آیه وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ [16]
ما انسان را آفريديم و وسوسه‌هاى نفس او را مى‌دانيم و ما به او از رگ قلبش نزديك‌تريم!
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ قال: حبل العنق.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْل الورِیدِ؛ یعنی رگ گردن.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ بِالْعِلْمِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ وَ هُوَ عِرْقٌ یَتَفَرَّقُ فِی الْبَدَنِ یُخَالِطُ الْإِنْسَانَ فِی جَمِیعِ أَعْضَائِهِ. وَ قِیلَ: هُوَ عِرْقُ الْحَلْقِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- ما از جهت علم و آگاهی به او از رگ قلبش نزدیک‌تریم. و حَبْلِ الْوَرِیدِ رگی است که در بدن پراکنده است و در همه‌ی اعضای انسان، وجود دارد و گفته شده: یعنی رگ گردن.
الصّادق (علیه السلام)- کَانَ أَبِی (علیه السلام) یَقُولُ إِذَا صَلَّی الْغَدَاهًَْ یَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ.
امام صادق (علیه السلام)- پدرم پس از فریضه‌ی صبح این دعا را می‌خواند: ای آنکه از رگ قلب به من نزدیک‌تری!
الصّادق (علیه السلام)- دَخَلَ أَبُوحَنِیفَهًَْ عَلَی أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ رَأَیْتُ ابْنَکَ مُوسَی (علیه السلام) یُصَلِّی وَ النَّاسُ یَمُرُّونَ بَیْنَ یَدَیْهِ فَلَا یَنْهَاهُمْ وَ فِیهِ مَا فِیهِ فَقَالَ أَبُوعَبْداللَّهِ (علیه السلام) ادْعُوا لِی مُوسَی فَدُعِیَ فَقَالَ لَهُ یَا بُنَیَّ إِنَّ أَبَاحَنِیفَهًَْ یَذْکُرُ أَنَّکَ کُنْتَ تُصَلِّی وَ النَّاسُ یَمُرُّونَ بَیْنَ یَدَیْکَ فَلَمْ تَنْهَهُمْ. فَقَالَ: نَعَمْ یَا أَبَهًِْ إِنَّ الَّذِی کُنْتُ أُصَلِّی لَهُ کَانَ أَقْرَبَ إِلَیَّ مِنْهُمْ یَقُولُ اللَّهُ عزّوجلّ: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ. قَالَ: فَضَمَّهُ أَبُوعَبْداللَّهِ (علیه السلام) إِلَی نَفْسِهِ. ثُمَّ قَالَ یَا بُنَیَّ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا مُوَدَّعَ الْأَسْرَار.
امام صادق (علیه السلام)- ابوحنیفه خدمت امام صادق (علیه السلام) رسید عرض کرد: «پسرت موسی (علیه السلام) را دیدم که مشغول نماز است و مردم از مقابلش در رفت و آمد هستند؛ آن‌ها را نهی نمی‌کند با اینکه چنین کاری صحیح نیست»!؟ امام صادق (علیه السلام) فرمود: «موسی (علیه السلام) را صدا بزنید». حضرت موسی‌بن‌جعفر (علیه السلام) را صدا زدند، به او فرمود: «پسر جان ابوحنیفه می‌گوید: تو نماز می‌خوانده‌ای مردم از روبرویت در رفت‌وآمد بوده‌اند آن‌ها را از این کار نهی نکردی»!؟ عرض کرد: «بلی، پدر جان! برای آن کسی که نماز می‌خواندم به من نزدیکتر از مردم بود، خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ». امام صادق (علیه السلام) او را در آغوش گرفت، فرمود: «پدر و مادرم فدایت، ای گنجینه‌ی اسرار»!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَا حَبَّهًُْ إِنَّ لِلَّهِ مَوْقِفاً وَ لَنَا بَیْنَ یَدَیْهِ مَوْقِفاً لَا یَخْفَی عَلَیْهِ شَیْءٌ مِنْ أَعْمَالِنَا یَا حَبَّهًُْ إِنَّ اللَّهَ أَقْرَبُ إِلَیَّ وَ إِلَیْکَ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ یَا حَبَّهًُْ إِنَّهُ لَنْ یَحْجُبَنِی وَ لَا إِیَّاکَ عَنِ اللَّهِ شَیْء.
امام علی (علیه السلام)- ای حبّه! خداوند را مقامی است و ما را در پیشگاه او جایگاهی و هیچ‌کدام از اعمال ما بر او پوشیده نیست. ای حبّه! خداوند نسبت به تو و من از رگ قلب نزدیکتر است. ای حبّه! هیچ‌چیز نمی‌تواند من و تو را از دید خداوند پنهان دارد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تَتَکَلَّمْ إِلَّا بِالْعِلْمِ بِشَیْءٍ سَمِعْتَهُ وَ رَأَیْتَهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ: وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا وَ قَالَ سَتُکْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ یُسْئَلُونَ وَ قَالَ إِذْ یَتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ وَ قَالَ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای پسر مسعود! سخن مگو مگر به دانستن چیزی که آن را شنیده‌ای و دیده‌ای زیرا خدای تعالی می‌فرماید: از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئولند. (اسراء/۳۶) و فرمود: گواهی آنان نوشته می‌شود و [ز آن] بازخواست خواهند شد!. (زخرف/۱۹) و فرمود: [به خاطر بیاورید] هنگامی را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دریافت می‌دارند. انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌آورد مگر اینکه همان دم، فرشته‌ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت [و ضبط آن] است!. (ق/۱۸۱۷) و فرموده است: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّ رَجُلًا أَتَی أمیرالمؤمنین عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ یَا أمیرالمؤمنین (علیه السلام) إِنِّی قَدْ شَکَکْتُ فِی کِتَابِ اللَّهِ الْمُنْزَلِ قَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ وَ کَیْفَ شَکَکْتَ فِی کِتَابِ اللَّهِ الْمُنْزَلِ قَالَ لِأَنِّی وَجَدْتُ الْکِتَابَ یُکَذِّبُ بَعْضُهُ بَعْضاً فَکَیْفَ لَا أَشُکُّ فِیهِ فَقَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) إِنَّ کِتَابَ اللَّهِ لَیُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَا یُکَذِّبُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَکِنَّکَ لَمْ تُرْزَقْ عَقْلًا تَنْتَفِعُ بِهِ فَهَاتِ مَا شَکَکْتَ فِیهِ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عزّوجلّ قَالَ لَهُ الرَّجُلُ ... أَجِدُ اللَّهَ عَزَّ ذِکْرُهُ یَقُولُ: أَ أَمِنْتُمْ مَنْ فِی السَّماءِ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمُ الْأَرْضَ فَإِذا هِیَ تَمُورُ وَ قَالَ: الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی وَ قَالَ وَ هُوَ اللهُ فِی السَّماواتِ وَ فِی الْأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّکُمْ وَ جَهْرَکُمْ وَ قَالَ: إِنَّهُ هُوَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ وَ قَالَ: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ فَأَنَّی ذَلِکَ یَا أمیرالمؤمنین (علیه السلام) وَ کَیْفَ لَا أَشُکُّ فِیمَا تَسْمَعَ ... فَقَالَ (علیه السلام) وَ قَوْلُهُ: أَ أَمِنْتُمْ مَنْ فِی السَّماءِ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمُ الْأَرْضَ فَإِذا هِیَ تَمُورُ وَ قَوْلُهُ: وَ هُوَ اللهُ فِی السَّماواتِ وَ فِی الْأَرْضِ وَ قَوْلُهُ: الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی وَ قَوْلُهُ: وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ وَ قَوْلُهُ: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ فَکَذَلِکَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی سُبُّوحاً قُدُّوساً أَنْ یَجْرِیَ مِنْهُ مَا یَجْرِی مِنَ الْمَخْلُوقِینَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ وَ أَجَلُّ وَ أَکْبَرُ أَنْ یَنْزِلَ بِهِ شَیْءٌ مِمَّا یَنْزِلُ بِخَلْقِهِ شَاهِدٌ لِکُلِّ نَجْوَی وَ هُوَ الْوَکِیلُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ وَ الْمُنِیرُ لِکُلِّ شَیْءٍ وَ الْمُدَبِّرُ لِلْأَشْیَاءِ کُلِّهَا تَعَالَی اللَّهُ عَنْ أَنْ یَکُونَ عَلَی عَرْشِهِ عُلُوّاً کَبِیرا.
امام علی (علیه السلام)- مردی خدمت امیرالمؤمنین علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) آمد و عرض کرد: «یا امیرالمؤمنین (علیه السلام) من در کتاب منزل خدا شک کرده‌ام». علی (علیه السلام) به آن مرد فرمود: «مادرت به عزایت نشیند! چگونه در کتاب منزل خدا شک کرده‌ای»؟ گفت: «برای آنکه من کتاب خدا را چنان یافتم که بعضی از آن بعضی را تکذیب می‌کند؛ پس چگونه در آن شک نکنم»؟! علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) فرمود: «کتاب خدا بعضی از آن بعضی را تصدیق می‌کنند و یکدیگر را تکذیب نمی‌کنند و تو را چنان گمان می‌کنم که عقلی به تو روزی نشده که به آن بهرمند شوی پس آنچه را که از کتاب خدای عزّوجلّ در آن شک کرده‌ای بیاور و بگو»! آن مرد به حضرت (علیه السلام) عرض کرد: ... «خدای عزّوجلّ را می‌یابم که می‌گوید: آیا خود را از عذاب کسی که حاکم بر آسمان است در امان می‌دانید که دستور دهد زمین بشکافد و شما را فرو برد و به لرزش خود ادامه دهد؟!. (ملک/۱۶) و گفته است: همان بخشنده‌ای که بر عرش مسلّط است. (طه/۵) و گفته است: اوست خداوند در آسمان‌ها و در زمین پنهان و آشکار شما را می‌داند. (انعام/۳) و گفته است: و پیدا و پنهان اوست. و هرجا باشید او با شما است. (حدید/۴-۳) و گفته است: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ پس این، یا امیرالمؤمنین (علیه السلام)! چگونه می‌شود و چگونه شک نکنم در آنچه می‌شنوی»؟ ... قول آن جناب: آیا خود را از عذاب کسی که حاکم بر آسمان است در امان می‌دانید که دستور دهد زمین بشکافد و شما را فرو برد و به لرزش خود ادامه دهد؟!. (ملک/۱۶) و قول آن جناب: اوست خداوند در آسمان‌ها و در زمین پنهان و آشکار شما را می‌داند. (انعام/۳) و قول آن جناب: همان بخشنده‌ای که بر عرش مسلّط است. (طه/۵) و قول آن جناب: و هرجا باشید او با شما است. (حدید/۴) و قول آن جناب: وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ؛ خدای تبارک‌وتعالی همچنین است درحالی‌که پاک و پاکیزه است که از او جاری شود آنچه از آفریدگان جاری می‌شود و اوست لطیف آگاه و از آن بزرگوارتر و بزرگ‌تر است که چیزی از آنچه بر خلقش فرود می‌آید بر او فرود آید و هر رازی را حاضر است و اوست که بر هرچیزی وکیل است و هر چیزی را آسان‌کننده و همه‌ی چیزها را تدبیر کننده و خدا از آن برتری دارد که بر عرش خود باشد برتری بزرگ».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ مَوْلَانَا أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عِنْدَ مَبِیتِهِ عَلَی فِرَاشِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) یَقِیهِ بِمُهْجَتِهِ مِنَ الْأَعْدَاءِ ... یَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ.
امام علی (علیه السلام)- امیرالمؤمنین (علیه السلام) هنگام خوابیدن در رختخواب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به منظور حفاظت ایشان از حیله‌ی دشمنان از ته دل و تمام وجودش خواند: ... ای کسی که او نسبت به من از رگ قلب نزدیکتر است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- دُعَاءٌ آخَرُ یَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِید.
امام علی (علیه السلام)- در دعای دیگر [می‌فرماید:] ای کسی که نسبت به من از رگ قلب نزدیکتر است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَلَا فِی السَّمَاءِ فَکَانَ عَالِیاً وَ فِی الْأَرْضِ قَرِیباً دَانِیاً أَقْرَبَ إِلَیْنَا مِنْ حَبْلِ الْوَرِید.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- سپاس خدایی راست که علوّ در آسمان و برتری یافت؛ پس عالی و بزرگ است و در زمین قریب و نزدیک! و به ما از رگ قلب نزدیکتر است.