از گناه خودداری کند. و خداوند سبحان توبه را سبب فراوانی روزی و رحمت بر خلق قرار داد و فرمود: اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّارا؛ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً، وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ (نوح/۱۲-۱۰) پس رحمت خدا بر کسی که به توبه روی آورد، و از گناهانش پوزش خواهد، و پیش از فرا رسیدن مرگ به اعمال شایسته بپردازد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ نِعْمَهًًْ فَلْیَحْمَدِ اللَّهَ وَ مَنِ اسْتَبْطَأَ الرِّزْقَ فَلْیَسْتَغْفِرِ اللَّهَ وَ مَنْ حَزَنَهُ أَمْرٌ فَلْیَقُلْ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس که خدا به او نعمتی داده باشد، باید سپاسگزاری کند، و هرکس روزی او کم شود، باید استغفار کند. و هرکس از حادثه‌ای اندوهگین شود، باید بگوید: لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- اکثَرُ الِاسْتِغْفَارِ تَجْلِبُ الرِّزْقَ.
امام علی (علیه السلام)- استغفار زیاد باعث جلب رزق و روزی می‌شود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ الِاسْتِغْفَارُ یَزِیدُ فِی الرِّزْق.
امام علی (علیه السلام)- استغفار موجب زیادی روزی می‌شود.
السجّاد (علیه السلام)- قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) لِبَعْضِ أَصْحَابِهِ قُلْ فِی طَلَبِ الْوَلَدِ رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوارِثِینَ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا یَرِثُنِی فِی حَیَاتِی وَ یَسْتَغْفِرُ لِی بَعْدَ مَوْتِی وَ اجْعَلْهُ لِی خَلْقاً سَوِیّاً وَ لَا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ نَصِیباً اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ وَ أَتُوبُ إِلَیْکَ إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ سَبْعِینَ مَرَّهًًْ فَإِنَّهُ مَنْ أَکْثَرَ مِنْ هَذَا الْقَوْلِ رَزَقَهُ اللَّهُ تَعَالَی مَا تَمَنَّی مِنْ مَالٍ وَ وَلَدٍ وَ مِنْ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ فَإِنَّهُ یَقُولُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهارا.
امام سجاد (علیه السلام)- امام سجّاد (علیه السلام) به یکی از یاران خود فرمود: «برای درخواست فرزند از خداوند این دعا را بخوان! [و با این کلمات از خدا فرزند بخواه]: «رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوارِثِینَ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا یَرِثُنِی فِی حَیَاتِی وَ یَسْتَغْفِرُ لِی بَعْدَ مَوْتِی وَ اجْعَلْهُ لِی خَلْقاً سَوِیّاً وَ لَا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ نَصِیباً اللهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ وَ أَتُوبُ إِلَیْکَ إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ». هفتاد بار این دعا را تکرار کن زیرا هرکس آن را بسیار بخواند هرچه از مال و فرزند و خیر دنیا و آخرت از خداوند طلب کند خدای تعالی وی را نصیب می‌گرداند، چون خود در قرآن می‌فرماید: اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّارا؛ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً، وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ. (نوح/۱۲-۱۰).
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ (علیه السلام) لِقَائِلٍ بِحَضْرَتِهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ أَ تَدْرِی مَا الِاسْتِغْفَارُ إِنَّ الِاسْتِغْفَارَ دَرَجَهًُْ الْعِلِّیِّینَ وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَی سِتَّهًِْ مَعَانٍ أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَی مَا مَضَی وَ الثَّانِی الْعَزْمُ عَلَی تَرْکِ الْعَوْدِ إِلَیْهِ أَبَداً وَ الثَّالِثُ أَنْ تُؤَدِّیَ إِلَی الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَهُمْ حَتَّی تَلْقَی اللَّهَ أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَهًٌْ وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَی کُلِّ فَرِیضَهًٍْ عَلَیْکَ ضَیَّعْتَهَا فَتُؤَدِّیَ حَقَّهَا وَ الْخَامِسُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَی اللَّحْمِ الَّذِی نَبَتَ عَلَی السُّحْتِ فَتُذِیبَهُ بِالْأَحْزَانِ حَتَّی یَلْصَقَ الْجِلْدُ بِالْعَظْمِ وَ یَنْشَأَ بَیْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِیدٌ وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِیقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَهًِْ کَمَا أَذَقْتَهُ حَلَاوَهًَْ الْمَعْصِیَهًِْ فَعِنْدَ ذَلِکَ تَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّه.
امام علی (علیه السلام)- کسی در محضرش گفت: «استغفر اللّه» فرمود: «مادر به عزایت بنشیند، می‌دانی استغفار چیست؟ استغفار مقام مردم بلندمرتبه است، و آن نامی است که آن را شش معناست: اوّل؛ پشیمانی از گناه انجام گرفته، دوّم؛ تصمیم بر ترک گناه در آینده، سوّم؛ پرداخت حقوق مردم تا خدا را ملاقات کنی و حقّی از مردم بر عهده‌ات نباشد. چهارم؛ اراده بر ادای هر حقّ واجبی که آن را ضایع کرده‌ای و آن را بپردازی. پنجم؛ همّت بر آب کردن گوشتی که از حرام بر وجودت روییده با اندوه بر گذشته تا جایی که پوست را به استخوان بچسبانی و بین آن‌ها گوشت جدید روید. ششم؛ چشاندن رنج عبادت بر بدن چنانکه شیرینی گناه را بر آن چشاندی. آنگاه می‌گویی: «استغفر اللّه».
آیه ما لَكُمْ لا تَرْجُونَ للهِ وَقاراً [13]
چرا شما براي خدا عظمت قائل نيستيد؟!
الباقر (علیه السلام)- فِی قَوْلِهِ لا تَرْجُونَ للهِ وَقاراً قَالَ لَا تَخَافُونَ اللَّهَ عَظَمَهًًْ.
امام باقر (علیه السلام)- لَا تَرْجُونَ لِلهِ وَقَارًا؛ منظور این است که: از عظمت خداوند نمی‌ترسید.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- مَعْنَاهُ أَنَّکُمْ لَا تَخَافُونَ مِنْهُ تَعَالَی لَوْ لَا تَرْجُونَ مِنْهُ ثَوَاباً.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- معنای آیه این است: شما اگر امید به ثواب خدای تعالی نداشته باشید، از او نمی‌ترسید.
آیه وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْواراً [14]
در‌حالي‌كه شما را در مراحل مختلف آفريد [تا از نطفه به‌صورت انسان كامل رسيديد].
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْواراً قَالَ عَلَی اخْتِلَافِ الْأَهْوَاءِ وَ الْإِرَادَاتِ وَ الْمَشِیَّات.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْوَارًا؛ یعنی براساس اختلاف تمایلات و خواسته‌ها و اراده ها [شما را آفرید].
آیه أَ لَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللهُ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً [15]
آيا نمي‌دانيد چگونه خداوند هفت آسمان را برفراز يكديگر آفريده است.
الباقر (علیه السلام)- فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُودِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً یَقُولُ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضِ قَوْلُهُ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا الْآیَهًِْ قَالَ کَانَتْ وَدٌّ صَنَماً لِکَلْبٍ وَ کَانَتْ سُوَاعٌ لِهُذَیْلٍ وَ یَغُوثُ لِمُرَادٍ وَ یَعُوقُ لِهَمْدَانَ وَ نَسْرٌ لِحُصَیْنٍ.
امام باقر (علیه السلام)- در روایت ابوالجارود آمده است که امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا فرمود: «[هفت آسمان تو در تو]، روی همدیگر قرار دارند. و در این آیه: لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَکُمْ وَ لَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لَا سُوَاعًا وَ لَا یَغُوثَ وَ یَعُوقَ وَ نَسْرًا. (نوح/۲۳) ودّ، بت قبیله‌ی کلب بود. سُواع بت قبیله‌ی هُذَیل بود و یغوث، بت قبیله‌ی مراد بود و یعوق، بت قبیله‌ی هَمْدان، و نَسْر بت قبیله‌ی حصین بود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ کَانَ مِنِ اقْتِدَارِ جَبَرُوتِهِ وَ بَدِیعِ لَطَائِفِ صَنْعَتِهِ أَنْ جَعَلَ مِنْ مَاءِ الْبَحْرِ الزَّاخِرِ الْمُتَرَاکِمِ الْمُتَقَاصِفِ یَبَساً جَامِداً ثُمَّ فَطَرَ مِنْهُ أَطْبَاقاً فَفَتَقَهَا سَبْعَ سَمَاوَاتٍ بَعْدَ ارْتِتَاقِهَا فَاسْتَمْسَکَتْ بِأَمْرِهِ وَ قَامَتْ عَلَی حَدِّهِ.
امام علی (علیه السلام)- از قدرت و جبروت و لطائف شگفت اوست که از آب دریای جوشان متراکم چیزی خشک و جامد آفرید، و از آن چند طبقه برآورد و آن را به هفت آسمان برگشود، پس از آنکه در هم پیوسته و بسته بودند، و به فرمان او در جای خود نگه داشته شدند و تا حدّ و اندازه‌ای که از او خواسته بودند برپا ماندند.