آیه ۱۱ - سوره صافات

آیه فَاسْتَفْتِهِمْ أَ هُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمْ مَنْ خَلَقْنا إِنّا خَلَقْناهُمْ مِنْ طِينٍ لازِبٍ [11]

از آنان بپرس: «آيا آفرينش[دوباره‌ي] آنان سخت‌تر است يا آفرينش تمام كسانى[از فرشتگان و اهل آسمان‌ها و زمين] كه آفريده‌ايم؟!» ما آنان را از گل چسبنده‌اى آفريديم.

۱
(صافات/ ۱۱)

الصّادق ( عَنْ عَبْدِ‌الْغَفَّارِ الْجَازِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (قَال: إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْمُؤْمِنَ مِنْ طِینَهًِْ الْجَنَّهًِْ وَ خَلَقَ النَّاصِبَ مِنْ طِینَهًِْ النَّارِ وَ قَالَ إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَیْراً طَیَّبَ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ فَلَا یَسْمَعُ شَیْئاً مِنَ الْخَیْرِ إِلَّا عَرَفَهُ وَ لَا یَسْمَعُ شَیْئاً مِنَ الْمُنْکَرِ إِلَّا أَنْکَرَهُ قَالَ وَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ الطِّینَاتُ ثَلَاثَهًٌْ طِینَهًُْ الْأَنْبِیَاءِ (وَ الْمُؤْمِنُ مِنْ تِلْکَ الطِّینَهًِْ إِلَّا أَنَّ الْأَنْبِیَاءَ هُمْ صَفْوَتُهَا وَ هُمُ الْأَصْلُ وَ لَهُمْ فَضْلُهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ الْفَرْعُ مِنْ طِینٍ لازِبٍ کَذَلِکَ لَا یُفَرِّقُ اللَّهُ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ شِیعَتِهِمْ وَ قَالَ طِینَهًُْ النَّاصِبِ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ وَ أَمَّا الْمُسْتَضْعَفُونَ فَمِنْ تُرابٍ لَا یَتَحَوَّلُ مُؤْمِنٌ عَنْ إِیمَانِهِ وَ لَا نَاصِبٌ عَنْ نَصْبِهِ وَ لِلَّهِ الْمَشِیَّهًُْ فِیهِمْ جَمِیعاً.

امام صادق ( عبدالغفّار جازی نقل می‌کند: امام صادق (فرمود: «همانا خداوند عزّوجلّ مؤمن را از گِل بهشت و کافر را از گِل دوزخ آفرید. چون خدا خیر بندهای را بخواهد، روح و جسم او را پاک میگرداند؛ از این رو سخن از هرگونه نیکی به گوشش برسد، آن را میشناسد و سخن از هرگونه زشتی به گوشش برسد، آن را ناپسند میشمارد. سرشت‌ها بر سه گونهاند: سرشت پیامبران (که مؤمن نیز از این سرشت است، جز اینکه پیامبران (از گزیدهاش سرشته شدهاند؛ ایشان اصل هستند و برتری‌شان برجاست و مؤمنان فرع میباشند و از گِلی چسبنده سرشته شدهاند. از این رو خداوند عزّوجلّ میان پیامبران و پیروانشان جدایی نمی‌اندازد. سرشت ناصبی از گِلی بدبو و سرشت مستضعفین از خاک است؛ مؤمن از ایمان خود باز نمی‌گردد و ناصبی از ستیزه‌جویی خود دگرگون نمیشود و سرنوشت همه‌ی مردم به دست خداست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۸
بحار الأنوار، ج۲۵، ص۹/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(صافات/ ۱۱)

علی‌بن‌إبراهیم ( مِنْ طِینٍ لازِبٍ أَیْ مُمْتَزِجٍ مُتَمَاسِکٍ یَلْزَمُ بَعْضُهُ بَعْضاً یُقَالُ: طِینٌ لازِبٌ یَلْزَقُ بِالْیَدِ لِاشْتِدَادِهِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( مِنْ طِینٍ لازِبٍ؛ یعنی گل مخلوط‌شدهی در هم پیوسته که بخشی از آن به دیگری چسبیده است. گفته می‌شود گلی چسبنده که به خاطر چسبندگی زیاد به دست می‌چسبد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۷۸
بحار الأنوار، ج۵۷، ص۲۸۳/ البرهان
۳
(صافات/ ۱۱)

أمیرالمؤمنین ( ثُمَّ جَمَعَ سُبْحَانَهُ مِنْ حَزْنِ الْأَرْضِ وَ سَهْلِهَا وَ عَذْبِهَا وَ سَبَخِهَا تُرْبَهًًْ سَنَّهَا بِالْمَاءِ حَتَّی خَلَصَتْ وَ لَاطَهَا بِالْبِلَّهًِْ حَتَّی لَزَبَت.

امام علی ( سپس خداوند مقداری خاک از قسمتهای سخت و نرم زمین، و خاک‌های مستعد، شیرین و شوره‌زار آن گرد آورد و آب بر آن افزود تا گلی خالص و آماده شد و با رطوبت آن را به هم آمیخت تا به صورت موجودی چسبناک در آمد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۸۰
بحار الأنوار، ج۱۱، ص۱۲۲/ نورالثقلین
بیشتر