آیه وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ [3]
[به خاطر بياوريد] هنگامى را كه پيامبر يكى از رازهاى خود را به بعضى از همسرانش گفت، ولى هنگامى‌كه وى آن را [نزد يكى ديگر از همسران پيامبر] افشا كرد و خداوند پيامبرش را از آن آگاه ساخت، [پيامبر] قسمتى از آن را بازگو كرد و از قسمت ديگر خوددارى نمود [تا او شرمنده نشود]؛ ولى هنگامى‌كه پيامبر همسرش را از آن خبر داد، او گفت: «چه كسى تو را از اين راز آگاه ساخت»؟! فرمود: «خداوند دانا و آگاه مرا باخبر ساخت»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) تَزَوَّجَ بِالْحُرَّهًِْ مُتْعَهًًْ فَاطَّلَعَ عَلَیْهِ بَعْضُ نِسَائِهِ فَاتَّهَمَتْهُ بِالْفَاحِشَهًِْ فَقَالَ إِنَّهُ لِی حَلَالٌ إِنَّهُ نِکَاحٌ بِأَجَلٍ فَاکْتُمِیهِ فَأَطْلَعَتْ عَلَیْهِ بَعْضَ نِسَائِهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام باقر (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با حُرّه ازدواج موقّت کرد و یکی از زنانش از آن آگاه شد و او را به فحشاء متّهم کرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آن برای من حلال است؛ چون عقد موقّت است؛ پس آن را مخفی دار». ولی او بعضی از همسرانش را از آن آگاه کرد.
الصّادق (علیه السلام)- وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً هِیَ حَفْصَهًُْ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) کَفَرَتْ فِی قَوْلِهَا مَنْ أَنْبَأَکَ هذا.
امام صادق (علیه السلام)- وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً، او حفصه است. و با گفتن مَنْ أَنْبَأَکَ هذا کافر شد.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- عَنْ عُبَیْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌عَبَّاسٍ قَال: وَجَدَتْ حَفْصَهًُْ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَعَ أُمِّ إِبْرَاهِیمَ فِی یَوْمِ عَائِشَهًَْ فَقَالَتْ لَأُخْبِرَنَّهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) اکْتُمِی ذَلِکِ وَ هِیَ عَلَیَّ حَرَامٌ فَأَخْبَرَتْ حَفْصَهًُْ عَائِشَهًَْ بِذَلِکَ فَأَعْلَمَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) فَعَرَّفَ حَفْصَهًَْ أَنَّهَا أَفْشَتْ سِرَّهُ فَقَالَتْ لَهُ مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ فَآلَی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ نِسَائِهِ شَهْراً فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ اسْمُهُ إِنْ تَتُوبا إِلَی اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فَسَأَلْتُ عُمَرَ‌بْنَ‌الْخَطَّابِ مَنِ اللَّتَانِ تَظَاهَرَتَا عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ حَفْصَهًُْ وَ عَائِشَهًُْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- حفصه، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را در روز عایشه با امّ ابراهیم دید و گفت: «حتماً به وی خواهم گفت». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «این امر را کتمان کن که وی بر من حرام است». حفصه، عایشه را از این امر مطّلع ساخت و خداوند پیامبر (صلی الله علیه و آله) را باخبر ساخت. پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) فهمید که حفصه راز او را فاش کرده است. پس حفصه به ایشان گفت: مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الخَبِیرُ پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) یک ماه از زنان خویش فاصله گرفت و خداوند عزّوجلّ این آیه را نازل کرد: اگر شما [همسران پیامبر] از کار خود توبه کنید [به نفع شماست، زیرا] دل‌هایتان از حق منحرف گشته. (تحریم/۴) ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) گفت: از عمربن‌خطاب پرسیدم: «کدام دو زن هستند که علیه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به همدیگر کمک کردند»؟ گفت: «حفصه و عایشه».
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌إبْرَاهیمَ (رحمة الله علیه) ... وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ أی أخبرت به وَ أَظْهَرَهُ اللهُ یَعْنِی أَظْهَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ عَلَی مَا أَخْبَرَتْ بِهِ وَ مَا هَمُّوا بِهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ أَیْ أَخْبَرَهَا وَ قَالَ لِمَ أَخْبَرْتِ بِمَا أَخْبَرْتُکِ وَ قَوْلُهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ قَالَ لِمَ یُخْبِرُهُمْ بِمَا عَلِمَ مِمَّا هَمُّوا بِهِقالَتْ مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیر.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) می‌گوید: وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلَی بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِیثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ؛ یعنی دیگران را از آن آگاه ساخت. وَ أَظْهَرَهُ اللهُ عَلَیْهِ یعنی خداوند پیامبر خویش (صلی الله علیه و آله) را از فاش‌کردن آن راز و تصمیم بر قتل وی باخبر نمود. عَرَّفَ بَعْضَهُ منظور این است که وی را آگاه کرد». و فرمود: «چرا آن چیزی را که به تو گفتم، برای دیگران فاش کردی»؟ وَ أَعْرَضَ عَن بَعْضٍ آن‌ها را از باخبرشدن خود نسبت به تصمیم آن‌ها بر قتل او آگاه نکرد». گفت: «چه کسی شما را آگاه نمود؟ فرمود: نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الخَبِیرُ.
الصّادق (علیه السلام)- أَعْظِمُوا أَقْدَارَکُمْ بِالتَّغَافُلِ فَقَدْ قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ.
امام صادق (علیه السلام)- با به غفلت‌زدن خود [نسبت به خطای دیگران] شخصیّت و بزرگواری خود را بیشتر کنید؛ خدای عزّوجلّ فرمود: عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ.