آیه إِذْ تَمْشي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى مَنْ يَكْفُلُهُ فَرَجَعْناكَ إِلى أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُها وَ لا تَحْزَنَ وَ قَتَلْتَ نَفْساً فَنَجَّيْناكَ مِنَ الْغَمِّ وَ فَتَنَّاكَ فُتُوناً فَلَبِثْتَ سِنينَ في أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلى قَدَرٍ يا مُوسى [40]
در آن هنگامکه خواهرت [در نزدیکى کاخ فرعون] راه مىرفت و گفت: «آیا کسى را به شما نشان دهم که این نوزاد را کفالت کند [و دایهی خوبى براى او باشد]»؟! پس تو را به مادرت بازگرداندیم، تا چشمش [به تو] روشن شود؛ و غمگین نگردد. و تو کسى [از فرعونیان] را کُشتى؛ امّا ما تو را از اندوه [تعقیب فرعونیان] نجات دادیم؛ و بارها تو را آزمودیم. پس از آن، سالیانى در میان مردم «مدین» توقف نمودى؛ سپس بنابر تقدیرالهى [براى فرمان رسالت به اینجا] آمدى.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رَحِمَ اللَّهُ أَخِی مُوسَی (علیه السلام) قَتَلَ رَجُلًا خَطَئاً وَ کَانَ ابْنَ اثْنَتَیْ عَشْرَهًَْ سَنَهًًْ قَالَ عَزَّ مِنْ قَائِلٍ فَلَبِثْتَ سِنِینَ فِی أَهْلِ مَدْیَنَ.
پیامبر ( خداوند برادرم موسی (را رحمت کند درسن دوازدهسالگی مردی را غیر عمدی کشت؛ خدای عزّوجلّ در قرآن فرموده است: فَلَبِثْتَ سِنینَ فی أَهْلِ مَدْیَنَ.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ فَتَنَّاکَ فُتُوناً أَیِ اخْتَبَرْنَاکَ اخْتِبَاراً فِی أَهْلِ مَدْیَنَ أَیْ عِنْدَ شُعَیْب (علیه السلام).
علیّّّّّبنابراهیم ( وَ فَتَنَّاکَ فُتُوناً؛ یعنی تو را به خوبی آزمودیم. و در آیه: فَلَبِثْتَ سِنینَ فی أَهْلِ مَدْیَنَ؛ منظور از اهل مدین نزد شعیب است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- رَوَی النُّعْمَانِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ فِیمَا رَوَاهُ عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَّهُمْ سَأَلُوهُ عَنِ الْمُتَشَابِهِ فِی تَفْسِیرِ الْفِتْنَهًِْ فَقَالَ مِنْهُ فِتْنَهًُْ الِاخْتِبَارِ وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی لِمُوسَی (علیه السلام) وَ فَتَنَّاکَ فُتُوناً.
امام علی ( نعمانی در تفسیرش نقل کرده است، از امیرالمؤمنین (درباره معانی متشابه در تفسیر فتنه پرسیده شد، ایشان فرمود: «یکی از معانی آن اختبار است؛ مانند این سخن خداوند متعال به حضرت موسی (: وَ فَتَنَّاکَ فُتُوناً».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- رَوَی النُّعْمَانِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ فِیمَا رَوَاهُ عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَّهُمْ سَأَلُوهُ عَنِ الْمُتَشَابِهِ فِی تَفْسِیرِ الْفِتْنَهًِْ فَقَال (علیه السلام) الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ وَ قَوْلُهُ لِمُوسَی (علیه السلام) وَ فَتَنَّاکَ فُتُوناً.
امام علی ( از امیرالمؤمنین (دربارهی معانی متشابه در فتنه پرسیدند. حضرت پاسخ داد: «یکی ازمعانی متشابه در فتنه، فتنه بهمعنای «آزمایش» است که در این آیه قرآن آمده است: آیا مردم گمان کردند همینکه بگویند: «ایمان آوردیم»، به حال خود رها میشوند و آزمایش نخواهند شد؟!. (عنکبوت/۲۱). و همینطور این آیه که خدای متعال به موسی (فرمود: وَ فَتَنَّاکَ فُتُونا».