سوره صافات

ثواب قرائت

۱
(صافات/ مقدمه)

الصّادق ( مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الصَّافَّاتِ فِی کُلِ یَوْمِ جُمُعَهًٍْ لَمْ یَزَلْ مَحْفُوظاً عَنْ کُلِّ آفَهًٍْ مَدْفُوعاً عَنْهُ کُلُّ بَلِیَّهًٍْ فِی الْحَیَاهًِْ الدُّنْیَا مَرْزُوقاً فِی الدُّنْیَا بِأَوْسَعِ مَا یَکُونُ مِنَ الرِّزْقِ وَ لَمْ یُصِبْهُ اللَّهُ فِی مَالِهِ وَ لَا وَلَدِهِ وَ لَا بَدَنِهِ بِسُوءٍ مِنْ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ وَ لَا مِنْ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ إِنْ مَاتَ فِی یَوْمِهِ أَوْ فِی لَیْلَتِهِ بَعَثَهُ اللَّهُ شَهِیداً وَ أَمَاتَهُ شَهِیداً وَ أَدْخَلَهُ الْجَنَّهًَْ مَعَ الشُّهَدَاءِ فِی دَرَجَهًٍْ مِنَ الْجَنَّهًْ.

امام صادق ( هرکس سوره‌ی صافّات را در هر جمعه بخواند، پیوسته از هر آسیبی در امان می‌باشد و در زندگی دنیا، همه‌ی گرفتاریها از او دور می‌شود و فراخترین روزیها در دنیا، روزی او گردد و هیچ شیطان رانده شده یا ستمگر خیره‌سری نمی‌تواند گزندی به مال و فرزند و بدن او برساند و اگر در آن روز و شب از دنیا برود، خداوند او را شهید بر میانگیزد و شهید می‌میراند و او را همراه با شهدا وارد بهشت کرده و در یک درجه قرار می‌دهد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۲
بحار الأنوار، ج۸۶، ص۳۰۵/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(صافات/ مقدمه)

الرّسول ( مَنْ قَرَأَهَا أُعْطِیَ مِنَ الْأَجْرِ عَشْرَ حَسَنَاتٍ بِعَدَدِ کُلِ جِنِّیٍ وَ شَیْطَانٍ وَ تَبَاعَدَتْ عَنْهُ مَرَدَهًُْ الشَّیَاطِینِ وَ بَرِأَ مِنَ الشِّرْکِ وَ شَهِدَ لَهُ حَافِظَاهُ فِی الْقِیَامَهًِْ أَنَّهُ کَانَ مُؤْمِناً بِالْمُرْسَلِین.

پیامبر ( هرکس سوره‌ی صافّات را بخواند به تعداد هر جن و شیطانی ده ثواب به او عطا می‌شود و شیاطین متمرّد از او فاصله می‌گیرند و از شرک در امان می‌باشد و دو فرشتهی حافظ او در روز قیامت شهادت می‌دهند که او به پیامبران الهی (ایمان آورده است. جنّیان را می‌ببیند که به‌سوی او می‌شتابند و دسته دسته میآیند و هیچ زیانی به هیچ‌یک از مردم نمی‌رسانند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۲
المصباح للکفعمی، ص۴۴۴/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(صافات/ مقدمه)

الکاظم ( عَنْ سُلَیْمَانَ الْجَعْفَرِیِّ قَال: رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ (یَقُولُ لِابْنِهِ الْقَاسِمِ قُمْ یَا بُنَیَ فَاقْرَأْ عِنْدَ رَأْسِ أَخِیکَ وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا حَتَّی تَسْتَتِمَّهَا فَقَرَأَ فَلَمَّا بَلَغَ أَ هُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمْ مَنْ خَلَقْنا قَضَی الْفَتَی فَلَمَّا سُجِّیَ وَ خَرَجُوا أَقْبَلَ عَلَیْهِ یَعْقُوبُ بْنُ جَعْفَرٍ فَقَالَ لَهُ کُنَّا نَعْهَدُ الْمَیِّتَ إِذَا نُزِلَ بِهِ یُقْرَأُ عِنْدَهُ یس. وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ وَ صِرْتَ تَأْمُرُنَا بِالصَّافَّاتِ فَقَالَ یَا بُنَیَّ لَمْ یُقْرَأْ عِندَ مَکْرُوبٍ مِنْ مَوْتٍ قَطُّ إِلَّا عَجَّلَ اللَّهُ رَاحَتَه.

امام کاظم ( سلیمان جعفری گوید: دیدم امام کاظم (به پسرش، قاسم، فرمود: «ای فرزندم! برخیز و بر بالین برادرت [سوره‌ی] وَالصَّافَّاتِ صَفًّا را تا پایان آن بخوان». قاسم شروع به خواندن کرد و چون به أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَم مَّنْ خَلَقْنَا رسید، آن جوان جان سپرد؛ پس از اینکه او را کفن کردند و بیرون آمدند، یعقوب‌بن‌جعفر رو به امام (عرض‌کرد: «ما چنین میدانستیم که هرگاه فردی در آستانه‌ی مرگ قرار میگیرد بایست بر بالین او یس وَالْقُرْآنِ الْحَکِیمِ خواند، امّا شما فرمودید سوره‌ی صافّات را بخوانیم»! حضرت (فرمود: «ای پسرم! هرگاه این سوره بر بالین کسی‌که به دست مرگ گرفتار شده خوانده شود، خداوند زودتر او را راحت می‌گرداند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۲
الکافی، ج۳، ص۱۲۶/ البرهان

آیه وَ الصَّافّاتِ صَفّاً [1]

سوگند به صف‌كشيدگان (فرشتگان منظّم و گوش به فرمان

۱
(صافات/ ۱)

علی‌بن‌إبراهیم ( وَ الصَّافَّاتِ صَفّاً قَالَ: الْمَلَائِکَهًُْ وَ الْأَنْبِیَاءُ (وَ مَنْ صَفَّ لِلَّهِ وَ عَبَدَهُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَالصَّافَّاتِ صَفًّا فرشتگان و پیامبرانند و کسانی‌که جهت پرستش خداوند صف می‌کشند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۲
القمی، ج۲، ص۲۱۸/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(صافات/ ۱)

ابن‌عباس ( أَنَّهَا الْمَلَائِکَهًُْ تَصُفُّ أَنْفُسَهَا صُفُوفاً فِی السَّمَاءِ کَصُفُوفِ الْمُؤْمِنِینَ لِلصَّلَاهًِْ.

ابن‌عبّاس ( منظور فرشتگان هستند که خود را در آسمان در صف‌هایی قرار داده‌اند همانند صفوف مؤمنین برای نماز.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
کنزالدقایق، ج۱۱، ص۱۱۲

آیه فَالزّاجِراتِ زَجْراً [2]

و به نهى‌كنندگان (فرشتگان بازدارنده

۱
(صافات/ ۲)

ابن‌عباس ( یُرِیدُ الْمَلَائِکَهًَْ الَّتِی وُکِّلُوا بِالسَّحَابِ یَزْجُرُونَهَا بِمَعْنَی أَنَّهُمْ یَأْتُونَ بِهَا مِنْ مَوْضِعٍ إِلَی مَوْضِعٍ.

ابن‌عبّاس ( مقصود خداوند فرشتگانی است که گماشته به ابرند و آن‌ها را میرانند یعنی از جایی به جایی دیگر می‌برند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۱۵۵
۲
(صافات/ ۲)

علی‌بن‌إبراهیم ( فَالزَّاجِراتِ زَجْراً الَّذِینَ یَزْجُرُونَ النَّاسَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( فَالزَّاجِرَاتِ زَجْرًا؛ آنان که مردم را سرزنش و توبیخ می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
القمی، ج۲، ص۲۱۸

آیه فَالتّالِياتِ ذِكْراً [3]

و تلاوت كنندگان [پياپى] آيات الهی

۱
(صافات/ ۳)

علی‌بن‌إبراهیم ( الَّذِینَ یَقْرَءُونَ الْکِتابَ مِنَ النَّاسِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( مردمانی که قرآن میخوانند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
القمی، ج۲، ص۲۱۸

آیه إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ [4]

كه به يقين معبود شما يگانه است.

آیه رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ رَبُّ الْمَشارِقِ [5]

پروردگارآسمان‌ها و زمين و آنچه ميان آن‌هاست، و پروردگار مشرق‌ها.

آیه إِنّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ [6]

ما آسمان نزديك (پايين) را با زيور ستارگان آراستيم.

۱
(صافات/ ۶)

أمیرالمؤمنین ( هَذِهِ النُّجُومُ الَّتِی فِی السَّمَاءِ مَدَائِنُ مِثْلُ الْمَدَائِنِ الَّتِی فِی الْأَرْضِ مَرْبُوطَهًٌْ کُلُّ مَدِینَهًٍْ إِلَی عَمُودٍ مِنْ نُورٍ طُولُ ذَلِکَ الْعَمُودِ فِی السَّمَاءِ مَسِیرَهًُْ مِائَتَیْنِ وَ خَمْسِینَ سَنَهًًْ.

امام علی ( این ستارگانی که در آسمانند، شهرهایی همچون شهرهای زمین دارند که هر شهری با ستونی از نور به دیگری پیوسته است و طول هر ستون در آسمان به اندازه‌ی راهی است که در دویست‌وپنجاه سال پیموده شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
بحار الأنوار، ج۵۵، ص۹۱/ نورالثقلین

آیه وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ [7]

تا آن را از هر شيطان متمرّدى حفظ كنيم.

۱
(صافات/ ۷)

الرّسول ( الْمَارِدُ الْخَبِیثُ.

پیامبر ( رسول خدا (فرمود: منظور از مارِدٍ همان خبیث است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۷۶/ القمی، ج۲، ص۲۱۹/ نورالثقلین
۲
(صافات/ ۷)

ابن‌عباس ( یُرِیدُ حِفْظَ السَّمَاءِ بِالْکَوَاکِبِ مِنْ کُلِّ شَیْطَانٍ تَمَرَّدَ عَلَی اللَّهِ.

ابن‌عبّاس ( منظور خداوند نگهداری آسمان به‌وسیله‌ی ستارگان است از هر شیطانی که بر خداوند شورش کرده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۴
بحار الأنوار، ج۶۰، ص۱۸۵

آیه لايَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلى وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ [8]

آن‌ها نمى‌توانند به سخنان فرشتگان عالم بالا گوش فرا دهند، [و هرگاه چنين كنند] از هر سو هدف قرار مى‌گيرند.

۱
(صافات/ ۸)

الرّسول ( وَ یُقْذَفُونَ مِنْ کُلِّ جانِبٍ دُحُوراً یَعْنِی الْکَوَاکِبَ الَّتِی یُرْمَوْنَ بِهَا.

پیامبر ( وَ یُقْذَفُونَ مِنْ کُلِّ جانِبٍ * دُحُوراً؛ منظور ستارگان است که به وسیله‌ی آن‌ها هدف قرار می‌گیرند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۷۶/ القمی، ج۲، ص۲۱۹
۲
(صافات/ ۸)

الصّادق ( فِی رِوَایَهًِْ الْمُفَضَّلِ عَنِ الصَّادِقِ (تَصْرِیحٌ بِکَوْنِهَا دُعَاءً فَإِنَّهُ قَالَ: قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ عَلِّمْنِی دُعَاءً جَامِعاً. فَقَالَ لِی: احْمَدِ اللَّهَ فَإِنَّهُ لَا یَبْقَی أَحَدٌ یُصَلِّی إِلَّا دَعَا لَکَ یَقُولُ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ.

امام صادق ( در روایت مفضل آمده است: «به امام صادق (عرض‌کردم: «فدایت شوم! یک دعای جامع به من بیاموز»! فرمود: «خدای را حمد کن که در این صورت، هر نمازگزاری برایت دعا می‌کند و می‌گوید: سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهُ. خداوند سخن کسی را که او را ستایش کند، می‌شنود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۸۱، ص۱۹۱

آیه دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ [9]

آن‌ها به شدّت به عقب رانده مى‌شوند؛ و براى آنان مجازاتى دائم است.

۱
(صافات/ ۹)

الرّسول ( وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ أَیْ وَاجِبٌ.

پیامبر ( وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ یعنی عذاب برای آنان واجب می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۷۶/ القمی، ج۲، ص۲۱۹
۲
(صافات/ ۹)

الباقر ( عَذابٌ واصِبٌ أَیْ دَائِمٌ مُوجِعٌ قَدْ وَصَلَ إِلَی قُلُوبِهِم.

امام باقر ( عَذَابٌ وَاصِبٌ یعنی عذابی دردآور و همیشگی که به دلهایشان راه یافته‌است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
القمی، ج۲، ص۲۲۱/ نورالثقلین
۳
(صافات/ ۹)

الباقر ( عَذابٌ واصِبٌ أَیْ دَائِمٌ مُوجِعٌ قَدْ وَصَلَ إِلَی قُلُوبِهِم.

امام باقر ( عَذَابٌ وَاصِبٌ یعنی عذابی دردآور و همیشگی که به دلهایشان راه یافته‌است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۷۷

آیه إِلّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ [10]

مگر آن‌ها كه در لحظه‌اى كوتاه [به آسمان نزديك شوند و] استراق سمع كنند، كه «شهابى ثاقب» آن‌ها را تعقيب مى‌كند.

۱
(صافات/ ۱۰)

الصّادق ( عَنْ هِشَامِ‌بْنِ‌سَالِمٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (قَال: جَاءَ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ بِالْبُرَاقِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَأَخَذَ وَاحِدٌ بِاللِّجَامِ وَ وَاحِدٌ بِالرِّکَابِ وَ سَوَّی الْآخَرُ عَلَیْهِ ثِیَابَهُ فَتَضَعْضَعَتِ الْبُرَاقُ فَلَطَمَهَا جَبْرَئِیل قَالُوا فَمَا ضَحِکَ رَسُولُ اللَّهِ (حَتَّی قُبِضَ قَالَ فَصَعِدَ جَبْرَئِیلُ وَ صَعِدْتُ مَعَهُ إِلَی السَّمَاءِ الدُّنْیَا وَ عَلَیْهَا مَلَکٌ یُقَالُ لَهُ إِسْمَاعِیلُ وَ هُوَ صَاحِبُ الْخَطْفَهًِْ الَّتِی قَالَ اللَّهُ عَزّوَجَلَّ إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ وَ تَحْتَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ تَحْتَ کُلِّ مَلَکٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ.

امام صادق ( هشام‌بن‌سالم نقل می‌کند: امام صادق (فرمود: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل با براق (مرکب تیزرو) به‌سوی رسول خدا (آمدند. یکی لگام (مهار) مرکب و دیگری رکاب را گرفت و و پیامبر (سوار شد و دیگری لباس او را مرتّب کرد. و براق چموشی کرد جبرئیل به صورت او سیلی زد. رسول خدا (می‌فرماید: در طول مسیر ناگهان صدای ترسناکی را شنیدم. جبرئیل گفت: «ای محمّد! می‌شنوی»؟ گفتم: «بله» گفت: «این سنگی بود که حدود هفتاد سال قبل، از لبه‌ی جهنّم به آن انداختم که الان به اعماق آن رسید». گویند که رسول خدا (دیگر تا آخر عمر نخندید. رسول خدا (فرمود: «جبرئیل بالا رفت و من نیز با او بالا رفتم تا به آسمان دنیا رسیدیم جبرئیل به آسمان رفت و براق همراه او تا آسمان دنیا بالارفت. و بر روی آن فرشته‌ای بود که به او اسماعیل گفته می‌شد و او همان صاحب خطفه‌ای است که خداوند عزّوجلّ فرمود: إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ و تحت فرمان او هفتادهزار فرشته بودند که هر کدام هفتادهزار فرشته را فرمان می‌دادند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۱۸، ص۳۲۱/ نورالثقلین/ البرهان/ القمی، ج۲، ص۵
۲
(صافات/ ۱۰)

الرّسول ( إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ یَعْنِی یَسْمَعُونَ الْکَلِمَهًَْ فَیَحْفَظُونَهَا فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ وَ هُوَ مَا یُرْمَوْنَ بِهِ فَیُحْرَقُونَ.

پیامبر ( إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ یعنی کلمه وی را می‌شنوند و آن‌ها را حفظ می‌کنند که در این‌صورت شهابی شکافنده آن‌ها را تعقیب می‌کند یعنی شهابی به طرف آن‌ها پرتاب شده و آن‌ها را می‌سوزاند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۷۶/ القمی، ج۲، ص۲۱۹
۳
(صافات/ ۱۰)

الباقر ( قَوْلُهُ شِهابٌ ثاقِبٌ مُضِیٌّ إِذَا أَصَابَهُمْ بِقُوَّهًٍْ.

امام باقر ( شِهابٌ ثاقِبٌ یعنی شهابی کارساز که با شدّت به آن‌ها برخورد کرده و کارشان را یکسره می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۶
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۷۷/ القمی، ج۲، ص۲۲۱
۴
(صافات/ ۱۰)

ابن‌عباس ( عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (قَالَ: وَ إِذَا رُمِیَ الشِّهَابُ لَمْ یُخْطِ مَنْ رُمِیَ بِهِ وَ تَلَا فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ.

ابن‌عبّاس ( از ابن‌عبّاس (روایت است: وقتی شهابی به هر هدفی پرتاب شود به خطا نمی‌رود و آیه: فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ را تلاوت کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۸
بحار الأنوار، ج۵۶، ص۳۸۷
بیشتر