آیه أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللهُ عَلَيْكُمْ فَأَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطيعُوا اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللهُ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ [13]
آيا ترسيديد [فقير شويد] كه از دادن صدقات قبل از نجوا خوددارى كرديد؟! اكنون كه اين كار را نكرديد و خداوند توبه شما را پذيرفت، نماز را برپا داريد و زكات را ادا كنيد و خداو پيامبرش را اطاعت نماييدو [بدانيد] خداوند از آنچه انجام مى‌دهيد آگاه است.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَنْزَلَ عَلَی رَسُولِهِ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً فَکَانَ لِی دِینَارٌ فَبِعْتُهُ عَشَرَهًَْ دَرَاهِمَ فَکُنْتُ إِذَا نَاجَیْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَصَّدَّقُ قَبْلَ ذَلِکَ بِدِرْهَمٍ وَ وَ اللَّهِ مَا فَعَلَ هَذَا أَحَدٌ مِنْ أَصْحَابِهِ قَبْلِی وَ لَا بَعْدِی فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللهُ عَلَیْکُمْ الْآیَهًَْ فَهَلْ تَکُونُ التَّوْبَهًُْ إِلَّا مِنْ ذَنْبٍ کَان.
امام علی (علیه السلام)- خدا به پیامبر (صلی الله علیه و آله) آیه‌ی نجوی را فرستاد که می‌گوید: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً؛ من دیناری داشتم آن را به ده درهم سیم مبدّل کردم و هرگاه که با پیامبر (صلی الله علیه و آله) نجوی می‌کردم قبل نجوی‌کردن درهمی صدقه می‌دادم، درحالی‌که هیچ‌کدام از پیروان وی نه قبلاً و نه بعداً چنین نکرد. تا آیه‌ی دیگر نازل شد: أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللهُ عَلَیْکُمْ ... آیا توبه جز از گناه است.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ لَقَدْ عَاتَبَ اللَّهُ أَصْحَابَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فِی غَیْرِ آیٍ مِنَ الْقُرْآنِ وَ مَا ذَکَرَ عَلِیّاً (علیه السلام) إِلَّا بِخَیْرٍ وَ ذَلِکَ نَحْوُ قَوْلِهِ ... فِی آیَهًْ الْمُنَاجَاهًْ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللهُ عَلَیْکُمْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- خدای سبحان، اصحاب محمّد (صلی الله علیه و آله) را در آیات متعدّدی مورد عتاب و سرزنش قرار داد، ولی علی (علیه السلام) را همیشه به نیکی و خیر یاد کرده است، و آیه‌ی مناجات: فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللهُ عَلَیْکُمْ درباره‌ی ایشان نازل شد.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- عَنِ إبن‌عباس (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی ... أَ أَشْفَقْتُمْ یَقُولُ الْحَکِیمُ أَ أَشْفَقْتُمْ یَا أَهْلَ الْمَیْسَرَهًِْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ یَقُولُ قُدَّامَ نَجْوَاکُمْ یَعْنِی کَلَامَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) صَدَقَهًًْ عَلَی الْفُقَرَاءِ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا یَا أَهْلَ الْمَیْسَرَهًِْ وَ تابَ اللهُ عَلَیْکُمْ یَعْنِی تَجَاوَزَ عَنْکُمْ إِذْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأَقِیمُوا الصَّلاهًَْ یَقُولُ أَقِیمُوا الصَّلَوَاتِ الْخَمْسَ وَ آتُوا الزَّکاهًَْ یَعْنِی أَعْطُوا الزَّکَاهًَْ یَقُولُ تَصَدَّقُوا فَنُسِخَتْ مَا أُمِرُوا بِهِ عِنْدَ الْمُنَاجَاهًِْ بِإِتْمَامِ الصَّلَاهًِْ وَ إِیتَاءِ الزَّکَاةِ وَ أَطِیعُوا اللهَ وَ رَسُولَهُ بِالصَّدَقَهًِْ فِی الْفَرِیضَهًِْ وَ التَّطَوُّعِ وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ أَیْ بِمَا تُنْفِقُونَ خَبِیر.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَ أَشْفَقْتُمْ خداوند حکیم گوید: ای ثروتمندان، ترسیدید؟! ترسیدید أَن تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ یعنی برای گفتگو کردن با پیامبر (صلی الله علیه و آله) صدقه ای به فقرا بدهید؟ فَإِذْ لمْ تَفْعَلوا ای ثروتمندان و تَابَ اللهُ عَلیْکُمْ یعنی ازشما می گذرد اگر صدقه ندهید. فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ یعنی نمازهای پنج گانه را به جا آورید. و آتُوا الزَّکَاةَ یعنی زکات بپردازید، صدقه بدهید، سپس با پایان نماز و پرداخته شدن زکات، آیه «نجوی» منسوخ شد. و أَطِیعُوا اللهَ و رَسُولهُ با صدقه دادن واجب و داوطلبانه [خدا و رسولش را اطاعت کنید] و اللهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلونَ یعنی به آنچه انفاق می کنید آگاه است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَمَّا نَزَلَتْ دَعَانِی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ مَا تَرَی تَرَی دِینَاراً فَقُلْتُ لَا یُطِیقُونَهُ قَالَ فَکَمْ قُلْتُ حَبَّهًًْ أَوْ شَعِیرَهًًْ قَالَ إِنَّکَ لَزَهِیدٌ فَنَزَلَتْ أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا الزَّهِیدَ الْقَلِیلَ وَ کَأَنَّهُ یُرِیدُ مُقَلِّلٌ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- و ثعلبی آورده است که علی (علیه السلام) فرمود: چون این آیه نازل شد، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) مرا احضار فرمود و گفت: «نظر تو چیست؟ یک دینار خوب است»؟ عرض کردم: «تاب و توان آن را ندارند». فرمود: «پس چقدر»؟ عرض کردم: «دانه خرمایی یا دانه ای جو». فرمود: «چقدر کم و ناچیز گرفتی»؟! سپس آیه: أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ نازل شد.