آیه وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى [82]
و من هرکه را توبه کند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس هدایت شود، مى‌آمرزم.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أبی عبد الله (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی قَالَ لِهَذِهِ الْآیَهًِْ تَفْسِیرٌ یَدُلُّ ذَلِکَ التَّفْسِیرُ عَلَی أَنَّ اللَّهَ لَا یَقْبَلُ مَنْ عَمِلَ عَمَلًا إِلَّا مِمَّنْ لَقِیَهُ بِالْوَفَاءِ مِنْهُ بِذَلِکَ التَّفْسِیرِ وَ مَا اشْتَرَطَ فِیهِ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ.
امام صادق ( وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی؛ این آیه تفسیری دارد که دلالت دارد بر اینکه خدای متعال عمل هیچ بنده‌ای را نمی‌پذیرد مگر آنکه به عهد خدا وفا کند».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّکُمْ لَا تَکُونُونَ صَالِحِینَ حَتَّی تَعْرِفُوا وَ لَا تَعْرِفُوا حَتَّی تُصَدِّقُوا وَ لَا تُصَدِّقُوا حَتَّی تُسَلِّمُوا أَبْوَاباً أَرْبَعَهًًْ لَا یَصْلُحُ أَوَّلُهَا إِلَّا بِآخِرِهَا ضَلَّ أَصْحَابُ الثَّلَاثَهًِْ وَ تَاهُوا تَیْهاً بَعِیداً إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَا یَقْبَلُ إِلَّا الْعَمَلَ الصَّالِحَ وَ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ إِلَّا الْوَفَاءَ بِالشُّرُوطِ وَ الْعُهُودِ فَمَنْ وَفَی لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ بِشَرْطِهِ وَ اسْتَعْمَلَ مَا وَصَفَ فِی عَهْدِهِ نَالَ مَا عِنْدَهُ وَ اسْتَکْمَلَ مَا وَعَدَهُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخْبَرَ الْعِبَادَ بِطُرُقِ الْهُدَی وَ شَرَعَ لَهُمْ فِیهَا الْمَنَارَ وَ أَخْبَرَهُمْ کَیْفَ یَسْلُکُونَ فَقَالَ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی وَ قَالَ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ فَمَنِ اتَّقَی اللَّهَ فِیمَا أَمَرَهُ لَقِیَ اللَّهَ مُؤْمِناً بِمَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ فَاتَ قَوْمٌ وَ مَاتُوا قَبْلَ أَنْ یَهْتَدُوا وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ آمَنُوا وَ أَشْرَکُوا مِنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّهُ مَنْ أَتَی الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا اهْتَدَی وَ مَنْ أَخَذَ فِی غَیْرِهَا سَلَکَ طَرِیقَ الرَّدَی.
امام صادق ( شما تا معرفت نیابید صالح نمی‌شوید و تا تصدیق نکنید معرفت نمی‌یابید و تا چهار دری را که نخستینشان جز به آخرشان اصلاح نمی‌شود نگیرید تصدیق ن می‌یابید. همراهان سه در گمراه گشته و در بیراهه‌ی دوری افتادند، خدای تبارک‌وتعالی جز عمل صالح را نمی‌پذیرد و خدا جز وفا به شروط و پیمان‌ها را نمی‌پذیرد، و هرکه به‌شروط خدا وفا کند و آنچه را در پیمانش شرح داده به کمال رساند، به آنچه نزد اوست می‌رسد و وعده‌ی خدا را کامل دریافت می‌کند. خدای عزّوجلّ راه‌های هدایت را به بندگانش خبر داده و در آن راه‌ها برایشان چراغ برافراشته و دستور داده که چگونه راه بپیمایند و فرموده است: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی و فرموده: إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ المُتَّقِینَ، پس هرکه خدای عزّوجلّ را نسبت به آنچه امر فرموده پرهیزکار باشد، همان خدای عزّوجلّ را با ایمان به آنچه محمّد (آورده ملاقات می‌کند. هیهات هیهات!! که مردمی از دست رفتند و مردند پیش از آنکه هدایت شوند و گمان‌کردند که ایمان دارند، درصورتی‌که ندانسته مشرک شدند، هرکس از در وارد خانه شود هدایت‌یافته و هرکه راه دیگر پیش گیرد طریق هلاکت سپرده است.
الصّادق (علیه السلام)- أَحْبِبْ فِی اللَّهِ وَ أَبْغِضْ فِی اللَّهِ وَ اسْتَمْسِکْ بِالْعُرْوَهًِْ الْوُثْقَی وَ اعْتَصِمْ بِالْهُدَی یُقْبَلْ عَمَلُکَ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی فَلَا یُقْبَلُ إِلَّا الْإِیمَانُ وَ لَا إِیمَانَ إِلَّا بِعَمَلٍ وَ لَا عَمَلَ إِلَّا بِیَقِینٍ وَ لَا یَقِینَ إِلَّا بِالْخُشُوعِ وَ مِلَاکُهَا کُلُّهَا الْهُدَی فَمَنِ اهْتَدَی یُقْبَلُ عَمَلُهُ وَ صَعِدَ إِلَی الْمَلَکُوتِ مُتَقَبَّلًا وَ اللهُ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیم.
امام صادق ( پسر جندب! در راه [خشنودی] خدا دوستی کن، و به دستاویز استوار چنگ بزن، و پناهنده هدایت شو تا کردارت پذیرفته شود، زیرا از فرمایش خداوند در قرآن این گونه برمی‌آید که کسی را غیر از آن کس که ایمان آورد و کار نیک و شایسته کند، سپس در راه راست باشد، نمی‌آمرزم. بنابراین جز ایمان چیز دیگری پذیرفته نمی‌شود، و ایمان جز با عمل نیست، و عمل جز با یقین نمی‌باشد، و یقین جز با خشوع [ممکن] نیست، و ریشه و اصل همه هدایت است؛ بدین خاطر هر کس که هدایت یابد کردارش نیز پذیرفته می‌شود، و فرد پذیرفته و مقبول به عالم ملکوت عروج خواهد کرد؛ خدا، هرکس را بخواهد، به راه راست هدایت می‌کند. (بقره/۲۱۳).
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- جَاءَ بَعْضُ الزَّنَادِقَهًِْ إِلَی امیرالمؤمنین (علیه السلام) وَ قَالَ لَوْ لَا مَا فِی الْقُرْآنِ مِنَ الِاخْتِلَافِ وَ التَّنَاقُضِ لَدَخَلْتُ فِی دِینِکُم وَ کان مِنْ سُؤَالِ هَذَا الزِّنْدِیقِ أَنْ قَالَ أَجِدُ اللَّهَ یَقُولُ فَمَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلا کُفْرانَ لِسَعْیِهِ وَ یَقُولُ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی أَعْلَمَ فِی الْآیَهًِْ الْأَوْلَی أَنَّ الْأَعْمَالَ الصَّالِحَهًَْ لَا تُکَفَّرُ وَ أَعْلَمَ فِی الْآیَهًِْ الثَّانِیَهًِْ أَنَّ الْإِیمَانَ وَ الْأَعْمَالَ الصَّالِحَهًَْ لَا یَنْفَعُ إِلَّا بَعْدَ الِاهْتِدَاء فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ وَ قَوْلُهُ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی فَإِنَّ ذَلِکَ کُلَّهُ لَا یُغْنِی إِلَّا مَعَ الِاهْتِدَاءِ وَ لَیْسَ کُلُّ مَنْ وَقَعَ عَلَیْهِ اسْمُ الْإِیمَانِ کَانَ حَقِیقاً بِالنَّجَاهًِْ مِمَّا هَلَکَ بِهِ الْغُوَاهًُْ وَ لَوْ کَانَ ذَلِکَ کَذَلِکَ لَنَجَتِ الْیَهُودُ مَعَ اعْتِرَافِهَا بِالتَّوْحِیدِ وَ إِقْرَارِهَا بِاللَّهِ وَ نَجَا سَائِرُ الْمُقِرِّینَ بِالْوَحْدَانِیَّهًِْ مِنْ إِبْلِیسَ فَمَنْ دُونَهُ مَعَ الْکُفْرِ وَ قَدْ بَیَّنَ اللَّهُ ذَلِکَ بِقَوْلِهِ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إِیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ وَ بِقَوْلِهِ الَّذِینَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَ لِلْإِیمَانِ حَالَاتٌ وَ مَنَازِلُ یَطُولُ شَرْحُهَا وَ مِنْ ذَلِکَ أَنَّ الْإِیمَانَ قَدْ یَکُونُ عَلَی وَجْهَیْنِ إِیمَانٍ بِالْقَلْبِ وَ إِیمَانٍ بِاللِّسَانِ کَمَا کَانَ إِیمَانُ الْمُنَافِقِینَ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا قَهَرَهُمُ السَّیْفُ وَ شَمِلَهُمُ الْخَوْفُ فَإِنَّهُمْ آمَنُوا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ فَالْإِیمَانُ بِالْقَلْبِ هُوَ التَّسْلِیمُ لِلرَّبِّ وَ مَنْ سَلَّمَ الْأُمُورَ لِمَالِکِهَا لَمْ یَسْتَکْبِرْ عَنْ أَمْرِهِ کَمَا اسْتَکْبَرَ إِبْلِیسُ عَنِ السُّجُودِ لِآدم (علیه السلام) وَ اسْتَکْبَرَ أَکْثَرُ الْأُمَمِ عَنْ طَاعَهًِْ أَنْبِیَائِهِمْ (فَلَمْ یَنْفَعْهُمُ التَّوْحِیدُ کَمَا لَمْ یَنْفَعْ إِبْلِیسَ ذَلِکَ السُّجُودُ الطَّوِیلُ فَإِنَّهُ سَجَدَ سَجْدَهًًْ وَاحِدَهًًْ أَرْبَعَهًَْ آلَافِ عَامٍ لَمْ یُرِدْ بِهَا غَیْرَ زُخْرُفِ الدُّنْیَا وَ التَّمْکِینِ مِنَ النَّظِرَهًِْ فَکَذَلِکَ لَا تَنْفَعُ الصَّلَاهًُْ وَ الصَّدَقَهًُْ إِلَّا مَعَ الِاهْتِدَاءِ إِلَی سَبِیلِ النَّجَاهًِْ وَ طُرُقِ الْحَقِّ وَ قَدْ قَطَعَ اللَّهُ عُذْرَ عِبَادِهِ بِتَبْیِینِ آیَاتِهِ وَ إِرْسَالِ رُسُلِه (.
امام علی ( در حدیث زندیقی آمده که او از علی (پرسید این آیه از قرآن: و هرکس چیزی از اعمال شایسته به‌جا آورد، درحالی‌که ایمان داشته باشد، کوشش او ناسپاسی نخواهد شد. (انبیاء/۹۴). و آیه: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ با هم تناقض دارند؛ در آیه اول چنین دانسته که کارهای نیک، کفران نمی شوند و در آیه دوم چنین دانسته که ایمان و کارهای نیک، تنها پس از هدایت یافتن، سودمند است. ... امیرالمؤمنین (در پاسخ زندیق فرمود: «آیه: و هرکس چیزی از اعمال شایسته به‌جا آورد، درحالی‌که ایمان داشته باشد، کوشش او ناسپاسی نخواهد شد. (انبیاء/۹۴). و یا آیه: إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی، تمامی این ها بدون هدایت شدن، نیازی را برآورده نمی سازد و این گونه نیست که هر کس نام ایمان بر خود داشته باشد، سزاوار آن باشد که از مهلکه‌های گمراهان نجات یابد. اگر چنین بود، یهودیان با اعتراف خود به توحید و اقرار به وجود خداوند، نجات می یافتند و دیگر کسانی که به یگانگی خداوند اقرار می کنند نیز، از ابلیس گرفته تا پیروان او در کفرورزی، همه نجات می یافتند، حال آنکه خداوند این امر را با کلام خویش روشن کرده است: (آری،) آن‌ها که ایمان آوردند، و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنی تنها از آن آن‌هاست و آن‌ها هدایت‌یافتگانند!». (انعام/۸۲) و آنچه در آیه‌ی: آن‌ها که در مسیر کفر شتاب میکنند و با زبان می‌گویند: «ایمان آوردیم» و قلب آن‌ها ایمان نیاورده، (مائده/۴۱) و ایمان را حالات و منزل‌هایی است که شرحش دراز است، از جمله اینکه ایمان گاهی بر دوگونه است، ایمان به دل و ایمان به زبان، چنانچه منافقین زمان پیامبر (وقتی شمشیر آن‌ها را بیچاره می‌کرد، از ترس، به زبان ایمان آوردند، ولی دلشان باور نیافت، زیرا باور به دل همان تسلیم در پیشگاه پروردگار است، و کسی که همه‌ی کارها را به دست صاحبش گذارد دیگر از فرمان او سرنپیچد چنانچه شیطان از سجده آدم (سرپیچید و بیشتر مردمان نیز از پیروی پیامبران خود سرتافتند و در نتیجه از توحید بهره‌ای نبردند، همانند ابلیس که از آن سجده‌ی طولانی بهره نبرد چون یک سجده او چهار هزار سال طول کشید ولی از آن سجده چیزی جز نفع مادی و خودنمایی در نظر نداشت به‌همین‌جهت نماز و صدقه برای انسان بهره‌ای ندارد مگر با راه‌یافتن طریق نجات، و روش حق، و خداوند با روشن‌ساختن آیات خود و فرو فرستادن پیامبران، عذر بندگانش را قطع فرموده است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِلَی وَلَایَتِنَا (.
امام علی ( مراد از اهْتَدَی یعنی به‌سوی ولایت ما هدایت شوند.
السّجّاد (علیه السلام)- ثُمَّ اهْتَدی إِلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ.
امام سجاد ( ثُمَّ اهْتَدی؛ یعنی به‌سوی ما اهل بیت (هدایت یافت.
الصّادق (علیه السلام)- وَ مَنْ تَابَ مِنْ ظُلْمٍ وَ آمَنَ مِنْ کُفْرٍ وَ عَمِلَ صَالِحاً ثُمَّ اهْتَدَی إِلَی وَلَایَتِنَا وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ.
امام صادق ( وَ مَنْ تَابَ مِنْ ظُلْمٍ وَ آمَنَ مِنْ کُفْرٍ وَ عَمِلَ صَالِحاً ثُمَّ اهْتَدَی سپس به‌سوی ولایت ما هدایت شود که دراین‌هنگام با دست به سینه‌ی خویش اشاره نمود.
الباقر (علیه السلام)- إِلَی وَلَایَهًِْ أمیرالمؤمنین (علیه السلام).
امام باقر ( به ولایت امیرالمؤمنین (.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ اللَّهِ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) مَا خُلِقْتَ إِلَّا لِیُعْبَدَ رَبُّکَ وَ لِیُعْرَفَ بِکَ مَعَالِمُ الدِّینِ وَ یُصْلَحَ بِکَ دَارِسُ السَّبِیلِ وَ لَقَدْ ضَلَّ مَنْ ضَلَّ عَنْکَ وَ لَنْ یَهْتَدِیَ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مَنْ لَمْ یَهْتَدِ إِلَیْکَ وَ إِلَی وَلَایَتِکَ وَ هُوَ قَوْلُ رَبِّی عَزَّوَجَلَّ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی یَعْنِی إِلَی وَلَایَتِک.
پیامبر ( به خدا سوگند! ای علی (که تو جز برای آنکه پروردگارت پرستیده شود، آفریده نشده ای و به وسیله تو معالم دین شناخته شود و راه کهنه به تو اصلاح گردد، هرکس تو را گم کند گمراه گردد و راهی به خدا ندارد کسی که راهی به تو و ولایتت ندارد و این خود قول پروردگارم عزّوجلّ است که فرمود: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی یعنی من کسی را که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد و اقرار به ولایت تو داشته باشد، می‌آمرزم.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ دَاوُدَ‌بْنِ‌کَثِیرٍ الرَّقِّیِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أبی عبد الله (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی فَمَا هَذَا الْهُدَی بَعْدَ التَّوْبَهًِْ وَ الْإِیمَانِ وَ الْعَمَلِ الصَّالِحِ قَالَ فَقَالَ مَعْرِفَهًُْ الْأَئِمَّهًِْ (وَ اللَّهِ إِمَامٍ بَعْدَ إِمَامٍ.
امام صادق ( داودبن‌کثیر رقّی گوید: بر امام صادق (داخل شدم و عرض کردم: «فدایت شوم خداوند تبارک‌وتعالی فرموده است: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی؛ معنی این هدایت آخرین بعد از توبه و ایمان و عمل صالح چیست»؟ فرمود: «معرفت ائمّه طاهرین (که به خدا سوگند امامی بعد از امام هستند».
الصّادق (علیه السلام)- مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی قَالَ الصِّرَاطُ السَّوِیُّ هُوَ القائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وَ الْهُدَی مَنِ اهْتَدَی إِلَی طَاعَتِهِ وَ مِثْلُهَا فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی قَالَ إِلَی وَلَایَتِنَا.
امام صادق ( امام کاظم (درباره‌ی آیه: فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی؛ از پدر خود نقل کرده است: الصِّرَاطُ السَّوِیُّ قائم آل محمّد (است و الهُدَی کسی که راه به اطاعت از او پیدا کند. شبیه این آیه در قرآن آیه: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی است که یعنی به ولایت ما هدایت پیدا کند».
الباقر (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی قَالَ وَ اللَّهِ لَوْ أَنَّهُ تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحاً وَ لَمْ یَهْتَدِ إِلَی وَلَایَتِنَا وَ مَوَدَّتِنَا وَ یَعْرِفُ فَضْلَنَا مَا أَغْنَی عَنْهُ ذَلِکَ شَیْئاً.
امام باقر ( وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی؛ به خدا قسم اگر توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد ولی راه به ولایت و محبّت ما نداشته باشد و فضل و مقام ما را نشناسد توبه و ایمان و عمل صالح او برایش سودی نخواهد داشت.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ سَدِیرٍ قَال سَمِعْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ هُوَ دَاخِلٌ وَ أَنَا خَارِجٌ وَ أَخَذَ بِیَدِی ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْبَیْتَ فَقَالَ یَا سَدِیرُ إِنَّمَا أُمِرَ النَّاسُ أَنْ یَأْتُوا هَذِهِ الْأَحْجَارَ فَیَطُوفُوا بِهَا ثُمَّ یَأْتُونَا فَیُعْلِمُونَا وَلَایَتَهُمْ لَنَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی ثُمَّ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ إِلَی وَلَایَتِنَا.
امام باقر ( سدیر گوید: هنگامی‌که امام باقر (داخل مسجد الحرام می‌شد من خارج می‌شدم؛ امام (دست مرا گرفت و رو به قبله ایستاد فرمود: «سدیر به مردم دستور داده‌اند که بیایند اطراف این خانه سنگی را طواف نمایند؛ بعد پیش ما بیایند و ولایت و ارادت خود را به ما خانواده اعلام نمایند؛ که این آیه: اشاره به‌همین‌مطلب است؛ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی. با دست به سینه خود اشاره نمود و فرمود: به ولایت ما خاندان هدایت یابند.
الباقر (علیه السلام)- ثُمَّ اهْتَدی إِلَی وَلَایَتِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَوَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ رَجُلًا عَبَدَ اللَّهَ عُمُرَهُ مَا بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثُمَّ مَاتَ وَ لَمْ یَجِئْ بِوَلَایَتِنَا لَأَکَبَّهُ اللَّهُ فِی النَّارِ عَلَی وَجْهِهِ.
امام باقر ( ثُمَّ اهْتَدی؛ سپس به ولایت ما هدایت پیدا کند؛ به خدا قسم! اگر مردی تمام عمر خود را به عبادت بین رکن و مقام به سر ببرد، بعد بدون ولایت ما بمیرد، او را با سر در آتش می‌اندازند».
الباقر (علیه السلام)- عَنِ الْحَارِثِ‌بْنِ‌یَحْیَی عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی قَالَ أَ لَا تَرَی کَیْفَ اشْتَرَطَ وَ لَمْ تَنْفَعْهُ التَّوْبَهًُْ أَوِ الْإِیمَانُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ حَتَّی اهْتَدَی وَ اللَّهِ لَوْ جَهَدَ أَنْ یَعْمَلَ مَا قُبِلَ مِنْهُ حَتَّی یَهْتَدِیَ قَالَ قُلْتُ إِلَی مَنْ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ قَالَ إِلَیْنَا.
امام باقر ( حارث‌بن‌یحیی از امام باقر (روایت کرده است که درباره‌ی آیه: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَی فرموده است: «آیا نمی‌بینید که خداوند چگونه شرطی گذاشته است که نه توبه، نه ایمان و نه عمل صالح به حال انسان سودی نمی‌بخشد، مگر آنکه هدایت یابد. به خدا قسم! بنده هرقدر هم تلاش کند تا عمل صالحی انجام دهد، از او پذیرفته نیست تا اینکه هدایت یابد». حارث می‌گوید: عرض کردم: «به‌سوی چه کسی هدایت شود، فدایت شوم»؟ امام (فرمود: «به‌سوی ما (اهل بیت)».
الباقر (علیه السلام)- أَنَّ التَّوْبَهًَْ وَ الْإِیمَانَ وَ الْعَمَلَ الصَّالِحَ لَا یَقْبَلُهَا إِلَّا بِالِاهْتِدَاءِ أَمَّا التَّوْبَهًُْ فَمِنَ الشِّرْکِ بِاللَّهِ وَ أَمَّا الْإِیمَانُ فَهُوَ التَّوْحِیدُ لِلَّهِ وَ أَمَّا الْعَمَلُ الصَّالِحُ فَهُوَ أَدَاءُ الْفَرَائِضِ وَ أَمَّا الِاهْتِدَاءُ فَبِوُلَاهًِْ الْأَمْرِ وَ نَحْنُ (هُمْ فَإِنَّمَا عَلَی النَّاسِ أَنْ یَقْرَءُوا الْقُرْآنَ کَمَا أُنْزِلَ فَإِذَا احْتَاجُوا إِلَی تَفْسِیرِهِ فَالِاهْتِدَاءُ بِنَا وَ إِلَیْنَا.
امام باقر ( خدای متعال توبه و ایمان و عمل صالح را فقط با هدایت‌یافتن می‌پذیرد. توبه از شرک به خدا است و ایمان، توحید خدای متعال و عمل صالح، انجام واجبات است. و هدایت‌یافتن به‌وسیله‌ی کسانی است که ولی‌امرند و آن‌ها ما هستیم (ائمه معصومین). مردم باید قرآن را همان‌گونه که نازل شده قرائت کنند و هنگامی نیاز به تفسیر آن داشتند، به‌واسطه‌ی ما و به‌سوی ما هدایت شوند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ‌بْنِ{عَلِیٍ} الْعَسْکَرِیِّ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ (علیه السلام) زَارَ بِهَا فِی یَوْمِ الْغَدِیرِ ... أَشْهَدُ شَهَادَهًَْ حَقٍّ وَ أُقْسِمُ بِاللَّهِ قَسَمَ صِدْقٍ أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) وَ آلَهُ (سَادَاتُ الْخَلْقِ وَ أَنَّکَ مَوْلَایَ وَ مَوْلَی الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنَّکَ عَبْدُ اللَّهِ وَ وَلِیُّهُ وَ أَخُو الرَّسُولِ وَ وَصِیُّهُ وَ وَارِثُهُ وَ أَنَّهُ الْقَائِلُ لَکَ وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ مَا آمَنَ بِی مَنْ کَفَرَ بِکَ وَ لَا أَقَرَّ بِاللَّهِ مَنْ جَحَدَکَ وَ قَدْ ضَلَّ مَنْ صَدَّ عَنْکَ وَ لَمْ یَهْتَدِ إِلَی اللَّهِ وَ لَا إِلَی مَنْ لَا یَهْتَدِی بِکَ وَ هُوَ قَوْلُ رَبِّی عَزَّوَجَلَّ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی إِلَی وَلَایَتِک.
امام علی ( امام عسکری (از پدر بزرگوارش نقل می‌کند که در زیارت امام علی (در روز غدیر می‌فرمود: به حقّ شهادت می‌دهم و به صدق و راستی به خدا قسم می‌خورم که محمّد و آل او (سرور مخلوقاتند و تو مولای من و مولای همه‌ی مؤمنین هستی و اینکه تو بنده‌ی خدا و ولیّ او و برادر رسول و وصی و وارث او هستی و او به تو فرمود: «قسم به آنکه مرا به حق مبعوث کرد کسی که به تو کافر شود به من ایمان نیاورده و کسی که تو را انکار کند، اقرار به خدای متعال نکرده است». کسی که جلوی تو را بگیرد و مانع تو شود، گمراه شده و هدایتی به‌سوی خدای متعال و من پیدا نکرده است و این همان معنای آیه قرآن است که خدای عزّوجلّ فرمود: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی یعنی به ولایت تو هدایت شود.