آیه ۳۷ - سوره ق

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ فِی ذَلکَ لذِکْرَی لمَن کَانَ لهُ قَلبٌ، قلب به‌معنای ذکر است. أَو أَلقَی السَّمْعَ و هُو شَهِیدٌ، یعنی بشنود و اطاعت کند.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای بندگان خدا! تفاوت بین دو دسته‌ی گنهکاران و نیکوکاران را با حضور قلب توجّه کنید پس سلامتی خویش را پیش از آنکه دل از جایش کنده شود غنیمت بشمارید؛ چرا که خوشگذرانی‌ها نابود می‌شود و ننگش به‌جا می‌ماند: إِنَّ فِی ذلِکَ لَذِکْری لِمَنْ کانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَی السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِیدٌ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌عبّاس گوید: به پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) دو شتر بزرگ هدیه داده شد، پس به اصحاب خود نظر کرد و گفت: آیا در میان شما کسی هست که دو رکعت نماز بخواند و در آن به کار دنیا توجّه نکند و قلب او جز به یاد خدا نباشد؟ اگر چنین باشد یکی از این دو شتر را به او می‌دهم. علی (علیه السلام) برخاست و نماز خواند، وقتی سلام نماز را داد، جبرئیل (علیه السلام) نازل شد و گفت: «یکی از این دو شتر را به او بده». پیامبر (صلی الله علیه و آله) گفت: «او در تشهّد نماز به این فکر افتاد که کدام‌یک از این دو شتر را بگیرد». جبرئیل (علیه السلام) گفت: «او به این فکر بود که کدام‌یک از آن‌ها چاق‌تر است آن را بگیرد تا آن را بکشد و در راه خدا صدقه بدهد، بنابراین، فکر او برای خدا بود نه برای خودش یا برای دنیا. پیامبر (صلی الله علیه و آله) هر دو شتر را به او داد و خدا این آیه را نازل کرد: إِنَّ فِی ذلِکَ لَذِکْری لِمَنْ کانَ لَهُ قَلْبٌ یعنی در نماز علی (علیه السلام) موعظه برای هرکسی است که عقل داشته باشد، أَوْ أَلْقَی السَّمْعَ یعنی با دو گوش خود به آنچه با زبان تلاوت می‌کند گوش بدهد؛ وَ هُوَ شَهِیدٌ یعنی قلب او برای خدا حضور داشته باشد». پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بنده‌ای نیست که دو رکعت نماز می‌خواند و در آن راجع به چیزی از امور دنیا فکر نمی‌کند مگر اینکه خداوند از او راضی می‌شود و گناهان او را می‌بخشد».

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هیئتی از یمن به خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمدند. عرض کردند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! وصیّ شما کیست»؟ فرمود: «همان کسی که خداوند به شما دستور داده است که دست از او بر ندارید... او وصیّ من است که پس از من راه به‌سوی من، اوست». عرض کردند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! به خدایی که به‌راستی شما را مبعوث کرده است وصیّ خود را بنما که بسی مشتاق دیدار او شدیم». فرمود: «او همان است که خداوند او را برای مؤمن قیافه‌شناس که عقل دارد، یا گوش دل فرا دهد درحالی‌که حضور [قلب] داشته باشد. نشانه قرار داده که شما او را خواهید شناخت که وصیّ من است، همچنان که شناخته‌اید که من پیغمبر شما هستم، اکنون به میان صف‌ها بروید و چهره‌ها بنگرید هر آن‌کس که دل‌های شما به‌سوی او گرایید همان است».