الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَوْبَهًًْ نَصُوحاً.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس سورهی یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ را بخواند، خداوند به وی توبهای خالصانه عطا خواهدکرد.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الطَّلَاقِ وَ التَّحْرِیمِ فِی فَرِیضَهًْ أَعَاذَهُ اللَّهُ مِنْ أَنْ یَکُونَ یَوْمَ الْقِیَامَهًْ مِمَّنْ یَخَافُ أَوْ یَحْزَنُ وَ عُوفِیَ مِنَ النَّارِ وَ أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّهًَْ بِتِلَاوَتِهِ إِیَّاهُمَا وَ مُحَافَظَتِهِ عَلَیْهِمَا لِأَنَّهُمَا لِلنَّبِی (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- هرکس سورهی طلاق و تحریم را در نمازهای واجب خود تلاوت کند، خداوند مانع از آن میشود که در روز قیامت از کسانی باشد که هراسناک و غمناکند، و از آتش دوزخ و آسیب آن درامان خواهد بود، و خداوند او را به خاطر خواندن این دو سوره و مراقبتی که نسبت به آنها داشتهاست به بهشت میبرد، چرا که این دو سوره متعلّق به رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَهَا أَعْطَاهُ اللَّهُ تَوْبَهًْ نَصُوحاً وَ مَنْ قَرَأَهَا عَلَی مَلْسُوعٍ شَفَاهُ اللَّهُ وَ لَمْ یَمْشِ السَّمُّ فِیهِ وَ إِنْ کُتِبَتْ وَ رُشَّ مَاءُهَا عَلَی مَصْرُوعٍ احْتَرَقَ شَیْطَانُهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس آن را بخواند، خداوند به وی توبهای خالصانه عطا خواهد کرد و هرکس آن را بر مارگزیدهای بخواند، خداوند وی را شفا میدهد و زهر در بدن وی حرکت نخواهد کرد، و اگر نوشته شده و آب آن بر کسی که مبتلا به بیماری صرع است، پاشیده شود، شیطان او سوزانده خواهد شد.
آیه يا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضاتَ أَزْواجِكَ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ [1]
اى پيامبر! چرا چيزى را كه خدا براى تو حلال كرده به خاطر جلب رضايت همسرانت [بر خود] حراممىكنى؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است.
الباقر (علیه السلام)- کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَدْ خَلَا بِمَارِیَهًَْ الْقِبْطِیَّهًِْ قَبْلَ أَنْ تَلِدَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَاطَّلَعَتْ عَلَیْهِ عَائِشَهًُْ فَأَمَرَهَا أَنْ تَکْتُمَ ذَلِکَ وَ حَرَّمَهَا عَلَی نَفْسِهِ فَحَدَّثَتْ بِذَلِکَ عَائِشَهًُْ حَفْصَهًَْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ إِلَی قَوْلِهِ وَ أَبْکاراً.
امام باقر (علیه السلام)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) قبل از ولادت فرزندش ابراهیم با [کنیز خود] ماریه قبطیّه خلوت کرده بود که عایشه از آن آگاه شد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) به او دستور داد که آن را مخفی کند [و بهکسی خبر ندهد] و ماریّه قبطیّه را بر خود حرام کرد. سپس عائشه آن را به حفصه خبر داد و خداوند [این آیات را] نازل فرمود: یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضاتَ أَزْواجِکَ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن زُرَارَهًْ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ قَالَ لِامْرَأَتِهِ أَنْتِ عَلَیَّ حَرَامٌ فَقَالَ لِی لَوْ کَانَ لِی عَلَیْهِ سُلْطَانٌ لَأَوْجَعْتُ رَأْسَهُ وَ قُلْتُ لَهُ اللَّهُ أَحَلَّهَا لَکَ فَمَا حَرَّمَهَا عَلَیْکَ إِنَّهُ لَمْ یَزِدْ عَلَی أَنْ کَذَبَ فَزَعَمَ أَنَّ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَهُ حَرَامٌ وَ لَا یَدْخُلُ عَلَیْهِ طَلَاقٌ وَ لَا کَفَّارَهًٌْ فَقُلْتُ قَوْلُ اللَّهِ عزّوجلّ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ فَجَعَلَ فِیهِ الْکَفَّارَهًَْ فَقَالَ إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْهِ جَارِیَتَهُ مَارِیَهًَْ وَ حَلَفَ أَنْ لَا یَقْرَبَهَا فَإِنَّمَا جَعَلَ عَلَیْهِ الْکَفَّارَهًَْ فِی الْحَلْفِ وَ لَمْ یَجْعَلْ عَلَیْهِ فِی التَّحْرِیمِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- زراره گوید: از امام باقر (علیه السلام) دربارهی مردی که به زن خویش بگوید: «تو بر من حرام هستی، پرسیدم». فرمود: «اگر بر وی سلطهای داشته باشم، سر او را میکوبم و به او میگویم: خداوند وی را بر تو حلال کرده است، حال چه چیزی او را بر تو حرام گردانیده است»؟ همانا او فقط سخن دروغی گفته است، و ادّعا کرده چیزی که خداوند بر وی حلال گردانیده، حرام است. پس طلاق و کفّارهدادن بر وی ضرورت ندارد. سپس عرض کردم: «ولی خداوند عزّوجلّ میفرماید: یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللهُ لَکَ کفّارهی آن را واجب گردانید»؟ فرمود: «فقط کنیز قِبطی وی، ماریه را بر وی حرام کرد، و سوگند یادکرد که به وی نزدیک نشود و پیامبر (صلی الله علیه و آله) کفّاره را به خاطر سوگند قسم بر خود واجب دانست، و این کفّاره برای حرامکردن نبود».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِبْنِقَیْسٍ قَالَ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّهًَْ أَیْمانِکُمْ فَجَعَلَهَا یَمِیناً وَ کَفَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قُلْتُ بِمَا کَفَّرَ قَالَ أَطْعَمَ عَشَرَهًَْ مَسَاکِینَ لِکُلِّ مِسْکِینٍ مُدٌّ قُلْنَا فَمَا حَدُّ الْکِسْوَهًِْ قَالَ ثَوْبٌ یُوَارِی بِهِ عَوْرَتَهُ.
امام باقر (علیه السلام)- محمّدبنقیس گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: خداوند عزّوجلّ به پیامبر خویش (صلی الله علیه و آله) میفرماید: یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ وَ اللهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ، قَدْ فَرَضَ اللهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَیْمَانِکُمْ. پس آن را سوگند قرار داد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) کفّارهی آن را داد». عرض کردم: «با چه چیزی کفّاره داد»؟ فرمود: «ده فقیر را غذا داد؛ برای هر فقیری یک پیمانه». عرض کردم: «اگر کسی بخواهد کفّارهی وی لباس باشد، مقیاس چیست»؟ فرمود: «لباسی که عورت وی را بپوشاند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللَّهِبْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ فِی رَجُلٍ قَالَ امْرَأَتُهُ طَالِقٌ وَ مَمَالِیکُهُ أَحْرَارٌ إِنْ شَرِبْتُ حَرَاماً أَوْ حَلَالًا مِنَ الطِّلَاءِ أَبَداً فَقَالَ أَمَّا الْحَرَامُ فَلَا یَقْرَبْهُ أَبَداً إِنْ حَلَفَ وَ إِنْ لَمْ یَحْلِفْ وَ أَمَّا الطِّلَاءُ فَلَیْسَ لَهُ أَنْ یُحَرِّمَ مَا أَحَلَّ اللَّهُ قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ فَلَا یَجُوزُ یَمِینٌ فِی تَحْرِیمِ حَلَالٍ وَ لَا فِی تَحْلِیلِ حَرَامٍ وَ لَا فِی قَطِیعَهًِْ رَحِمٍ.
امام صادق (علیه السلام)- عبداللهبنسنان گوید: دربارهی مردی که سوگند یاد کرده بود: «هر نوشابهای از آب انگور چه حلال باشد و چه حرام اگر نوشیدم، همسرم بهوسیلهی طلاق از من جدا میشود و همهی بردگانم آزاد میباشند، از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند، آن حضرت فرمود: «امّا حرام را هرگز اطراف آن نرود؛ چه سوگند یاد کرده باشد چه نکرده باشد. و امّا آب انگور حلال، چیزی بر او نیست که هرچه را خداوند حلال دانسته او حرام کند، چرا که خداوند به رسولش میفرماید: یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ؛ پس روا نباشد سوگند در حرامکردن چیز حلال و یا حلالکردن چیز حرام و یا به قطع رحم».
الکاظم (علیه السلام)- عَلِیُّبْنُجَعْفَرٍ فِی کِتَابِهِ عَنْ أَخِیهِ مُوسَیبْنِجَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ یَقُولُ لِامْرَأَتِهِ أَنْتِ عَلَیَّ حَرَامٌ قَالَ هِیَ یَمِینٌ یُکَفِّرُهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضاتَ أَزْواجِکَ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّهًَْ أَیْمانِکُمْ وَ اللَّهُ مَوْلاکُمْ فَجَعَلَهَا یَمِیناً فَکَفَّرَهَا نَبِیُّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ وَ سَأَلْتُهُ بِمَا یُکَفِّرُ یَمِینَهُ قَالَ إِطْعَامُ عَشَرَهًِْ مَسَاکِینَ فَقُلْتُ کَمْ إِطْعَامُ کُلِّ مِسْکِینٍ فَقَالَ مُدٌّ مُدٌّ.
امام کاظم (علیه السلام)- علیّّبنجعفر از برادرش امام کاظم (علیه السلام) نقل میکند و گوید: دربارهی این جمله: «مردی به زنش میگوید تو بر من حرامی». پرسیدم. فرمود: «این یک نوع قسم است باید کفّارهی آن را بدهد. خداوند به حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) میفرماید: یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضاتَ أَزْواجِکَ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ قَدْ فَرَضَ اللهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَیْمانِکُمْ وَ اللهُ مَوْلاکُمْ این کار را قسم گرفت. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) کفّارهی آن را پرداخت». پرسیدم: «چه مقدار کفّارهی قسم میدهد»؟ فرمود: «اطعام ده نفر مسکین». پرسیدم: «به هر مسکینی چقدر غذا باید داد»؟ فرمود: «ده سیر، ده سیر».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ ابْنِسَیَّارٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّه (علیه السلام) عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللهُ لَکَ ... قَالَ اطَّلَعَتْ عَائِشَهًُْ وَ حَفْصَهًُْ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ مَعَ مَارِیَهًَْ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ اللَّهِ مَا أَقْرَبُهَا فَأَمَرَهُ اللَّهُ أَنْ یُکَفِّرَ عَنْ یَمِینِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابنسیّار از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که دربارهی سخن خداوند متعال: یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ فرمود: عایشه و حفصه از وجود پیامبر (صلی الله علیه و آله) نزد ماریه باخبر شدند، پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «به خدا سوگند! دیگر به وی نزدیک نخواهم شد، و خداوند امر کرد که کفّارهی سوگند قسم خود را بدهد».
آیه قَدْ فَرَضَ اللهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمانِكُمْ وَ اللهُ مَوْلاكُمْ وَ هُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ [2]
خداوند راه گشودن سوگندهايتان را [در اينگونه موارد] تعيين نموده؛ و خداوند مولاى شماست و او دانا و حكيم است.
آیه وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ [3]
[به خاطر بياوريد] هنگامى را كه پيامبر يكى از رازهاى خود را به بعضى از همسرانش گفت، ولى هنگامىكه وى آن را [نزد يكى ديگر از همسران پيامبر] افشا كرد و خداوند پيامبرش را از آن آگاه ساخت، [پيامبر] قسمتى از آن را بازگو كرد و از قسمت ديگر خوددارى نمود [تا او شرمنده نشود]؛ ولى هنگامىكه پيامبر همسرش را از آن خبر داد، او گفت: «چه كسى تو را از اين راز آگاه ساخت»؟! فرمود: «خداوند دانا و آگاه مرا باخبر ساخت»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) تَزَوَّجَ بِالْحُرَّهًِْ مُتْعَهًًْ فَاطَّلَعَ عَلَیْهِ بَعْضُ نِسَائِهِ فَاتَّهَمَتْهُ بِالْفَاحِشَهًِْ فَقَالَ إِنَّهُ لِی حَلَالٌ إِنَّهُ نِکَاحٌ بِأَجَلٍ فَاکْتُمِیهِ فَأَطْلَعَتْ عَلَیْهِ بَعْضَ نِسَائِهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام باقر (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با حُرّه ازدواج موقّت کرد و یکی از زنانش از آن آگاه شد و او را به فحشاء متّهم کرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آن برای من حلال است؛ چون عقد موقّت است؛ پس آن را مخفی دار». ولی او بعضی از همسرانش را از آن آگاه کرد.
الصّادق (علیه السلام)- وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً هِیَ حَفْصَهًُْ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) کَفَرَتْ فِی قَوْلِهَا مَنْ أَنْبَأَکَ هذا.
امام صادق (علیه السلام)- وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً، او حفصه است. و با گفتن مَنْ أَنْبَأَکَ هذا کافر شد.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- عَنْ عُبَیْدِاللَّهِبْنِعَبْدِاللَّهِبْنِعَبَّاسٍ قَال: وَجَدَتْ حَفْصَهًُْ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَعَ أُمِّ إِبْرَاهِیمَ فِی یَوْمِ عَائِشَهًَْ فَقَالَتْ لَأُخْبِرَنَّهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) اکْتُمِی ذَلِکِ وَ هِیَ عَلَیَّ حَرَامٌ فَأَخْبَرَتْ حَفْصَهًُْ عَائِشَهًَْ بِذَلِکَ فَأَعْلَمَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) فَعَرَّفَ حَفْصَهًَْ أَنَّهَا أَفْشَتْ سِرَّهُ فَقَالَتْ لَهُ مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ فَآلَی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ نِسَائِهِ شَهْراً فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ اسْمُهُ إِنْ تَتُوبا إِلَی اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فَسَأَلْتُ عُمَرَبْنَالْخَطَّابِ مَنِ اللَّتَانِ تَظَاهَرَتَا عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ حَفْصَهًُْ وَ عَائِشَهًُْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- حفصه، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را در روز عایشه با امّ ابراهیم دید و گفت: «حتماً به وی خواهم گفت». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «این امر را کتمان کن که وی بر من حرام است». حفصه، عایشه را از این امر مطّلع ساخت و خداوند پیامبر (صلی الله علیه و آله) را باخبر ساخت. پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) فهمید که حفصه راز او را فاش کرده است. پس حفصه به ایشان گفت: مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الخَبِیرُ پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) یک ماه از زنان خویش فاصله گرفت و خداوند عزّوجلّ این آیه را نازل کرد: اگر شما [همسران پیامبر] از کار خود توبه کنید [به نفع شماست، زیرا] دلهایتان از حق منحرف گشته. (تحریم/۴) ابنعبّاس (رحمة الله علیه) گفت: از عمربنخطاب پرسیدم: «کدام دو زن هستند که علیه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به همدیگر کمک کردند»؟ گفت: «حفصه و عایشه».
علیّبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ عَلِیُّبْنُإبْرَاهیمَ (رحمة الله علیه) ... وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ أی أخبرت به وَ أَظْهَرَهُ اللهُ یَعْنِی أَظْهَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ عَلَی مَا أَخْبَرَتْ بِهِ وَ مَا هَمُّوا بِهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ أَیْ أَخْبَرَهَا وَ قَالَ لِمَ أَخْبَرْتِ بِمَا أَخْبَرْتُکِ وَ قَوْلُهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ قَالَ لِمَ یُخْبِرُهُمْ بِمَا عَلِمَ مِمَّا هَمُّوا بِهِقالَتْ مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیر.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه) میگوید: وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلَی بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِیثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ؛ یعنی دیگران را از آن آگاه ساخت. وَ أَظْهَرَهُ اللهُ عَلَیْهِ یعنی خداوند پیامبر خویش (صلی الله علیه و آله) را از فاشکردن آن راز و تصمیم بر قتل وی باخبر نمود. عَرَّفَ بَعْضَهُ منظور این است که وی را آگاه کرد». و فرمود: «چرا آن چیزی را که به تو گفتم، برای دیگران فاش کردی»؟ وَ أَعْرَضَ عَن بَعْضٍ آنها را از باخبرشدن خود نسبت به تصمیم آنها بر قتل او آگاه نکرد». گفت: «چه کسی شما را آگاه نمود؟ فرمود: نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الخَبِیرُ.
الصّادق (علیه السلام)- أَعْظِمُوا أَقْدَارَکُمْ بِالتَّغَافُلِ فَقَدْ قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ.
امام صادق (علیه السلام)- با به غفلتزدن خود [نسبت به خطای دیگران] شخصیّت و بزرگواری خود را بیشتر کنید؛ خدای عزّوجلّ فرمود: عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ.
آیه إِنْ تَتُوبا إِلَى اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذالِكَ ظَهِيرٌ [4]
اگر شما [دو همسر پيامبر] از كار خود توبه كنيد [به نفع شماست، زيرا] دلهايتان [از حق] منحرف گشته؛ و اگر برضدّ او دست به دست هم دهيد، [كارى از پيش نخواهيد برد] زيرا خداوند ياور اوست و همچنين جبرئيل و مؤمنان صالح، و فرشتگان بعد از آنان پشتيبان اويند.
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ فِیهَا (حفصهًْ) وَ فِی أُخْتِهَا إِنْ تَتُوبا إِلَی اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما أَیْ زَاغَتْ وَ الزَّیْغُ الْکُفْرُ.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند در مورد او (حفصه) و خواهرش فرمود: إِنْ تَتُوبا إِلَی اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما، یعنی زاغت [از حق منحرف شد] و زیغ کفر است.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما أَیْ مَالَتْ قُلُوبُکُمَا إِلَی الْإِثْمِ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما یعنی قلبهای شما را بهسوی گناه متمایل میکند.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَیْهِ {قال} نَزَلَتْ فِی عَائِشَهًَْ وَ حَفْصَهًْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- وَ إِن تَظَاهَرَا عَلَیْهِ این آیه دربارهی عایشه و حفصه نازل شده است.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- فَإِنَّ اللهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِیلُ، نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) خَاصَّهًْ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- فَإِنَّ اللهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ این آیه فقط دربارهی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نازل شده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- صالِحُ الْمُؤْمِنِینَ هُوَ عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- صَالِحُ المُؤْمِنِینَ منظور امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِینَ یَعْنِی أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْمَلائِکَةُ بَعْدَ ذلِکَ ظَهِیرٌ لِأَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- صَالِحُ الْمؤْمِنِینَ منظور امیرالمؤمنین (علیه السلام) است وَ الْملَائِکَةُ بَعْدَ ذَلِکَ ظَهِیرٌ منظور امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.