سوره واقعه

سوره واقعه

۱
(واقعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ أَبُو بَکْرٍ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَسْرَعَ إِلَیْکَ الشَّیْبُ قَالَ شَیَّبَتْنِی هُودُ وَ الْوَاقِعَهًُْ وَ الْمُرْسَلَاتُ وَ عَمَّ یَتَساءَلُونَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوبکر گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! زود پیر شدی»!؟ فرمود: «سوره‎ی هود، واقعه و المُرْسَلات و عَمَّ یَتَساءَلُون مرا پیر کردند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۶
الخصال، ج۱، ص۱۹۹/ نورالثقلین

ثواب قرائت

۱
(واقعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الْوَاقِعَهًِْ کُلَ لَیْلَهًٍْ لَمْ تُصِبْهُ فَاقَهًٌْ أَبَداً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس هر شب سوره‌ی واقعه را بخواند هرگز دچار تنگی در روزی نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۶
مستدرک الوسایل، ج۴، ص۲۰۴/ نورالثقلین
۲
(واقعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ فِی کُلِّ لَیْلَهًِْ جُمُعَهًٍْ سُورَهًَْ الْوَاقِعَهًِْ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ أَحَبَّهُ النَّاسُ أَجْمَعِینَ وَ لَمْ یَرَ فِی الدُّنْیَا بُؤْساً أَبَداً وَ لَا فَقْراً وَ لَا فَاقَهًًْ وَ لَا آفَهًًْ مِنْ آفَاتِ الدُّنْیَا وَ کَانَ مِنْ رُفَقَاءِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ هَذِهِ السُّورَهًُْ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) خَاصَّهًًْ لَمْ یَشْرَکْهُ فِیهَا أَحَدٌ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس در شب‌های جمعه سوره‌ی واقعه را بخواند، خداوند او را دوست می‌دارد و محبوب همه‌ی مردم می‌گرداند و در دنیا با هیچ سختی و فقر و نیازی روبه‌رو نخواهد شد و به هیچ مصیبتی از مصیبت‌های دنیا دچار نمی‌گردد و از دوستان علی (علیه السلام) به شمار می‌آید. این سوره مخصوص امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می‌باشد و هیچ‌کس در این سوره با او مشارکت ندارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۶
وسایل الشیعه، ج۶، ص۱۱۲/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(واقعه/ مقدمه)

الباقر (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ الْوَاقِعَهًَْ کُلَ لَیْلَهًٍْ قَبْلَ أَنْ یَنَامَ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ لَیْلَهًَْ الْبَدْرِ.

امام باقر (علیه السلام)- هرکس سوره‌ی واقعه را قبل از خواب بخواند، خداوند عزّوجلّ را ملاقات خواهد کرد و چهره‌اش مانند ماه شب چهارده درخشان خواهد شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۶
ثواب الأعمال، ص۱۱۷/ نورالثقلین/ البرهان
۴
(واقعه/ مقدمه)

السّجّاد (علیه السلام)- لَمَّا حَضَرَتْهُ الْوَفَاهًُْ أُغْمِیَ عَلَیْهِ ثُمَّ فَتَحَ عَیْنَیْهِ وَ قَرَأَ إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ وَ إِنَّا فَتَحْنا لَکَ وَ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّهًِْ حَیْثُ نَشاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ ثُمَّ قُبِضَ مِنْ سَاعَتِهِ وَ لَمْ یَقُلْ شَیْئاً.

امام سجّاد (علیه السلام)- هنگامی‌که وفات علیّ‌بن‎الحسین (علیه السلام) فرا رسید، بیهوش شد و سپس دیده باز کرد و سوره: إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ و إِنَّا فَتَحْنا را قرائت کرد و فرمود: آن‌ها می‌گویند: «حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که به وعده‌ی خویش درباره‌ی ما وفا کرد و زمین (بهشت) را میراث ما قرار داد که هرجا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم چه نیکوست پاداش عمل کنندگان»! (زمر/۷۴) و همان ساعت قبض روح شد و چیز دیگری نفرمود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۶
الکافی، ج۱، ص۴۶۸/ بحرالعرفان، ج۱۵، ص۲۵۹/ نورالثقلین
۵
(واقعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَنَّ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ دَخَلَ عَلَی عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌مَسْعُودٍ یَعُودُهُ فِی مَرَضِهِ الَّذِی مَاتَ فِیهِ فَقَالَ لَهُ مَا تَشْتَکِی قَالَ ذُنُوبِی قَالَ مَا تَشْتَهِی قَالَ رَحْمَهًَْ رَبِّی قَالَ أَ فَلَا نَدْعُو الطَّبِیبَ قَالَ الطَّبِیبُ أَمْرَضَنِی قَالَ أَ فَلَا نَأْمُرُ بِعَطَائِکَ قَالَ مَنَعْتَنِیهِ وَ أَنَا مُحْتَاجٌ إِلَیْهِ وَ تُعْطِینِیهِ وَ أَنَا مُسْتَغْنٍ عَنْهُ قَالَ یَکُونُ لِبَنَاتِکَ قَالَ لَا حَاجَهًَْ لَهُنَّ فِیهِ فَقَدْ أَمَرْتُهُنَّ أَنْ یَقْرَأْنَ سُورَهًَْ الْوَاقِعَهًِْ فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ‌الْوَاقِعَهًِْ کُلَّ لَیْلَهًٍْ لَمْ تُصِبْهُ فَاقَهًٌْ أَبَداً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در بیماریی که عبدالله‌بن‌مسعود در آن بیماری از دنیا رفت، عثمان‌بن‌عفّان برای عیادت از عبدالله‌بن‌مسعود نزد او آمد و به او گفت: «آیا دستور ندهیم تا [از بیت المال] به تو عطا کنند»؟ گفت: «زمانی‌که به آن محتاج بودم آن را بر من منع کردی و الآن که نیازی به آن ندارم آن را به من عطا می‌کنی»! گفت: «برای دخترانت می‌باشد». گفت: «آن‌ها نیازی به آن ندارند؛ به آن‌ها امر کرده‌ام که سوره‌ی واقعه بخوانند؛ چون من از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم که می‌فرمود: «هرکس سوره‌ی واقعه را هر شب بخواند، هرگز نیازمند و تنگ دست نشود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
مستدرک الوسایل، ج۴، ص۲۰۴
۶
(واقعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ فِیهَا مِنَ الْمَنَافِعِ مَا لَا یُحْصَی فَمِنْ ذَلِکَ إِذَا قُرِئَتْ عَلَی الْمَیِّتِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ إِذَا قُرِئَتْ عَلَی مَنْ قَرُبَ أَجَلُهُ عِنْدَ مَوْتِهِ، سَهَّلَ اللَّهُ عَلَیْهِ خُرُوجَ رُوحِهِ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی.

امام صادق (علیه السلام)- در این سوره سودهای بی‌اندازه وجود دارد. یکی از آن‌ها این است که اگر بر مرده‌ای خوانده شود، مورد بخشش خداوند قرار می‌گیرد و دیگر اینکه اگر بر کسی که در شُرُف مرگ است خوانده شود، خداوند خروج روح از بدنش را آسان می‌گرداند و با اذن و اجازه‌ی خداوند متعال به‌راحتی می‌میرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
البرهان
۷
(واقعه/ مقدمه)

الصّادق (علیه السلام)- مَنِ اشْتَاقَ إِلَی الْجَنَّهًِْ وَ إِلَی صِفَتِهَا فَلْیَقْرَأِ الْوَاقِعَهًَْ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس مشتاق بهشت و توصیف آن می‌باشد، باید سوره‌ی واقعه را بخواند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
ثواب الأعمال، ص۱۱۷/ نورالثقلین/ البرهان
۸
(واقعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الْوَاقِعَهًِْ کُتِبَ لَیْسَ مِنَ الْغَافِلِینَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را بخواند، جزء بی‌خبران و غافلان نخواهد بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
مستدرک الوسایل، ج۴، ص۳۵۱/ نورالثقلین/ البرهان
۹
(واقعه/ مقدمه)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ کَتَبَهَا وَ عَلَّقَهَا فِی مَنْزِلِهِ کَثُرَ الْخَیْرُ عَلَیْهِ وَ مَنْ أَدْمَنَ قِرَائَتَهَا زَالَ عَنْهُ الْفَقْرُ وَ فِیهَا قَبُولٌ وَ زِیَادَهًٌْ وَ حِفْظٌ وَ تَوْفِیقٌ وَ سَعَهًٌُْ فِی الْمَالِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- اگر این سوره نوشته شده و در منزل قرار داده شود، در آن منزل خیر و برکت زیاد خواهد شد و هرکس به خواندن آن عادت کند، فقر و نداری از او دور می‌شود. پذیرش و نگهداری و موفّقیت و گشایش مالی، از برکت‌های مداومت بر قرائت این سوره به شمار می‌آید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
البرهان
۱۰
(واقعه/ مقدمه)

الرّضا (علیه السلام)- خُذْ لِکُلِّ ثُؤْلُولٍ سَبْعَ شَعِیرَاتٍ وَ اقْرَأْ عَلَی کُلِّ شَعِیرَهًٍْ مِنْ أَوَّلِ سُورَهًِْ الْوَاقِعَهًِْ إِلَی قَوْلِهِ هَباءً مُنْبَثًّا بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ لَیْسَ لِوَقْعَتِها کاذِبَةٌ خافِضَةٌ رافِعَةٌ إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا فَکانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا ثُمَ وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ یَنْسِفُها رَبِّی نَسْفاً فَیَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً لا تَری فِیها عِوَجاً وَ لا أَمْتاً سَبْعاً ثُمَّ خُذْ شَعِیرَهًًْ شَعِیرَهًًْ وَ امْسَحْ بِهَا عَلَی الثُّؤْلُولَ ثُمَّ صُرَّهَا فِی خِرْقَهًٍْ وَ ارْبَطْ عَلَی الْخِرْقَهًِْ حَجَراً وَ أَلْقِهَا فِی کَنِیفٍ قِیلَ وَ یَنْبَغِی أَنْ تُعَالَجَ فِی مُحَاقِ الشَّهْرِ.

امام رضا (علیه السلام)- از برای هر ثؤلول هفت دانه جو بردار و در هر جوی هفت مرتبه بخوان از اوّل إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ* لَیْسَ لِوَقْعَتِها کاذِبَةٌ*خافِضَةٌ رافِعَةٌ* إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجّاً* وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسّاً. فَکانَتْ هَباءً مُنْبَثّاً و وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ یَنْسِفُها رَبِّی نَسْفاً فَیَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً لا تَری فِیها عِوَجاً وَ لا أَمْتاً (طه/۱۰۷۱۰۵) پس از آن هر دانه‌ی جو را برمی‌داری و هر ثؤلولی می‎مالی و آن دانه‌های جو را بر خرقه‌ی نو می‌پیچی و سنگی بدان خرقه می‌بندی و در جایی پنهان می‌کنی، راوی گوید: من چنین کردم و در روز هفتم به آن ثؤلول‌ها نظر کردم چیزی از آن باقی نبود و سزاوار است که این عمل را در اواخر ماه به‌جا آرند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
المصباح للکفعمی، ص۱۵۸/ الدعوات، ص۱۹۹؛ «بالتفاوت لفظی»
۱۱
(واقعه/ مقدمه)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَقْرَأُ مَنْ بِهِ الثَّالُولُ فَلْیَقْرَأْ عَلَیْهَا هَذِهِ الْآیَاتِ سَبْعاً فِی نُقْصَانِ الشَّهْرِ وَ مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرارٍ. وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا فَکانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا.

امام علی (علیه السلام)- کسی که زگیل دارد، باید این آیات را هفت مرتبه در نیمه‌ی دوّم ماه بر آن بخواند: وَ مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرارٍ (ابراهیم/۲۶). و بُسَّتِ الْجِبالُ بَسّاً فَکانَتْ هَباءً مُنْبَثّاً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۴۸
نورالثقلین

آیه إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ [1]

هنگامى‌كه واقعه‌ی عظيم [قيامت] واقع شود.

۱
(واقعه/ ۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ لَیْسَ لِوَقْعَتِها کاذِبَةٌ قَالَ الْقِیَامَهًُْ هِیَ حَقٌّ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِذَا وقَعَتِ الواقِعَةُ لیْسَ لوقْعَتِهَا کَاذِبَةٌ، حقیقت است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحارالأنوار، ج۷، ص۱۱۹/ القمی، ج۲، ص۳۴۶/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(واقعه/ ۱)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ أَیْ إِذَا قَامَتِ الْقِیَامَهًُْ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِذَا وقَعَتِ الواقِعَةُ یعنی هنگامی‌که قیامت برپا شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحرالعرفان، ج۱۵، ص۲۶۰
۳
(واقعه/ ۱)

السّجّاد (علیه السلام)- مَنْ لَمْ یَتَعَزَّ بِعَزَاءِ اللَّهِ تَقَطَّعَتْ نَفْسُهُ عَلَی الدُّنْیَا حَسَرَاتٍ وَ اللَّهِ مَا الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًُْ إِلَّا کَکَفَّتَیِ الْمِیزَانِ فَأَیُّهُمَا رَجَحَ ذَهَبَ بِالْآخَرِ ثُمَّ تَلَا قَوْلَهُ عَزَّوَجَلَّ إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ یَعْنِی الْقِیَامَهًْ.

امام سجّاد (علیه السلام)- هرکس با آرامش خداوندی آرامش نیابد، نفس او با حسرت‌خوردن به دنیا قطع می‌شود. به خدا قسم! که دنیا و آخرت مانند دو کفّه‌ی ترازو می‌باشند، هرکدام از آن‌ها که برتر باشد، دیگری می‌رود. سپس این آیه را تلاوت فرمود: إِذَا وقَعَتِ الواقِعَةُ یعنی قیامت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحارالأنوار، ج۷۰، ص۹۲/ الخصال، ج۱، ص۶۴/ البرهان/ نورالثقلین

آیه لَيْسَ لِوَقْعَتِها كاذِبَةٌ [2]

هيچ‌كس نمى‌تواند آن را انكار كند.

آیه خافضَةٌ رافِعَةٌ [3]

[اين واقعه] گروهى را پايين مى‌آورد و گروهى را بالا مى‌برد.

۱
(واقعه/ ۳)

السّجّاد (علیه السلام)- خَفَضَتْ وَ اللَّهِ بِأَعْدَاءِ اللَّهِ إِلَی النَّارِ رافِعَةٌ رَفَعَتْ وَ اللَّهِ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ إِلَی الْجَنَّهًْ.

امام سجّاد (علیه السلام)- به خدا قسم! که دشمنان خداوند در آتش جهنّم فرو می‌روند و رَّافِعَةٌ یعنی اینکه به خدا قسم! دوستان خداوند در بهشت مکان بالایی پیدا می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحارالأنوار، ج۷۰، ص۹۲/ نورالثقلین/ الخصال، ج۱، ص۶۴/ البرهان
۲
(واقعه/ ۳)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- خافِضَةٌ قَالَ لِأَعْدَاءِ اللَّهِ رافِعَةٌ لِأَوْلِیَاءِ اللَّهِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- کلمه‌ی خَافِضَةٌ درباره‌ی دشمنان خدا است. رَّافِعَةٌ درباره‌ی دوستان خداست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
القمی، ج۲، ص۳۴۶/ بحارالأنوار، ج۷، ص۱۱۹/ نورالثقلین/ البرهان
۳
(واقعه/ ۳)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ أَیْ تَخْفِضُ نَاساً وَ تَرْفَعُ نَاساً آخَرِینَ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- خافِضَةٌ رافِعَةٌ یعنی مردمی را پایین می‌آورد و مردمی دیگر را بالا می‌برد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحرالعرفان، ج۱۵، ص۲۶۰

آیه إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا [4]

در آن هنگام كه زمين به‌شدّت به لرزه در مى‌آيد.

۱
(واقعه/ ۴)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا قَالَ یُدَقُّ بَعْضُهَا عَلَی بَعْض.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِذَا رُجَّتِ الأَرْضُ رَجًّا، یعنی بعضی از قسمت‌های آن، قسمت‌های دیگر را می‌کوبد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحارالأنوار، ج۷، ص۱۱۹/ القمی، ج۲، ص۳۴۶/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(واقعه/ ۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا وَ قِیلَ: زُلْزِلَتْ زِلْزالاً شَدِیداً.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجّاً [در تفسیر این آیه] گفته شده است: [درآن‌هنگام که زمین] به‌شدّت به لرزه درآید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۵۰
بحرالعرفان، ج۱۵، ص۲۶۰
بیشتر