آیه وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ [24]
آن‌ها را[در كنار دوزخ] نگه‌داريد كه بايد مورد بازپرسى قرارگيرند.
الرّسول ( عَنْ عَلِیٍّ (قَالَ قَالَ رَسُولُ‌اللَّهِ (: إِنَّ بَیْنَ یَدَیِ السَّاعَهًِْ لَنَیِّفاً وَ سَبْعِینَ رَجُلًا وَ مَا مِنْ رَجُلٍ یَدْعُو إِلَی بِدْعَهًٍْ فَیَتَّبِعُهُ رَجُلٌ وَاحِدٌ إِلَّا وَجَدَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ لَازِماً لَا یُفَارِقُهُ حَتَّی یُسْأَلَ عَنْهُ ثُمَّ تَلَا رَسُولُ اللَّهِ (وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ فَالْمَسْأَلَهًُْ مِنَ اللَّهِ أَخْذٌ وَ الْأَخْذُ مِنَ اللَّهِ تَعَالَی عَذَابٌ.
پیامبر ( از امام علی (روایت است: پیامبر (فرمود: در قیامت هفتادو اندی نفر (کمی بیشتر از هفتاد نفر) هستند و اگر کسی به یک بدعتی (نوآوری در دین) دعوت کند و یک نفر از او پیروی کند، در روز قیامت آن را همراه جدانشدنی خود مییابد تا اینکه درباره‌ی آن از او بازخواست شود. آنگاه رسول‌خدا (این آیه را تلاوت کرد: وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ و بازپرسی از سوی خدا، اخذ (گرفتن) است و اخذ از جانب خدای تعالی عذاب است.
الرّسول ( یَا مَعَاشِرَ قُرَّاءِ الْقُرْآنِ، اتَّقُوا اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فِیمَا حَمَّلَکُمْ مِنْ کِتَابِهِ، فَإِنِّی مَسْؤُولٌ، وَ إِنَّکُمْ مَسْؤُولُونَ، إِنِّی مَسْؤُولٌ عَنْ تَبْلِیغِ الرِّسَالَهًِْ، وَ أَمَّا أَنْتُمْ، فَتُسْأَلُونَ عَمَّا حُمِّلْتُمْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّتِی.
پیامبر ( ای گروه خوانندگان قرآن! از خداوند در مورد تکالیفی که در کتابش بر دوش شما نهاده است بترسید که قطعاً من نیز بازخواست می‌شوم و شما نیز بازخواست خواهید شد. من از رساندن رسالت الهی پرسیده می‌شوم و امّا شما در مورد تکالیفی که از کتاب پروردگارم و از سنّت من بر دوش شما نهاده شده است.
أمیرالمؤمنین ( اتَّقُوا اللَّهَ فِی عِبَادِهِ وَ بِلَادِهِ فَإِنَّکُمْ مَسْئُولُونَ حَتَّی عَنِ الْبِقَاعِ وَ الْبَهَائِم.
امام علی ( از خدا در مورد بندگان و شهرهایشان بترسید، و تقوا پیشه کنید زیرا شما در پیشگاه خداوند، حتّی از شهرها و خانه‌ها و حیوانات بازخواست می‌شوید.
الصّادق ( عَنْ مُعَاوِیَهًَْ‌بْنِ‌عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (یَقُول: إِنَّ الرَّجُلَ مِنْکُمْ لَیَکُونُ فِی الْمَحَلَّهًِْ، فَیَحْتَجُّ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ عَلی جِیرَانِهِ بِهِ، فَیُقَالُ لَهُمْ: أَ لَمْ یَکُنْ فُلَانٌ بَیْنَکُمْ؟ أَ لَمْ تَسْمَعُوا کَلَامَهُ؟ أَلَمْ تَسْمَعُوا بُکَاءَهُ فِی اللَّیْلِ؟ فَیَکُونُ حُجَّهًَْ اللَّهِ عَلَیْکُم.
امام صادق ( معاویه‌بن‌عمّار گوید: از امام صادق (شنیدم که فرمود: «مردی از میان شما در محلّه باشد و خداوند در روز قیامت به وسیله‌ی او بر همسایگانش احتجاج کند و به آن‌ها گفته شود: «آیا فلانی در میان شما نبود؟ آیا سخن او را نشنیدید؟ آیا آواز گریه او را در شب درنیافتید»؟ پس او حجّت خدا بر ایشان باشد».
الصّادق ( عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ الْعَبْدِیُّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ الصَّادِقَ (یَقُول: (فی صلاهًْ الغدیر)، اللَّهُمَّ فَکَمَا کَانَ مِنْ شَأْنِکَ یَا صَادِقَ الْوَعْدِ یَا مَنْ لَا یُخْلِفُ الْمِیعَادَ یَا مَنْ هُوَ کُلَّ یَوْمٍ فِی شَأْنٍ أَنْ أَنْعَمْتَ عَلَیْنَا بِمُوَالَاهًِْ أَوْلِیَائِکَ الْمَسْئُولِ عَنْهَا عِبَادُکَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ قَوْلُکَ الْحَقُّ ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ وَ قُلْتَ: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ وَ مَنَنْتَ عَلَیْنَا بِشَهَادَهًِْ الْإِخْلَاصِ لَکَ بِمُوَالَاهًِْ أَوْلِیَائِکَ الْهُدَاهًِْ مِنْ بَعْدِ النَّذِیرِ الْمُنْذِرِ وَ السِّرَاجِ الْمُنِیرِ وَ أَکْمَلْتَ الدِّینَ بِمُوَالَاتِهِمْ وَ الْبَرَاءَهًِْ مِنْ عَدُوِّهِمْ وَ أَتْمَمْتَ عَلَیْنَا النِّعْمَهًَْ الَّتِی جَدَّدْتَ لَنَا عَهْدَکَ وَ ذَکَّرْتَنَا مِیثَاقَکَ الْمَأْخُوذَ مِنَّا فِی مُبْتَدَإِ خَلْقِکَ إِیَّانَا وَ جَعَلْتَنَا مِنْ أَهْلِ الْإِجَابَهًِْ وَ ذَکَّرْتَنَا الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ وَ لَمْ تُنْسِنَا ذِکْرَکَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی‌آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أ َلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی.
امام صادق ( علی‌بن‌حسین عبدی گوید: شنیدم امام صادق (در نماز روز عید غدیر چنین می‌فرمود: «خدایا! ای کسی که وعده ات راست است و خلف وعده نمی‌کنی و ای خدایی که هر لحظه به کاری می‌پردازی، تو با دوستی دوستانت، نعمتت را بر ما تمام نمودی، آنان که بندگانت در مورد آنان بازخواست می‌شوند؛ زیرا خود فرمودی: سپس در آن روز [همه شما] از نعمت‌هایی که داشته‌اید بازپرسی خواهید شد! (تکاثر/۸) و نیز فرمودی: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ و با ولایت دوستان هدایتگرت بعد از پیامبرت که بیم‌دهنده و اعلام خطرکننده و چراغ فروزان بود، گواهی خالصانه به خود را بر ما منّت نهادی و با دوستی آنان و بیزاری از دشمنانشان، دین ما را کامل گردانیدی و با تجدید عهد آنان، نعمت‌هایت را بر ما تمام نمودی و پیمان آغاز آفرینش را به ما یادآوری کردی و ما را از اجابت‌کنندگان آن قرار دادی و آن عهد و میثاق را به یادمان آوردی و یادت را از خاطرمان محو نساختی؛ زیرا خود فرمودی: و [به خاطر بیاور] زمانی را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان آدم، ذریه آن‌ها را برگرفت و آن‌ها را گواه بر خویشتن ساخت [و فرمود:] «آیا من پروردگار شما نیستم»؟ گفتند: «آری، گواهی می‌دهیم»! (اعراف/۱۷۲).
ابن‌عباس ( إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ ... قِیلَ: مَسْئُولُونَ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (.
ابن‌عبّاس ( إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ؛ درباره‌ی ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (است.
الرّسول ( إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أُوقَفُ أَنَا وَ عَلِیٌّ (عَلَی الصِّرَاطِ، فَمَا یَمُرُّ بِنَا أَحَدٌ إِلَّا سَأَلْنَاهُ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (فَمَنْ کَانَتْ مَعَهُ وَ إِلَّا أَلْقَیْنَاهُ فِی النَّارِ، وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ.
پیامبر ( وقتی روز قیامت و رستاخیز کبری فرارسد من و علی (بر صراط گماشته می‌شویم و هیچ‌کس از کنار ما نمی‌گذرد مگر اینکه از ولایت علی (از او میپرسیم، اگر با ولایت علی (زیسته باشد، نجات یابد و خندان بگذرد و اگر ولایت علی (را نداشته باشد او را در آتش می‌اندازیم. و این همان فرمایش خداوند است که فرمود: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ.
الرّسول ( عَنْ أَبِی‌سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ‌اللَّهِ (یَقُول: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أَمَرَ اللَّهُ مَلَکَیْنِ یَقْعُدَانِ عَلَی الصِّرَاطِ فَلَا یَجُوزُ أَحَدٌ إِلَّا بِبَرَاءَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (وَ إِلَّا أَکَبَّهُ اللَّهُ عَلَی مِنْخَرِهِ فِی النَّارِ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ قُلْتُ فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ (مَا تَعْنِی بَرَاءَهًَْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ وَصِیُّ رَسُولِ اللَّهِ.
پیامبر ( ابوسعیدخُدری گوید: از رسول خدا (شنیدم که فرمود: «چون روز قیامت فرا رسد، خداوند متعال به دو فرشته فرمان می دهد تا بر [پل] صراط بنشینند، پس هرکس جواز امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (را همراه داشته باشد، از آن می گذرد و هرکس جواز امیرمؤمنان (را نداشته باشد، خداوند او را با سر به‌سوی آتش دوزخ واژگون می کند و این همان کلام خداوند متعال است که فرمود: وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ». عرض‌کردم: «پدر و مادرم به فدایت، ای رسول خدا (! جواز امیرالمؤمنین (چیست»؟ فرمود: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ عَلِیٌّ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ وَصِیُّ رَسُولِ اللهِ».
الرّسول ( إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أَقِفُ أَنَا وَ عَلِیٌّ (عَلَی الصِّرَاطِ بِیَدِ کُلِّ وَاحِدٍ مِنَّا سَیْفٌ فَلَا یَمُرُّ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ إِلَّا سَأَلْنَاهُ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (فَمَنْ کَانَ مَعَهُ شَیْءٌ مِنْهَا نَجَا وَ فَازَ وَ إِلَّا ضَرَبْنَا عُنُقَهُ وَ أَلْقَیْنَاهُ فِی النَّارِ ثُمَّ تَلَا وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ ما لَکُمْ لا تَناصَرُونَ بَلْ هُمُ الْیَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ.
پیامبر ( چون روز قیامت فرا رسد، من و علی (بر صراط می ایستیم و هریک شمشیری به دست می گیریم. هیچ‌یک از آفریدگان خدا از آنجا نگذرد، جز آنکه از او درباره‌ی ولایت علی (می پرسیم. هرکس بهره ای از آن داشته‌باشد نجات می یابد و رستگار میشود وگرنه گردنش را می زنیم و او را در آتش می افکنیم. سپس آن حضرت (کلام خداوند متعال را تلاوت فرمود: وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ* مَا لَکُمْ لَا تَنَاصَرُونَ* بَلْ هُمُ الْیَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ.
الرّسول ( أَنَّهُ لَا یُجَاوِزُ قَدَمَا عَبْدٍ حَتَّی یُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعٍ عَنْ ثِیَابِهِ فِیمَا أَبْلَاهُ وَ عُمُرِهِ فِیمَا أَفْنَاهُ وَ عَنْ مَالِهِ مِنْ أَیْنَ جَمَعَهُ وَ فِیمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ (.
پیامبر ( بنده قدم از قدم بر نمی‌دارد تا اینکه درباره‌ی چهار چیز از او سؤال شود؛ از جوانی‌اش که در چه راهی به فرتوتی رسانده؛ از عمرش که در چه راهی صرف کرده و از دارایی‌اش که از کجا آورده و در چه راهی صرف کرده و از محبّت ما اهل بیت (.
ابن‌عباس ( إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أَمَرَ اللَّهُ مَالِکاً أَنْ یُسَعِّرَ النِّیرَانَ السَّبْعَ وَ أَمَرَ رِضْوَانَ أَنْ یُزَخْرِفَ الْجِنَانَ الثَّمَانِیَهًَْ وَ یَقُولُ: یَا مِیکَائِیلُ مُدَّ الصِّرَاطَ عَلَی مَتْنِ جَهَنَّمَ. وَ یَقُولُ: یَا جَبْرَئِیلُ (انْصِبِ الْمِیزَانَ تَحْتَ الْعَرْشِ. وَ نَادِ یَا مُحَمَّدُ (قَرِّبْ أُمَّتَکَ لِلْحِسَابِ وَ یَأْمُرُ اللَّهُ تَعَالَی أَنْ یَعْقِدَ عَلَی الصِّرَاطِ سَبْعَ قَنَاطِرَ طُولُ کُلِّ قَنْطَرَهًٍْ سَبْعَهًَْ عَشَرَ أَلْفَ فَرْسَخٍ وَ عَلَی کُلِّ قَنْطَرَهًٍْ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ قِیَامٌ فَیَسْأَلُونَ هَذِهِ الْأُمَّهًَْ نِسَاءَهُمْ وَ رِجَالَهُمْ عَلَی الْقَنْطَرَهًِْ الْأُولَی عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (وَ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ (فَمَنْ أَتَی بِهِ جَازَ الْقَنْطَرَهًَْ الْأُولَی کَالْبَرْقِ الْخَاطِفِ وَ مَنْ لَمْ یُحِبَّ أَهْلَ بَیْتِ (نَبِیِّهِ سَقَطَ عَلَی أُمِّ رَأْسِهِ فِی قَعْرِ جَهَنَّمَ وَ لَوْ کَانَ لَهُ مِنْ أَعْمَالِ الْبِرِّ عَمَلُ سَبْعِینَ صِدِّیقاً وَ عَلَی الْقَنْطَرَهًِْ الثَّانِیَهًِْ یَسْأَلُونَ عَنِ الصَّلَاهًِْ وَ عَلَی الثَّالِثَهًِْ یَسْأَلُونَ عَنِ الزَّکَاهًِْ وَ عَلَی الْقَنْطَرَهًِْ الرَّابِعَهًِْ عَنِ الصِّیَامِ وَ عَلَی الْخَامِسَهًِْ عَنِ الْحَجِّ وَ عَلَی السَّادِسَهًِْ عَنِ الْعَدْلِ فَمَنْ أَتَی بِشَیْءٍ مِنْ ذَلِکَ جَازَ کَالْبَرْقِ الْخَاطِفِ وَ مَنْ لَمْ یَأْتِ عُذِّبَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ یَعْنِی مَعَاشِرَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ قِفُوهُمْ یَعْنِی الْعِبَادَ عَلَی الْقَنْطَرَهًِْ الْأُولَی عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (وَ حُبِّ أَهْلِ الْبَیْتِ (.
ابن‌عبّاس ( چون روز قیامت فرا رسد، خداوند به مالک (نگهبان جهنّم) فرمان می دهد که آتش‌های هفت‌گانه را برافروزد و به رضوان فرمان می دهد که بهشت های هشت‌گانه را آزین بندد و می فرماید: «ای میکائیل! صراط را بر سرتاسر دوزخ بگستران و ای جبرئیل! ترازوی عدالت را به زیر عرش قرار ده و با صدای بلند فریاد بزن: «ای محمّد (! امّت خود را برای حساب به پیش‌آور»». سپس خداوند متعال فرمان می دهد تا هفت پل بر روی صراط قرار گیرد که هر پل، هفده‌هزار فرسخ درازا دارد و بر هر یک، هفتادهزار فرشته ایستاده است و آن‌ها زنان و مردان این امّت را بازخواست می کنند. بر نخستین پل از ولایت علی (و دوستی اهل بیت محمّد (می‌پرسند، هرکه این با خود داشته‌باشد، همچون برقی تندرو از نخستین پل می گذرد و هرکس اهل بیت پیامبرش (را دوست نداشته باشد، هرچند در نیکوکاری کردار هفتاد صدّیق را آورده‌باشد، با سر به‌سوی ژرفای دوزخ واژگون می شود، بر دوّمین پل درباره‌ی نماز، بر سوّمین پل درباره‌ی زکات، بر چهارمین پل درباره‌ی روزه، بر پنجمین پل درباره‌ی حج، بر ششمین پل درباره‌ی جهاد و بر هفتمین پل درباره‌ی عدل پرسیده می‌شوند. هرکه از آن‌ها بهره ای به همراه داشته باشد، همچون برقی تندرو از صراط میگذرد و هرکس نیاورده باشد، به عذاب دچار گردد و این همان کلام خداوند متعال است: وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ؛ یعنی ای گروه فرشتگان! آن‌ها را (بندگان را) بر روی نخستین پل برای پرسش از ولایت علی (و دوستی اهل بیت (نگه دارید.
الرّسول ( إِنَّ مَنْ لَا یُؤْمِنُ بِالْقُرْآنِ فَمَا آمَنَ بِالتَّوْرَاهًِْ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَخَذَ عَلَیْهِمُ الْإِیمَانَ بِهِمَا لَا یَقْبَلُ الْإِیمَانَ بِأَحَدِهِمَا إِلَّا بِالْإِیمَانِ بِالْآخَرِ فَکَذَلِکَ فَرَضَ اللَّهُ الْإِیمَانَ بِوَلَایَهًِْ عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (کَمَا فَرَضَ الْإِیمَانَ بِمُحَمَّدٍ (فَمَنْ قَالَ آمَنْتُ بِنُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (وَ کَفَرْتُ بِوَلَایَهًِْ عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (فَمَا آمَنَ بِنُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی إِذَا بَعَثَ الْخَلَائِقَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ نَادَی مُنَادِی رَبِّنَا نِدَاءَ تَعْرِیفِ الْخَلَائِقِ فِی إِیمَانِهِمْ وَ کُفْرِهِمْ فَقَال ... أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ (فَیَقُولُهَا الْمُسْلِمُونَ أَجْمَعُونَ وَ یَخْرَسُ عَنْهَا الْیَهُودُ وَ النَّصَارَی وَ سَائِرُ الْمُشْرِکِینَ ثُمَّ یُنَادِی مُنَادٍ آخَرُ مِنْ عَرَصَاتِ الْقِیَامَهًِْ أَلَا فَسُوقُوهُمْ إِلَی الْجَنَّهًِْ لِشَهَادَتِهِمْ لِمُحَمَّدٍ (بِالنُّبُوَّهًِْ فَإِذَا النِّدَاءُ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لَا بَلْ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ یَقُولُ الْمَلَائِکَهًُْ الَّذِینَ قَالُوا سُوقُوهُمْ إِلَی الْجَنَّهًِْ لِشَهَادَتِهِمْ لِمُحَمَّدٍ (بِالنُّبُوَّهًِْ لِمَا یَقِفُونَ یَا رَبَّنَا فَإِذَا النِّدَاءُ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (وَ آلِ مُحَمَّدٍ (یَا عِبَادِی وَ إِمَائِی إِنِّی أَمَرْتُهُمْ مَعَ الشَّهَادَهًِْ بِمُحَمَّدٍ (شَهَادَهًًْ أُخْرَی فَإِذَا جَاءُوا بِهَا فَعَظِّمُوا ثَوَابَهُمْ وَ أَکْرِمُوا مَآبَهُمْ وَ إِنْ لَمْ یَأْتُوا بِهَا لَمْ تَنْفَعْهُمُ الشَّهَادَهًُْ لِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّهًِْ وَ لَا لِی بِالرُّبُوبِیَّهًِْ فَمَنْ جَاءَ بِهَا فَهُوَ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ مَنْ لَمْ یَأْتِ بِهَا فَهُوَ مِنَ الْهَالِکِینَ.
پیامبر ( کسی که به قرآن ایمان نیاورد، به تورات نیز ایمان نیاورده. زیرا خدای تعالی بر یهود عهد گرفت که به هر دو ایمان بیاورند و ایمان به یکی از آن دو جز با ایمان به دیگری قبول نمی‌شود؛ پس به همین ترتیب خداوند ایمان به ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب (را واجب فرمود، چنانچه ایمان به محمد (را واجب کرد؛ پس کسی که بگوید: من به نبوّت محمد (ایمان آوردم و به ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب (کفر بورزد، به نبوّت محمد (ایمان نیاورده. خدای تعالی وقتی روز قیامت مردم را بر می‌انگیزد منادی پروردگار ما ندای شناساندن خلائق را در ایمان وکفرشان سر میدهد و می‌گوید: ... أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ! پس تمام مسلمانان این جمله را می‌گویند و یهود و نصاری و سایر مشرکین از گفتن آن لال می‌شوند؛ سپس منادی دیگری از مواقف قیامت فریاد می‌زند: «هان! اینان را به خاطر شهادت به نبوّت محمّد (به سمت بهشت سوق دهید»؛ ناگهان ندا از جانب خداوند عزّوجلّ بلند میشود: «نه؛ بلکه آنان را متوقّف کنید که آنان مورد سؤال هستند». ملائکه‌ای که به خاطر شهادت آنان به نبوّت محمّد (ندا دادند: «آنان را به بهشت ببرید». می‌پرسند: «بار پروردگارا! چرا بایستند»؟ پس ندا از جانب خدا می‌رسد: «آنان را متوقّف کنید که مسئولند از ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب (و آل محمد (ای عبّاد و کنیزان من! من همراه با شهادت به محمّد (آنان را امر کردم که شهادت دیگری نیز بدهند؛ پس وقتی آن شهادت را آوردند ثوابشان را عظیم و بازگشت‌گاهشان را محترم کنید و اگر آن را نیاوردند، شهادتشان به نبوّت محمّد (و ربوبیّت من برای آنان نفعی ندارد؛ پس هرکس آن شهادت را بیاورد از رستگاران است و هر کس آن را نیاورد از هلاک‌شوندگان است».
الرّسول ( أَخْرَجَ الدَّیْلَمِیُّ عَنْ أَبِی‌سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ أَنَّ النَّبِیَّ (قَالَ: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ أَیْ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (وَ أَهْلِ الْبَیْتِ (لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَمَرَ نَبِیَّهُ (أَنْ یُعَرِّفَ الْخَلْقَ أَنَّهُ لَا یَسْأَلُ عَنْ تَبْلِیغِ الرِّسَالَهًِْ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهًَْ فِی الْقُرْبی وَ الْمَعْنَی أَنَّهُمْ یُسْأَلُونَ هَلْ وَالَوْهُمْ حَقَّ الْمُوَالَاهًِْ کَمَا أَوْصَاهُمُ النَّبِیُّ (أَمْ أَضَاعُوهَا وَ أَهْمَلُوهَا فَتَکُونَ عَلَیْهِمُ الْمُطَالَبَهًُْ وَ التَّبِعَهًُْ.
پیامبر ( دیلمی از ابوسعید خدری روایت کرده است که رسول اکرم (فرمود: این آیه وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ یعنی در برابر ولایت علی (و اهل بیت (مسؤول هستند و این بدان جهت است که خدای تعالی به پیغمبرش دستور داد خطاب به مردم بفهماند: بابت تبلیغ رسالت پاداشی درخواست نمی کند مگر دل‌بستن به محبّت خویشاوندان آن حضرت و معنای این کلام آن است که از ایشان سؤال می شود آیا حق موالات را آن گونه که پیامبر (سفارش فرمود، درباره‌ی آنان به جا آوردند یا اینکه آن را تباه ساخته و توجهی بدان ننمودند که در این صورت باید پاسخگو باشند و تبعات آن را بپذیرند.
الرّسول ( سُلَیْمَانُ‌بْنُ‌مِهْرَانَ قَالَ حَدَّثَنَا جَابِرٌ عَنْ مُجَاهِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌عَبَّاسٍ قَالَ حَدَّثَنَا رَسُولُ اللَّهِ قَالَ لَمَّا عُرِجَ بِی إِلَی السَّمَاءِ رَأَیْتُ عَلَی بَابِ الْجَنَّهًِْ مَکْتُوباً لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سِبْطَا رَسُولِ اللَّهِ وَ فَاطِمَهًُْ الزَّهْرَاءُ صَفْوَهًُْ اللَّهِ وَ عَلَی نَاکِرِهِمْ وَ بَاغِضِهِمْ لَعْنَهًُْ اللَّهِ تَعَالَی قِیلَ إِنَ رَسُولَ اللَّهِ (کَانَ جَالِساً ذَاتَ یَوْمٍ وَ عِنْدَهُ الْإِمَامُ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (إِذْ دَخَلَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ فَأَخَذَهُ النَّبِیُّ (وَ أَجْلَسَهُ فِی حَجْرِهِ وَ قَبَّلَ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ قَبَّلَ شَفَتَیْهِ وَ کَانَ لِلْحُسَیْنِ (سِتُّ سِنِینَ فَقَالَ عَلِیٌّ (یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ تُحِبُّ وَلَدِیَ الْحُسَیْنَ قَالَ النَّبِیُّ (وَ کَیْفَ لَا أُحِبُّهُ وَ هُوَ عُضْوٌ مِنْ أَعْضَائِی فَقَالَ عَلِیٌّ (یَا رَسُولَ اللَّهِ أَیُّمَا أَحَبُّ إِلَیْکَ أَنَا أَمِ الْحُسَیْنُ فَقَالَ الْحُسَیْنُ یَا أَبَتَا مَنْ کَانَ أَعْلَی شَرَفاً کَانَ أَحَبَّ إِلَی النَّبِیِّ ص وَ أَقْرَبَ إِلَیْهِ مَنْزِلَهًًْ قَالَ عَلِیٌّ (لِوَلَدِهِ أَ تُفَاخِرُنِی یَا حُسَیْنُ قَالَ نَعَمْ یَا أَبَتَاهْ إِنْ شِئْتَ فَقَالَ لَهُ الْإِمَامُ عَلِیٌّ (یَا حُسَیْنُ أَنَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ... أَنَا الَّذِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیَّ وَ فِی عَدُوِّی وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ أَیْ عَنْ وَلَایَتِی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ أَنَا النَّبَأُ الْعَظِیمُ الَّذِی أَکْمَلَ اللَّهُ تَعَالَی بِهِ الدِّینَ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ وَ خَیْبَر.
پیامبر ( از ابن‌عبّاس (روایت است: پیامبر (فرمود: هنگامی‌که به آسمان برده شدم دیدم که روی درب بهشت نوشته بود: «خدایی جز الله نیست و محمد (رسول خدا و علی (ولی خدا و حسن و حسین (نوه‌های رسول خدا (و فاطمه زهرا (برگزیده‌ی خداست. لعنت خدا بر منکرین و دشمنان آن‌ها»! گفته شده روزی رسول خدا (نشسته بود و امام علی‌بن‌ابی‌طالب (نزد او حاضر بود که ناگهان حسین‌بن‌علی (وارد شد. پیامبر (او را گرفت و در دامنش نشاند و میان دو چشمش و لبهایش را بوسید و و حسین (آن وقت شش سال داشت. علی (گفت: «ای رسول خدا (! آیا فرزندم حسین (را دوست داری»؟ پیامبر (فرمود: «چگونه او را دوست نداشته باشم!؟ و حال آنکه او عضوی از اعضای من است». علی (گفت: «ای رسول خدا (کدامیک نزد شما محبوبتریم. من یا حسین (»؟ حسین (گفت: «ای پدر من! آنکه شرافتش بیشتر است نزد رسول خدا (محبوبتر است و جایگاه نزدیکتری نسبت به او دارد». علی (به فرزندش فرمود: «ای حسین (آیا با من مفاخره می‌کنی (هر یک از ما ویژگی‌های برجسته‌ی خود را بیان‌کند)»!؟ گفت: «بله پدر جان اگر بخواهی»! امام علی (به او فرمود: «ای حسین (من امیرالمؤمنین هستم ... من همان کس هستم که خداوند تبارک‌وتعالی در شأن من و شأن دشمن من فرمود: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ یعنی از ولایت من در روز قیامت [بازپرسی می‌شوند]. من خبر بزرگ هستم که خداوند تعالی در روز غدیر خم و خیبر دینش را با آن کامل کرد».