آیه ۱۶۵ - سوره اعراف

آیه فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ [165]

امّا هنگامى‌كه تذكّراتى را كه به آن‌ها داده شده بود فراموش كردند، [و لحظه عذاب فرا رسيد]؛ نهى‌كنندگان از بدى را رهايى بخشيديم؛ و كسانى را كه ستم كردند، به خاطر نافرمانيشان به عذاب شديدى گرفتار ساختيم.

۱
(اعراف/ ۱۶۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ طَلْحَهًَْ‌بْنِ‌زِیْدٍ عَنْ أبِی‌عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ أَنْجَیْنَا الَّذِینَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ قَالَ کَانُوا ثَلَاثَهًَْ أَصْنَافٍ صِنْفٌ ائْتَمَرُوا وَ أَمَرُوا فَنَجَوْا وَ صِنْفٌ ائْتَمَرُوا وَ لَمْ یَأْمُرُوا فَمُسِخُوا ذَرّاً وَ صِنْفٌ لَمْ یَأْتَمِرُوا وَ لَمْ یَأْمُرُوا فَهَلَکُوا.

امام صادق ( طلحه‌بن‌زید گوید: امام صادق (درباره‌ی این سخن خدای تبارک‌وتعالی: فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِ فرمود: «آنان سه گروه بودند: گروهی که به آنان امر شد و آنان امر الهی را پذیرفتند، پس رهایی یافتند و گروهی که به آنان فرمان رسید، امّا نپذیرفتند و به مورچه مسخ [تبدیل] شدند و گروهی که فرمان الهی را نپذیرفتند و به دیگران هم فرمان ندادند، پس به هلاکت رسیدند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۸۰
الکافی، ج۸، ص۱۵۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۶، ص۱۴۹/ بحار الأنوار، ج۱۴، ص۵۴/ أعلام الدین، ص۲۳۶/ مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۱۴۷/ نور الثقلین/ البرهان
۲
(اعراف/ ۱۶۵)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ طَلْحَهًَْ بْنِ زَیْدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ (علیه السلام) قَالَ فِی قَوْلِ اللَّهِ فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُکِّرُوا بِهِ أَنْجَیْنَا الَّذِینَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ قَالَ: افْتَرَقَ الْقَوْمُ ثَلَاثَ فِرَقٍ، فِرْقَهًٌْ انْتَهَتْ وَ اعْتَزَلَتْ، وَ فِرْقَهًٌْ أَقَامَتْ وَ لَمْ تُقَارِفِ الذُّنُوبَ، وَ فِرْقَهًٌْ اقْتَرَفَتِ الذُّنُوبَ، فَلَمْ تَنْجُ مِنَ الْعَذَابِ إِلَّا مَنِ انْتَهَتْ، قَالَ جَعْفَرٌع: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام): مَا صُنِعَ بِالَّذِینَ أَقَامُوا وَ لَمْ یُقَارِفُوا الذُّنُوبَ؟ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام): بَلَغَنِی أَنَّهُمْ صَارُوا ذَرّاً.

امام باقر ( طلحۀبن‌زید گوید: امام صادق (از پدرش نقل می‌کند که درباره‌ی آیه: فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِ أَنجَیْنَا الَّذِینَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ، فرمود: «قوم بنی‌اسرائیل به سه فرقه تقسیم شدند: «فرقه‌ای که آن گناه را انجام نداد و کناره‌گیری کرد و فرقه‌ای که باقی‌ماندند و مرتکب گناه نشدند و فرقه‌ای که مرتکب گناه شدند. فقط فرقه‌ای که آن گناه را انجام نداد، از عذاب رهایی یافت». به امام باقر (عرض کردم: سرنوشت آنان‌که باقی ماندند و مرتکب گناه نشدند چه بود»؟ امام باقر (فرمود: «به من خبر رسید که آنان به مورچه تبدیل شدند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۸۰
العیاشی، ج۲، ص۳۵/ نور الثقلین/ البرهان
۳
(اعراف/ ۱۶۵)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّهُ هَلَکَتِ الْفِرْقَتَانِ وَ نَجَتِ الْفِرْقَهًُْ النَّاهِیَهًُْ.

امام صادق ( دو فرقه به هلاکت رسیدند و فرقه‌ی نهی‌کننده نجات یافت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۸۰
البرهان
۴
(اعراف/ ۱۶۵)

الباقر (علیه السلام)- فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ یَعْنِی فَلَمَّا تَرَکُوا وَلَایَهًَْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ قَدْ أُمِرُوا بِهَا.

امام باقر ( فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ؛ یعنی آن‌هنگام که از پذیرش ولایت علی (سرباز زدند درحالی‌که به قبول آن امر شده بودند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۸۰
بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۶۹
بیشتر