آیه وَ ظِلٍّ مَمْدُودٍ [30]
و سايه‌اى گسترده.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَمَّا دَخَلْتُ الْجَنَّهًَْ رَأَیْتُ فِیهَا شَجَرَهًَْ طُوبَی أَصْلُهَا فِی دَارِ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ مَا فِی الْجَنَّهًِْ قَصْرٌ وَ لَا مَنْزِلٌ إِلَّا وَ فِیهَا فُتْرٌ مِنْهَا وَ أَعْلَاهَا أَسْفَاطُ حُلَلٍ مِنْ سُنْدُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ یَکُونُ لِلْعَبْدِ الْمُؤْمِنِ أَلْفُ أَلْفِ سَفَطٍ فِی کُلِّ سَفَطٍ مِائَهًُْ أَلْفِ حُلَّهًٍْ مَا فِیهَا حُلَّهًٌْ یُشْبِهُ الْأُخْرَی عَلَی أَلْوَانٍ مُخْتَلِفَهًٍْ وَ هُوَ ثِیَابُ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَسَطُهَا ظِلٌّ مَمْدُودٌ عَرْضُ الْجَنَّهًِْ کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ یَسِیرُ الرَّاکِبُ فِی ذَلِکَ الظِّلِّ مَسِیرَهًَْ مِائَهًِْ عَامٍ فَلَا یَقْطَعُهُ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ ظِلٍّ مَمْدُودٍ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- وقتی داخل بهشت شدم درخت طوبی را دیدم، اصل آن درخت در منزل علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) بود، هیچ قصر و منزلی در بهشت نیست مگر اینکه یک شاخه از آن درخت در آن وجود دارد، بالای آن درخت سبدهایی پر از سندس و استبرق وجود دارد که در هر سبدی هزارهزار سبد وجود دارد و در هر سبدی صدهزار حُلّه است، هیچ حلّه‌ای در آن نیست که به دیگری شباهت داشته باشد، با اینکه دارای الوان مختلف هستند، آن‌ها لباس‌های اهل بهشت می‌باشند، در وسط آن سایه‌ای است کشیده شده، پهنای بهشت به‌قدر پهنای آسمان و زمین است، بهشت برای افرادی که به خدا و رسول ایمان داشته باشند آماده شده. اگر شخص سواری مدّت صد سال در آن سایه راه طی کند آن سایه تمام نخواهد شد و همین است قول خدا که می‌فرماید: وَ ظِلٍّ مَمْدُودٍ.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ ظِلٍّ مَمْدُودٍ قَالَ ظِلٌّ مَمْدُودٌ وَسَطَ الْجَنَّهًِْ فِی عَرْضِ الْجَنَّهًِْ وَ عَرْضُ الْجَنَّهًِْ کَعَرْضِ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضُ یَسِیرُ الرَّاکِبُ فِی ذَلِکَ الظِّلِّ مَسِیرَهًَْ مِائَهًِْ عَامٍ فَلَا یَقْطَعُه.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- و ظِل مَّمْدُودٍ آن سایه‌ی گسترده در وسط بهشت و در پهنای آن قرار دارد و عرض بهشت مانند عرض آسمان و زمین است. شخصی که سواره است، مدّت صد سال نمی‌تواند آن سایه را بپیماید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ رسول الله (صلی الله علیه و آله) سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّیَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ إِلَی الرَّحْمنِ وَفْدا وَ یَتَنَعَّمُونَ فِی جَنَّاتٍ فِی ظِلٍّ مَمْدُودٍ فِی مِثْلِ مَا بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَی طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ أَطْیَبَ مِنْ ذَلِک.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- درباره‌ی این آیات: یَوْمَ نَحْشُرُ الْمتَّقِینَ إِلَی الرَّحْمنِ وَفْدا (مریم/۸۵) و وَ یَتَنَعَّمُونَ فِی جَنَّاتٍ فِی ظِلٍّ مَمْدُودٍ سؤال شد، [فرمود]: «[مؤمنان] در باغ‌های بهشتی از نعمت‌ها بهره‌مند می‌شوند، در سایه‌ای که مثل فاصله‌ی بین طلوع فجر تا طلوع خورشید و بهتر از آن [است]».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا أَرَادَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَبْضَ رُوحِ الْمُؤْمِن قَالَ فَیَدْخُلُ فَإِذَا هُوَ بِشَجَرَهًٍْ ذَاتِ ظِلٍّ مَمْدُود.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- وقتی که خدای تبارک‌وتعالی بخواهد جان مؤمن را بگیرد. فرمود: «سپس وارد [بهشت] می‌شود و ناگهان در زیر درختی که دارای سایه‌ای گسترده است قرار می‌گیرد».
الصّادق (علیه السلام)- فَإِذَا انْتَهَی إِلَی بَابِ الْجَنَّهًِْ قِیلَ لَهُ هَاتِ الْجَوَازَ قَالَ هَذَا جَوَازِی مَکْتُوبٌ فِیهِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ هَذَا جَوَازٌ جَائِزٌ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ لِفُلَانِ‌بْنِ‌فُلَانٍ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَیُنَادِی مُنَادٍ یُسْمِعُ أَهْلَ الْجَمْعِ کُلَّهُمْ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَدْ سُعِدَ سَعَادَهًًْ لَا یَشْقَی بَعْدَهَا أَبَداً قَالَ فَیَدْخُلُ فَإِذَا هُوَ بِشَجَرَهًٍْ ذَاتِ ظِلٍّ مَمْدُودٍ وَ ماءٍ مَسْکُوب.
امام صادق (علیه السلام)- وقتی مؤمن به در بهشت می‌رسد، به او گفته می‌شود: «برگه‌ی عبورت را نشان بده». می‌گوید: «این جواز عبور من است، در آن نوشته شده است: به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان، این جواز عبوری است که از طرف خداوند عزیز حکیم، پروردگار جهانیان برای فلانی فرزند فلانی صادر شده است. آنگاه ندا دهنده‌ای با صدای بلند که همه می‌شنوند می‌گوید: «هان، بدانید که فلانی فرزند فلانی به سعادتی دست یافته است که پس از آن هرگز دچار بدبختی و شقاوت نمی‌گردد». سپس داخل می‌شود. ناگهان درختی را می‌بیند که دارای سایه‌ی بزرگی است و آبی ریزان و میوه‌هایی آویزان از آن درخت، اسم آن درخت رضوان است، از تنهی آن درخت دو چشمه جاری است ظِلٍّ مَمْدُودٍ وَ ماءٍ مَسْکُوب.