آیه ۱۱ - سوره ق

آیه رِزْقاً لِلْعِبادِ وَ أَحْيَيْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتاً كَذالِكَ الْخُرُوجُ [11]

همه‌ی اين‌ها براى روزى بخشيدن به بندگان است و به‌وسيله‌ی باران سرزمين مرده را زنده كرديم؛ [آرى]! زنده‌‌شدن مردگان نيز همين‌گونه است.

۱
(ق/ ۱۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْزَلَ الْقُرْآنَ عَلَی سَبْعَهًِْ أَقْسَامٍ ... وَ أَمَّا الرَّدُّ عَلَی الدَّهْرِیَّهًِْ الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّ الدَّهْرَ لَمْ یَزَلْ أَبَداً عَلَی حَالٍ وَاحِدَهًٍْ وَ أَنَّهُ مَا مِنْ خَالِقٍ وَ لَا مُدَبِّرٍ وَ لَا صَانِعٍ وَ لَا بَعْثٍ وَ لَا نُشُورٍ قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ فِی سُورَهًِْ ق رَدّاً عَلَی مَنْ قَالَ: أَإِذا مِتْنا وَ کُنَّا تُراباً ذلِکَ رَجْعٌ بَعِیدٌ قَدْ عَلِمْنا ما تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ إِلَی قَوْلِهِ سُبْحَانَهُ وَ أَحْیَیْنا بِهِ بَلْدَةً مَیْتاً کَذلِکَ الْخُرُوجُ وَ هَذَا وَ أَشْبَاهُهُ رَدٌّ عَلَی الدَّهْرِیَّهًِْ وَ الْمُلْحِدَهًِْ مِمَّنْ أَنْکَرَ الْبَعْثَ وَ النُّشُور.

امام علی (علیه السلام)- خداوند تبارک‌وتعالی قرآن را بر هفت بخش نازل کرد؛.. و امّا ردّ بر دهریّون که تصوّر می‌کنند روزگار همیشه در یک حال است و هیچ خالق و مدبّر و صانع و بعث و حیات پس از مرگی وجود ندارد،... و خداوند سبحان در سوره ق در ردّ بر این افراد چنین می‌فرماید: أَ إِذا مِتْنا وَ کُنَّا تُراباً ذلِکَ رَجْعٌ بَعِیدٌ* قَدْ عَلِمْنا ما تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ ... وَ أَحْیَیْنا بِهِ بَلْدَةً مَیْتاً کَذلِکَ الْخُرُوجُ. این آیه و امثال آن ردّ بر دهریّون و ملاحده است که انکار مبعوث‌شدن و حیات پس از مرگ را می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۰
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۷
۲
(ق/ ۱۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- رِزْقاً لِلْعِبادِ وَ أَحْیَیْنا بِهِ بَلْدَةً مَیْتاً کَذلِکَ الْخُرُوجُ، جَوَابٌ لِقَوْلِهِمْ أَ إِذا مِتْنا وَ کُنَّا تُراباً ذلِکَ رَجْعٌ بَعِیدٌ فَقَالَ اللَّهُ کَمَا أَنَ الْمَاءَ إِذَا أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَیَخْرُجُ النَّبَاتُ کَذَلِکَ أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ مِنَ الْأَرْضِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- رِزْقًا للعِبَادِ وأَحْیَیْنَا بِهِ بَلدَةً مَّیْتًا کَذَلکَ الخُرُوجُ که این پاسخی است برای سخن کافران که گفتند: آیا هنگامی‌که مُردیم و خاک شدیم [دوباره به زندگی بازمی‌گردیم]؟! این بازگشتی بعید است»! (ق/۳) یعنی خداوند می‌فرماید: به همین شکل از زمین بیرون آورده می‌شوید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۲۰
بحارالأنوار، ج۷، ص۴۵/ البرهان
بیشتر