الصّادق (علیه السلام)- لَا تَجْمَعْ بَیْنَ سُورَتَیْنِ فِی رَکْعَهًٍْ وَاحِدَهًٍْ إِلَّا الضُّحَی وَ أَ لَمْ نَشْرحْ وَ سُورَهًَْ الْفِیلِ وَ لِإِیلَافِ قُرَیْشٍ.
امام صادق (علیه السلام)- در یک رکعت بین [خواندنِ] دو سوره جمع مکن مگر سوره‌های ضحی و شرح و (نیز) سوره‌های فیل و قریش.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ زَیْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ: صَلَّی بِنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) الْفَجْرَ فَقَرَأَ الضُّحَی وَ أَ لَمْ نَشْرَحْ فِی رَکْعَهًٍْ.
امام صادق (علیه السلام)- زید شحّام گوید: ما با امام صادق (علیه السلام) نماز صبح را به جماعت خواندیم، ایشان سوره: ضحی و الم نشرح را در یک رکعت خواند.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَکْثَرَ قِرَاءَهًَْ و الشمس. و اللیل اذا یغشی. وَ الضُّحَی وَ أَ لَمْ نَشْرَحْ فِی یَوْمِهِ وَ لَیْلَتِهِ لَمْ یَبْقَ شَیْءٌ بِحَضْرَتِهِ إِلَّا شَهِدَ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ حَتَّی شَعْرُهُ وَ بَشَرُهُ وَ لَحْمُهُ وَ دَمُهُ وَ عُرُوقُهُ وَ عَصَبُهُ وَ عِظَامُهُ وَ جَمِیعُ مَا أَقَلَّتِ الْأَرْضُ مِنْهُ وَ یَقُولُ الرَّبُّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَبِلْتُ شَهَادَتَکُمْ لِعَبْدِی وَ أَجَزْتُهَا لَهُ انْطَلِقُوا بِهِ إِلَی جَنَّاتِی حَتَّی یَتَخَیَّرَ مِنْهَا حَیْثُ أَحَبَّ فَأَعْطُوهُ مِنْ غَیْرِ مَنٍّ (مِنِّی) وَ لَکِنْ رَحْمَهًًْ مِنِّی وَ فَضْلًا عَلَیْهِ فَهَنِیئاً هَنِیئاً لِعَبْدِی.
امام صادق (علیه السلام)- هرکه سوره: شمس، لیل، ضحی و انشراح را در روز یا شب بسیار تلاوت کند، چیزی پیرامون او نباشد جز آنکه در روز رستاخیز بر او گواهی دهد حتّی مو، پوست، گوشت، خون، رگ‌ها، اعصاب، استخوان‌ها و همهی اعضا و جوارح او که زمین بر روی خود می‌گیرد بر او گواهی دهند و پروردگار متعال فرماید: «گواهی شما بر بنده‌ام را پذیرفتم و آن را روا دانستم. او را به بهشتم ببرید تا هرکجا را که دوست دارد برگزیند و آنجا را بدون منّتی از من و تنها به‌سبب رحمت و لطف من به او ارزانی نمایید. گوارای بنده‌ام باشد»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ الْمُسْلِمِینَ قَالُوا: مَا یَنْزِلُ عَلَیْکَ الْوَحْیُ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ فَقَالَ: وَ کَیْفَ یَنْزِلُ عَلَیَّ الْوَحْیُ وَ أَنْتُمْ لَا تَتَّقُونَ بَرَاجِمَکُمْ وَ لَا تُقَلِّمُونَ أَظْفَارَکُمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکه این سوره را بخواند، شفاعت محمّد (صلی الله علیه و آله) در روز قیامت بر او واجب میشود و به‌شمار هر نیازمند و یتیمی، ده کردار نیک برایش نوشته می شود و اگر این سوره را بر نام کسی که در جمع نیست و گم شده بنویسند، تندرست به نزد یارانش باز می گردد و هرکس چیزی را در جایی گذارد و سپس آن چیز را به خاطر آورد و این سوره را بخواند، خداوند آن را برایش حفظ میکند تا اینکه به دستش برسد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ أَدْمَنَ قِرَاءَتَهَا عَلَی اسْمِ صَاحِبٍ لَهُ رَجَعَ إِلَیْهِ صَاحِبُهُ سَرِیعاً سَالِماً.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکه پیوسته این سوره را بر نام دوست خود بخواند، دوستش به‌سرعت و تندرست به نزد او باز می گردد.
آیه وَ الضُّحى [1]
سوگند به روز درآن‌هنگام كه آفتاب برآيد و گسترده شود.
علیّبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ: الضُّحَی إِذَا ارْتَفَعَتِ الشَّمْس.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَالضُّحَی؛ منظور هنگامی است که خورشید فراز شود.
آیه وَ الَّيْلِ إِذا سَجى [2]
و سوگند به شب هنگامىكه آرام گيرد.
علیّبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ اللَّیْلِ إِذا سَجی، قَالَ: إِذَا أَظْلَم.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَی؛ هنگامی است که تاریک شود.
آیه ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى [3]
كه پروردگارت هرگز تو را وانگذاشته و مورد خشم قرار نداده.
الباقر (علیه السلام)- وَ فِی رِوَایَهًِْ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: ما وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَ ما قَلی وَ ذَلِکَ أَنَّ جَبْرَئِیلَ أَبْطَأَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَنَّهُ کَانَتْ أَوَّلَ سُورَهًٍْ نَزَلَتْ: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ ثُمَّ أَبْطَأَ عَلَیْهِ، فَقَالَتْ خَدِیجَهًُْ لَعَلَّ رَبَّکَ قَدْ تَرَکَکَ فَلَا یُرْسِلُ إِلَیْکَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: ما وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَ ما قَلی.
امام باقر (علیه السلام)- ابوالجارود از حضرت امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت کرده است که ایشان دربارهی کلام خداوند متعال؛ مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَی، فرمود: «این از آن قرار بود که جبرئیل (علیه السلام) بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) تأخیر کرد، حال آنکه نخستین سوره یعنی: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ؛ بخوان به نام پروردگارت که آفرید. (علق/۱). نازل شده بود و سپس جبرئیل (علیه السلام) تأخیر کرد، حضرت خدیجه (سلام الله علیها) عرض کرد: «شاید پروردگارت تو را واگذاشته و فرشته اش را بر تو نفرستاده است»!؟ آنگاه خداوند تبارک و تعالی نازل فرمود: مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَی.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی مَجْمَعِ الْبَیَانِ: وَ لَمَّا نَزَلَتِ السُّورَهًُْ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) لِجَبْرَائِیلَ: مَا جِئْتَ حَتَّی اشْتَقْتُ إِلَیْکَ. فَقَالَ جَبْرَائِیلُ: وَ أَنَا کُنْتُ أَشَدَّ إِلَیْکَ شَوْقاً وَ لَکِنِّی عَبْدٌ مَأْمُورٌ وَ مَا نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّکَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در مجمع البیان آمده است: وقتی این سوره نازل شد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) به جبرئیل (علیه السلام) فرمود: «نیامدی تا اینکه مشتاق به [دیدارِ] تو گشتم». جبرئیل (علیه السلام) عرض کرد: «من به [دیدارِ] شما مشتاق‌تر بودم، ولی من بنده‌ای مأمورم؛ وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلّا بِأَمْرِ رَبِّکَ؛ ما جز به فرمان پروردگار تو، نازل نمی‌شویم. (مریم/۶۴)
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ الْمُسْلِمِینَ قَالُوا: مَا یَنْزِلُ عَلَیْکَ الْوَحْیُ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ فَقَالَ: وَ کَیْفَ یَنْزِلُ عَلَیَّ الْوَحْیُ وَ أَنْتُمْ لَا تَتَّقُونَ بَرَاجِمَکُمْ وَ لَا تُقَلِّمُونَ أَظْفَارَکُمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مسلمانان عرض کردند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! چرا وحی بر شما نازل نمی‌شود»؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «چگونه وحی بر من نازل شود درحالیکه شما مفاصل انگشتان خود را پاکیزه نمی‌کنید و ناخن‌های خود را نمی‌گیرید».
آیه وَ لَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى [4]
و به يقين آخرت براى تو از دنيا بهتر است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن جَابِر (رحمة الله علیه) قَالَ دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلَی فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ هِیَ تَطْحَنُ بِالرَّحَی وَ عَلَیْهَا کِسَاءٌ مِنْ أَجِلَّهًِْ الْإِبِلِ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهَا بَکَی وَ قَالَ لَهَا: یَا فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) تَعَجَّلِی مَرَارَهًَْ الدُّنْیَا لِنَعِیمِ الْآخِرَهًِْ غَداً فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ: وَ لَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولی وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابر (رحمة الله علیه) گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر حضرت فاطمه (سلام الله علیها) وارد شد، حال آنکه ایشان به آسیاب کردن گندم مشغول بود و ردایی از زین شتر بر تن داشت. چون پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) به ایشان نگریست، گریست و فرمود: «ای فاطمه! تلخی دنیا را برای آسایش فردا در آخرت زود پشت سربگذار». آنگاه خداوند متعال بر حضرت (صلی الله علیه و آله) نازل فرمود: وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَّکَ مِنَ الْأُولَی، وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: وَ لَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولی قَالَ: یَعْنِی الْکَرَّهًَْ هِیَ الْآخِرَهًُْ لِلنَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَّکَ مِنَ الْأُولَی یعنی رجعت برای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) همان آخرت است.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ وَ لَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ یَقُولُ لَلْجَزَاءُ لَکَ فِی الْآخِرَهًِْ خَیْرٌ مِنَ الْأُولی یَقُولُ ثَوَابُ الْآخِرَهًِْ خَیْرٌ لَکَ مِمَّا أُعطِیتَ مِنَ الدُّنْیَا.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ یعنی پاداش تو در آخرت بهتر است. مِنَ الْأُولی یعنی پاداش آخرت برای تو از آنچه از [نعمت‌هایِ] دنیا به تو داده شده، بهتر است.
آیه وَ لَسَوْفَ يُعْطيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى [5]
و به‌زودى پروردگارت آن‌قدر به تو عطا خواهد كرد كه راضى شوى.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ جَابِرٍ الْأَنْصَارِی (رحمة الله علیه) أَنَّهُ رَأَی النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ عَلَیْهَا کِسَاءٌ مِنْ أَجِلَّهًِْ الْإِبِلِ وَ هِیَ تَطْحَنُ بِیَدَیْهَا وَ تُرْضِعُ وُلْدَهَا فَدَمَعَتْ عَیْنَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: یَا بِنْتَاهْ تَعَجَّلِی مَرَارَهًَْ الدُّنْیَا بِحَلَاوَهًِْ الْآخِرَهًِْ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (سلام الله علیها) الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی نَعْمَائِهِ وَ الشُّکْرُ لِلَّهِ عَلَی آلَائِهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ: وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابر (رحمة الله علیه) گوید: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را دید حال آنکه ایشان ردایی از زین شتر بر تن داشت و با دست های خود گندم آسیاب می کرد و فرزندش را شیر می داد. چشمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پر از اشک شد و فرمود: «ای دخترم! تلخی دنیا را برای شیرینی آخرت زود پشت سر بگذار». حضرت فاطمه (سلام الله علیها) پاسخ داد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! ستایش مخصوص خداست به خاطر نعمت هایش و سپاس برای اوست به خاطر موهباتش». آنگاه خداوند متعال نازل فرمود: وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ بِشْرِبْنِشُرَیْحٍ الْبَصْرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِمُحَمَّدِبْنِعَلِیٍّ (علیه السلام) أَیَّهًُْ آیَهًٍْ فِی کِتَابِ اللَّهِ أَرْجَی قَالَ: مَا یَقُولُ فِیهَا قَوْمُکَ. قَالَ: قُلْتُ یَقُولُونَ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ قَالَ: لَکِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ لَا نَقُولُ ذَلِکَ قَالَ قُلْتُ فَأَیَّ شَیْءٍ تَقُولُونَ فِیهَا قَالَ نَقُولُ: وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی الشَّفَاعَهًُْ وَ اللَّهِ الشَّفَاعَهًُْ وَ اللَّهِ الشَّفَاعَهًُْ.
امام باقر (علیه السلام)- از بشربن‌شریح بصری نقل شده که گفت: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «امیدوار کننده‌ترین آیه‌ی قرآن کدام است»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «اطرافیانت دراین‌باره چه نظری دارند»؟ عرض کردم: «معتقدند [امیدوار کننده‌ترین آیه، این آیه است]: بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید. (زمر/۵۳)». امام (علیه السلام) فرمود: «ولی ما اهل بیت (علیهم السلام) چنین نظری نداریم»! عرض کردم: «پس نظر شما دراین‌باره چیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «ما معتقدیم [امیدوار کننده‌ترین آیه، این آیه است]: وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی؛ (مراد از این مژده، مقامِ) شفاعت است، به خدا سوگند شفاعت است! به خدا سوگند شفاعت است»!
الصّادق (علیه السلام)- رِضَاءُ جَدِّی أَنْ لَا یَبْقَی فِی النَّارِ مُوَحِّدٌ.
امام صادق (علیه السلام)- خشنودی جدّم (رسول خدا (صلی الله علیه و آله)) در این است که هیچ یکتاپرستی در دوزخ باقی نماند.
الصّادق (علیه السلام)- یُعْطِیکَ مِنَ الْجَنَّهًِْ فَتَرْضَی.
امام صادق (علیه السلام)- خدا به‌زودی بهشت را به تو می‌دهد تا خشنود گردی.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ لَسَوْفَ وَ هَذِهِ عِدَهًٌْ مِنْهُ یُعْطِیکَ رَبُّکَ مِنَ الثَّوَابِ فِی الْآخِرَهًِْ فَتَرْضی یَقُولُ فَتَقْنَعُ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- تعدای از آن افراد هستند که به‌زودی پروردگار آن‌قدر به آن‌ها عطا خواهد کرد که قانع شوند.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَّ رِضَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِدْخَالُ اللَّهِ أَهْلَ بَیْتِهِ (علیهم السلام) وَ شِیعَتَهُمُ الْجَنَّهًَْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- خشنودی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این بود که اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان ایشان به بهشت درآیند.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- رِضَاءُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) أَنْ لَا یَدْخُلَ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ النَّارَ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- خشنودی محمّد (صلی الله علیه و آله) این است که کسی از اهل بیت (علیهم السلام) او داخل آتش نشود.