آیه ۹۶ - سوره مؤمنون

آیه ادْفَعْ بِالَّتي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَصِفُونَ [96]

بدى را به بهترين راه و روش دفع كن [و پاسخ بدى را به نيكى ده]. ما به آنچه توصيف مىكنند داناتريم.

۱
(مؤمنون/ ۹۶)

الصّادق ( الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ، التَّقِیَّهًْ.

امام صادق ( منظور از الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ تقیّه است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۰۸
بحارالأنوار، ج۷۲، ص۴۲۸/ المحاسن، ج۱، ص۲۵۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۶، ص۲۰۶/ نورالثقلین
۲
(مؤمنون/ ۹۶)

أمیرالمؤمنین ( عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (قَال: بَعَثَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (إِلَی بِشْرِ بْنِعُطَارِدٍالتَّمِیمِیِّ فِی کَلَامٍ بَلَغَهُ فَمَرَّ بِهِ رَسُولُ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (فِی بَنِی أَسَدٍ وَ أَخَذَهُ فَقَامَ إِلَیْهِ نُعَیْمُ‌بْنُ‌دَجَاجَهًَْ الْأَسَدِیُّ فَأَفْلَتَهُ فَبَعَثَ إِلَیْهِ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (فَأَتَوْهُ بِهِ وَ أَمَرَ بِهِ أَنْ یُضْرَبَ فَقَالَ لَهُ نُعَیْمٌ أَمَا وَ اللَّهِ إِنَّ الْمُقَامَ مَعَکَ لَذُلٌّ وَ إِنَّ فِرَاقَکَ لَکُفْرٌ قَالَ فَلَمَّا سَمِعَ ذَلِکَ مِنْهُ قَالَ لَهُ یَا نُعَیْمُ قَدْ عَفَوْنَا عَنْکَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ أَمَّا قَوْلُکَ إِنَّ الْمُقَامَ مَعَکَ لَذُلٌّ فَسَیِّئَهًٌْ اکْتَسَبْتَهَا وَ أَمَّا قَوْلُکَ إِنَّ فِرَاقَکَ لَکُفْرٌ فَحَسَنَهًٌْ اکْتَسَبْتَهَا فَهَذِهِ بِهَذِهِ ثُمَّ أَمَرَ أَنْ یُخَلَّی عَنْهُ.

امام علی ( از امام صادق (روایت است: حضرت فرستادهای به‌سوی بشربنعطارد تمیمی فرستاد تا پیامی را به او برساند. فرستاده‌ی امیرالمؤمنین (در قبیله‌ی بنیاسد، با بشر روبرو شد و او را گرفت؛ نعیم‌بن‌دجاجهاسدی برخاسته و بهطرف او آمد و او (بشر) را [از دست فرستاده امیرالمؤمنین (] نجات داد. امیرالمؤمنین ([افرادی را] سوی او فرستاد. او را آوردند و دستور داد که او را بزنند. نعیم گفت: «به خدا سوگند! همراهی با تو مایه‌ی ذلّت و خواری و جدایی از تو کفر است». وقتی [حضرت] این سخن را از او شنید، به او فرمود: «ای نعیم! تو را بخشیدیم؛ زیرا خداوند عزّوجلّ میفرماید: ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ. این سخنت که گفتی: همراهی با تو مایه‌ی ذلّت است، این بدی است که آن را کسب کردی ولی این سخنت که گفتی جدایی از تو کفر است، حسنهای است که بهدست آوردی، این (حسنه) بهعوض آن (سیّئه)». آنگاه دستور داد که او را رها کنند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۰۸
الکافی، ج۷، ص۲۶۸/ بحارالأنوار، ج۴۱، ص۴۸/ رجال الکشی، ص۹۰/ المناقب، ج۲، ص۱۱۳/ نورالثقلین
۳
(مؤمنون/ ۹۶)

الصّادق ( لَاکَافَأَ رَسُولُاللَّهِ (بِسَیِّئَهًٍْ قَطُّ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لَهُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ‌أَحْسَنُ السَّیِّئَهًَْ فَفَعَلَ.

امام صادق ( هیچگاه رسول خدا (بدی را با بدی پاسخ نداد؛ چرا که به سخن خداوند عمل میکرد که فرمود: ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۰۸
الکافی، ج۸، ص۱۶۴/ بحارالأنوار، ج۴۱، ص۱۳۰/ البرهان
۴
(مؤمنون/ ۹۶)

أمیرالمؤمنین ( صَافِحْ عَدُوَّکَ وَ إِنْ کَرِهَ فَإِنَّهُ مِمَّا أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ عِبَادَهُ یَقُولُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ الْآیَتَیْنِ.

امام علی ( حتّی با دشمنت مصافحه کن گرچه او نخواهد؛ زیرا مصافحه از کارهایی است که خدا بندگانش را به آن دستور داده و می‌فرماید: ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۰۸
وسایل الشیعهًْ، ج۱۲، ص۲۲۵
۵
(مؤمنون/ ۹۶)

الصّادق ( عَلَیْکَ بِالصَّبْرِ فِی جَمِیعِ أُمُورِکَ فَإِنَ اللَّهَ بَعَثَ مُحَمَّداً (وَ أَمَرَهُ بِالصَّبْرِ وَ الرِّفْقِ فَقَالَ وَ اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِیلًا فَقَالَ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ فَصَبَرَ رَسُولُ اللَّهِ (حَتَّی قَابَلُوهُ بِالْعَظَائِمِ وَ رَمَوْهُ بِهَا فَضَاقَ صَدْرُه.

امام صادق ( همیشه و در همه‌ی کارهایت شکیبا باش؛ خداوند متعال رسول خود (را مبعوث کرده و او را به صبر امر نمود و در قرآن مجید فرمود: و در برابر آنچه [دشمنان] می‌گویند شکیبا باش و به طرزی شایسته از آنان دوری گزین!. (مزمل/۱۰) و فرمود: ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ و فرمود: همان‌کس که میان تو و او دشمنی است، گویی دوستی گرم و صمیمی است!. (فصلت/۳۴) پیامبراکرم (نیز صبر کرد تا آنکه ناراحتی‌های شدید برایش ایجاد کردند و او را سخت در معرض هدف تیرهای کینه‌ی خود قرار دادند تا اینکه حضرت (دلتنگ شد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۰۸
القمی، ج۱، ص۱۹۶
بیشتر